Yükseköğretimde Öğrenci Merkezli Eğitim ve Öğretim Süreçleri Mustafa Cem BABADOĞAN
Genel Çerçeve Bilişim, eğitim ve teknoloji alanlarında yaşanan gelişmeler, küreselleşme, toplumun değişen ihtiyaçları her alanda olduğu gibi yükseköğretim alanında da eğitim sistemlerinin ve programlarının gözden geçirilmesini ve geliştirilmesini gündeme getirmiştir. Eğitim-öğretimde yaşam boyu öğrenme, öğrenci merkezli eğitim, yeterliklere dayalı eğitim yaklaşımları giderek önem kazanmıştır. 2
Genel Çerçeve Bologna Süreci nin oluşturmayı hedeflediği Avrupa Yükseköğretim Alanı içerisinde yer alan ülke vatandaşları, yükseköğrenim görmek ya da çalışmak amaçları ile Avrupa da kolayca dolaşabilmektedir Avrupa Yükseköğretim Alanı nda asıl hedeflenen, çeşitlilik ile birlik arasında bir denge kurulmasıdır. 3
Genel Çerçeve Amaç, yükseköğretim sistemlerinin kendilerine özgü farklılıklarının korunarak, birbirleriyle karşılaştırılabilir olması ve uyumlu hale getirilmesidir. Bu şekilde, bir ülkeden ya da bir yükseköğretim sisteminden bir diğerine geçişin kolaylaşması ve böylece öğrencilerin ve öğreticilerin hareketliliği ve istihdamının artırılması planlanmaktadır. 4
Genel Çerçeve Hedefler (Bologna 1999) Anlaşılır ve birbirleriyle karşılaştırılabilir yükseköğretim diploma ve/veya dereceleri oluşturmak (Diploma Eki), Yükseköğretimde Lisans ve Yüksek Lisans olmak üzere iki aşamalı derece sistemine geçmek, Avrupa Kredi Transfer Sistemini (AKTS/ECTS) uygulamak, Öğrencilerin ve öğreticilerin hareketliliğini sağlamak ve yaygınlaştırmak, Yükseköğretimde kalite güvencesi sistemleri ağını oluşturmak ve yaygınlaştırmak, Yükseköğretimde Avrupa boyutunu geliştirmek. 5
Genel Çerçeve Hedefler (Prag 2001) Yaşam boyu öğrenmenin teşvik etmek Öğrencilerin ve yükseköğretim kurumlarının sürece aktif katılımını sağlamak Avrupa Yükseköğretim Alanı nın cazip hale getirmek Hedefler (Berlin 2003) Doktora çalışmaları ve EHEA-ERA sinerjisi Hedefler (Bergen 2005) Yaşam boyu öğrenme Kalite güvencesi ve tanınma (ENQA) (ENIC/ NARIC) Kurumsal otonomi ve yönetim 6
Genel Çerçeve 14-15 Mayıs 2015 Erivan.-. Bakanlar Kongresi 4. Bologna Politika Formu 48 Ülke Yapısal reformların uygulanmasında farklılıklar Araçların bürokratik ve yüzeysel uygulandığı İç-Dış Kalite Güvencinde zayıflık -. Haziran 2018 Fransa Öğrenci sayısı 1. Rusya 2.Türkiye Öğrenci artışı 1. Türkiye 7
Genel Çerçeve YÖK Diploma ve Derecelerin Tanınması Kalite Güvencesi Yükseköğretim Yeterlikler Çerçevesi Öğrenci Katılımı ve Sosyal Boyut 8
Bakanlar Toplantısı Her iki ya da üç yılda AYA ilerlemeyi değerlendirmek ve atılacak yeni adımlar hakkında karar vermek amacıyla düzenlenmekte Bologna, 18-19 Haziran 1999 Prag, 18-19 Mayıs 2001 Berlin, 18-19 Eylül 2003 Bergen, 19-20 Mayıs 2005 Londra, 17-18 Mayıs 2007 Leuven / Louvain-la-Neuve, 28-29 Nisan 2009 Budapeşte / Viyana, 10-12 Mart 2010 Bükreş, 26-27 Nisan 2012 Erivan, 14-15 Mayıs 2015 Paris, 2018 Roma, 2020 9
Avrupa Yüksek Öğretim Alanı Kalite Güvencesi Standart ve İlkeleri Standards and Guidelines for Quality Assurance in the European Higher Education Area ESG Kısım 1: İç kalite güvencesi için standartlar ve ilkeler Kısım 2: Dış kalite güvencesi için standartlar ve ilkeler 13
Kısım 1: İç Kalite Güvencesi Standart ve İlkeleri 1.1. Kalite Güvencesi Politikası Standart: Kurumlar kamuya açık ve stratejik yönetimlerinin bir parçası olarak oluşturdukları bir kalite güvencesi politikasına sahip olmalıdır. İç paydaşlar, dış paydaşları da sürece katarak uygun yapı ve süreçler dahilinde bu politikayı geliştirmeli ve uygulamalıdır. 1.2. Program Tasarımı ve Onayı Standart: Kurumlar programlarının tasarımı ve onayı için süreç oluşturmalıdır. Programlar, amaçlanan öğrenme çıktılarını içerecek şekilde belirlenen hedefleri karşılamak üzere tasarım gerçekleştirmelidirler. Program sonucunda edinilen yeterlilik net bir şekilde belirlenmeli ve belirtilmeli ayrıca yükseköğretimde ulusal yeterlilikler çerçevesinin doğru seviyesine hitap etmelidir ve sonuç olarak Avrupa Yükseköğretim Alanı Yeterlilikler Çerçevesi ile uyumlu olmalıdır. 1.3. Öğrenci merkezli eğitim, öğretim ve değerlendirme Standart: Kurumlar, ilgili programların öğrenme süreci oluşturulurken öğrencileri aktif bir rol almaları hususunda teşvik ettiği ve öğrenci değerlendirmelerinin bu yaklaşımı yansıttığı şekilde sunulduğunu sağlamalıdır. 14
Kısım 1: İç Kalite Güvencesi Standart ve İlkeleri 1.4. Öğrenci kabulü, gelişim, tanınma ve sertifikalandırma Standart: Kurumlar, öğrenci kabulü, gelişim, tanınma ve sertifikalandırma gibi öğrencilerin hayat döngüsünün tüm evrelerini kapsayan önceden tanımlanmış ve yayınlanmış yönetmelikleri kalıcı bir şekilde uygulamalıdır. 1.5. Öğretim Elemanı Standart: Kurumlar öğretim elemanlarının yetkinlikleri konusunda kendi güvencelerini oluşturmalıdır. Öğretim elemanı alımı ve geliştirme konularında adil ve şeffaf süreçler uygulanmalıdır. 1.6. Öğrenme kaynakları ve öğrenci desteği Standart: Kurumlar eğitim öğretim faaliyetleri için uygun fona sahip olmalıdır, ayrıca yeterli ve halihazırda erişilebilir öğrenme kaynakları ve öğrenci desteğinin sağlandığının emin olmalıdır. 15
Kısım 1: İç Kalite Güvencesi Standart ve İlkeleri 1.7. Bilgi yönetimi Standart: Kurumlar, program ve diğer faaliyetlerinde etkili yönetim adına amacına uygun bilgiyi topladıklarından, analiz ettiklerinden ve kullandıklarından emin olmalıdır. 1.8. Kamu bilgisi Kurumlar açık, doğru, nesnel, güncel ve halihazırda erişilebilir olan programları dahil olmak üzere faaliyetlerine ilişkin bilgiyi yayınlamalıdır. 1.9. Devam eden gözlem ve programların periyodik incelenmesi Standart: Kurumlar, belirlenen hedeflere ulaştıklarından ve öğrencilerin ile toplumun ihtiyaçlarına cevap verdiğinden emin olmak için programları gözlemlemeli ve periyodik olarak incelemelidir. 1.10. Döngüsel dış kalite güvencesi Standart: Kurumlar, ESG ile uyumlu bir şekilde döngüsel temelli dış kalite güvencesinden geçmelidir. 16
Ders Akışı 17
Bologna Bilgi Sistemi Ders Bilgi Yönetimi DERS AKIŞI EKRANI I
Bologna Bilgi Sistemi Ders Bilgi Yönetimi DERS AKIŞI EKRANI II
Bologna Bilgi Sistemi Ders Bilgi Yönetimi DERS AKIŞI EKRANI III
Süreç Tip Bloom Bologna Ölçme Değerlendirme Yöntemleri Bilişsel Hatırlama Bilgi Kısa Yanıtlı, Uzun Yanıtlı, Çoktan Seçmeli, Doğru - Yanlış, Eşleştirme Gerektiren, Boşluk Tamamlamalı Anlama Uygulama Analiz Değerlendirme Beceri Açık Uçlu, Çoktan Seçmeli, Ev Ödevi, Performans Görevi Yetkinlik Açık Uçlu, Performans Görevine Dayalı Çalışma, Portfolyo Hazırlama, Araştırma Yapma, Proje Hazırlama, Makale İnceleme, Deney Yapma, Plan Hazırlama Yaratıcılık (Yaratma) Alma Beceri Açık Uçlu, Ev Ödevi Davranımda Bulunma Beceri Açık Uçlu, Ev Ödevi Değer Verme Duyuşs Açık Uçlu, Performans Görevine Dayalı Çalışma, Portfolyo Hazırlama, Araştırma Yapma, Proje Hazırlama, Makale İnceleme, Deney Yapma, Plan Hazırlama Yetkinlik al Örgütleme Açık Uçlu, Performans Görevine Dayalı Çalışma, Portfolyo Hazırlama, Araştırma Yapma, Proje Hazırlama, Makale İnceleme, Deney Yapma, Plan Hazırlama Yetkinlik Karakter Haline Getirme Yetkinlik Açık Uçlu, Performans Görevine Dayalı Çalışma, Portfolyo Hazırlama, Araştırma Yapma, Proje Hazırlama, Makale İnceleme, Deney Yapma, Plan Hazırlama Algılama Beceri Açık Uçlu, Çoktan Seçmeli, Ev Ödevi Kuruluş Beceri Açık Uçlu, Çoktan Seçmeli, Ev Ödevi Devins el Klavuzulanmış Davranış Beceri Açık Uçlu, Çoktan Seçmeli, Ev Ödevi Mekanikleşme Beceri Açık Uçlu, Çoktan Seçmeli, Ev Ödevi Karmaşık Davranış Beceri Açık Uçlu, Ev Ödevi Uyum Yaratma Yetkinlik Yetkinlik Açık Uçlu, Performans Görevine Dayalı Çalışma, Portfolyo Hazırlama, Araştırma Yapma, Proje Hazırlama, Makale İnceleme, Deney Yapma, Plan Hazırlama Açık Uçlu, Performans Görevine Dayalı Çalışma, Portfolyo Hazırlama, Araştırma Yapma, Proje Hazırlama, Makale İnceleme, Deney Yapma, Plan Hazırlama 21