Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 2, Sayı: 7, Aralık 2014, s. 326-336 Muhammed Fatih AKSARAYLI 1 Ezgi CEVHER 2 TIBBİ DOKÜMANTASYON VE SEKRETERLİK ÖĞRENCİLERİNİN GÜNÜMÜZ DÜNYA SORUNLARINA YÖNELİK TUTUMLARININ ARAŞTIRILMASI 3 Özet Temelde insanları ve kültürleri birleştirme süreci olarak tanımlanan küreselleşme, çevresel roblemleri ve temel insan hakları sorunlarını dünyanın ortak sorunu haline getirmiştir. Küreselleşen ve etkileşimli günümüz dünya düzeninde, bireylerin dünyadaki sorunlara karşı yalnızca asif bir gözlemci değil, farkındalığı yüksek ve gerektiğinde sorumluluk alabilen aktif birer dünya vatandaşı olabilmeleri önem kazanmaktadır. Eğitim sistemi ve eğitimli insanların duyarlılıkları tüm dünyanın aylaştığı bu görevde büyük bir rol oynamaktadır. Bu amaçla; bir dünya vatandaşı olma yolunda İstanbul Avrua Yakasında kamusu bulunana bir vakıf üniversitesinde Tıbbi Dokümantasyon ve Sekreterlik rogramı öğrencilerine Günümüz Dünya Sorunları Tutum Ölçeği anketi uygulanmıştır. Günümüz dünya sorunlarına yönelik tutum düzeyleri belirlenmiş ve bir durum tesiti ortaya konmuştur. Hesalanan tutum uanları farklı demografik değişkenler açısından değerlendirilmiştir. Verilerin analizinde betimsel istatistiklerin yanında t- testi, frekans analizi ve tek yönlü varyans analizi (ANOVA) kullanılmıştır. Anahtar Kelimeler: Dünya Sorunları, Tıbbi Dokümantasyon ve Sekreterlik,, Tutum 1 Uzman, Süleyman Demirel Üniversitesi Rektörlük, fatihaksarayli@sdu.edu.tr 2 Yrd. Doç. Dr., Süleyman Demirel Üniversitesi, Isarta Meslek Yüksekokulu Yönetim ve Organizasyon Bölümü, ezgicevher@sdu.edu.tr 3 Bu çalışma, 23-25 Ekim 2014 Denizli de düzenlenen 13. Ulusal Büro Yönetimi ve Sekreterlik Kongresinde sözel bildiri olarak sunulmuştur.
327 Tıbbi Dokümantasyon ve Sekreterlik Öğrencilerinin Günümüz Dünya Sorunlarına Yönelik Tutumlarının Araştırılması A RESEARCH ON MEDICAL DOCUMENTATION AND SECRETARIAL PROGRAMME STUDENT S ATTITUDES TOWARDS CONTEMPORARY WORLD ISSUES Abstract Basically globalization defined as the rocess of eole and culture integration, has made environmental roblems and roblems of basic human rights the world s common roblems. In today's globalized and interactive world order, individuals are not just a assive observer of against the roblems of the world. Being active citizen of the world with high awareness is gaining more imortance. The education system and the sensitivity of educated eole lays a major role in this eole's common task. In this research, it is targeted to evaluate the attitudes of Medical Documentation and Secretarial Programme students in towards contemorary world issues. The study grou of the research is consist of 109 students who attend in a rivate university located in the Euroean side of İstanbul during the 2013-2014 sring semester. In the study, An Attitude Scale Intended For Contemorary World Issues was used and survey method was erformed as the data collection tool. Frequency, ercentage, arithmetic mean, indeendent samles t-test and one way variance analysis (ANOVA) were used for the analysis of the data. Key Words: World Issues, Medical Documentation and Secretarial, Sensitivity, Attitude. GİRİŞ Son yıllarda ortaya çıkan bilgi ve iletişim teknolojilerindeki ilerlemeler sayesinde hız kazanan küreselleşme süreci (Croucher, 2004: 10) sosyal hayatta, siyasette, kültürde, akademik çalışmalarda en çok adı geçen kavramlar arasında yer almaktadır. Bu kavram hayatımızın her alanına girmiş değerlerimizi, algılarımızı, davranışlarımızı ve düşünce kalılarımızı yeniden yaılandırmaktadır. Dünyayı küçük bir köy haline getiren küreselleşme; çevre sorunları, açlık, yoksulluk, kıtlık, savaş, ırk ve cinsiyet ayrımcılığı, doğal afetler, işsizlik gibi ek çok dünya sorununu artık bizi bir şekilde ilgilendiren, direkt veya dolaylı olarak hayatımızı etkileyen bir faktör haline getirmektedir. Temelde insanları ve kültürleri bütünleştirme süreci olan küreselleşme, bu yönüyle etkileşimi ve işbirliğini arttırmasının yanı sıra, dünya sorunlarının, ulusların iç meselerininin ve birbirleriyle aralarında ortaya çıkan roblemlerin dünya geneline yansımasına da neden olmakta ve bunların olumsuz etkileri sadece bir tek ülkedeki insanlara değil, büyük kitlelere ve bazen de bütün dünyaya yansımaktadır (Yazıcı: 2013, 809). Bu yenidünya düzeni içerisinde, giderek çeşitlilik arz eden ve karmaşıklaşan tolumda yaşayabilmeleri ve sürekli değişen bilgi akışını okuyabilmeleri için çocuklar ve gençleri küresel değişimin asif izleyicileri değil değişimin etkileyicileri olarak yetiştirmek esas teşkil etmektedir (Lin: 2008, 1073). Eğitimcilerin kalı yargılardan uzaklaşarak kültürel farklılıkları tanımaları ve çocukların da tanımalarını sağlamaları gerekmektedir. Eğitimcilerin, çok kültürlü dünya tolumunda öğrencilerinin düşünceli, ilgili ve teki veren vatandaşlar olmalarına yardım etmek için kendi kültürel, ulusal ve küresel kimliklerini geliştirmeleri gerekmektedir (Haydon: 2006 ve Banks: 2001 den aktaran, Ceylan: 2014, 81).
Muhammed Fatih Aksaraylı Ezgi Cevher 328 kelime anlamı olarak kendisi ve başkaları hakkındaki gerçeği olduğu gibi görebilmek, başkalarının duygularını anlayabilmek demektir (Dinçer: 1994, 16). Duyarlı kişiler kendilerinin ve diğerlerin duygu tutum ve davranışlarını karşılıklı olarak fark eden ve kabullen kişilerdir (Özçelik: 1998: 18). Danton un ekmekten sonra halkın en büyük ihtiyacı eğitimdir dediği gibi (Sabuncuoğlu: 1986: 124) bu duyarlılıkların geliştirilmesi, insanların daha sağlıklı ve güvenli bir dünyada yaşamalarını sağlayacak, bu da ancak gerekli ve yeterli özelliklere sahi insanları yetiştirmek amacıyla gerçekleştirilecek bir duyarlılık eğitimi ile mümkün olacaktır (Şimşekli: 2001, 76). eğitimi, insan ilişkileri alanındaki anlayış ve becerilerin geliştirilmesine yardım eden de bir yaklaşım olarak karşımıza çıkmaktadır (Tannenbaum vd.: 1961, 119). Ayrıca bireylerin dünya sorunlarına yönelik tutumlarının birbirinden farklı olması, bireylerin sosyoekonomik durumları, hayat tecrübeleri, inanç ve tolumsal değer yargıları, doğal çevre ile olan etkileşimleri ve eğitim durumları gibi birçok etmeni kasamaktadır (Özgen: 2012, 405). Bu çalışmanın amacı İstanbul Anadolu yakasındaki bir vakıf üniversitesinin Tıbbi Dokümantasyon ve Sekreterlik rogramı öğrencilerinin günümüz dünya sorunlarına yönelik tutumlarını belirlemektir. Ülkemizde, dünya sorunlarına karşı üniversite öğrencilerinin duyarlılıklarını inceleyen az sayıda çalışma bulunması açısından da bu çalışma önemlidir. 1. ARAŞTIRMANIN AMACI VE YÖNTEMİ Araştırmada, bir vakıf üniversitesi meslek yüksekokulu öğrencilerine anket tekniği uygulanmıştır. Amaç, vakıf meslek yüksekokulu öğrencilerinin cinsiyetleri, annelerinin ve babalarının öğrenim durumları, anne ve babalarının meslekleri, aile gelir düzeyleri ile günümüz dünya ve Türkiye sorunlarına yönelik duyarlılıkları arasında ilişki kurmaktır. Bu amaçla öğrencilerin demografik özellikleri, aile durumları ile duyarlılık algılarına göre bazı değişkenler arasındaki ilişkiler araştırılmıştır. Araştırmada yöntem olarak anket tekniği kullanılmış, Vakıf Meslek Yüksekokulu Tıbbi Dokümantasyon ve Sekreterlik bölümlerine kayıtlı 227 öğrenciden 109 una anket uygulanmıştır. Verilerin tolanmasında anket formları kullanılmış, anket formu oluşturulurken duyarlılık eğitimi, duyarlılık algısı, ve duyarlılık yönetimi ile ilgili kriterler şeklinde, duyarlılık yönetimi alan yazın araştırması yaılarak ve yazarlar tarafından konunun teorik yaısı dikkate alınarak hazırlanmıştır. Anket tekniğinin seçilmesinin sebebi, geniş bir grutan çok miktarda veriyi kısa zamanda kolayca elde etme imkanını vermesidir. Çalışmada anket soruları için Cronbach Alha Testinden elde edilen değerin %70 ve üzerinde olması anket güvenilirliğin göstergesidir. Bu doğrultuda yaılan anketin güvenilirliği %70 in üzerinde hesalandığından çalışmanın başında anketin güvenilir olduğuna ve istatistiksel analizlerin yaılabileceğine karar verilmiştir. Vakıf meslek yüksekokulu Tıbbi Dokümantasyon ve Sekreterlik öğrencilerine anket formunda demografik bilgilere yönelik 3 soru, aile eğitim bilgilerine yönelik 2 soru, aile meslek bilgilerine yönelik 2 soru duyarlılık algıları üzerine 5 li likert ölçeği dikkate alınarak ise 28 soru sorulmuştur. Anket soruları, günümüz dünya sorunları dikkate alınarak Açlık, şiddet, doğanın korunması, çevre kirliliği, terör, birlik ve beraberlik, kimyasal ilaçlar, sivil tolum örgütlerine üyelik, din ve mezhe çatışmaları, afet ve facialar, iş güvenliği ve iş kazaları gibi konular dikkate alınarak literatürde var olan bir ölçek kasamında oluşturulmuştur. Anket çalışması, meslek yüksekokuluna kayıtlı tıbbi dokümantasyon ve sekreterlik bölümü öğrencilerinin tolam sayısı dikkate alınarak bu tolam sayıdan örneklem hesalanarak 109 kişiye uygulanmıştır. Öğrencilere anketler elden ulaştırılmış, 109 anketin tamamının öğrenciler tarafından doldurulması ve geri dönüşümü sağlanmıştır. İncelemeler sonucu 109 anket SPSS (15.0) aket
329 Tıbbi Dokümantasyon ve Sekreterlik Öğrencilerinin Günümüz Dünya Sorunlarına Yönelik Tutumlarının Araştırılması rogramında değerlendirmeye alınmıştır. Elde edilen bulgular, araştırmaya katılan öğrencilerin demografik özelliklerinin, aile eğitim ve meslek durumlarının, gelir düzeylerinin duyarlılık algıları üzerine etkilerini yansıtmaktadır. Bu nedenle araştırma sonuçları genellenemez. Çalışmanın vakıf meslek yüksekokulu öğrencilerine yönelik yaılması ve örneklem sayısı çalışmanın kısıtını oluşturmaktadır. Bu kasamda çalışmada aşağıdaki hiotezler oluşturulmuştur: H1: Bayan öğrenciler ile erkek öğrenciler arasında dünya ve Türkiye sorunlarına yönelik anlamlı bir ilişki vardır. H2: Öğrencilerin annelerinin öğrenim durumu ile duyarlılık algıları arasında anlamlı bir ilişki vardır. H3: Öğrencilerin babalarının öğrenim durumu ile duyarlılık algıları arasında anlamlı bir ilişki vardır. H4: Öğrencilerin annelerinin mesleği ile duyarlılık algıları arasında anlamlı bir ilişki vardır. H5: Öğrencilerin babalarının mesleği ile duyarlılık algıları arasında anlamlı bir ilişki vardır. H6: Öğrencilerin ailelerinin gelir düzeyi ile duyarlılık algıları arasında anlamlı bir ilişki vardır. 2. ARAŞTIRMANIN BULGULARI Araştırmada, demografik bilgilere yönelik sorular, ceva seçenekleri ve öğrencilerin özelliklerinden gelen sınırlılıklar dikkate alınarak düzenlenmiştir. dünya sorunlarına yönelik duyarlılık tutumu tesiti sorularında 5 li likert ölçeği kullanılmıştır. Elde edilen bulgulardan Kesinlikle Katılıyorum-Katılıyorum cevaları duyarlılık durumunu ortaya koyduğundan frekans analizi ile aktarılmıştır. Anket bulguları soruların sırasına göre tablo halinde gösterilmiş, veriler SPSS İstatistik rogramında t testi, tek yönlü varyans analizi (anova)ya tabi tutularak değerlendirilmiştir. Söz konusu çalışmada elde edilen veriler doğrultusunda öğrencilerin demografik özellikleri aşağıdaki gibidir: Tablo 1. Örneklem Grubunun Demografik Özelliklere İlişkin Bulgular Tablolar Grular Frekans(n) Yüzde (%) Cinsiyet Kız 55 50,5 Erkek 54 49,5 Tolam 109 100 Sınıf Birinci 31 28,4 Aile Düzeyi Gelir İkinci 78 71,6 Tolam 94 100 0-500 5 4,6 500-1000 21 19,3 1001-1500 34 31,2 1501-2000 25 22,9 2001 ve üzeri 24 22,0 Tolam 109 100,0
Muhammed Fatih Aksaraylı Ezgi Cevher 330 Öğrencilerin % 50,5 i bayanlardan; % 49,5 i de erkeklerden oluşmaktadır. Dolayısıyla katılımcıların kız ve erkek oranlarının bu araştırmada yarı yarıya olduğu söylenebilir. Öğrencilerin % 28,4 ü birinci sınıfta, % 78 i ise ikinci sınıfta okumaktadır. Öğrencilerin aile gelir düzeylerinin ise % 31,2 oranında 1001-2000 TL; % 22,9 oranında 1501-2000 TL; % 22 oranında 2001 ve üzeri; % 19,3 oranında 500-1000 TL; %4,6 oranında 1-500 TL arasında olduğu tesit edilmiştir. Buna göre öğrencilerin aile gelir düzeyleri büyük oranda 1000 TL den yüksektir. Tablo 2. Öğrencilerin Ebeveynlerinin Eğitim ve Mesleki Bilgilerine İlişkin Bulgular Tablolar Grular Frekans(n) Yüzde (%) Anne Öğrenim Düzeyi Baba Öğrenim Düzeyi Anne Bilgisi Meslek Eğitim Yok 3 2,8 İlköğretim 55 50,5 Ortaöğretim 45 41,3 Üniversite 5 4,6 Yüksek Lisans ve Üzeri 1,9 Tolam 109 100,0 İlköğretim 45 41,3 Ortaöğretim 52 47,7 Üniversite 10 9,2 Yüksek Lisans ve Üzeri 2 1,8 Tolam 109 100,0 Ev Hanımı 88 80,7 Memur 1,9 İşçi 15 13,8 Serbest Meslek 4 3,7 Tarım ve Hayvancılık 1,9 Tolam 109 100,0 Baba Meslek Memur 10 9,2 Bilgisi İsci 37 33,9 Serbest Meslek 45 41,3 Tarim Hayvancılık 1,9 Ögretmen/ akademisyen 1,9 Emekli 13 11,9 İssiz 2 1,8 Total 109 100,0
331 Tıbbi Dokümantasyon ve Sekreterlik Öğrencilerinin Günümüz Dünya Sorunlarına Yönelik Tutumlarının Araştırılması Tablo 2 incelendiğinde, öğrencilerin annelerinin eğitim düzeyinin; % 50,5 oranında ilköğretim; % 41,3 oranında ortaöğretim; % 4,6 oranında üniversite; % 0,9 oranında yüksek lisans ve üzeri olduğu görülmektedir. Hiç eğitim görmemiş anne oranı ise % 2,8 dir. Baba öğrenim düzeyleri ise sırasıyla; % 47,7 oranında ortaöğretim; % 41,3 oranında ilköğretim; % 9,2 oranında üniversite; % 1,8 oranında da yüksek lisans ve üzeri şeklindedir. Buna göre öğrencilerin annelerinin büyük oranı ilköğretim; babalarının ise büyük oranı ortaöğretimden mezundur. Tablo 2 de ayrıca öğrencilerin annelerinin mesleki bilgileri incelendiğinde; % 87 sinin ev hanımı olduğu; % 13,8 inin işçi olduğu; % 3,7 sinin serbest meslekle uğraştığı; % 0,9 unun da tarım ve hayvancılıkla ilgilendiği, memur olduğu görülmektedir. Baba mesleklerinin ise; % 41,3 ile serbest meslek olduğu; % 33,9 ile işçi olduğu; % 11,9 ile emekli, % 9,2 ile memur olduğu görülmektedir.babaların % 1,8 i işsiz iken, % 0,9 u da tarım ve hayvancılıkla ilgilenmektedir. Buna göre öğrencilerin annelerinin daha çok ev hanımı olduğu; babalarının mesleklerinin ise serbest meslek olduğu söylenebilir. Tablo 3. Cinsiyet ve Tutumları İlişkisi Cinsiyet N Aritmetik Sama Kız 55 1,6295,40433-1,134 0,259 Erkek 54 1,7280,49874 Tolam 109 Çalışmada öğrencilerin dünya sorunlarına yönelik duyarlılıklarının cinsiyetlerine göre anlamlı düzeyde farklılaşı farklılaşmadığını belirlemek amacıyla t testi kullanılmıştır. Tablo 3 te belirtildiği gibi erkek öğrencilerin duyarlılıklarının bayan öğrencilere göre yüksek olduğu ancak rakamların yakın olduğu görülmektedir. Bu yüzden anlamlı bir ilişki olu olmadığını anlamak için değerinin incelenmesinde fayda vardır. Anlamlılık sütunundaki değerlerin 0,259 olduğu görülmektedir. Bu sonuca göre gruların ortalamaları arasındaki fark istatistiksel açıdan anlamlı bulunmamıştır. Kız ve erkek öğrencilerin cinsiyetleri ve duyarlılık tutumları arasında bir ilişki olmadığından hiotez 1 reddedilmiştir. (t=-,134; >0,05). Anne Öğrenim Durumları Tablo 4. Anne Öğrenim Durumları ve Tutumları İlişkisi N Aritmetik Sama Eğitim yok 3 1,8276,84536 2,347,059 İlköğretim 55 1,6119,40942 Ortaöğretim 45 1,7655,45950 Üniversite 5 1,3655,40625 Yüksek Lisans ve üzeri 1 2,5172. Total 109 1,6783,45416 Araştırmaya katılan öğrencilerin annelerinin öğrenim durumları ile duyarlılık tutumları arasındaki ilişkinin anlamlı bir farklılık gösteri göstermediğini belirlemek amacıyla yaılan tek yönlü varyans analizi (Anova) sonucunda gru ortalamaları arasındaki fark istatistiksel açıdan anlamlı bulunamamıştır. (F=2,347; =0,059>0,05). Bu anlamda öğrencilerin duyarlılık t F
Muhammed Fatih Aksaraylı Ezgi Cevher 332 tutumlarının, annelerinin öğrenim düzeyleri ile bir ilişkisinin olmadığı sonucuna ulaşılmış ve hiotez 2 reddedilmiştir. Tablo 5. Baba Öğrenim Durumları ve Tutumları İlişkisi Baba Öğrenim Durumları N Aritmetik Sama İlköğretim 45 1,7034,45914 Ortaöğretim 52 1,6797,45498 Üniversite 10 1,4793,43144 Yüksek Lisans ve üzeri 2 2,0690,19506 Total 109 1,6783,45416 F 1,185,319 Araştırmaya katılan öğrencilerin babalarının öğrenim durumları ile duyarlılık tutumları arasındaki ilişkinin anlamlı bir farklılık gösteri göstermediğini belirlemek amacıyla yaılan tek yönlü varyans analizi (Anova) sonucunda gru ortalamaları arasındaki fark istatistiksel açıdan anlamlı bulunamamıştır. (F=1,185; =0,319>0,05). Bu anlamda öğrencilerin duyarlılık tutumlarının, babalarının öğrenim düzeyleri ile bir ilişkisinin olmadığı sonucuna ulaşılmış ve hiotez 3 reddedilmiştir. Tablo 6. Anne Meslek Durumları ve Tutumları İlişkisi Anne Meslek Durumları N Aritmetik Sama Ev Hanımı 88 1,6728,46496 Memur 1 1,6207. İşçi 15 1,6713,42471 Serbest Meslek 4 1,8879,49040 Tarım/Hayvancılık 1 1,4828. Total 109 1,6783,45416 F,260,903 Araştırmaya katılan öğrencilerin annelerinin meslek durumları ile duyarlılık tutumları arasındaki ilişkinin anlamlı bir farklılık gösteri göstermediğini belirlemek amacıyla yaılan tek yönlü varyans analizi (Anova) sonucunda gru ortalamaları arasındaki fark istatistiksel açıdan anlamlı bulunamamıştır. (F=,260; =0,903>0,05). Bu anlamda öğrencilerin duyarlılık tutumlarının, annelerinin meslekleri ile bir ilişkisinin olmadığı sonucuna ulaşılmış ve hiotez 4 reddedilmiştir.
333 Tıbbi Dokümantasyon ve Sekreterlik Öğrencilerinin Günümüz Dünya Sorunlarına Yönelik Tutumlarının Araştırılması Tablo 7. Anne Meslek Durumları ve Tutumları İlişkisi Baba Meslek Durumları N Aritmetik Sama Memur 10 1,5655,39791 İşçi 37 1,6347,45750 Serbest Meslek 45 1,7318,48738 Tarım Hayvancılık 1 2,1379. Öğretmen/ Akademisyen 1 2,5172. Emekli 13 1,6605,32435 İşsiz 2 1,3103,29260 Total 109 1,6783,45416 F 1,242,291 Araştırmaya katılan öğrencilerin babalarının meslek durumları ile duyarlılık tutumları arasındaki ilişkinin anlamlı bir farklılık gösteri göstermediğini belirlemek amacıyla yaılan tek yönlü varyans analizi (Anova) sonucunda gru ortalamaları arasındaki fark istatistiksel açıdan anlamlı bulunamamıştır. (F=1,242; =0,291>0,05). Bu anlamda öğrencilerin duyarlılık tutumlarının, babalarının meslekleri ile bir ilişkisinin olmadığı sonucuna ulaşılmış ve hiotez 5 reddedilmiştir. Tablo 8. Aile Gelir Düzeyi ve Tutumları İlişkisi Aile Gelir Düzeyleri N Aritmetik Sama 1-500 5 1,6759,40184,427,789 500-1000 21 1,5649,36954 1001-1500 34 1,7221,48275 1501-2000 25 1,6841,50861 2001 ve üzeri 24 1,7098,44913 Total 109 1,6783,45416 F Araştırmaya katılan öğrencilerin gelir düzeyleri ile duyarlılık tutumları arasındaki ilişkinin anlamlı bir farklılık gösteri göstermediğini belirlemek amacıyla yaılan tekyönlü varyans analizi (Anova) sonucunda gru ortalamaları arasındaki fark istatistiksel açıdan anlamlı bulunamamıştır. (F=,427; =0,789>0,05). Bu anlamda öğrencilerin duyarlılık tutumlarının, gelir düzeyleri ile bir ilişkisinin olmadığı sonucuna ulaşılmış ve hiotez 6 da reddedilmiştir.
Muhammed Fatih Aksaraylı Ezgi Cevher 334 Tablo 9. Öğrencilerin Kesinlikle Katılıyorum-Katılıyorum Cevalarının Oranları Soruları Frekans(n) Yüzde (%) Afrikadaki Aç İnsanların Durumuna Üzülme 106 97,3 Dünyada Kız Çocuklarının Şiddet Görüyor Olmasına Üzülme 104 95,4 Dünyada Açlık Çeken İnsanların Artmasına Endişelenme 106 97,3 Çöten Tolanan Yiyecekler Karın Doyuranlara Üzülme 104 95,4 Ormanların Azalmasına Endişelenme 101 92,7 Kıtlık Sorunu İçin Bir şeyler Yamak İsteme 98 89,9 İçme Sularının Kirlenmesinden Dolayı Endişelenme 100 91,7 Terörün Tüm İnsanların Ortak Sorunu Olduğuna İnanma 91 83,5 Ülkelerin Birlik Olamamasına Üzülme 97 89,0 Şehirlerin Aşırı Büyümesini Bir Sorun Olarak Görme 85 77,9 Karbon İçerikli Yakıtların Kullanılmasından Rahatsız Olma 86 78,8 Kirlenmeden Dolayı Hastalıkların Artacağına İnanma 96 88,1 Tıbbi Atıkların Yok Edilmesinden Dolayı Mutlu Olma 97 89,0 Çevre Sorunları Engeline Karşılık Ağır Cezalar Konmasını İsteme 91 83,4 Torak Kirliliğinin Gıda Sıkıntısına Yol Açacağına İnanma 97 89,0 Açlık Sorunun Adaletsiz Paylaşımdan Kaynaklandığını Düşünme 88 80,7 Küreselleşmenin İnsanlık Açısından Tehdit Olduğunu Düşünme 92 84,4 Nüfusun Belli Ülkelerde Tolanmasının Sorun Olduğuna İnanma 81 74,3 Alternatif Enerji Kaynaklarına Geçilmesi İstekliliği 74 67,9 Sorunlarına Yönelik Sivil Tolum Örgütlerine Görev Alma İsteği 83 76,2 Hava Kirliliğine Yönelik Sivil Tolum Örgütlerine Görev Alma İsteği 84 77,1 Dünya Sorunları Konulu Etkinliklere Katılmaya Özen Gösterme 83 76,2 Dünya Sorunları İle İlgili Yetkili Konumda Olma İsteği 90 82,6 Din Mezhe Ayrımcılığının Önlenmesini İsteme 86 78,9 Soma İşçilerine Üzülme 101 92,7 Soma Maden Kazasından Ölenlerin Çocuklarına Üzülme 103 94,5 Soma Maden Kazası Arama-Kurtarma Ekibinde Görev Alma İsteği 94 86,2 Türkiye de İş Güvenliği Konusunda Endişelenme 94 86,2 İş Kazaları İçin Cezai Yatırımlar Konmasını İsteme 98 90,0 Tablo 9 incelendiğinde araştırmaya katılan öğrencilerin daha çok Açlık, kız çocuklarına şiddet, ormanların azalması, içme sularının kirlenmesi, Soma İşçilerinin yaşadığı facia, Soma İşçilerinin aile durumları konularında yüksek oranda, kirlenme konusunda da belli oranda duyarlı oldukları verdikleri cevaların oranından görülmektedir.
335 Tıbbi Dokümantasyon ve Sekreterlik Öğrencilerinin Günümüz Dünya Sorunlarına Yönelik Tutumlarının Araştırılması 3. SONUÇ VE YORUMLAR Bu çalışmadaki bulgular doğrultusunda, vakıf üniversite öğrencilerinin duyarlılık tutumları ile öğrencilerin cinsiyet, anne-baba öğrenim durumları, anne-baba meslekleri, aile gelir düzeylerine ilişkin faktörler arasında bir ilişki vardır hiotezleri uygulamalı olarak analiz edilmiştir. Yaılan değerlendirmeler sonucunda, duyarlılık tutumları açısından tüm bu faktörler arasında anlamlı bir fark olmadığı görülmüş bu hiotezler reddedilmiştir ancak elde edilen bulgular öğrencilerin anket sorularına verdikleri katılıyorum -kesinlikle katılıyorum cevalarından dolayı öğrencilerin dünya ve Türkiye sorunları karşısında duyarlı oldukları sonucunu ortaya koymuştur. Bireylerin dünya sorunlarına yönelik tutumlarının birbirinden farklı olması, sosyoekonomik durumları, hayat tecrübeleri, inanç ve tolumsal değer yargıları, doğal çevre ile olan etkileşimleri ve eğitim durumları gibi birçok etmeni barındırdığı araştırmanın teorik kısmında belirtilmiştir ancak bu çalışmada öğrencilerin cinsiyetleri aile eğitim düzeyleri, aile meslek durumları, gelir düzeyleri arasında bir ilişki kurulamamıştır. Çalışmanın bir meslek yüksek okulunda yaılan alan araştırması olması ve örnek kısıtı sebebiyle bu bulgulara ulaşılmış olabileceği, kısıttan dolayı sonuçların genellenemeyeceğin söylenmesinde fayda vardır. Bu yüzdendir ki sınırlılığı aşmak için farklı üniversitelerde de benzer araştırmalar yürütülerek alan yazına katkıda bulunulabilir. Ancak yaılan bu çalışmada öğrencilerin hangi konulara daha çok duyarlı olduklarını sıklıkla dile getirdikleri kesinlikle katılıyorum, katılıyorum lu cevalarından anlaşılmıştır. Buna göre öğrenciler açlık, şiddet, çevre kirliliği sorunlarına karşı duyarlılık tutumlarını daha çok geliştirmişlerdir. Anketin uygulama tarihinden bir süre önce Türkiye de meydana gelen Soma faciasına yönelik de sorulan soruları öğrenciler yüksek oranda duyarlılık tutumu sergileyerek cevalamışlardır. Buradan hareketle, ülkemizde meydana gelen afet ve can kayılarına yönelik millet olarak en azından bir günlük resmi yas ilan edecek şekilde ve bu yasa uyacak şekilde duyarlı olduğumuz söylenebilir. Milli birlik ve beraberliği tetikleyen bu kötü olaylar, kısa vadeli de olsa gerek medyada gerekse tolum içerisinde yankı uyandırabilmektedir. Duyarlılığın dünyanın ve tolumun önemli sorunlarına karşı sergilenebilecek bir tutum olması gerekliliğinden hareketle, bu çalışmada öğrencilerin bazı sorunlara yüksek oranda duyarlı oldukları görülmüştür. Ancak konunun aile durumları, ailelerinin eğitim düzeyleri veya gelirleri ile bağlantısının bulunmadığı hiotezlerde test edilmiştir. Bu yüzdendir ki aslında bazı değişkenlerle-duyarlılık arasında bir ilişki kurulamamış olsa da bu çalışmadan şu öngörüler ve görüşler ortaya atılabilir: Gerek lise düzeyinde gerekse ön lisans ve lisans ve hatta yüksek lisans düzeyinde duyarlılık eğitimleri verilebilir. İçerisinde yaşanılan tolumun ve dünyanın sorunlarına yönelik farkındalık oluşturulması adına bu eğitimlerin içeriği ek çok çevresel ve tolumsal sorunlara yönelik zenginleştirilebilir. Gelecekte gerek çevresel gerekse tolumsal olarak karşılaşılabilecek ek çok soruna karşı duyarlı olabilecek, sorunlara çözüm arayabilecek ve bulduğunda uygulayabilecek bireylerin yetiştirilmesi hususu önemlidir. Bunun dışında tolumun her alanında duyarlılık bilincinin geliştirilmesi, duyarlılık rogramları yaygınlaştırılmalıdır.
Muhammed Fatih Aksaraylı Ezgi Cevher 336 KAYNAKLAR CEYLAN, Şehnaz (2014), Okul Öncesi Öğretmenlerin Dünya Vatandaşlığı İle İlgili Görüşleri, Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, Y.7, S.1, s. 78-93. CROUCHER, Sheila L. (2004), Globalization and Belonging: The Politics of Identity A Changing World, Oxford: Rowman & Littlefield Publishers. DİNÇER, Ömer (1994), Örgüt Geliştirme Tekniği Olarak Eğitimi, Marmara Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Yayınları, İstanbul LIM, Cher P. (2008), Global Citizenshi Education, School Curriculum And Games: Learning Mathematics, English And Science As A Global Citizen, Comuters & Education, Y.51, S.3,. 1073-1093. ÖZÇELİK, A. Oya (1998), Eğitimi, İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, Y.9, S.31, s.18-27. ÖZGEN, Nurettin (2012), Öğretmen Adaylarının Çevre Sorunlarına Yönelik Tutumları: Türkiye Örneği, Kastamonu Eğitim Dergisi, Y.20 S.2, ss. 403-422. SABUNCUOĞLU, Zeyyat (1986), Personel Yönetimi: Politika ve Yönetsel Taktikler, 5. Baskı, Tegrografik Matbaacılık, İstanbul TANNENBAUM, Robert, Irwing R. WESCHLER ve Fred MASSARİK (1961), Leadreshi And Organization: A Behavioral Science Aroach, McGraw-Hill, New York YAZICI, Öznur (2013), Orta Öğretim Öğrencilerinin Günümüz Dünya Sorunlarına Yönelik Tutumları, Turkish Studies, V8/6,. 807-823.