Büyükflehir Belediye S n rlar çindeki lçelerde ç Güvenli in Sivil Yönetimi Ahmet Faruk GÜNEfi Mülkiye Baflmüfettifli Merkezi Yönetimin taflra birimleri aras nda büyükflehir bulunmamaktad r. Mevzuat m zda iller aras nda bir derecelendirme ya da kademe de yoktur. Tüm iller merkezi idarenin taflra uzant lar olmak bak m ndan birbirine eflittir. Toplam nüfusu 75 bin civar nda olan il oldu u gibi 13 milyonluk il de bulunmaktad r ancak bu büyüklü- ün il olmak bak m ndan hukuki bir karfl l yoktur. Yaz n n bafll nda kullan lan Büyükflehir kelimesi 1984 tarihli 3030 say l Kanunla benimsenmifltir, bu isim 5216 say l Büyükflehir Belediye Kanununda da muhafaza edilmifltir. Kanunlar n ad ndan da anlafl laca üzere büyükflehir terimi esas olarak belediyeleri ilgilendiren hukuki bir terimdir. 5216 say l Kanuna göre büyükflehir belediyesi, s n rlar içinde en az üç ilçe belediyesi bulunan belediyedir. 5747 say l Kanunla büyükflehir s n rlar içinde bulunan alt kademe belediyeleri kald r larak/birlefltirilerek ilçe belediye- Hedef tüm büyükşehir belediyesi sınırları içindeki ilçelerinin belediye sınırları içinde kalan alanlarının polis teşkilatına devredilmesi olmalıdır. leri kurulmufltur. Dolay s yla Büyükflehir s n rlar içindeki her belediye ayn zamanda ilçe belediyesidir. ncelememizin kapsam iflte bu s - n rlar içinde üç ve daha fazla ilçe bulunan Büyükflehir Belediyelerinin s n rlar içinde bulunan ilçe kaymakamlar n n güvenlik hizmetleriyle ilgilidir. Bu yaz büyükflehir belediye s n rlar içindeki ilçeler hakk nda yaz ld ndan iç güvenlik birimi olarak emniyet genel müdürlü ünün taflra uzant s olan il ve ilçe emniyet müdürlükleri dikkate al nm flt r. Büyükflehir belediyesi s n rlar içindeki baz ilçelerde hala jandarma teflkilat n n kontrolünde alanlar kalsa da bu alanlar içinde yaflayan nüfus özellikle stanbul ilinde önemli ölçüde azalm flt r. Ancak hedef tüm büyükflehir belediyesi s n rlar içindeki ilçelerinin belediye s n rlar içinde kalan alanlar n n polis teflkilat na devredilmesi olmal d r. MEVZUAT: l sistemi Anayasan n 126. Maddesi Türkiye, merkezî idare ku- 78 darecinin Sesi - Kas m-aral k 2010 - Say :142
ruluflu bak m ndan, co rafya durumuna, ekonomik flartlara ve kamu hizmetlerinin gereklerine göre, illere; iller de di er kademeli bölümlere ayr l r. Demektedir. Bu hükmün neredeyse ayn s 5442 say l Kanunun 1. Maddesinde yer almaktad r. Türkiye, merkezi idare kuruluflu bak m ndan co rafya durumuna, iktisadi flartlara ve kamu hizmetlerinin gereklerine göre illere; iller ilçelere ve ilçeler de bucaklara bölünmüfltür. Anayasan n 126. Maddesinin bir di er paragraf da llerin idaresi yetki geniflli i esas na dayan r. fieklindedir. Ayn hüküm l daresi Kanunun 3. maddesinde kelime kelime tekrarlanm flt r: llerin idaresi yetki geniflli i esas na dayan r. l daresi Kanununda formüle edilen daha sonra da 1961 ve 1982 anayasalar nda özü itibariyle tekrarlanan il sistemi kayna n 1921 Anayasas n n de ifltirilmezden önceki 10. Maddesi ve 1924 Anayasas n n Vilayat bafll kl 89. Maddesinden almaktad r. Yetki geniflli i/tevsii mezuniyet ile ilgili hüküm Cumhuriyet anayasalar na 1924 anayasas yla girmifltir. çiflleri Bakanl n n ç Güvenli e liflkin Görevleri 3152 Say l çiflleri Bakanl Teflkilat ve Görevleri Hakk nda Kanunun 2. Maddesine göre çiflleri Bakanl n n görevleri flunlard r: Bakanl a ba l iç güvenlik kurulufllar n idare etmek suretiyle ülkesi ve milleti ile bölünmez bütünlü ünü, yurdun iç güvenli ini ve asayiflini, kamu düzenini ve genel ahlak, Anayasada yaz l hak ve hürriyetleri korumak. Emniyet Teflkilat Kanunun 1. Maddesine göre Ülkenin genel emniyet ve asayifl ifllerinden çiflleri Bakan sorumludur. çiflleri Bakan bu görevi kendi kanunlar çerçevesinde hareket eden Emniyet Genel Müdürlü ü ile Jandarma Genel Komutanl ve gere inde di er bütün zab ta teflkilat vas tas yla yerine getirir. Gerekti inde İl sınırları içinde huzur ve güvenliğin, kişi dokunulmazlığının, tasarrufa müteallik emniyetin, kamu esenliğinin sağlanması ve önleyici kolluk yetkisi valinin ödev ve görevlerindendir. Bakanlar Kurulu karar yla silahl kuvvetlerden faydalan r. Mülki dare Amirlerinin ç Güvenlik Görevi 5442 say l Kanunun 4. Maddesine göre l genel idaresinin bafl ve mercii validir. 11.maddeye göre Vali, il s n rlar içinde bulunan genel ve özel bütün kolluk kuvvet ve teflkilat n n amiridir. Suç ifllenmesini önlemek, kamu düzen ve güvenini korumak için gereken tedbirleri al r. Bu maksatla Devletin genel ve özel kolluk kuvvetlerini istihdam eder, bu teflkilat amir ve memurlar vali taraf ndan verilen emirleri derhal yerine getirmekle yükümlüdür. l s n rlar içinde huzur ve güvenli in, kifli dokunulmazl n n, tasarrufa müteallik emniyetin, kamu esenli inin sa lanmas ve önleyici kolluk yetkisi valinin ödev ve görevlerindendir. Ayn Kanunun 27. Maddesine göre lçe genel idaresinin bafl ve mercii kaymakamd r. 31. maddeye göre Kaymakam, valinin talimat ve emirlerini yürütmekle ödevlidir. 32. Maddeye göre Kaymakam, ilçe s n rlar içinde bulunan genel ve özel kolluk kuvvet ve teflkilat n n amiridir; Suç ifllenmesini önlemek, kamu düzen ve güvenini korumak için gereken tedbirleri al r. Bu maksatla Devletin genel ve özel kolluk kuvvetlerini istihdam eder. Kanun, tüzük, yönetmelik ve Hükümet kararlar hükümlerinin yürütülmesi için emirler verir. Bu teflkilat amir ve memurlar kaymakam taraf ndan verilen emirleri derhal yerine getirmekle ödevlidir; lçe s n rlar içinde huzur ve güvenli- in, kifli dokunulmazl n n tasarrufa müteallik emniyetin, kamu esenli inin sa lanmas ve önleyici kolluk yetkisi kaymakam n ödev ve görevlerindendir. Bunlar sa lamak için kaymakam gereken karar ve tedbirleri al r. 3152 Say l Kanunun 30. Maddesine göre Bakanl k merkez ve taflra teflkilat ile ba l kurulufllar n her kademedeki yöneticileri yapmakla yükümlü bulunduklar hizmet veya görevleri Bakanl k emir ve direktifleri yönünde, mevzuata, plan ve programlara uygun olarak düzenle- darecinin Sesi - Kas m-aral k 2010 - Say :142 79
mek ve yürütmekten bir üst yönetici kademeye karfl sorumludur. Polis Vazife Selahiyet Kanunu Ek 4. Maddeye göre Polis, görevli bulundu u mülki s n rlar içinde, hizmet branfl, yeri ve zaman na bak lmaks z n, bir suçla karfl laflt nda suça el koymak, önlemek, san k ve suç delillerini tesbit, muhafaza ve yetkili zab taya teslim etmekle görevli ve yetkilidir. PVSK Ek 5. Maddeye göre Genel güvenlik, kaçakç l k ve uyuflturucu maddelerle ilgili önemli olaylar takip etmek, gerekiyorsa müdahale ederek soruflturmas n yapmak üzere; çiflleri Bakanl ya da bu ayn gerekçelerle iller aras nda valiliklerce ekipler görevlendirilebilir. Bu ekipler görev yapt klar mahallin en büyük mülki amirine bilgi vermek zorundad rlar. Görevin ifas s ras nda mahallin en büyük mülki amirine karfl da sorumludurlar. 2911 Toplant ve Gösteri Yürüyüflleri Kanunun 2. Maddesinin son bendi flöyledir. Bir il'e ba l ilçelerin, o ilin belediye s n rlar içindeki k s mlar na iliflkin olarak bu Kanunun uygulamas yönünden mahallin en büyük mülki amiri, ilin valisidir. Emniyet Genel Müdürlü ünün Taflra Teflkilat 3152 Say l Kanunun 28. Maddesine göre Bakanl k, Bakanl klar n Kurulufl ve Görev Esaslar Hakk ndaki Kanun, Genel Kadro ve Usulü Hakk nda Kanun Hükmünde Kararname ve l daresi Kanunu hükümlerine uygun olarak taflra teflkilat kurmaya yetkilidir. 3201 Say l Emniyet Teflkilat Kanunun 16. Maddesine göre Taflra teflkilat ; llerde il emniyet müdürlükleri, ilçelerde ilçe emniyet müdürlükleri veya ilçe emniyet amirlikleri ile güvenlik hizmetlerine iliflkin di er birimlerden oluflur. çiflleri Bakanl n n uygun görece i yerleflim alanlar nda, polis teflkilat birimi kurulabilir Kanunun 20. Maddesine göre Vilayetlerde bulundurulacak vilayet emniyet müdürlüklerinin ve kaza emniyet amirliklerinin ve bunlar n flubelerinde bulunacak memurlar n meslek derecelerini tayin etmek Dâhiliye Vekâletine aittir. Vali ilin genelindeki güvenliği tesis ve temin etmek için genel tedbirler alabilir ancak kanunların kaymakama verdiği yetkileri doğrudan kullanmaz. Kanunun Ek Madde 12 sine göre çiflleri Bakanl nca gerekli görülen il merkezlerinde emniyet müdürlüklerine, ilçelerde emniyet amirliklerine ba l olarak emniyet teflkilat bünyesinde, kadrolar içinde özel timler de bulunan polis çevik kuvvet birimleri kurulur. Mevzuat n genel bir de erlendirmesini yapt - m zda karfl m za herhangi bir fark gözetilmeksizin tüm Türkiye için öngörülmüfl bir güvenlik yap lanmas ç kar. llerde bu yap n n bafl nda vali ilçelerde ise kaymakam bulunmaktad r. Her ikisi de mülki idare amiri olan bu görevliler birbirine paralel görevlerle donat lm fllard r. Vali güvenlikle ilgili olarak ilde hangi yetkilere sahipse kaymakamlar da ilçede neredeyse ayn yetkilere sahiptirler. Bu durum il merkezi ve ilçenin co rafi olarak ayr flt yerlerde her hangi bir sorun ç karmamaktad r. Ancak il merkezi ve ilçenin birbiriyle çak flt ya da merkez ilçe anlam nda bir il merkezinin olmad durumlarda hukuki olarak de ilse bile fiili kar fl kl klara yol açmaya uygun görünmektedir. Hukuki kar fl kl ktan söz edemeyiz zira 5442 güvenlik görevlerini kaymakamlara ilçeler aras nda herhangi bir ay r m yapmaks z n vermektedir. Mevzuat m zda kaymakamlar n güvenlik görevlerini büyükflehirler bak m nda farkl laflt ran tek hüküm yukar da verilen 2911 say l Kanunun 2. Maddesinin son f kras d r. Buna göre valiler büyükflehir belediyesi s n rlar içinde 2911 say l kanun bak m ndan mahallin en büyük mülki yöneticisidir. Mevzuat m z ilin bir bütün olarak güvenlik sorumlulu unu valiye vermifl ancak güvenlik sorumlulu unu yerine getirilmesinde ilçelerde kaymakamlara da görevler vermifltir. Buradan flu sonuç ç kabilir vali ilin genelindeki güvenli i tesis ve temin etmek için genel tedbirler alabilir ancak kanunlar n kaymakama verdi i yetkileri do rudan kullanmaz. Kaymakamlar ilçelerinde güvenli in temin ve tesisi edilmesinde yasal olarak göz ard edilemeyecek görevlilerdir. 80 darecinin Sesi - Kas m-aral k 2010 - Say :142
MEVCUT DURUM, UYGULAMA 5442 say l Kanun iç güvenlik sorumlulu uyla ilgili sivil teflkilat ve çözümleri yarat rken flüphesiz zaman n n siyasi, ekonomik, kültürel koflullar ndan ba ms z de ildi. 5442 say l kanunun kabul edildi i 1949 y l nda stanbul bir milyon, Ankara üçyüzbin, zmir ise ikiyüzellibin civar nda nüfusa sahipti. 1946 y l nda birden fazla partinin kat ld seçimler yap lm fl ancak seçimlerde aç k oy gizli tasnif sistemi kullan lm flt. stanbul da ilçe say s 16 olmakla beraber birbirine k smen de olsa tümleflik ilçeler Eminönü ve Fatih olarak gösterilebilirdi. Bu verileri günümüz stanbul u ya da büyükflehirleriyle k yaslad m zda 5442 nin iç güvenli- in sivil yönetimiyle ilgili çözmeye çal flt sorunlarla ilgili paradigman n fazlas yla de iflti i söylenebilir. Bugün Türkiye Avrupa Birli i ile kat l m müzakerelerini bafllatm fl, demokrasisi derinleflmekte olan bir ülkedir. Büyükflehir belediyesi s n rlar içindeki nüfusu bir milyonu aflan büyükflehir say s sekizdir. Yak n bir gelecekte bu say ona ulaflacakt r. 1950 de cari fiyatlarla 200 dolar n alt nda olan kifli bafl na düflen milli gelir bugün onbin dolara yaklaflm flt r. Yaflam kanunlar kadar kat de ildir ve boflluk tan maz. Büyükflehirlerde kaymakamlar n iç güvenlik görevleriyle ilgili olarak da bu prensipler ifllemifltir. l sistemimiz mülki idare anlam nda büyükflehiri tan masa da bu yeni duruma göre flartlar n zorlad bir uygulama ortaya ç km flt r. Terörle mücadele, önleyici istihbarat, kaçakç l k ve organize suçlarla mücadele, yabanc larla ilgili hizmetler ve bunlara benzer hizmetler ilçe seviyesinde sunulmamaktad r. Bunun nedeni bu alanlarda profesyonelli e sahip yeteri kadar görevlinin bulunmamas ve bu hizmetlerin do alar d r. Bu hizmetlerin baz lar na iliflkin olarak ilçe emniyet müdürlüklerinde irtibat görevlileri bulunmaktad r. Önleyici istihbarat hizmetleri d - fl nda bu hizmetler asl nda daha çok adli polis hizmetlerdir. Bu hizmetlere iliflkin adli süreç Terörle mücadele, önleyici istihbarat, kaçakçılık ve organize suçlarla mücadele, yabancılarla ilgili hizmetler ve bunlara benzer hizmetler ilçe seviyesinde sunulmamaktadır. özel yetkili savc l klarca yürütülmektedir. Bu hizmetlerin büyükflehirlerde tek bir elden yani l Emniyet Müdürlü ü eliyle verilmesi uygulamada kabul edilmifl ve makul bulunmaktad r. Toplumsal olaylarda önleme hizmeti veren çevik kuvvet polisli inin örgütlenmesi yukar da mevzuat bölümünde belirtildi i gibi özel olarak düzenlenmifltir. Bu düzenlemeye göre toplumsal olaylara iliflkin güvenlik hizmetlerin sunulmas nda büyükflehir belediyesi s n rlar içindeki ilçe kaymakamlar n n herhangi do rudan bir rolü ve yetkisi bulunmamaktad r. Belli bir mekânda verilen yani mekânla irtibat kurulabilen pasaport, trafik tescil, silah ruhsatlar gibi emniyet hizmetlerinde mevcut sistem bir sorun ç karmamaktad r. Zira insanlar lçe Emniyet Müdürlüklerine gelebilmektedir. Hatta bu tip mekânsal ayr l klar hizmetin sunumunu kolaylaflt rmaktad r. Bu tip hizmetlerin asl nda bir güvenlik hizmeti olup olmad da sorgulanabilir. Büyükflehirlerin koflullar - na uymakta yasal olarak zorlanan iki alan trafik ve asayifl yani önleyici güvenlik alanlar d r. Zira büyükflehirde trafi in akt yollar bir ilçeden di erine üç befl kez girip ç kmakta yolun bir k y s A ilçesiyse di er k sm B ilçesi olmaktad r. Bu durum sadece trafi i etkilememekte önleyici güvenlik tedbirlerini de etkilemektedir. Bir ilçede h rs zl kla ilgili etkili tedbirler al nd nda h rs zlar di- er ilçelerin istatistiklerini kötülefltirmektedir. Önleyici güvenlik hizmetlerinde ilçe Emniyet Müdürlüklerine ba l polis merkezlerinin önemli bir rolü bulunmaktad r. stanbul da birbirine komflu ilçelerin emniyet teflkilatlar nda önleyici güvenli e dair hizmetlerin sunulmas - n n bir yöntemi olarak pivot bir ilçe belirlenmekte bu ilçenin kadrosundaki polisler kendi ilçeleri dahil iki/üç ilçeye önleyici güvenlik hizmeti sunmaktad rlar. Bu birim görev ve emirlerini il emniyet müdürlü ünden almaktad rlar. Asayifl flube müdürlüklerinin görev ve çal flma yönetmeli inden kaynaklanan ilçelerde vuku darecinin Sesi - Kas m-aral k 2010 - Say :142 81
Büyükşehir belediyesi sınırları içinde emniyet örgütünün il emniyet müdürlüğü ağırlıklı yapılanması veya güvenlik hizmetinin bu şekilde sunulması polisin mülki idareye bağlılığı açısından sözde polis özde jandarma olarak nitelendirilmesine de yol açabilmektedir. bulan olaylara el koyma yetkileri bulunmaktad r. Bu yetki daha çok örgütlü ve birden çok ilçeyi içine alan durumlarda kullan lmaktad r. Trafik hizmetlerinde ise baz ilçeler trafik denetim hizmeti vermektedir. Ancak uygulamada Trafik Denetleme fiube Müdürlü ü ekipleri ilçe trafik denetleme müdürlüklerinin amiri/üstü gibi davranmaktad r. Di er büyükflehirlerde de olabilece ini düflündü üm bir uygulama da ilçe emniyet müdürlüklerinden sorumlu il emniyet müdür yard mc lar d r. Bu uygulamadan nas l bir verim al nd n tam olarak kestirememekle birlikte bu müdür yard mc l klar n n ilçe emniyet müdürleri üzerinde hiyerarflik bir kademe oluflturduklar fiili bir durumdur. Bu müdür yard mc lar n n baz lar n n sorumlu olduklar ilçe emniyet müdürlüklerinde bürolar da bulunabilmektedir. Bu flekilde ilçe kaymakam n n kontrolü d fl nda ilçe emniyet müdürü üzerinde yeni bir hiyerarflik kademe oluflturulmufl olmaktad r. lçe emniyet müdürlerinin oldukça s k de iflmesi de kaymakamlar n güvenlik sorumluluklar n etkili bir flekilde yerine getirmesini engellemektedir. lçe emniyet müdürlerinin h zl de iflmeleri konusunda bir y l içinde üç-dört ilçe emniyet müdürünün de iflti i gerçekten afl r örnekler de bulunmaktad r. Alg lar ve Psikoloji Büyükflehirlerde biraz da iflin tabiat ndan da kaynaklanan bir flekilde emniyet l Emniyet Müdürlü ü merkezli bir örgütlenmedir. En az ndan alg bu flekildedir. Ayn co rafya da pek çok yetkiyi il ve ilçe emniyet müdürleri bazen yasal bazen de uygulama olarak paylaflmak zorunda kalmaktad r. Polis üniformal, silahl, rütbenin önemsendi i bir çal flma kültürüne sahiptir. Ayn co rafya üstünde il emniyet müdürlü üne paralel görevler yapan ilçe emniyet müdürlü ü için bu durum patronaj olarak kaymakamdan çok il emniyet müdürlü üne yönelmeye yol açmaktad r. lçe teflkilat amiri olarak kaymakam içsellefltirme konusunda tereddüt yaflayabilmektedir. Büyükflehir belediyesi s n rlar içinde emniyet örgütünün il emniyet müdürlü ü a rl kl yap - lanmas veya güvenlik hizmetinin bu flekilde sunulmas polisin mülki idareye ba l l aç s ndan sözde polis özde jandarma olarak nitelendirilmesine de yol açabilmektedir. Büyükflehirlerde kaymakamlar n güvenlik sorumluluk ve görevinin berraklaflmas n n önündeki engeller asl nda mevzuattan çok bu alg - dan kaynaklanmaktad r. stanbul örne ine bakt m zda il Emniyet müdürünün vali unvanl bir görevli olmas da bu alg n n ne kadar kuvvetli oldu u ve daha da kuvvetlenebilece inin bir somut göstergesidir. BÜYÜKfiEH RLERDE AYIPSIZ B R GÜVENL K H ZMET Belediye s n rlar içindeki nüfusu bir milyonun üzerinde olan sekiz büyükflehirde yaklafl k yirmisekiz milyon kifli yaflamaktad r. Bu ülke nüfusunun %40 n n biraz alt nda bir say d r. Ülke nüfusunun bu önemli k sm tabii olarak ay ps z bir güvenlik hizmeti almak istemektedir. Bu büyükflehirlerin ekonomiye katk lar da düflünülecek olursa bedelini fazlas yla ödedikleri güvenlik hizmetini ay ps z bir flekilde almalar belkide daha fazla büyükflehir sakinlerinin haklar d r. Bu flehirlerde ifllenen her suç sunulan önleyici güvenlik hizmetini flehir sakinleri için ay pl hale getirmektedir. Suç ma durlar ise güvenlik hizmetini hiç alamam fl olmaktad rlar. Büyükflehirlerdeki ilçelerde t pk di er ilçelerde oldu u gibi önleyici güvenli e iliflkin yetki asl nda ilçe kaymakamlar n nd r. Önleyici güvenlik görevini yerine getiren en uçtaki birim polis merkezleridir. Polis merkezleri ise ilçe emniyet müdürlü üne dolay s yla ilçe kaymakaml na ba l birimlerdir. Ancak büyükflehir tabiat ge- 82 darecinin Sesi - Kas m-aral k 2010 - Say :142
re i ilçelerin iç içe geçti i büyük bir yap oldu- undan iç güvenlik hizmetinin alt yap s olarak kabul edebilece imiz bu önleyici güvenlik hizmetlerinin di er ilçelerle giderek tüm bir il olarak koordine edilmesi de gerekmektedir. Mevcut mevzuat bu koordinasyona bir yere kadar izin verebilir. Zira vali ilin tüm s n rlar içinde güvenlikten sorumlu mülki idare amiri olarak önleyici güvenlik hizmetlerinin sunulmas n n ildeki genel stratejisini çizebilir. Bu genel stratejide il içinde polis görünürlü ü, flehrin elektronik izlenmesi, polis halk iliflkileri, suç kara noktalar - na karfl al nacak önlemler, güvenlik görevlilerinin insan haklar na riayeti, suçlar n azalt lmas - na iliflkin özel projeler gibi konularda istek ve beklentilerini ortaya koyabilir. Büyükflehirlerde önleyici güvenlik hizmetlerinin sunulmas nda bilgi daima en çok ihtiyaç duyulan fleydir. fiehrin güvenli inden sorumlu vali kaymakam gibi sivil görevlilerin flehrin genel güvenlik atmosferi konusunda etkili bir flekilde bilgilendirilmeleri gerekmektedir. Mevcut l emniyet komisyonu ve asayifl saati bu etkili bilgilendirmeyi gerekti i gibi sa layamamaktad r. l emniyet komisyonunun ortaya ç k fl ile ilgili süreç mülki idarenin bilgilendirilmesinden çok toplant ya kat lanlar n bilgilendirilmesini sa lama amaçl d r. Halk n genel güvenlik atmosferi konusunda bilgilendirilmesi ise hemen hemen hiç yap lmamaktad r. Suç istatistikleri bile flehir halk ndan k skan lmaktad r. Karar alma süreçlerine katk s göz önüne al narak mülki idare amirlerinin flehrin/ilçenin genel güvenlik atmosferi ve geliflmeleri konusunda etkili bir flekilde bilgilendirilmesi bir sistem olarak sa lanmal d r. Büyükflehirlerde trafik ve önleyici güvenlik hizmetleriyle ilgili kar fl kl klar ve düzenleme/koordine etme ihtiyaçlar n n geldi i nokta bu alanlarda kaymakamlar n yetkilerini ortadan kald rmak olmamal d r. Asl nda nüfusu üç milyonu aflm fl üç büyükflehirde hem akan hem duran trafi e ait Kaymakamlar büyükşehirlerde polis olmayan sivil bir polis amiri olarak muhafaza edilmelidir. Büyükşehirlere özgü olarak bazı karışıklıkların yaşandığı trafik ve önleyici güvenlik hizmetlerinde daha esnek bir yapılanmaya gidilebilir. Ancak bu esneklik kaymakamın bu alanlardaki amirlik yetkisini ortadan kaldırmamalıdır. bugün polisin kulland yetkiler büyükflehir belediyelerine b rak labilir. Büyükflehir s n rlar içindeki ilçe kaymakamlar her fleye ra men ilçe emniyet teflkilat üzerinde hala önemli bir sivil yönetim/denetim/ gözetim makam d rlar. Söz gelimi otuzbini aflk n bir polis nüfusuna sahip stanbul da polislerin sivil yönetim/gözetim/denetim yetkisinin sadece valiye b rak lmas kaymakamlar n bir yönetim birimi olarak güvenlik hizmetlerinin sunulmas nda ortadan kald r lmalar pratikte polisin büyükflehirde neredeyse sivil denetim ve gözetiminden ç kmas anlam na gelecektir. Bu durum Türkiye nin geliflen demokrasisini tehdit eder bir boyuta gelebilir. Büyükflehirlerde polis görünümlü yeni bir jandarma teflkilat na ihtiyac - m z oldu unu sanm yorum. Kaymakamlar büyükflehirlerde polis olmayan sivil bir polis amiri olarak muhafaza edilmelidir. Büyükflehirlere özgü olarak baz kar fl kl klar n yafland trafik ve önleyici güvenlik hizmetlerinde daha esnek bir yap lanmaya gidilebilir. Ancak bu esneklik kaymakam n bu alanlardaki amirlik yetkisini ortadan kald rmamal d r. Bu yaz bu konuya bir girifl yaz s mahiyetindedir. Büyükflehir belediye s n rlar içindeki ilçelerin güvenlik hizmeti sunmada yeri ve konumu ile ilgili daha somut öneriler getiren bir çal flman n yap lmas konuya daha kuvvetli bir fl k tutacakt r. Büyükflehir s n rlar içindeki ilçelerde ve di er ilçelerde hedef ay ps z bir güvenlik hizmetinin sunulmas d r. Böyle bir hedef için mülki idare polis üstündeki sivil yönetim/denetim/gözetim görevini etkili bir flekilde kullanmal d r. Mülki idare güvenlik alan - na sahiplenici, zaman ay - r c, sorumlu, hesap sorucu, kar fl c bir tutumla girmek zorundad r. Böyle bir tutum gelifltirilemezse sivil bir güvenlik otoritesi olarak mülki idarenin rolü ve pozisyonu hem güvenlik hizmeti sunanlar hem de hizmet alanlarca sorgulanacakt r. darecinin Sesi - Kas m-aral k 2010 - Say :142 83