Başkent Üniversitesi Biyomedikal Mühendisliği Bölümü Tıbbi Biyoloji Sunum Raporu Ad-soyad: Y.Alparslan AYDIN Öğrenci no: 20493224 Konu: Kök Hücre
İçindekiler : 1-Kök Hücre Nedir? 2-Kaç Çeşit Kök Hücre Vardır? 3-Kök Hücreler Nerelerde bulunur? 4-Kök Hücrelerin Dönüşümleri 5-Göbek Kordonu ve Kordon Kanı nedir? 6-Kök Hücreyle Tedavi edilen ve Araştırma Safhasındaki Tedaviler 7-Kök Hücre Tedavisinde Sınırlamalar 8-Kaynaklar
1-Kök Hücre Nedir? Kök hücre vücutta her türlü hücreye dönüşebilen ana hücrelerdir.nerede bir zedelenme veya onarım ihtiyacı varsa oraya giderler ve gereken hücre tipine dönüşürler ve onarımı gerçekleştirirler.birey kalp krizi geçirmişse kalp hücrelerine,karaciğer harabiyeti varsa karaciğer hücrelerine,kemik kırıklarında kemik hücrelerine dönüşürler ve onarırlar.vücutta çok miktarda bulunurlar.her türlü hücre tipine dönüşebildikleri için hayatın temel taşarlıdırlar.vücutta en fazla bebeklik çağında anne karnındayken bulunur.daha sonra yaşlılıkla beraber sayıları,bölünme ve dönüşme yetenekleri azalır.buna örnek olarak Yaşlılıkta yıpranan ve zarar gören dokuların geç iyileşmesi gösterilebilir. 2-Kaç Çeşit Kök Hücresi Vardır? İnsan oluşumundaki ilk hücreler oluşmaktaki olan çocuktaki kök hücrelerdir.yumurta döllendikten sonraki ilk günlerde oluşurlar. Yetişkin bireyde azda olsa kök hücresi bulunur bunlar kanda ve kemik iliğinde bulunan kan üreten kök hücrelerdir. Hamileliğin son üç aylık döneminde,kök hücreler bebeğin karaciğer ve dalağından kan yoluyla kemik iliğine gider.doğum esnasında göbek kordonunda çok miktarda kök hücre bulunur.bu kök hücreler yetişkin bireydekilerde artık bulunmayan bir çok özelliğe sahiptir 3-Kök Hücreler Nerelerde Bulunurlar? Kök hücreler tüm vücut doku ve organlarında,kan dolaşımında bulunur.fakat üç yerde çok fazladır,bebeklerin göbek kordonu,kemik iliği ve damarlarımızda dolaşan kanda.tarihte ilk olarak kemik iliğinden alınan kök hücreler lösemi tedavisinde kullanılmıştır.bu tedavi şekli için yetişmiş personele ihtiyaç olduğu anlaşıldı 80 li yılların başında göbek kordonundaki kanın kök hücre bakımından zengin olduğu ve tedavide kullanılabileceği fikri ortaya atıldı.daha sonra 1992 de laboratuar ortamında kordon kanı
saklanabilmiştir.1994 te ilk kordon bankası Amerika Birleşik Devletlerinde kurulmuştur. 4-Kök Hücre Dönüşümleri Blastosit embiryonun iç kütlesinin oluşmaya başladığı evredir.embiryonik kök hücreler bu iç hücre kütlesinde bulunur.kök hücreler bu evrede çok kısa var olabiliyor.trofoblast iç kütleden ayrılıyor ve kök hücreler buradan ayrılır ve kültür kabına yerleştirilir.daha sonra burada hücreler farklılaştırılır(kalp,sinir,deri,kemik gibi),farklılaşmış gruplar ayrılır,daha sonra bireyin bağışıklık sistemine uyum sağlayacak şekle getirilir,gerekli organa yerleştirilir ve uyum sağlar. Kültür ortamında yetiştirilmiş kök hücreler; Ektodermeden; saç,sinir,retina hücrelerine, Endotermden; akciğer,bağırsak endotel,karaciğer hücrelerine, Mezodermden; kan,iskelet kas,iskelet hücrelerine, Dönüşürler. 5-Göbek Kordonu ve Kordon Kanı nedir? Bebek anne karnında yaşamında,göbek kordonu ile anne karnından beslenir,bu direk anne damarlarına bağlanarak değil,plesenta aracılığı ile olur.plesenta anne ile bebek arasında besin ve oksijen alış verişini sağlayan bir yapıdır.doğumdan sonra çocukla birlikte dışarı alınır. Kordon kanı plesenta içinde kalan kandır.bu kan kök hücre bakımından zengindir. Avantajları nedir?: Çok canlıdırlar,değişik hücre ve dokulara kolayca dönüşebilirler.
Gelecekte kullanım açısından mükemmel bir alt yapı oluştururlar çünkü kendi kök hücreleri tarafından yetiştirilen doku vücudun bağışıklık sistemi tarafından reddedilme gibi bir olanak yoktur. Kemik iliğindeki kök hücrelerine göre dayanıklıdır ve uzun ömürlüdür. Genel olarak tümör ve virüs barındırmazlar. Anne ve çocuk için risk barındırmazlar.hiç bir acı çekmezler. Ömür boyu saklanabilirler. Aile içi az doku uyuşmazlıklarında dahi kullanılabilir. Embiryonik kök hücrelere göre çok yönlü ama etik olarak sakıncasızdır. 6-Kök Hücreyle Tedavi edilen ve Araştırma Safhasındaki Tedaviler Tedavi Edilebilen Hastalıklar: Kanser hastalıkları. Kemik iliği hastalıkları. Kalıtsal kan hastalıkları. Bağışıklık yetersizlikleri. Doğuştan gelen metabolik düzensizlikler. Araştırma Safhasında Olan Tedaviler: Organ yenileme. 7-Kök Hücre Tedavisinde Sınırlamalar: Kök hücre tedavilerinin kontrol altına alınması tıp alanında amansız gibi görülen pek çok hastalığa umut olarak görülüyor.ancak kök hücrelerin taşıdığı büyük potansiyel gen mühendisliğinde atılan büyük adımlarla birleşince,olası kötü uygulamalar kaygısını da birlikte getiriyor buna göre pek çok hükümet tıp
çevrelerinin büyük baskılarına karşın bu alandaki araştırmalara bir sınırlama koyma gereği duymaktadır. KAYNAKLAR: www.kordonbankasi.com www.vita34.de Bilim ve Teknik 309. sayı