ADÖLESAN ÇAĞINDAKİ ÇOCUKLARIN - VELİLERİN VE ÖĞRETMENLERİN OBEZİTE DURUMLARI İLE BESLENME ALIŞKANLIKLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ

2015 ADÖLESAN ÇAĞINDAKİ ÇOCUKLARIN - VELİLERİN VE ÖĞRETMENLERİN OBEZİTE DURUMLARI İLE BESLENME ALIŞKANLIKLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ 31.03.2014

İçindekiler YÖNETİCİ ÖZETİ... 5 1. BÖLÜM: ADÖLESAN ÇAĞINDAKİ ÇOCUKLARIN OBEZİTE DURUMLARI İLE BESLENME ALIŞKANLIKLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ... 8 Tablo 1:1 Cinsiyet, Kardeş Varlığı, Uyuma Saati Dağılımı... 8 Grafik 1-1 Cinsiyet Dağılımı... 8 Tablo 1:2 BKİ, Bel-Boy Oranı, Düzenli Spor Yapma ve Yapılan Spor Türleri Dağılımı... 9 Grafik 1-2 BKİ Dağılımı... 10 Grafik 1-3 Bel-Boy Oranı Dağılımı... 10 Grafik 1-4 Yapılan Spor Türü Dağılımı... 10 Tablo 1:3 Anne ve Baba Çalışma Durumu Dağılımı... 11 Tablo 1:4 Evde Anne Baba Dışında İlgilenen Kişi Varlığı ve Yakınlık Derecesi Dağılımı... 11 Tablo 1:5 Kahvaltı ve Akşam Yemeği Alışkanlığı Dağılımı... 12 Grafik 1-5 Anne Baba İle Kahvaltı Yapma ve Evde Kahvaltı Yapma Durumu Dağılımı... 13 Grafik 1-6 Anne Baba İle Yemek Yeme Dağılımı... 13 Tablo 1:6 Öğün Tüketme Sıklığı Dağılımı... 14 Tablo 1:7 TV İzleme ve Bilgisayar Kullanma Süreleri Dağılımı... 14 Grafik 1-7 Hafta İçi TV İzleme Süresi Dağılımı... 15 Grafik 1-8 Bilgisayar Kullanım Süresi Dağılımı... 15 Tablo 1:8 Ev Dışında Yemek Yeme ve Yenen Yemeğin Türleri Dağılımı... 16 Tablo 1:9 Beslenme ile Medyadan Yaralanma ve Medyaya Duyulan Güven Dağılımı... 16 Grafik 1-9 Beslenme İle Medyadan Yararlanma ve Medyaya Duyulan Güven Dağılımı... 17 Tablo 1:10 Çayda Şeker, Gazlı İçecek ve Merdiven Kullanma Durumu Dağılımı... 17 Grafik 1-10 Çayda Şeker Kullanımı... 18 Grafik 1-11 Gazlı İçecek Tüketimi... 18 Grafik 1-12 Merdiven Kullanım Durumu... 18 Tablo 1:11 Belirtilen Besinlerin Tüketim Sıklığı Dağılımı... 19 Tablo 1:12 Günlük Su Tüketimi, Kabızlık ve Ek Vitamin Desteği Durumu Dağılımı... 20 Tablo 1:13 Sürekli Kullanılan İlaç Varlığı Dağılımı... 20 Tablo 1:14 Yemek Seçme Durumu Dağılımı... 21 Tablo 1:15 Düzenli Dahil Olunan Sosyal Aktivite Varlığı ve Aktivite Türleri Dağılımı... 21 Grafik 1-13 Yapılan Aktivite Türlerinin Dağılımı... 22 1

Tablo 1:16 Günlük TV İzleme Süresi, TV Reklamlarından Etkilenme ve Reklamların Beslenme Tercihlerini Etkileme Durumu Dağılımı... 22 Grafik 1-14 TV Reklamlarından Etkilenme ve Reklamların Beslenme Tercihlerini Etkileme Durumu Dağılımı... 23 Tablo 1:17 Cinsiyete Göre BKİ Dağılımı... 23 Tablo 1:18 Uyuma Saatlerine Göre BKİ Dağılımı... 24 Tablo 1:19 Bel-Boy Oranı ile Düzenli Spor Yapma Durumuna Göre BKİ Dağılımı... 24 Tablo 1:20 Anne ve Babanın Çalışma Durumlarına Göre BKİ Dağılımı... 25 Tablo 1:21 Kabızlık Durumuna Göre BKİ Dağılımı... 26 Tablo 1:22 Sürekli Kullanılan İlaç Varlığına Göre BKİ Dağılımı... 26 Tablo 1:23 TV İzleme ve Bilgisayar Kullanım Sürelerine Göre BKİ Dağılımı... 26 Tablo 1:24 Tost-Hamburger Yeme ve Kola Tüketme Durumlarına Göre BKİ Dağılımı... 27 ADÖLESANLARDA FAZLA KİLOLU OLMAYI ETKİLEYEN FAKTÖRLERİN TESPİTİ... 28 Tablo 1:25 Adölesanlarda Fazla Kilolu Olmayı Etkileyen Faktörler... 28 2. BÖLÜM: ÖĞRETMENLERİN OBEZİTE DURUMLARI İLE BESLENME ALIŞKANLIKLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ... 31 Tablo 2:1 Cinsiyet, Yaş, Öğrenim Düzeyi Dağılımı... 31 Grafik 2-1 Yaş Dağılımı... 31 Tablo 2:2 BKİ ve Kilo Vermeyi İsteme Durumu Dağılımı... 32 Grafik 2-2 BKİ Dağılımı... 32 Tablo 2:3 Sigara ve Alkol Kullanım Durumu Dağılımı... 33 Grafik 2-3 Sigara ve Alkol Kullanımı Dağılımı... 33 Tablo 2:4 Düzenli Spor Yapma ve Yapılan Spor Türü Dağılımı... 34 Grafik 2-4 Yapılan Spor Türlerinin Dağılımı... 34 Tablo 2:5 Düzenli Kahvaltı Yapma, Öğün Sayısı ve Öğün Atlama Durumu Dağılımı... 35 Tablo 2:6 Medyadan Faydalanma ve Medya Kaynaklarına Güvenme Durumu Dağılımı... 35 Grafik 2-5 Medyadan Faydalanma ve Medya Kaynaklarına Güvenme Durumu Dağılımı... 36 Tablo 2:7 Çayda Şeker, Gazlı İçecek Tüketme ve Merdiven Kullanma Durumu Dağılımı... 36 Grafik 2-6 Çayda Şeker Kullanımı... 37 Grafik 2-7 Gazlı İçecek Tüketimi... 37 Grafik 2-8 Merdiven Kullanımı... 37 Tablo 2:8 Öğün Tüketim Sıklığı Dağılımı... 38 Tablo 2:9 Günlük TV İzleme ve Bilgisayar Kullanım Süresi... 38 Grafik 2-9 Günlük TV İzleme Süresi ve Bilgisayar Kullanma Süresi... 39 Tablo 2:10 Ev Dışında Yemek Yeme Sıklığı Dağılımı... 39 2

Tablo 2:11 Belirtilen Besinlerin Tüketim Sıklığı Dağılımı... 40 Tablo 2:12 Diyet Uygulama Durumlarının Dağılımı... 41 Grafik 2-10 Kilolu Olduğunu Düşünme Durumu Dağılımı... 42 Grafik 2-11 Kilo Vermeyi İsteme Durumu Dağılımı... 42 Grafik 2-12 Son Üç Ayda Diyet Yapma Durumu Dağılımı... 42 Tablo 2:13 Obezite İle İlgili Ders Anlatımı, Eğitim Alma ve Obeziteyi Önlemeye Teşvik Etme Durumu Dağılımı... 43 Tablo 2:14 Öğrencilerin Kilo Değişiklikleri ve Nedenlerinin Dağılımı... 43 Tablo 2:15 Cep Telefon Kullanımının Obeziteye Etkisinin Dağılımı... 44 Tablo 2:16 Obeziteyi Önlemek İçin Kantinlerde Gıda Kontrolü Yapılma Durumu ve Alınması Gereken Önlemlerin Dağılımı... 44 Tablo 2:17 Düzenli Kahvaltı Yapma ve Günlük Öğün Sayısına Göre BKİ Dağılımı... 45 Tablo 2:18 Beslenme ile Medyadan Faydalanma ve Medya Kaynaklarına Güvenme Durumuna Göre BKİ Dağılımı... 45 Tablo 2:19 Çayda Şeker Kullanma ve Gazlı İçecek Tüketimine Göre BKİ Değerleri Dağılımı... 46 3. BÖLÜM: ÖĞRENCİ VELİLERİNİN OBEZİTE DURUMLARI İLE BESLENME ALIŞKANLIKLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ... 48 Tablo 3:1 Cinsiyet, Yaş, Öğrenim Düzeyi, Çalışma Durumu ve Meslek Dağılımı... 48 Grafik 3-1 Cinsiyet Dağılımı... 49 Grafik 3-2 Yaş Dağılımı... 49 Grafik 3-3 Eğitim Düzeyi Dağılımı... 49 Tablo 3:2 BKİ Dağılımı... 50 Grafik 3-4 BKİ Dağılımı... 50 Tablo 3:3 Öğrencinin Doğum Ağırlığı ve Doğum Ağırlığı Takibi Dağılımı... 50 Tablo 3:4 Sadece Anne Sütü Alma ve Anne Sütü İle Ek Besin Alma Dağılımı... 51 Tablo 3:5 Sigara ve Alkol Kullanımı... 51 Grafik 3-5 Sigara ve Alkol Kullanımı... 52 Tablo 3:6 Düzenli Spor Yapma ve Tercih Edilen Spor Türleri Dağılımı... 52 Grafik 3-6 Tercih Edilen Spor Türlerinin Dağılımı... 53 Tablo 3:7 Düzenli Kahvaltı, Öğün sayısı ve Öğün Atlama Durumu Dağılımı... 53 Tablo 3:8 Öğün Tüketim Sıklıklarının Dağılımı... 54 Tablo 3:9 Günlük TV İzleme ve Bilgisayar Kullanım Süresi Dağılımı... 54 Grafik 3-7 Günlük TV İzleme ve Bilgisayar Kullanım Sürelerinin Dağılımı... 55 Tablo 3:10 Ev Dışında Yemek Yeme ve Tercih Edilen Yemek Türlerinin Dağılımı... 55 Tablo 3:11 Medyadan Faydalanma ve Medya Kaynaklarına Güvenme Durumu Dağılımı... 56 3

Grafik 3-8 Medyadan Faydalanma ve Medya Kaynaklarına Güvenme Durumu Dağılımı... 56 Tablo 3:12 Çayda Şeker, Gazlı İçecek Tüketme ve Merdiven Kullanma Durumu Dağılımı... 57 Grafik 3-9 Çayda Şeker Kullanımı... 57 Grafik 3-10 Gazlı İçecek Tüketimi... 58 Grafik 3-11 Merdiven Kullanımı... 58 Tablo 3:13 Belirtilen Besinlerin Tüketim Sıklıklarının Dağılımı... 59 Tablo 3:14 Diyet Uygulama Durumu Dağılımı... 60 Grafik 3-12 Kilolu Olduğunu Düşünme Durumu Dağılımı... 61 Grafik 3-13 Kilo Vermeyi İsteme Durumu Dağılımı... 61 Grafik 3-14 Son Üç Ayda Diyet Yapma Durumu Dağılımı... 61 Tablo 3:15 Çalışma Durumuna Göre BKİ Dağılımı... 62 Tablo 3:16 Kahvaltı Yapma ve Günlük Öğün Sayısına Göre BKİ Değerleri Dağılımı... 62 Tablo 3:17 Günlük TV İzleme ve Bilgisayar Kullanım Süresi Dağılımı... 63 Tablo 3:18 Medyadan Faydalanma ve Medya Kaynaklarına Güvenme Durumlarına Göre BKİ Dağılımı... 63 Tablo 3:19 Çayda Şeker, Gazlı İçecek Tüketme Durumu Dağılımı... 64 4

YÖNETİCİ ÖZETİ Obezitenin çocuklarda, öğretmen ve öğrenci velilerindeki obezite durumları ile beslenme alışkanlıklarının ölçülebilmesi için 3028 sayıda çocukla, 130 sayıda öğretmenle, 3051 sayıda veli ile birebir görüşülmüştür. Çocuklarda 39, öğretmenlerde 33 ve velilerde 37 açık ve kapalı uçlar içeren soru formları ile yüz yüze görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Çalışmadan elde edilen veriler, geri bildirim ve telefon kontrolleri ile doğruluk testlerine tabi tutulmuş; kontrolleri tamamlanan veriler bilgisayar ortamına aktarılarak istatistiksel analizler gerçekleştirilmiştir. Verilerin analizlerinde betimsel analiz yöntemi kullanılmıştır. Betimsel analizlerde, araştırmaya katılanların sorulara vermiş oldukları cevapların frekans dağılımları hesaplanmış ve beden kitle indeksleri ( BKİ ) ile farklı özellikleri kapsayan çapraz tablolar oluşturulmuştur. Görüşmelerin gerçekleştirildiği 11-14 yaş grubu Adölasan çağı çocuklarda beden kitle indekslerinin dağılımı incelendiğinde; çocuklarda normal beden kitle indeksine sahip olanların oranı %89,70 gibi yüksek bir oranda görülmektedir. Hafif kilolu ve şişman grubunda yer alan çocukların oranı ise %5 dir. Velilerde beden kitle indeksi normal olanlarının oranı %45,89, hafif kilolu olanların oranı %38,58 ve şişman grubunda yer alanların oranı %15,54 tür. Öğretmenlerde beden kitle indeksi; normal kilolu grubunda yer alanların oranı %82,31, hafif kilolu grubunda olanların oranı %15,38 ve şişman grubunda yer alanların oranı %2,31 dir. Değerlerden anlaşılacağı gibi çocuk ve öğretmenlerde beden kitle indeksi normal olan grupların oranı velilerin normal beden kitle indekslerine sahip olanlarının oranının oldukça üzerindedir. Öğretmen ve çocuklarda beden kitle indeksi şişman olarak tanımlanan grupta olanlar yine aynı grupta yer alan velilerin oranının oldukça altındadır. Çalışma sonuçlarında, düzenli spor yaptıklarını belirten öğrencilerin oranı % 54,14 olarak görülürken; bu oran velilerde %23,6, öğretmenlerde ise %23,08 dir. Çocukların velilerine ve öğretmenlerine göre daha yüksek oranlarda spor yaptıkları görülmektedir. Öğrencilerde kahvaltı yapma alışkanlıkları %90,32, velilerde %89,25, öğretmenlerde ise %73,85 olarak görülmektedir. Çocukların %91,22 sinin anne ve babalarının evde kahvaltı yaptıklarını belirtikleri oran ile kahvaltı yapma alışkanlıklarının olduğunu belirten velilerin oranlarının birbiri ile örtüştüğü görülmektedir. En yoğun günlük televizyon izleme süreleri olan 1-2 saat diliminde, öğrencilerin %36,64 ü günde 1-2 saat televizyon izlediklerini belirtmişler, aynı saat dilimlerinde televizyon seyreden velilerin oranı %44,77, öğretmenlerde ise %52,59 dur. Öğrencilerin günlük en yoğun bilgisayar kullanma süresi olan %40,77 ile 1 saatten azdır. Velilerde ve öğretmenlerde 1-2 saat bilgisayar kullanma süreleri incelendiğinde; velilerde %60,03, 5

öğretmenlerde %59,48 oranları görülmektedir. Velilerin ve öğretmenlerin 1-2 saat bilgisayar kullanma oranları yaklaşık aynı iken, öğrencilerde 1 saatten az bilgisayar kullanma sürelerinin oranı velilerine ve öğretmenlerine göre daha düşük orandadır. Ev dışında yemek yeme sıklıkları sorgulandığında çocukların nadiren yanıtlını verme oranı %45,42 dir. Yine ev dışında yemek yeme oranlarının en yüksek olduğu görülen velilerde ve öğretmenlerde ise bu oran %58,62 ve %45,42 olarak görülmektedir. Besin tüketme sıkları incelendiğinde; süt, çay, peynir çocuklar tarafından her gün tüketilen besinler arasında yer alırken; veliler ve öğretmenlerde her gün tüketilen besinler arasında çay, peynir taze meyve ilk sıralarda yer alan besinler olarak görülmektedir. Çocukların besin tercihleri içerisinde ilk sıralarda yer alması beklenen taze meyvenin olmayışı çocukların ilginç sonuçlarında bir tanesidir. Yine hiç tüketilmeyen ürünler arasında çocuklarda sosisli sandviç ve kola oransal olarak en yüksek değere sahipken; velilerde ve öğretmenlerde hamburger ve kola hiç tüketilmeyen besinler arasında yer almaktadır. Kola her üç grupta da ortak ürün olarak görülmektedir. Çocuklarda, velilerde ve öğretmenlerde gıdalara ilişkin medyadaki bilgi kaynaklarından faydalanma yanıtları incelendiğinde; çocukların %38 i etkilenirken, velilerde bu oran %48,57, öğretmenlerde ise %65,38 dir. Medyadaki bilgi kaynaklarını en çok öğretmenlerin takip ettiği görülmektedir. Medya kaynaklarının güvenli bulunup, bulunmadığı sorgusuna alınan yanıtlarda; çocukların %36,58 i velilerin %37,02 si ve öğretmenlerinde %35,38 i medya kaynaklarını güvenli bulduklarını belirtmişlerdir. Velilerde ve öğretmenlerde kilo vermek için gerçekleştirilen uygulamalar incelendiğinde; gerek velilerde, gerekse öğretmenlerde diyet ve diyetle birlikte fiziksel aktive gerçekleştirme yüksek oranlarla yer almaktadır. Yine velilerde ve öğretmenlerde diyet uygulamasının kendileri tarafından gerçekleştirildiği görülmektedir. 6

BÖLÜM 1 ÖĞRENCİ SONUÇ RAPORU 7

1. BÖLÜM: ADÖLESAN ÇAĞINDAKİ ÇOCUKLARIN OBEZİTE DURUMLARI İLE BESLENME ALIŞKANLIKLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ Tablo 1:1Cinsiyet, Kardeş Varlığı, Uyuma Saati Dağılımı Cinsiyet Kız 1611 53,20 Erkek 1417 46,80 Toplam 3028 100,00 Kardeş varlığı Evet 2468 81,51 Hayır 560 18,49 Toplam 3028 100,00 Uyuma saati 9-11 2590 86,88 11-01 370 12,41 01-03 18 0,60 Diğer 3 0,10 Toplam 2981 100,00 Çalışmaya katılan 11-14 yaş grubundaki çocukların, %53,20 i kız, %46,80 i ise erkeklerden oluşmaktadır. Çocuklarda kardeş varlığı incelendiğinde %81,51 inin kardeşi olduğu görülmektedir. Çocuklarda akşamları uyuma saatleri gruplandığında; 9-11 yaş arası çocuklarda %86,88 oranında uyku saatinin en yoğun dilim olduğu görülmektedir. Grafik 1-1 Cinsiyet Dağılımı 8

Tablo 1:2 BKİ, Bel-Boy Oranı, Düzenli Spor Yapma ve Yapılan Spor Türleri Dağılımı BKI Normal 2716 89,70 Hafif kilolu 158 5,22 Şişman 154 5,09 Toplam 3028 100,00 Bel boy oranı 0.40 ın altı 467 33,87 0.40-0.50 arası 623 45,18 0.50 üzeri 289 20,96 Toplam 1379 100,00 Düzenli spor yapma Evet 1615 54,14 Hayır 1368 45,86 Toplam 2983 100,00 Yapılan spor türü Yüzme 707 26,38 Yürüyüş 759 28,32 Bisiklet 412 15,37 Aletli jimnastik 86 3,21 Diğerleri 716 26,72 Toplam 2680 100,00 Çocukların boylarına göre uygun ağırlıklarını gösteren verilere göre beden kitle indeksleri (BKİ) hesaplandığında; BKİ si normal olarak kabul edilen 25 değeri ve altında yer alan çocuklar, çalışmaya katılan çocukların %89.70 ini oluşturmaktadır. BKİ değeri 25-29,99 olarak kabul edilen hafif kiloluluk çocukların oranının %5,22 olduğu, değeri 30 ve üzeri şişmanlık olarak kabul edilen BKİ li çocukların ise %5,09 oranında olduğu görülmektedir. Çocukların bel - boy oranları incelendiğinde; bel - boy oranı 0.40 ın altında olanlar %33,87, bel boy oranı 0.40-0.50 arası olanlar %45,18 ve bel boy oranı 0.50 üzeri olanlar %20,96 oranındadır. Düzenli spor yapma alışkanlıkları incelendiğinde; çocukların %54,14 ü herhangi bir spor ile uğraştıklarını ifade etmişlerdir. Spor tercihleri içerisinde ise %28,32 ile yürüyüş ve %26,38 ile yüzme başta gelmektedir. 9

Grafik 1-2 BKİ Dağılımı Grafik 1-3 Bel-Boy Oranı Dağılımı Grafik 1-4 Yapılan Spor Türü Dağılımı 10

Tablo 1:3 Anne ve Baba Çalışma Durumu Dağılımı Anne çalışma Evet 1413 46,66 Hayır 1615 53,34 Toplam 3028 100,00 Anne mesai saat Part time gündüz 336 23,78 Full time gündüz 978 69,21 Gece 0 0,00 Belirsiz 99 7,01 Toplam 1413 100,00 Baba çalışma Evet 2843 93,89 Hayır 185 6,11 Toplam 3028 100,00 Baba mesai saat Part time gündüz 342 12,09 Full time gündüz 2086 73,74 Gece 18 0,64 Belirsiz 383 13,54 Toplam 2829 100,00 14 kişi soruyu yanıtsız bırakmıştır. Çalışmaya katılan çocukların; babası çalışanlarının oranı %93,89 iken, anneleri çalışmayanların oranı %53,34 tür. Full-time gündüz çalışan babaların oranı %73,74 iken, aynı koşullarda çalışan annelerde bu oran %69,21 dir. Çalışan annelerde part-time çalışma oranı %23,78 ile part-time çalışan babaların oranının (%12,09) yaklaşık iki katıdır. Tablo 1:4 Evde Anne Baba Dışında İlgilenen Kişi Varlığı ve Yakınlık Derecesi Dağılımı Evde anne baba dışı ilgilenen kişi varlığı Evet 1126 37,19 Hayır 1902 62,81 Toplam 3028 100,00 Yakınlık derecesi Akraba 607 54,05 Kardeş 457 40,69 Bakıcı 59 5,25 Toplam 1123 100,00 3 kişi soruyu yanıtsız bırakmıştır. 11

Evde anne-baba dışında sizinle ilgilenen birisi var mı? Sorusuna; çocukların %37,19 u evet cevabını verirken, %62,81 i hayır cevabını vermişlerdir. İlgilenen kişinin yakınlık derecesi incelendiğinde bakıcı %5,25 ile en düşük oranda yer alırken, akraba %54,05 olarak görülmektedir. Ancak bakıcı oranının düşük olması çocukların bakıcıyı abla, teyze olarak görmesi ve akraba yada kardeş seçeneklerini işaretlemiş olmalarından kaynaklanıyor olabilir. Tablo 1:5 Kahvaltı ve Akşam Yemeği Alışkanlığı Dağılımı Anne ve baba ile kahvaltı Evet 2762 91,22 Hayır 266 8,78 Toplam 3028 100,00 Evde kahvaltı yapma Evet 2735 90,32 Hayır 293 9,68 Toplam 3028 100,00 Evde akşam yemeği sofra düzeni Evet 2817 93,03 Hayır 211 6,97 Toplam 3028 100,00 Anne baba ile yemek yeme Onlardan önce yerim 235 7,83 Birlikte yeriz 2699 89,97 Onlardan sonra yerim 66 2,20 Toplam 3000 100,00 28 kişi soruyu yanıtsız bırakmıştır. Özel yemek pişme Her zaman 381 12,70 Hiçbir zaman 446 14,87 Duruma göre 2172 72,42 Toplam 2999 100,00 29 kişi soruyu yanıtsız bırakmıştır. Çalışmaya katılan çocukların %91,22 si anne babaları ile kahvaltı yaptıklarını belirtmiş ve yine yaklaşık aynı oranda (%90,32) evde kahvaltı yaptıklarını ifade etmişlerdir. Akşam yemeğinde sofra düzeninin varlığı incelendiğinde; çocukların %93,03 ü sofra düzeninin var olduğunu belirtmişlerdir. Yemekleri anne-baba ile birlikte yediğini ifade eden çocukların oranı %89,97 dir. Kahvaltı ve akşam sofra düzenin varlığı ile anne baba ile yemek yeme oranlarının yüksek olması çocuklarda öğünlerin düzenli oluşunun göstergesidir. 12

Grafik 1-5 Anne Baba İle Kahvaltı Yapma ve Evde Kahvaltı Yapma Durumu Dağılımı Grafik 1-6 Anne Baba İle Yemek Yeme Dağılımı 13

Tablo 1:6 Öğün Tüketme Sıklığı Dağılımı Her gün yerim Gün aşırı yerim Haftada 1-2 kez yerim Hiç yemem Toplam Kahvaltı 2535 84,36 127 4,23 265 8,82 78 2,60 3005 100 Kuşluk 485 17,60 253 9,18 553 20,07 1464 53,14 2755 100 Öğle yemeği 2631 87,85 133 4,44 153 5,11 78 2,60 2995 100 İkindi 733 25,99 279 9,89 714 25,32 1094 38,79 2820 100 Akşam yemeği 2878 95,90 45 1,50 41 1,37 37 1,23 3001 100 Gece yatarken 257 9,00 140 4,91 658 23,06 1799 63,03 2854 100 Çalışmada yer alan çocukların yemek yeme alışkanlıkları incelendiğinde; %84,36 sı her gün kahvaltı yaptıklarını belirtmişlerdir. Her gün öğle yemeği yerim cevabını verenlerin oranı %87,85, yine her gün akşam yemeği yiyenlerin oranı %95,90 olarak görülmektedir. Kuşluk seçeneğini hiç yemem olarak işaretleyenlerin oranı %53,14 iken, gece yatarken hiç yemem seçeneğini işaretleyenlerin oranı %63,03 dür. Ancak tablodan da görüleceği gibi gece yatarken haftada 1-2 kez yemek yerim seçeneğini işaretleyenlerin oranının %23,06 olması dikkat çekicidir. Tablo 1:7 TV İzleme ve Bilgisayar Kullanma Süreleri Dağılımı Hafta içi 1 saatten az TV izleme Evet 1211 43,81 Hayır 1553 56,19 Toplam 2764 100,00 Hafta içi bir saatten fazla TV izleme Evet 505 19,36 Hayır 2103 80,64 Toplam 2608 100,00 Bilgisayar kullanım süresi Kullanmıyorum 655 24,93 Hafta içi bir saatten fazla 901 34,30 Hafta içi bir saatten az 1071 40,77 Toplam 2627 100,00 401 kişi soruyu yanıtsız bırakmıştır. Çocukların hafta içi televizyon izleme ve bilgisayar kullanma alışkanlıklarını irdeleyen tablo incelendiğinde; hafta içi bir saatten az TV izleyenlerin oranı %43,81 iken, bir saatten fazla TV izleyenlerin oranı %19,36 dır. Çocuklarda hafta içi 1 saatten az bilgisayar kullanıyorum diyenler %40,77, bir saatten fazla bilgisayar kullanıyorum diyenler ise %34,30 dur. 14

Grafik 1-7 Hafta İçi TV İzleme Süresi Dağılımı Grafik 1-8 Bilgisayar Kullanım Süresi Dağılımı 15

Tablo 1:8 Ev Dışında Yemek Yeme ve Yenen Yemeğin Türleri Dağılımı Ev dışında yemek yeme Her gün 278 9,33 Haftada iki kez 390 13,08 Haftada bir kez 546 18,32 15 Günde bir 413 13,85 Nadiren 1354 45,42 Toplam 2981 100,00 47 kişi soruyu yanıtsız bırakmıştır. Ev dışında yenen yemek türü Ev yemekleri 1315 44,44 Hazır gıdalar 1644 55,56 Toplam 2959 100,00 69 kişi soruyu yanıtsız bırakmıştır. Ev dışında yemek yeme sıklıkları incelendiğinde; her gün dışarıda yemek yediğini ifade eden çocukların oranının %9,33 ile oldukça düşük olduğu görülmektedir. Nadiren dışarıda yemek yediğini ifade eden çocukların oranı ise %45,42 olarak görülmektedir. Dışarıda yedikleri yemek türlerinde hazır gıda yediğini ifade eden çocukların oranı %55,56, ev yemekleri yediğini ifade edenlerin oranı ise %44,44 dür. Dışarıda yenen yemek tercihlerinde çocukların hemen hemen yarısı hazır gıdaları tercih etmektedir. Tablo 1:9 Beslenme ile Medyadan Yaralanma ve Medyaya Duyulan Güven Dağılımı Beslenme ile medyadan yararlanma Evet 1115 37,38 Hayır 1868 62,62 Toplam 2983 100,00 45 kişi soruyu yanıtsız bırakmıştır. Beslenme ile medya güvenirlilik Evet 1073 36,58 Hayır 1860 63,42 Toplam 2933 100,00 95 kişi soruyu yanıtsız bırakmıştır. Beslenme ile ilgili medyadaki kaynaklardan faydalanıyor musunuz? sorusuna verilen yanıtlarda; çalışmaya katılan çocukların %62,62 si medya kaynaklarından yararlanmadıklarını ve %63,42 si de medyadaki beslenme ile ilgili bilgi kaynaklarını güvenilir bulmadıklarını belirtmişlerdir. 16

Grafik 1-9 Beslenme İle Medyadan Yararlanma ve Medyaya Duyulan Güven Dağılımı Tablo 1:10 Çayda Şeker, Gazlı İçecek ve Merdiven Kullanma Durumu Dağılımı Çayda şeker kullanma Evet 2440 82,07 Hayır 533 17,93 Toplam 2973 100,00 55 kişi soruyu yanıtsız bırakmıştır. Gazlı içecek tüketme Daima diyet/light/şekersiz 241 9,48 Daima normal 1617 63,59 Diyet ve normal ayrımı yok 685 26,94 Toplam 2543 100,00 Merdiven kullanma Daima 1417 47,25 Çok yüksek değilse 792 26,41 Bazen 684 22,81 Asla 106 3,53 Toplam 2999 100,00 29 kişi soruyu yanıtsız bırakmıştır. Çocuklara yöneltilen Çayınızda şeker kullanır mısınız? sorusuna çocukların %82,07 si evet kullanırım cevabını vermişlerdir. Gazlı içecek tüketiyor musunuz? sorusuna ise daima diyet/light/şekersiz yanıtını verenlerin oranı %9,48 iken, daima normal diyenler %63,59 ve diyet ve normal ayrımı yok diyenlerin oranı %26,94 olarak görülmüştür. 17

Grafik 1-10 Çayda Şeker Kullanımı Grafik 1-11 Gazlı İçecek Tüketimi Grafik 1-12 Merdiven Kullanım Durumu 18

Tablo 1:11 Belirtilen Besinlerin Tüketim Sıklığı Dağılımı Belirtilen Besinleri Tüketim Sıklığı Her gün Gün aşırı Haftada 1-2 kez Ayda 1-2 kez Hiç Toplam Süt 1639 54,63 335 11,17 680 22,67 163 5,43 183 6,10 3000 100 Yoğurt 1285 42,93 602 20,11 899 30,04 122 4,08 85 2,84 2993 100 Peynir 1901 64,05 351 11,83 452 15,23 83 2,80 181 6,10 2968 100 Beyaz et 197 6,68 327 11,10 1751 59,42 508 17,24 164 5,56 2947 100 Kırmızı et 278 9,44 414 14,05 1408 47,79 614 20,84 232 7,88 2946 100 Yumurta 1190 40,16 505 17,04 1006 33,95 132 4,45 130 4,39 2963 100 Kuru baklagiller 421 14,43 351 12,03 1524 52,23 450 15,42 172 5,89 2918 100 Reçel bal 1337 45,31 359 12,17 664 22,50 305 10,34 286 9,69 2951 100 Tereyağı 928 31,52 347 11,79 753 25,58 376 12,77 540 18,34 2944 100 Zeytinyağı 1119 38,57 384 13,24 689 23,75 279 9,62 430 14,82 2901 100 Ayçiçek yağı 833 29,06 304 10,61 709 24,74 382 13,33 638 22,26 2866 100 Tost 598 20,30 485 16,46 1282 43,52 445 15,11 136 4,62 2946 100 Hamburger 127 4,30 134 4,54 696 23,56 1255 42,48 742 25,12 2954 100 Sosisli sandviç 105 3,59 104 3,56 532 18,19 928 31,74 1255 42,92 2924 100 Kek hamur işleri 270 9,23 291 9,95 1305 44,60 936 31,99 124 4,24 2926 100 Cips patates kızartması 330 11,22 285 9,69 1134 38,57 951 32,35 240 8,16 2940 100 Kola 379 12,87 293 9,95 929 31,56 709 24,08 634 21,54 2944 100 Çay 1381 47,05 365 12,44 565 19,25 295 10,05 329 11,21 2935 100 Meyve suyu 926 31,49 476 16,18 968 32,91 391 13,29 180 6,12 2941 100 Makarna 323 10,95 391 13,25 1699 57,57 494 16,74 44 1,49 2951 100 Pilav 390 13,26 377 12,81 1636 55,61 472 16,04 67 2,28 2942 100 Taze meyve 2101 70,84 414 13,96 359 12,10 67 2,26 25 0,84 2966 100 Şeker çikolata 915 30,89 622 21,00 1048 35,38 295 9,96 82 2,77 2962 100 Çalışmada besinlerin tüketim sıklıkları incelendiğinde; her gün tüketilen besinler arasında süt (%54,63), çay (%47,05), peynir (%64,05) olarak ilk üç sırada yer almaktadır. Haftada 1-2 kez tüketilen besinler arasında; beyaz et (%59,42), makarna (%57,57), pilav (%55,61) olarak en sık tüketilen ürünler olarak belirtilirken; hamburger (%42,48) oranı ile ayda-1-2 kez tüketilen ürünlerin başında yer almaktadır. Hiç tüketilmeyen ürünler arasında sosisli sandviç (%42,92) ve kola (%21,54) oransal olarak en yüksek değere sahiptir. 19

Tablo 1:12 Günlük Su Tüketimi, Kabızlık ve Ek Vitamin Desteği Durumu Dağılımı Günlük su tüketimi 1-2 su bardağı 305 10,31 3-4 su bardağı 1110 37,54 5 su bardağından çok 1528 51,67 Genellikle hiç içmem 14 0,47 Toplam 2957 100,00 71 kişi soruyu yanıtsız bırakmıştır. Kabızlık Her gün düzenli tuvalete çıkma 1961 68,88 Gün aşırı ama normal tuvalete çıkma 407 14,30 Ara sıra kabız olma 461 16,19 Sürekli kabız 18 0,63 Toplam 2847 100,00 181 kişi soruyu yanıtsız bırakmıştır. Ek vitamin desteği Evet 400 14,05 Hayır 2447 85,95 Toplam 2847 100,00 181 kişi soruyu yanıtsız bırakmıştır. 11-14 yaş grubu çocuklarda günlük su tüketimi sorgulandığında; 5 su bardağından daha fazla su içen çocukların oranı %51,67 dir. Her gün düzenli tuvalete çıkma %68,88 oranda iken, ara sıra kabız olma oranı %16,19 dur. Çocukların %85,95 i ek vitamin desteği almadıklarını ifade etmişlerdir. Tablo 1:13 Sürekli Kullanılan İlaç Varlığı Dağılımı Sürekli kullanılan ilaç varlığı Evet 193 6,77 Hayır 2657 93,23 Toplam 2850 100,00 178 kişi soruyu yanıtsız bırakmıştır. Sürekli ilaç kullanımına ilişkin oranlara bakıldığında; çocuklarda sürekli ilaç kullananların oranı %6,77 dir. 20

Tablo 1:14 Yemek Seçme Durumu Dağılımı Yemek seçme Evet 1520 52,56 Hayır 1372 47,44 Toplam 2892 100,00 136 kişi soruyu yanıtsız bırakmıştır. Tablo incelendiğinde çocukların %52,56 sı yemek seçtiğini, %47,44 ü ise yemek seçimi yapmadığını belirtmiştir. Tablo 1:15 Düzenli Dahil Olunan Sosyal Aktivite Varlığı ve Aktivite Türleri Dağılımı Düzenli dahil olunan sosyal/spor aktivite Evet 1816 62,84 Hayır 1074 37,16 Toplam 2890 100,00 138 kişi soruyu yanıtsız bırakmıştır. Aktivite türü Tiyatro 127 7,00 Spor 1096 60,42 Dans 119 6,56 Resim sanat 158 8,71 At binme 24 1,32 Diğer 290 15,99 Toplam 1814 100,00 2 kişi soruyu yanıtsız bırakmıştır. Çocuklarda düzenli sosyal/spor aktivite yapma alışkanlıkları incelendiğinde; çocuklarda %62,84 lük bir oranla düzenli sosyal/spor aktivite yaptıkları görülmüştür. Sosyal/spor aktive yapanlar içerisinde ise spor aktivitesi gerçekleştirdiğini belirtenlerin oranı %62,42 dir. 21

Grafik 1-13 Yapılan Aktivite Türlerinin Dağılımı Tablo 1:16 Günlük TV İzleme Süresi, TV Reklamlarından Etkilenme ve Reklamların Beslenme Tercihlerini Etkileme Durumu Dağılımı Günlük TV izleme süresi 0-1 saat 934 31,63 1-2 saat 1082 36,64 2-3 saat 722 24,45 4 saatten fazla 215 7,28 Toplam 2953 100,00 75 kişi soruyu yanıtsız bırakmıştır. TV reklamlarından etkilenme Evet 710 24,09 Hayır 2237 75,91 Toplam 2947 100,00 81 kişi soruyu yanıtsız bırakmıştır. Reklamların beslenme tercihini etkileme Evet 593 20,07 Hayır 2362 79,93 Toplam 2955 100,00 73 kişi soruyu yanıtsız bırakmıştır. Günlük TV izleme sürelerinin sorgulamasında; günde 1-2 saat TV izlerim yanıtını verenler %36,64, 0-1 saat yanıtını verenler %31,63, 2-3 saat yanıtını verenler %24,45 dir. Dört saatten fazla TV izleme süresi gerçekleştirenlerin oranı ise %7,28 dir. 22

Grafik 1-14 TV Reklamlarından Etkilenme ve Reklamların Beslenme Tercihlerini Etkileme Durumu Dağılımı Tablo 1:17 Cinsiyete Göre BKİ Dağılımı BKİ Normal Hafif kilolu Şişman Toplam Cinsiyet Kız 1488 92,36 73 4,53 50 3,10 1611 100 Erkek 1228 86,66 85 6,00 104 7,34 1417 100 Toplam 2716 89,70 158 5,22 154 5,09 3028 100 Çalışmaya katılan çocukların cinsiyet dağılımlarına göre beden kitle indeksleri incelendiğinde; kız çocuklarının %92,36 sının, erkek çocukların ise %86,66 sının beden kitle indekslerinin normal kabul edilen 25 ve altında olduğu görülmektedir. Kız çocukların %3,10 unda ve erkek çocukların %7,34 ünde, beden kitle indeksi hesaplamasında şişman olarak kabul edilen 30 değeri görülmektedir. Erkek çocuklarında şişman lık oranı kız çocuklarına göre %4,24 daha fazladır. Yine kız çocuklarında beden kitle indeksi normal olanlar %92,36 iken, erkek çocuklarında %86,66 dır. Kız çocuklarında normal beden indeksi erkek çocuklara göre %6,0 daha fazladır. 23

Tablo 1:18 Uyuma Saatlerine Göre BKİ Dağılımı BKİ Normal Hafif Kilolu Şişman Toplam Uyuma saati 9-11 2323 89,69 138 5,33 129 4,98 2590 100 11-01 330 89,19 19 5,14 21 5,68 370 100 01-03 17 94,44 0 0,00 1 5,56 18 100 Diğer 3 100,00 0 0,00 0 0,00 3 100 Toplam 2673 89,67 157 5,27 151 5,07 2981 100 Çalışmaya katılan çocuklarda uyku saatleri ile beden kitle indeksleri karşılaştırıldığında; 9-11 saatleri arası uyuyan çocukların %4,98 i normal beden kitle indeksi kategorisinde iken, 11-01 ve 01-03 saatleri arasında uyuyan çocukların yaklaşık %6 sı şişman kategorisindedir. Tablo 1:19 Bel-Boy Oranı ile Düzenli Spor Yapma Durumuna Göre BKİ Dağılımı BKİ Normal Hafif kilolu Şişman Toplam Bel/ boy oranı 0,40 ın altı 442 94,65 14 3,00 11 2,36 467 100 0,40-0,50 arası 593 95,18 20 3,21 10 1,61 623 100 0,50 üzeri 187 64,71 46 15,92 56 19,38 289 100 Toplam 1222 88,61 80 5,80 77 5,58 1379 100 Düzenli spor yapma Evet 1473 91,21 64 3,96 78 4,83 1615 100 Hayır 1203 87,94 91 6,65 74 5,41 1368 100 Toplam 2676 89,71 155 5,20 152 5,10 2983 100 Çalışmaya katılan çocuklarda bel/boy oranı 0,40 ın altında ve 0,40-0,50 arası olanların yaklaşık %95 i normal beden kitle indeksine sahipken; 0,50 üzerinde bel/boy oranına sahip olanların %64,71 i normal beden kitle indeksine sahiptir. Bel/boy oranı 0,50 nin üzerinde olanların %15,92 si hafif kilolu ve %19,38 i şişman beden kitle indeksine sahiptir. Düzenli spor yaptığını belirten çocukların %91,21 i normal beden kitle indeksine sahipken, düzenli spor yapmayanların %87,94 ünün normal beden kitle indeksine sahip olması ve oranların birbirine yakınlığı dikkat çekicidir. Aynı değerlendirme hafif kilolu (%3,96 - %6,65) ve şişman(%4,83 - %5,41) beden kitle indeksleri için yapılabilir. 24

Tablo 1:20 Anne ve Babanın Çalışma Durumlarına Göre BKİ Dağılımı BKİ Normal Hafif kilolu Şişman Toplam Anne çalışma Evet 1262 89,31 80 5,66 71 5,02 1413 100 Hayır 1454 90,03 78 4,83 83 5,14 1615 100 Toplam 2716 89,70 158 5,22 154 5,09 3028 100 Evde kahvaltı yapma Evet 2466 90,16 139 5,08 130 4,75 2735 100 Hayır 250 85,32 19 6,48 24 8,19 293 100 Toplam 2716 89,70 158 5,22 154 5,09 3028 100 Anne baba ile yemek yeme Onlardan önce yerim 208 88,51 11 4,68 16 6,81 235 100 Birlikte yeriz 2423 89,77 145 5,37 131 4,85 2699 100 Onlardan sonra yerim 60 90,91 2 3,03 4 6,06 66 100 Toplam 2691 89,70 158 5,27 151 5,03 3000 100 Ev dışında yemek yeme Her gün 257 92,45 10 3,60 11 3,96 278 100 Haftada iki kez 353 90,51 18 4,62 19 4,87 390 100 Haftada bir kez 484 88,64 33 6,04 29 5,31 546 100 15 Günde bir 376 91,04 19 4,60 18 4,36 413 100 Nadiren 1205 89,00 77 5,69 72 5,32 1354 100 Toplam 2675 89,73 157 5,27 149 5,00 2981 100 Annelerinin çalıştıklarını ifade eden çocukların %89,32 s i normal beden kitle indeksine sahipken, %5,66 sının hafif kilolu ve %5,02 sinin şişman beden kitle indeksine sahip olduğu görülmektedir. Annelerinin çalışmadığını belirtenlerde ise bu oranlar normal %90,03, hafif kilolu %4,83, şişman %5,14 tür. Annelerinin çalışıyor olmasının çocukların beden kitle indeksini etkilemediği söylenebilir. Evde kahvaltı yapıyorum yanıtını veren çocukların %90,16 sının normal, %5,08 inin hafif kilolu, %4,75 inin şişman beden kitle indeksine sahip olmaları; evde kahvaltı yapmıyorum yanıtı ile birlikte değerlendirildiğinde, evde kahvaltı yapmayanların normal beden kitle indekslerinin evde kahvaltı yapanlara göre %4,84 oranında daha düşük olduğu görülmektedir. Beden kitle indeksi şişman kategorisinde olanlarda ise, kahvaltı yapmayan çocukların beden kitle indeksi kahvaltı yapanlara göre % 3,44 daha fazladır. 25

Tablo 1:21 Kabızlık Durumuna Göre BKİ Dağılımı BKİ Normal Hafif Kilolu Şişman Toplam Kabızlık Her gün düzenli tuvalete çıkma 1755 89,50 105 5,35 101 5,15 1961 100 Gün aşırı ama normal tuvalete çıkma 371 91,15 20 4,91 16 3,93 407 100 Ara sıra kabız olma 413 89,59 23 4,99 25 5,42 461 100 Sürekli kabız 13 72,22 4 22,22 1 5,56 18 100 Toplam 2552 89,64 152 5,34 143 5,02 2847 100 Çalışmaya katılan çocukların yaşadıkları kabızlık sorunları ile beden kitle indeksleri karşılaştırıldığında sürekli kabız olan çocukların %5.56 sı şişman, gün aşırı ama normal tuvalete çıkan çocukların %91,15 i normal kategoridedir. Tablo 1:22 Sürekli Kullanılan İlaç Varlığına Göre BKİ Dağılımı Sürekli kullanılan ilaç BKİ Normal Hafif Kilolu Şişman Toplam Evet 167 86.53 15 7.77 11 5.70 193 100 Hayır 2389 89.91 136 5.12 132 4.97 2657 100 Toplam 2556 89.68 151 5.30 143 5.02 2850 100 Sürekli ilaç kullandığını belirten çocukların %7,77 si hafif kilolu ve %5,70 i şişman beden kitle indeksine sahipken; sürekli ilaç kullanmayanların %89,91 i normal beden kitle indeksi kategorisindedir. Tablo 1:23 TV İzleme ve Bilgisayar Kullanım Sürelerine Göre BKİ Dağılımı BKİ Normal Hafif kilolu Şişman Toplam Günlük TV izleme süresi 0-1 saat 845 90,47 49 5,25 40 4,28 934 100 1-2 saat 974 90,02 58 5,36 50 4,62 1082 100 2-3 saat 640 88,64 38 5,26 44 6,09 722 100 4 saatten fazla 191 88,84 10 4,65 14 6,51 215 100 Toplam 2650 89,74 155 5,25 148 5,01 2953 100 Bilgisayar kullanım süresi Kullanmıyorum 578 88,24 30 4,58 47 7,18 655 100 Hafta içi bir saatten fazla 816 90,57 51 5,66 34 3,77 901 100 Hafta içi bir saatten az 955 89,17 64 5,98 52 4,86 1071 100 Toplam 2349 89,42 145 5,52 133 5,06 2627 100 26

Çalışmaya katılan çocuklarda günlük TV izleme sürelerine göre beden kitle indeksleri incelendiğinde; günde 0-2 saat diliminde TV izleyen çocukların %90 ı normal beden kitle indeksine sahipken, günde 2 saat üzerinde TV seyreden çocukların %88 inin normal beden kitle indeksine sahip olması ve oranların birbirine yakınlığı dikkat çekicidir. Günde 0-3 saat TV seyreden çocukların %5 i hafif kilolu, 4 saatten fazla TV seyreden çocukların %4,65 i hafif kiloludur. Şişman kategorisine bakıldığında günde 0-2 saat diliminde TV izleyen çocukların %4 ü şişman beden kitle indeksine sahipken, günde 2 saat üzerinde TV seyreden çocukların %6 sının şişman beden kitle indeksine sahip olması normal beden kitle indeksine sahip çocuklarda yakın oranlar göstermektedir. Tablo 1:24 Tost-Hamburger Yeme ve Kola Tüketme Durumlarına Göre BKİ Dağılımı BKİ Normal Hafif kilolu Şişman Toplam Tost Her gün 540 90,30 29 4,85 29 4,85 598 100 Gün aşırı 432 89,07 21 4,33 32 6,60 485 100 Haftada 1-2 kez 1156 90,17 65 5,07 61 4,76 1282 100 Ayda 1-2 kez 394 88,54 27 6,07 24 5,39 445 100 Hiç 117 86,03 15 11,03 4 2,94 136 100 Toplam 2639 89,58 157 5,33 150 5,09 2946 100 Hamburger Her gün 116 91,34 5 3,94 6 4,72 127 100 Gün aşırı 123 91,79 5 3,73 6 4,48 134 100 Haftada 1-2 kez 638 91,67 27 3,88 31 4,45 696 100 Ayda 1-2 kez 1114 88,76 71 5,66 70 5,58 1255 100 Hiç 657 88,54 49 6,60 36 4,85 742 100 Toplam 2648 89,64 157 5,31 149 5,04 2954 100 Kola Her gün 350 92,35 16 4,22 13 3,43 379 100 Gün aşırı 262 89,42 12 4,10 19 6,48 293 100 Haftada 1-2 kez 822 88,48 52 5,60 55 5,92 929 100 Ayda 1-2 kez 636 89,70 40 5,64 33 4,65 709 100 Hiç 570 89,91 35 5,52 29 4,57 634 100 Toplam 2640 89,67 155 5,26 149 5,06 2944 100 Tabloda çocuklarda belirli periyotlarla tost, hamburger yeme ve kola içme alışkanlıklarının beden kitle indeksindeki değişimleri incelenmektedir. Haftalık ve aylık farklı periyotlarla tost ve hamburger yiyen ve kola içen çocukların normal beden kitle indeksine sahip olanlarının oranı yaklaşık %89 dur. Tost yeme alışkanlıklarında hiç yemiyorum cevabını verenlerin %11,03 ü hafif kilolu beden kitle indeksine sahipken, gün aşarı tost yiyenlerin ise %6,60 sı şişman kategorisindedir. Hamburger yeme alışkanlıklarında hiç yemiyorum cevabını verenlerin %6,60 ı hafif kilolu beden kitle indeksine sahipken, ayda 1-2 kez hamburger yiyenlerin %5,58 i şişman beden kitle indeksine sahiptir. Çocuklarda kola içme alışkanlıkları, ayda 1-2 kez olan çocukların %5,64 ü hafif kilolu kategorisinde, gün aşırı kola tüketenler ise %6,48 ile şişman kategorisinde yer almaktadır. 27

ADÖLESAN ÇOCUKLARDA FAZLA KİLOLU OLMAYI ETKİLEYEN FAKTÖRLERİN TESPİTİ Bu bölümde, 11-14 yaş Adölesan grubu çocuklarda, fazla beden kitle indeks standartlarına göre; normal kilolu veya fazla kilolu/obez olmayı etkileyen faktörleri belirlemek amacıyla Lojistik Regresyon analizinden faydalanılmıştır. Bağımlı değişken olarak beden kitle indeksi (BKİ) değerlerinden faydalanılarak adölesan çağındaki çocuklar normal ve kilolu/şişman olarak iki gruba ayrılmıştır. Bağımsız değişken olarak fazla kilolu veya şişman olmayı etkileyebilecek değişkenleri ön analizler sonucunda belirleyerek modele anlamlı katkı yapabilecek aşağıdaki değişkenler kullanılmıştır. Tablo 1:25Adölesanlarda Fazla Kilolu Olmayı Etkileyen Faktörler Bağımlı Değişken= 0 Normal Kilolu, 1= Kilolu veya Şişman) p OR 95,0% C.I.for OR Cinsiyet (1=Kadın, 2=Erkek) 0,000 1,92 1,48 2,49 Uyuma Saati (1= Çok Geç, 2= Geç, 3=Erken) 0,579 1,11 0,77 1,59 Evde Kahvaltı yapma(1=her gün, 2=Gün Aşırı, 3=Haftada 1-2 kez, 4= Hiç) 0,714 1,03 0,87 1,22 Kabızlık Durumu(1= Her gün düzenli Tuvalete çıkma, 2= Gün aşırı ama normal tuvalete çıkma, 3=Ara sıra kabız olma, 4= Sürekli kabız olma) 0,814 1,02 0,87 1,20 Sürekli İlaç kullanma(0= Hayır, 1=Evet) 0,028 1,34 0,87 2,15 Düzenli Spor Yapma(1=Evet, 2= Hayır) 0,020 1,36 1,05 1,77 TV İzleme Süresi(1= Günlük 0-1 Saat, 2= Günlük 1-2 Saat, 3= Günlük 2-3 Saat, 4= Günlük 4 saat veya fazla) Alt Sınır Üst Sınır 0,036 1,18 0,90 1,19 Lojistik Regresyon Analizi sonucunda; Cinsiyet dağılımına göre beden kitle indeksini açıklayabilecek değişkenler incelendiğinde; Cinsiyet değişkeni modele anlamlı katkı sağlamaktadır(p<0,05). 11-14 yaş grubundaki kız ve erkek çocuklar beden kitle indeksi bağımlı değişkeni ile değerlendirildiğinde; cinsiyeti erkek olan çocuklarda şişman kategorisinde olma oranı 1,92 kat artmaktadır (OR=1,92). Çocuklarda uyku saatlerine göre beden kitle indeksini açıklayabilecek değişkenler incelendiğinde; Erken saatte uyuyan çocukların oranı arttıkça şişman kategorisinde olma ihtimali 1,11 kat artmakla (OR=1,11) birlikte, uyuma saati değişkeninin modele anlamlı katkı sağlamadığı tespit edilmiştir(p>0,05). Çocukların evde kahvaltı yapma alışkanlıklarına göre beden kitle indeksini açıklayabilecek değişkenler incelendiğinde; 28

Evde kahvaltı yapmayan çocukların oranı arttıkça şişman kategorisinde olma ihtimali 1,03 kat artmakla (OR=1,03) birlikte, evde kahvaltı değişkeninin modele anlamlı katkı sağlamadığı tespit edilmiştir(p>0,05). Çocuklarda sürekli kabız olma bağımsız değişkenine göre beden kitle indeksini açıklayabilecek değişkenler incelendiğinde; 11-14 yaş çocuklarda sürekli kabız olma oranı arttıkça şişman kategorisinde olma ihtimali 1,02 kat artış göstermekle birlikte, kabızlık Durumu değişkeni modele anlamlı katkı sağlamamaktadır (p>0,05). Çocuklarda sürekli ilaç kullanma durumuna göre beden kitle indeksini açıklayabilecek değişkenler incelendiğinde; Sürekli ilaç kullanma değişkeni modele anlamlı katkı sağlamaktadır (p<0,05). Sürekli ilaç kullanma oranı arttıkça şişman kategorisinde olma ihtimali 1,34 kat artmaktadır (OR=1,34). Çocukların düzenli spor yapma alışkanlıklarına göre beden kitle indeksini açıklayabilecek değişkenler incelendiğinde; Düzenli spor yapma değişkeni modele anlamlı katkı sağlamaktadır (p<0,05). Düzenli spor yapmama oranı arttıkça şişman kategorisinde olma ihtimali 1,36 kat artmaktadır (OR=1,36). Çocukların TV izleme sürelerine göre beden kitle indeksini açıklayabilecek değişkenler incelendiğinde; TV izleme süresi değişkeni modele anlamlı katkı sağlamaktadır (p<0,05). TV izleme süresi uzadıkça şişman kategorisinde olma ihtimali 1,18 kat artmaktadır(or=1,18). 29

BÖLÜM 2 ÖĞRETMEN SONUÇ RAPORU 30

2. BÖLÜM: ÖĞRETMENLERİN OBEZİTE DURUMLARI İLE BESLENME ALIŞKANLIKLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ Tablo 2:1Cinsiyet, Yaş, Öğrenim Düzeyi Dağılımı Cinsiyet Kadın 96 73.85 Erkek 34 26.15 Toplam 130 100.00 Yaş grupları 19-24 5 3.85 25-34 51 39.23 35-44 43 33.08 45-54 24 18.46 55 ve üstü 7 5.38 Toplam 130 100.00 Öğrenim düzeyi Üniversite 103 79.23 Yüksek lisans 25 19.23 Doktora 2 1.54 Toplam 130 100.00 Çalışmaya katılan öğretmenlerin %73,85 i kadın, %26,1 i ise erkeklerden oluşmaktadır. Görüşülen kişiler yaş grupları dağılımına göre incelendiğinde; 25-34 yaş grubu %39,23 ve 35-44 yaş grubu %33,08 ile en yüksek orana sahip gruplardır. Çalışmada yüksek lisans yapan öğretmenler %19,23 oranında, doktora yapan öğretmenler ise %1,54 oranındadır. Grafik 2-1 Yaş Dağılımı 31

Tablo 2:2 BKİ ve Kilo Vermeyi İsteme Durumu Dağılımı BKİ Normal 107 82,31 Hafif kilolu 20 15,38 Şişman 3 2,31 Toplam 130 100,00 Kilo vermeyi isteme Evet 54 41,54 Hayır 76 58,46 Toplam 130 100,00 Çalışmaya katılan öğretmenlerin %82,31 i normal, %15,38 i hafif kilolu, %2,31 i şişman beden kitle indeksi kategorisinde yer almaktadır. Öğretmenlerde kilo vermek isterim diyenlerin oranı %41,35 iken, kilo vermek istemem diyenlerin oranı ise %58,46 dır. Grafik 2-2 BKİ Dağılımı 32

Tablo 2:3 Sigara ve Alkol Kullanım Durumu Dağılımı Sigara kullanma Evet 40 30,77 Hayır 90 69,23 Toplam 130 100,00 Tüketilen sigara miktarı 1-5 adet 13 32,50 5-10 adet 12 30,00 10-20 adet 9 22,50 20 adet üzeri 6 15,00 Toplam 40 100,00 Alkol kullanma Evet 6 4,62 Hayır 82 63,08 Sadece sosyal ortamda 42 32,31 Toplam 130 100,00 Öğretmenlerin %69,23 ü sigara kullanma alışkanlığı olmadığını ifade etmişlerdir. Sigara kullanıyorum diyenlerin %32,5 i günde 1-5 adet sigara içtiğini, %30 u günde 5-10 adet sigara içtiğini, %22,5 i günde 10-20 adet sigara içtiğini, %15 i günde 20 adetten fazla sigara içtiğini belirtmiştir. Alkol kullanmadığını belirten öğretmenlerin oranı %63,08 dir. Grafik 2-3 Sigara ve Alkol Kullanımı Dağılımı 33

Tablo 2:4 Düzenli Spor Yapma ve Yapılan Spor Türü Dağılımı Düzenli spor yapma Evet 30 23,08 Hayır 100 76,92 Toplam 130 100,00 Yapılan spor türü Yüzme 24 22,22 Yürüyüş 71 65,74 Bisiklet 2 1,85 Aletli jimnastik 1 0,93 Diğerleri 10 9,26 Toplam 108 100,00 Çalışmaya katılan öğretmenlerin %23,08 i düzenli spor yaptıklarını belirtmişlerdir. Düzenli spor yapanların % 65,74 ü yaptıkları sporu yürüyüş olarak ifade etmişlerdir. Grafik 2-4 Yapılan Spor Türlerinin Dağılımı 34

Tablo 2:5 Düzenli Kahvaltı Yapma, Öğün Sayısı ve Öğün Atlama Durumu Dağılımı Düzenli kahvaltı Evet 96 73,85 Hayır 34 26,15 Toplam 130 100,00 Günlük öğün 2 öğün 30 23,08 3 öğün 82 63,08 4 öğün ve üzeri 18 13,85 Toplam 130 100,00 Öğün atlama Evet 60 46,15 Hayır 70 53,85 Toplam 130 100,00 Öğretmenlere yöneltilen düzenli kahvaltı yapıyor musunuz sorusuna öğretmenlerin %73,85 i evet yanıtını vermişlerdir. Günlük kaç öğün yemek yersiniz sorusuna verilen yanıtlar içerisinde 3 öğün yerim yanıtını verenler %63,08, günde 1-2 öğün yerim yanıtını verenler %23,08 dir. Öğretmenlerin %53,85 i öğün atlamadıklarını belirtmişlerdir. Tablo 2:6 Medyadan Faydalanma ve Medya Kaynaklarına Güvenme Durumu Dağılımı Medyadan faydalanma Evet 85 65,38 Hayır 45 34,62 Toplam 130 100,00 Medya kaynaklarına güvenme Evet 46 35,38 Hayır 84 64,62 Toplam 130 100,00 Çalışmada medyadan faydalandığını ifade eden öğretmenler %65,38 iken, medya kaynaklarına güvenmiyorum diyenlerin oranı %64,62 dir. 35

Grafik 2-5 Medyadan Faydalanma ve Medya Kaynaklarına Güvenme Durumu Dağılımı Tablo 2:7 Çayda Şeker, Gazlı İçecek Tüketme ve Merdiven Kullanma Durumu Dağılımı Çayda şeker Evet 49 37,69 Hayır 81 62,31 Toplam 130 100,00 Gazlı içecek tüketme Hayır 70 53,85 Daima diyet/light/şekersiz 14 10,77 Daima normal 26 20,00 Diyet ve normal ayrımı yok 20 15,38 Toplam 130 100,00 Merdiven kullanma Daima 38 29,23 Çok yüksek değilse 40 30,77 Bazen 40 30,77 Asla 12 9,23 Toplam 130 100,00 Çayda şeker kullanmadığını ifade eden öğretmenlerin oranı %62,31 dir. Gazlı içecek tüketimi yapmayan öğretmenlerin oranı %53,85 dir. Gazlı içecek tüketimi gerçekleştirenlerin %15,38 i diyet ve normal ayrımı yapmamaktadır. Öğretmenlerin % 30,77 si çok yüksek olmayan merdivenleri kullanırken, %30,77 si bazen merdiven kullanmaktadır. Hiç merdiven kullanmayanların oranı %9,23 dür. 36

Grafik 2-6 Çayda Şeker Kullanımı Grafik 2-7 Gazlı İçecek Tüketimi Grafik 2-8 Merdiven Kullanımı 37

Tablo 2:8 Öğün Tüketim Sıklığı Dağılımı Her gün Gün aşırı Haftada 1-2 yerim yerim kez yerim Hiç yemem Toplam Kahvaltı 102 78,46 9 6,92 17 13,08 2 1,54 130 100 Kuşluk 13 10,00 10 7,69 29 22,31 78 60,00 130 100 Öğle yemeği 102 78,46 7 5,38 10 7,69 11 8,46 130 100 İkindi 16 12,31 12 9,23 35 26,92 67 51,54 130 100 Akşam yemeği 120 92,31 2 1,54 6 4,62 2 1,54 130 100 Gece yatarken 7 5,38 4 3,08 22 16,92 97 74,62 130 100 Çalışmada yer alan öğretmenlerin yemek yeme alışkanlıkları incelendiğinde; %78,46 sı her gün kahvaltı yaptıklarını belirtmişlerdir. Her gün öğle yemeği yerim cevabını verenlerin oranı %78,46, her gün akşam yemeği yiyenlerin oranı %92,31 olarak görülmektedir. Kuşluk seçeneğini hiç yemem olarak işaretleyenlerin oranı %60 iken, gece yatarken hiç yemem seçeneğini işaretleyenlerin oranı %74,62 dir. Tablodan da görüleceği gibi haftada 1-2 kez ikindileri yemek yerim seçeneğini işaretleyen öğretmenlerin oranı %26,92 dir. Tablo 2:9 Günlük TV İzleme ve Bilgisayar Kullanım Süresi Günlük TV izleme süresi 1-2 saat 61 52,59 2-4 saat 42 36,21 4 saatten çok 13 11,21 Toplam 116 100,00 14 kişi soruyu yanıtsız bırakmıştır. Günlük bilgisayar kullanma süresi 1-2 saat 69 59,48 2-4 saat 29 25,00 4 saatten çok 18 15,52 Toplam 116 100,00 14 kişi soruyu yanıtsız bırakmıştır. Öğretmenlerin günlük televizyon izleme ve günlük bilgisayar kullanma alışkanlıkları incelendiğinde; günde 1-2 saatten az TV izleyenlerin oranı %52,59 iken, 4 saatten fazla TV izleyenlerin oranı %11,21 dir. 1-2 saat bilgisayar kullanıyorum diyenlerin oranı %59,48 iken, 4 saatten fazla bilgisayar kullanıyorum diyenler ise %15,52 dir. 38

Grafik 2-9 Günlük TV İzleme Süresi ve Bilgisayar Kullanma Süresi Tablo 2:10 Ev Dışında Yemek Yeme Sıklığı Dağılımı Ev dışında yemek yeme sıklığı Her gün 10 7,69 Haftada iki kez 29 22,31 Haftada bir kez 24 18,46 15 günde bir 26 20,00 Nadiren 41 31,54 Toplam 130 100,00 Çalışmada öğretmenlerin ev dışında yemek yeme sıklığı incelendiğinde; katılımcıların %31,54 ü nadiren ev dışında yemek yediklerini, %7,69 u ise her gün dışarıda yemek yediklerini belirtmişlerdir. 39

Tablo 2:11 Belirtilen Besinlerin Tüketim Sıklığı Dağılımı Her gün Gün aşırı Haftada 1-2 Ayda 1-2 kez kez Hiç Toplam Süt 22 16,92 25 19,23 37 28,46 23 17,69 23 17,69 130 100 Yoğurt 53 40,77 41 31,54 27 20,77 6 4,62 3 2,31 130 100 Peynir 95 73,08 14 10,77 16 12,31 3 2,31 2 1,54 130 100 Beyaz et 4 3,08 15 11,54 75 57,69 29 22,31 7 5,38 130 100 Kırmızı et 6 4,62 20 15,38 82 63,08 19 14,62 3 2,31 130 100 Yumurta 25 19,23 35 26,92 57 43,85 9 6,92 4 3,08 130 100 Kuru baklagiller 7 5,38 9 6,92 78 60,00 36 27,69 0 0,00 130 100 Reçel bal 31 23,85 21 16,15 35 26,92 28 21,54 15 11,54 130 100 Tereyağı 24 18,46 17 13,08 44 33,85 28 21,54 17 13,08 130 100 Zeytinyağı 78 60,00 23 17,69 18 13,85 5 3,85 6 4,62 130 100 Ayçiçek yağı 27 20,77 9 6,92 28 21,54 20 15,38 46 35,38 130 100 Tost 10 7,69 4 3,08 36 27,69 50 38,46 30 23,08 130 100 Hamburger 2 1,54 1 0,77 6 4,62 51 39,23 70 53,85 130 100 Sosisli sandviç 2 1,54 0 0,00 4 3,08 25 19,23 99 76,15 130 100 Kek hamur işleri 5 3,85 6 4,62 45 34,62 63 48,46 11 8,46 130 100 Cips patates kızartması 3 2,31 4 3,08 17 13,08 65 50,00 41 31,54 130 100 Kola 9 6,92 4 3,08 15 11,54 34 26,15 68 52,31 130 100 Çay 114 87,69 6 4,62 5 3,85 1 0,77 4 3,08 130 100 Meyve suyu 6 4,62 15 11,54 32 24,62 44 33,85 33 25,38 130 100 Makarna 3 2,31 7 5,38 65 50,00 50 38,46 5 3,85 130 100 Pilav 6 4,62 19 14,62 70 53,85 32 24,62 3 2,31 130 100 Taze meyve 80 61,54 26 20,00 19 14,62 4 3,08 1 0,77 130 100 Şeker çikolata 21 16,15 22 16,92 45 34,62 31 23,85 11 8,46 130 100 Çalışmada öğretmenlerin besinlerin tüketim sıklıkları incelendiğinde; her gün tüketilen besinler arasında çay (%87,69), peynir (%73,08), taze meyve (%61,54) ilk üç sırada yer almaktadır. Haftada 1-2 kez tüketilen besinler arasında kırmızı et (%63,08), kuru baklagiller (%60), beyaz et (%57,69) en sık tüketilen ürünler olarak belirtilirken; cips patates kızartması (%50), kek hamur işleri (%48,46) ile ayda- 1-2 kez tüketilen ürünlerin başında yer almaktadır. Hiç tüketilmeyen ürünler arasında kola (%52,31) ve hamburger (%53,85) oransal olarak en yüksek değere sahiptir. 40

Tablo 2:12 Diyet Uygulama Durumlarının Dağılımı Kilolu olduğunu düşünme Evet 44 33,85 Hayır 86 66,15 Toplam 130 100,00 Kilo vermeyi isteme Evet 38 86,36 Hayır 6 13,64 Toplam 44 100,00 Kilo vermek için yapılan uygulama Sadece diyet 7 15,91 Diyet fizikse aktivite 7 15,91 Sadece fiziksel aktivite 5 11,36 Zayıflama ürünleri 3 6,82 Diyetetik ürünler 1 2,27 Hiçbir şey yapmama 17 38,64 Son üç ayda diyet yapma Evet 26 20,00 Hayır 104 80,00 Toplam 130 100,00 Uygulanan diyet Kalori kısıtlı zayıflama diyeti 15 57,69 Karbonhidrat ve proteinin ayrıldığı diyet 3 11,54 Kan grubu diyeti 2 7,69 Detoks 1 3,85 Diğer 5 19,23 Toplam 26 100,00 Diyeti öneren Doktor 1 3,85 Diyetisyen 7 26,92 Medya/internet 4 15,38 Aile/yakınlar/komşu 3 11,54 Kendisinin uygulaması 11 42,31 Toplam 26 100,00 Çalışamaya katılan öğretmenlerin %66,15 i kilolu olduğunu düşünmezken, kilo vermeyi isteyenlerin oranı %86,36 dır. Kilo vermeyi isteyen bireylerin %15,91 inin sadece diyet ve diyet ile birlikte fiziksel aktivite yaptıkları görülmektedir. %38,64 lük oranla ise kilo vermek için herhangi bir uygulama yapmadıkları dikkat çekmektedir. Kilo vermeyi isteyenlerin %20 si son üç aydır diyet yaptıklarını belirtmiştir. Yapılan diyetler içerisinde, diyet yapanların %57 69 u kalori kısıtlı zayıflama diyetini yaptığını söylemiştir. Yaptıkları diyetin kendisinin uygulaması olduğunu söyleyenler %42,31, diyetisyen eşliğinde gerçekleştirildiğini ifade edenler ise %26,92 dir. 41

Grafik 2-10 Kilolu Olduğunu Düşünme Durumu Dağılımı Grafik 2-11 Kilo Vermeyi İsteme Durumu Dağılımı Grafik 2-12 Son Üç Ayda Diyet Yapma Durumu Dağılımı 42

Tablo 2:13 Obezite İle İlgili Ders Anlatımı, Eğitim Alma ve Obeziteyi Önlemeye Teşvik Etme Durumu Dağılımı Ders konularında obezite anlatımı Evet 55 42,31 Hayır 75 57,69 Toplam 130 100,00 Kurumda hizmet içi eğitim etkisi Evet 35 26,92 Hayır 95 73,08 Toplam 130 100,00 Okulda obezite önlemede teşvik uygulamaları Evet 53 40,77 Hayır 77 59,23 Toplam 130 100,00 Çalışmada öğretmenlere derslerinde obezite konusunun işlenip işlenmediği sorulmuş, öğretmenlerin %57,69 u işlenmediğini belirtmiştir. Kurumlarında hizmet içi eğitimin kilo yönetimi üzerinde etkisi sorgulandığında %73,08 ile etkinin olmadığı yanıtı alınmıştır. Okulda öğrencilere yönelik obeziteyi önleyici teşvik programı olmadığını belirten öğretmenler %59,23 dür. Tablo 2:14 Öğrencilerin Kilo Değişiklikleri ve Nedenlerinin Dağılımı Öğrencilerin kilo değişikliğinin incelenmesi Kilolu öğrenci sayısında artış 40 30.77 Kilolu öğrenci sayısında değişiklik yok 39 30.00 Emin değil/bilmiyor 51 39.23 Toplam 130 100.00 Kilo artışının cinsiyete göre dağılımı Kızlar daha kilolu 13 32.5 Erkekler daha kilolu 5 12.5 Hem kız hem de erkekler daha kilolu 22 55 Toplam 40 100 Kilo artışının nedenleri Aile kaynaklı 20 50 Kantinlerdeki besinler 14 35 Refah düzeyinin artması 6 15 Toplam 40 100 43

Öğretmenlerin %39,23 ü öğrencilerin zaman içerisinde kilo değişikliklerine uğrayıp uğramadığını bilmediğini ya da emin olmadığını ifade ederken; %30,77 si kilolu öğrenci sayısının artmadığını, %30 u kilolu öğrenci sayısında değişiklik olmadığını belirtmişlerdir. Kilolu öğrencilerinin sayılarının zaman içerisinde arttığını ifade eden öğretmenlerin %32,5 i kilo artışının kız çocuklarında daha çok olduğunu belirtmişlerdir. Yine, kilolu öğrencilerinin sayılarının zaman içerisinde arttığını ifade eden öğretmenlerin %50 si kilo artışının aileden kaynaklandığını ifade etmişlerdir. Tablo 2:15 Cep Telefon Kullanımının Obeziteye Etkisinin Dağılımı Cep telefonu kullanımının obeziteye etkisi Evet 58 51,33 Hayır 55 48,67 Toplam 113 100,00 17 kişi soruyu yanıtsız bırakmıştır. Çocuklarda yaygınlaşan cep telefonlarının obeziteyi arttırdığını düşünen öğretmenlerin oranı %51,33 iken, obeziteye her hangi bir etkisi olmadığını düşünen öğretmenlerin oranı %48,67 dir. Tablo 2:16 Obeziteyi Önlemek İçin Kantinlerde Gıda Kontrolü Yapılma Durumu ve Alınması Gereken Önlemlerin Dağılımı Obezitenin önlenmesi için kantinlerde gıda kontrolü yapılıyor mu? Evet 50 44,25 Hayır 63 55,75 Toplam 113 100,00 17 kişi soruyu yanıtsız bırakmıştır. Obezite önleme Beslenme eğitiminin müfredata alınması 34 28,57 Büyüme beslenmenin takibi 26 21,85 Ebeveynlerin uyarılması 39 32,77 Kantin satışların düzenlenmesi 12 10,08 Öğle yemeği menü düzenleme 8 6,72 Toplam 119 100,00 11 kişi soruyu yanıtsız bırakmıştır. Okul kantinlerinde obeziteyi önleyici gıda kontrollerinin olmadığını ifade eden öğretmenler %55,75 oranındadır. Öğrencilerde obezitenin önlenmesi için yapılması gerekenler nelerdir? ifadesine öğretmenlerin %32,77 si ebeveynlerin uyarılması gerektiğini belirtmişlerdir. Beslenme eğitiminin müfredata alınması gerektiğini belirtenler %28,57, beslenmenin takip edilmesi gerektiğini belirtenler %21,85, kantin satışlarının düzenlenmesi gerektiğini belirtenler %10,08 ve öğle yemeği menü düzenlenmesi gerektiğini belirtenler ise %6,72 dir. 44

Tablo 2:17 Düzenli Kahvaltı Yapma ve Günlük Öğün Sayısına Göre BKİ Dağılımı BKİ Normal Hafif kilolu Şişman Toplam Düzenli kahvaltı Evet 78 81,25 15 15,63 3 3,13 96 100 Hayır 29 85,29 5 14,71 0 0,00 34 100 Toplam 107 82,31 20 15,38 3 2,31 130 100 Günlük öğün 1-2 öğün 25 83,33 4 13,33 1 3,33 30 100 3 öğün 66 80,49 14 17,07 2 2,44 82 100 4 ve üzeri öğün 16 88,89 2 11,11 0 0,00 18 100 Toplam 107 82,31 20 15,38 3 2,31 130 100 Düzenli kahvaltı yapan öğretmenlerin beden kitle indeksleri incelendiğinde; %81,25 i normal, %15,63 ü hafif kilolu ve %3,13 ü şişman kategorisinde yer almaktadır. Tablo 2:18 Beslenme ile Medyadan Faydalanma ve Medya Kaynaklarına Güvenme Durumuna Göre BKİ Dağılımı BKİ Normal Hafif kilolu Şişman Toplam Medyadan faydalanma Evet 70 82,35 12 14,12 3 3,53 85 100 Hayır 37 82,22 8 17,78 0 0,00 45 100 Toplam 107 82,31 20 15,38 3 2,31 130 100 Medya kaynaklarına güvenme Evet 38 82,61 7 15,22 1 2,17 46 100 Hayır 69 82,14 13 15,48 2 2,38 84 100 Toplam 107 82,31 20 15,38 3 2,31 130 100 Çalışmaya katılan öğretmenlerde beslenme ile ilgili medyadaki bilgi kaynaklarından faydalananların %82,35 i normal beden kitle indeksi, %3,53 ü şişman beden kitle indeksi kategorisindedir. Medya kaynaklarındaki beslenme ile ilgili bilgilere güvenilirlikle beden kitle indeksleri karşılaştırıldığında; medya kaynaklarına güvenen öğretmenlerin %82,61 si normal, % 15,22 si hafif kilolu ve %2,31 i şişman beden kitle indeksi kategorisindedir. 45

Tablo 2:19 Çayda Şeker Kullanma ve Gazlı İçecek Tüketimine Göre BKİ Değerleri Dağılımı BKİ Normal Hafif kilolu Şişman Toplam Çayda şeker Evet 40 81,63 7 14,29 2 4,08 49 100 Hayır 67 82,72 13 16,05 1 1,23 81 100 Toplam 107 82,31 20 15,38 3 2,31 130 100 Gazlı içecek tüketme Hayır 58 82,86 10 14,29 2 2,86 70 100 Daima diyet/light/şekersiz 12 85,71 1 7,14 1 7,14 14 100 Daima normal 22 84,62 4 15,38 0 0,00 26 100 Diyet ve normal ayrımı yok 15 75,00 5 25,00 0 0,00 20 100 Toplam 107 82,31 20 15,38 3 2,31 130 100 Çaylarında şeker kullanmayan öğretmenlerin %82,72 si normal beden kitle indeksi kategorisindeyken, çaylarına şeker atanların %14,29 u hafif kilolu ve %4,08 i ise şişman kategorisindedir. Öğretmenlerin gazlı içecek tüketmeyenlerinin %14,29 u hafif kilolu beden kitle indeksi kategorisindeyken, diyet ve normal ayrımı yapmayanların %25 i hafif kilolu kategorisindedir. 46

BÖLÜM 3 ÖĞRENCİ VELİSİ SONUÇ RAPORU 47

3. BÖLÜM: ÖĞRENCİ VELİLERİNİN OBEZİTE DURUMLARI İLE BESLENME ALIŞKANLIKLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ Tablo 3:1 Cinsiyet, Yaş, Öğrenim Düzeyi, Çalışma Durumu ve Meslek Dağılımı Cinsiyet Kadın 2256 73,94 Erkek 795 26,06 Toplam 3051 100,00 Yaş Grupları 19-24 11 0,36 25-34 694 22,75 35-44 1712 56,11 45-54 592 19,40 55 ve üstü 42 1,38 Toplam 3051 100,00 Öğrenim düzeyi İlköğretim 1366 45,34 Lise 722 23,96 Üniversite 665 22,07 Yüksek lisans 154 5,11 Doktora 106 3,52 Toplam 3013 100,00 38 kişi soruyu yanıtsız bırakmıştır. Çalışma durumu Çalışıyor 1527 50,08 Çalışmıyor 1522 49,92 Toplam 3049 100,00 2 kişi soruyu yanıtsız bırakmıştır. Meslek İşçi 365 24,28 Memur 392 26,08 Serbest meslek 367 24,42 Diğer 379 25,22 Toplam 1503 100,00 24 kişi soruyu yanıtsız bırakmıştır. Çalışmaya katılan velilerin %73,94 ü kadın, %26,06 sı ise erkeklerden oluşmaktadır. Görüşülen kişiler yaş gruplarının dağılımına göre incelendiğinde, 35-44 yaş grubu %56,11, grubu 25-34 yaş grubu %56,11, 45-54 yaş grubu %19,40 orana sahip gruplardır. 19-24 (%0,36) ve 55 (1,38) yaş üzeri veli oranları yok denecek kadar düşüktür. 48

Çalışmada velilerin eğitim düzeylerinin genellikle ilköğretim (%45,34) seviyesinde olduğu görülmektedir. Velilerin %50,08 i her hangi bir işte çalıştığını belirtmişlerdir. Çalıştığını belirten velilerin %26,08 sı memur, %24,28 i işçi ve %25,22 si ise serbest meslek sahibi olduğunu belirtmişlerdir. Grafik 3-1 Cinsiyet Dağılımı Grafik 3-2 Yaş Dağılımı Grafik 3-3 Eğitim Düzeyi Dağılımı 49