AKADEMİK İZOLASYONUN BOYUTU

AKADEMİK İZOLASYONUN BOYUTU Ata ATUN Yakın Doğu Üniversitesi ve SAMTAY Vakfı Yakın Doğu Bulvarı, Lefkoşa GSM: 0533 881 1111, email: ata.atun@atun.com Özet Kıbrıs ta, 21 Aralık 1963 tarihinde Kıbrıslı Türklere karşı başlatılan Rum saldırılarından sonra Kıbrıslı Türklerin direnişini kırmak amacı ile I. ve son Kıbrıs Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Makarios başkanlığındaki Rum Bakanlar Kurulu tarafından alınan kararla Kıbrıslı Türklere karşı yasaklar, ambargolar ve izolasyon uygulaması başlatılmıştır. Yasaklar ve ambargo 1964 de başladı, yasak listesi 1 Mart 1965 de daha da genişletildi (İsmail, 1998). Ekonomik ambargoya BM Genel Sekreteri nin S/5950 sayılı ve 10 Eylül 1964 tarihli raporunun Article 222 de (UN, 1964, Article 222) ve S/5764 sayılı ve 15 Haziran 1964 tarihli raporunun Article 49 da (UN, 1964, Article 49)değinilirken Akademi ile ilgili kısıtlamaya da BM Genel Sekreterinin 8 Aralık 1967 tarihli S/8286 sayılı raporunda (UN, 1967)da değinilmektedir. Rumların Eğitim alanında Kıbrıslı Türklere uyguladıkları yasaklamalar, ambargolar ve izolasyonlar, 1974 Barış Harekatından sonra değil, 21 Aralık 1963 de başlayan çarpışmalardan sonra başlamıştır. Bu bildiri, somut delillerle, 2006 yılında Kıbrıs Rum Cumhuriyeti Eğitim Bakanlığının Kıbrıs Rum Atina Büyük Elçiliğine gönderdiği talimat üzerine, Büyük Elçinin Romanya Devlet Sekreteri (Bakanı) Lucian Leuştan a yazdığı (EK-1 RO ve EK-2 TR) yazıyı ve akademik faaliyetlerde dahi Kıbrıs Rum Cumhuriyeti nin Kıbrıslı Türklere izolasyon uygulama çabalarını araştırmaktadır. Anahtar Sözcükler: KKTC, İzolasyon, Akademi, Konferans, Bildiri

Ana Metin Giriş Kıbrıslı Rumların, 21 Aralık 1963 de Kıbrıslı Türklere saldırmasıyla başlayan karanlık dönemde, kendilerini Kıbrıs (Rum) Cumhuriyeti ile Kıbrıs adasının tek sahibi olarak görmeleri ve Kıbrıslı Türklere hiçbir hak tanımamak istemeleri, beraberinde insanlık dışı birçok davranışlarıyla birlikte, Kıbrıslı Türkleri medeniyetin hiçbir hakkından faydalandırmamak ve dünyadan kopartmak uygulamalarını da getirdi(red Crescent, 2010) Ticaretin ana unsurları olan ithalat ve ihracatta Kıbrıslı Türkleri acenteliklerden mahrum etmek ve Rum tarafından alıma zorlamakla başlamış olan Kıbrıslı Türkleri dünyadan soyutlamak ve dünya ile bağlarını kopartmak çalışmaları, zaman içinde dış seyahatlerde direk uçuşların gerçekleştirilmemesi, sporda uluslararası karşılaşmaların yapılmaması, posta hizmetlerinde dünya ülkeleri ile direkt bağlantı kurulmaması ve kültürel faaliyetlerde de her tür temas ve katılımın önlenmesine dönüştü. Kıbrıs (Rum) Cumhuriyetinin Birleşmiş Milletlere kayıtlı bir devlet olması nedeni ile diplomatik kanalları ve siyasi ilişkileri de bu amaçla kullanan Kıbrıs Rum Hükümeti, Birleşmiş Milletlerde (UN, 1983) ve Avrupa Birliğinde çeşitli kararlar çıkarttırarak Kıbrıslı Türkleri dünyadan soyutlamak ve kopartmak çalışmalarını yasal zemine oturtturmak yoluna gittiler. Özellikle de Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi nin 11 Mayıs 1984 tarihinde aldığı 550 sayılı (UN, 1984) kararın 10. Paragrafında yer alan Tüm ülkelere, ayrılıkçı hareketlerle kurulan sözde kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti devletini tanımamaları çağrısını yineler ve tüm ülkelere bahse konu ayrılıkçı topluluğa yardım edilmemesi ya da herhangi bir şekilde desteklenmemesi çağrısında bulunur; uluslararası resmi çağrı, başta Dünya Futbol Federasyonu olmak üzere Kıbrıslı Türklerin tüm spor alanlarındaki federasyonlara bağlı takımlar ile bağının kopmasına yol açmıştır. KKTC de Akademinin Hayata Geçmesi 1979 yılında Yüksek Teknoloji Enstitüsü nün (DAÜ,1979) kurulması ile KKTC de başlayan akademik yapılanma, 1984 yılında Doğu Akdeniz Üniversitesinin ve 1988 yılında da Yakın Doğu Üniversitesinin (YDÜ,2011) kapılarını öğrencilere açması ile KKTC nin bir üniversiteler ülkesi haline dönüşmesinin ilk adımlarını oluşturdu. (YÖDAK,2011) Günümüzde Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyetinde kuruluş sırasına göre Doğu Akdeniz Üniversitesi, Yakın Doğu Üniversitesi, Girne Amerikan Üniversitesi, Lefke Avrupa Üniversitesi, Uluslararası Kıbrıs Üniversitesi, Açık Öğrenim Fakültesi ve Orta Doğu Teknik Üniversitesi Kalkanlı Kampüsü olmak üzere 7 üniversite faaliyetlerini sürdürmektedir. İstanbul Teknik Üniversitesi Gazi Mağusa Kampüsü ise halen 2011-2012 akademik yılında faaliyete geçmek çalışmalarını sürdürmektedir. (YÖDAK,2011) Akademik İzolasyonlar KKTC de kısa sürede üniversitelerin hayata geçmesini bir türlü kabullenemeyen Kıbrıs Rum Hükümeti, bu gelişmeyi durdurabilmek için ilk yıllarda Avrupa ülkelerine yaptığı sayısız başvurulara, Kıbrıs Rum tarafında üniversite olmaması nedeni ile olumsuz yanıtlar aldı. Bu yöndeki kısıtlamaları hayata geçirebilmek için Kıbrıs Rum Yönetimi, hızla ilk etapta mevcut kolejlerden bir tanesini 1992 yılında üniversite seviyesine yükselterek adını da Kıbrıs Üniversitesi koydu ve hemen Eğitim Değerlendirme-Akreditasyon (CEEA) Kurulu nu oluşturarak Avrupa Birliğinin ilgili kurumuna kaydını yaptırdı. (UC,1989) Bundan sonra da Kıbrıs Rum Eğitim Bakanlığı, Kıbrıs Rum Dış İşleri Bakanlığı ve Rum Yüksek Öğrenim Kurulu, üçü birlikte ve dayanışarak, KKTC deki üniversitelerin tanınmaması, denklik verilmemesi ve üyesi oldukları uluslararası kurumlardan dışlanması için gerekli çalışmaları başlattılar. KKTC Üniversiteleri ve Akademisyenlerine İzolasyon Uygulama Girişimi Kıbrıs (Rum) Dış İşleri Bakanlığı nın İşgal Altındaki Bölgelerde Politik Durum (MFA) sitesinin yüksek öğrenim ile ilgili sayfasında Kıbrıs (Rum) Cumhuriyeti nin işgal altındaki bölgelerinde Yasadışı faaliyet gösteren üniversiteler başlığı altında KKTC deki üniversitelerin ve bu üniversitelerde görev yapan akademisyenlerin, Uluslararası yasalara göre yasadışı varlıklar olduğu belirtilmektedir. KKTC de faaliyet gösteren üniversitelerin, Uluslararası yasalara göre yasadışı varlıklar olduğu savını da BM Güvenlik Konseyi nin 541 (1983) ve 550 (1984) sayılı kararlarında geçen KKTC nin ilanı yasal olarak geçersizdir ifadesine bağlamaktadır. Kıbrıslı Türkleri, Kıbrıs (Rum) Hükümetini resmen kabul etmedikleri ve Rum Yönetimi idaresi altına girmedikleri sürece dünyadan soyutlamak ve izolasyonlar altına sokmak stratejileri doğrultusunda, Kıbrıs (Rum) Eğitim Bakanlığı ile Kıbrıs (Rum) Dış İşleri Bakanlığı ortak bir çalışma başlatarak, dünya üzerinde mevcut tüm akademik kuruluşlara resmi yazılar göndererek, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti ndeki üniversiteler ile işbirliği yapmamaları ve KKTC üniversitelerinde görev yapan akademisyenleri de KKTC üniversitelerini temsilen her hangi bir akademik faaliyete davet etmemeleri konusunda uyarmışlardır. Kıbrıs Türk basınını da, günlük olarak takip ederek, dış ülkelerde akademik faaliyetlere katılan, konferans ve sempozyumlarda bildiriler sunan, ortak çalışmalar yapan ve araştırmalara katılan KKTC üniversiteleri ve akademisyenleri hakkında da aynı içerikteki uyarı yazılarını söz konusu akademik organizasyonu gerçekleştirmiş olan yerlere resmi yollardan göndermişlerdir. Gönderilen Yazı Romanya nın Köstence kentinde, 19-21 Mayıs 2006 tarihleri arasında gerçekleştirilen TEHNONAV 2006, 5. Uluslararası Gemi Teknolojisi Bilimsel Konferansı na (The 5th International Scientific Conference on Naval Technologies) çeşitli ülkelerdeki üniversitelerden bilim adamları katılırken, KKTC Yakın Doğu Üniversitesi nden de Prof. Dr. Ata Atun, Benzer Burunlu Tekne (The Even End Boat) adlı makalesi ile katılmıştır. (Atun,2006)

Makalenin sunumundan sonra KKTC basınında yayınlanan haberin içeriğinden gerekli bilgileri alan dönemin Kıbrıs (Rum) Eğitim Bakanı Pefkos Georgiades, Bakanlığının ilgili personeline verdiği talimatla, konuyu Kıbrıs Rum Dış İşleri bakanlığına iletir. Kıbrıs Rum Dış İşleri Bakanlığı da Atina daki Kıbrıs Rum Büyükelçiliğine talimat göndererek Romanya Dış İşleri bakanlığına KKTC deki üniversitelerin öğretim görevlilerinin konferanslara davet edilmemesi konusunda resmi yazı göndermesini ister. Atina daki Kıbrıs Rum Büyükelçiliği, bu talimat doğrultusunda Haziran ayının ilk haftası içinde Romanya Dış İşleri Bakanlığına bir yazı gönderir. Bu yazının içeriğinde Kıbrıs adasının kuzeyinde yer alan yükseköğretim kurumlarının Lefkoşa daki Kıbrıs Rum Eğitim ve Kültür Bakanlığı tarafından akredite edilmediği ve Kıbrıs Rum devleti tarafından tanınmadığı belirtilmektedir. Romanya Dış İşleri Bakanlığı da, Atina daki Kıbrıs Rum Büyükelçiliği nin kendilerine gönderdiği yazı içeriğince, 13 Haziran 2006 tarihinde, Sayı 34.784/2206 ve B 1-1/8306 referans ve Devlet Sekreteri Lucian Leuştan imzası ile Romanya Eğitim ve Araştırma Bakanlığı, Yükseköğretim ile ilgili Devlet Sekreteri Dumitru Miron a bir yazı göndererek (Ek-1 Romence ve Ek-2 Türkçe), Romanya Güvenlik Konseyi nin kararına göre, Romanya nın Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti ni tanımadığını ve bu yapılanmayı açık ya da kapalı olarak tanıma anlamına gelebilecek herhangi bir eylemde bulunmadığını belirtmekte ve konunun hassasiyeti nedeni ile de bu bilginin Romanya daki Eğitim Kurumlarına dağıtımının yapılmasını talep etmektedir. Romanya Eğitim ve Araştırma Bakanlığı, Yükseköğretim ile ilgili Devlet Sekreteri Dumitru Miron da, Devlet Sekreteri Lucian Leuştan dan aldığı yazı içeriğince, 22 Haziran 2006 tarihinde Sayı 34.784/22.06.2006 ile Romanya daki tüm üniversitelere bir yazı göndererek (Ek-2 Romence ve Ek-2 Türkçe), Üniversitelerarası ilişkileri oluştururken ve uluslararası bilimsel etkinlikleri organize ederken, ilgili problemlerin hassasiyetlerini de dikkate alınız talimatını vermiştir. Bu yazı içeriği doğrultusunda da KKTC üniversitelerinde öğretim üyeliği yapan akademisyenlerin Romanya da düzenlenecek bilimsel etkinliklere davet edilmemeleri ve başvuru yapmaları durumunda da kabul edilmemeleri tavsiye edilmiştir. Sonuç Bu bildiri Kıbrıs Rum Yönetiminin, adada var olan ve Kıbrıs Cumhuriyeti 1960 Anayasasında kurucu ortak olarak yer alan Kıbrıslı Türkleri (Atun,2007), tekrardan 1963-1974 yılları arasında olduğu gibi Rum idaresi altına sokabilmek için her konu ve alanda dünyadan izole etmek düşünce ve girişimlerinin en açık örneğini belgelemektedir. Kıbrıs Rum Yönetiminin, Kıbrıslı Türkleri dünyanın diğer ülkelerinden ve uluslararası kuruluşlar ile sportif federasyonlardan izole etmek için yaptıkları tüm girişimler ve gösterdikleri çabalar, dünya tarihine, insan haklarının çiğnendiği kara bir leke olarak geçmiştir. Bir çok kuruluş, politik kararları ve Rum Yönetiminden gelen uyarı yazılarını da hiç dikkate almadan ve Kıbrıslı Türklerle veya da Kıbrıslı Türklerin kurdukları kurumlarla işbirliğini devam ettirmektedir. Romanya nın Köstence kentinden kurulmuş olan Ovidius Üniversitesi (Ovidius,2011) de politika ile bilimi birbirine karıştırmamış olan bir bilim yuvasıdır. Üniversite yönetimi yaptığı toplantıda politikanın ve siyasi kararların bilimin içinde yeri olmadığına karar vermiş ve ayırım yapmaksızın dünya üzerindeki tüm bilim kuruluşları ve bilim adamları ile iletişim kurmaya, davet etmeye ve etkinliklere de katılma kararı almıştır. Teşekkür Romanya Dış İşleri Bakanlığı nın, Atina daki Kıbrıs Rum Büyükelçiliği nin kendilerine gönderdiği yazı içeriğince, 13 Haziran 2006 tarihinde, Sayı 34.784/2206 ve B 1-1/8306 referans ve Devlet Sekreteri Lucian Leuştan imzası ile Romanya Eğitim ve Araştırma Bakanlığı, Yükseköğretim ile ilgili Devlet Sekreteri Dumitru Miron a gönderdiği (Ek-1 Romence ve Ek-2 Türkçe) yazı ile, Romanya Eğitim ve Araştırma Bakanlığı, Yükseköğretim ile ilgili Devlet Sekreteri Dumitru Miron un, Devlet Sekreteri Lucian Leuştan dan aldığı yazı içeriğince, 22 Haziran 2006 tarihinde Sayı 34.784/22.06.2006 ile Romanya daki tüm üniversitelere (Ek-2 Romence ve Ek-2 Türkçe) gönderdiği Romence yazıları, üniversite sekretaryasından alan Prof. Dr. Kunsel Ünsalana a ve bu yazıları Türkçeye çeviren Prof. Dr. Deniz Ünsalan a bu konuda beni bilgilendirmeleri ve yardımlarından dolayı teşekkür ederim. Kaynakça Atun, A, 2006, The Even End Boat, TEHNONAV 2006, Constanza, Romania <http://www.journalacademic.com/papers/publications/2006/104/wood.htm)> Atun, a, 2007, Kıbrıs Anlaşmaları Planları ve Önemli BM AB kararları (1571-1983), C.1, SAMTAY Vakfı yayınları, Lefkoşa, 2007, S.64 Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi 541 No.lu Kararı, 18 Kasım 1983, New York, ABD, 1983 <http://webcache.googleusercontent.com/search?q=cache:apch5w1b8iij:www.un.int/cyprus/scr541.htm+un+security+council,+r esolution+541,+nov+18,+1983&cd=4&hl=en&ct=clnk&gl=uk> Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi 550 No.lu Kararı, 11 Mayıs 1984, New York, ABD, 1984 <http://en.wikisource.org/w/index.php?title=united_nations_security_council_resolution_550&action=edit&redlink=1> Cyprus Government Ministry of Foreign Affairs, Political Stuation in the Occupied Areas,2011

<http://mfa.gov.cy> Doğu Akdeniz Üniversitesi, Doğu Akdeniz Üniversitesi Tarihi, 2011 < http://tr.wikipedia.org/wiki/do%c4%9fu_akdeniz_%c3%9cniversitesi> İsmail, S 1996, 150 SorudaKıbrıs Sorunu, Kastaş Yayınevi, İstanbul, S.96 Ovidius University, Ovidius University Web Page, 2011 <http://www.univ-ovidius.ro/> Red Crescent, Resolution of Northern Cyprus Turkish Red Crescent Concerning the Recognition and Admittance of Northern Cyprus Turkish Red Crescent by International Red Cross and Red Crescent Movement, 2010. <http://www.kizilay.org.tr/dosyalar/1280500302_north_cyprus_turkish_red_crescent_general_assembly_declaration_on_its_rec ognition_in_the_red_cross_red_crescent_movement.pdf > United Nations, Report of United Nations Secretary General, September 10, 1964, S/5950, article 222. United Nations, Report of United Nations Secretary General, June 15, 1964, S/5764, Article 49. United Nations, Report of United Nations Secretary General, December 8, 1967, S/8286. University of Cyprus, Brief History, 2011 < http://www.ucy.ac.cy/goto/mainportal/en-us/briefhistory.aspx> Yakın Doğu Üniversitesi, Yakın Doğu Üniversitesi Geçmişi, 2011 < http://www.ydu.edu.tr/tr/node/3> YÖDAK, Yüksek Öğretnim Planlama Denetleme Akredidasyon ve Koordinasyon Kurumu, Higher Education Planning Evaluation Accreditaion and Coordination Council, 2011 <http://www.ncyodak.eu/turkce/universities.html> Ekler Ek 1: Romanya Dış İşleri Bakanlığı nın, Atina daki Kıbrıs Rum Büyükelçiliği nin kendilerine gönderdiği yazı içeriğince, 13 Haziran 2006 tarihinde, Sayı 34.784/2206 ve B 1-1/8306 referans ve Devlet Sekreteri Lucian Leuştan imzası ile Romanya Eğitim ve Araştırma Bakanlığı, Yükseköğretim ile ilgili Devlet Sekreteri Dumitru Miron a gönderdiği Romence yazı. Ek 2: Romanya Dış İşleri Bakanlığı da, Atina daki Kıbrıs Rum Büyükelçiliği nin kendilerine gönderdiği yazı içeriğince, 13 Haziran 2006 tarihinde, Sayı 34.784/2206 ve B 1-1/8306 referans ve Devlet Sekreteri Lucian Leuştan imzası ile Romanya Eğitim ve Araştırma Bakanlığı, Yükseköğretim ile ilgili Devlet Sekreteri Dumitru Miron a gönderdiği Romence yazının Türkçe çevirisi. Ek 3: Romanya Eğitim ve Araştırma Bakanlığı, Yükseköğretim ile ilgili Devlet Sekreteri Dumitru Miron un, Devlet Sekreteri Lucian Leuştan dan aldığı yazı içeriğince, 22 Haziran 2006 tarihinde Sayı 34.784/22.06.2006 ile Romanya daki tüm üniversitelere gönderdiği Romence yazı. Ek 4: Romanya Eğitim ve Araştırma Bakanlığı, Yükseköğretim ile ilgili Devlet Sekreteri Dumitru Miron un, Devlet Sekreteri Lucian Leuştan dan aldığı yazı içeriğince, 22 Haziran 2006 tarihinde Sayı 34.784/22.06.2006 ile Romanya daki tüm üniversitelere gönderdiği Romence yazının Türkçe çevirisi.