Doküman No: ENF. TL. 21 Yayın Tarihi:12.03.2009 Revizyon Tarihi: 27.03.2013 Revizyon No: 03 Sayfa: 1 / 5 1. AMAÇ: Hastane temizliği; öncelikle hastane personelini ve hastaları hastane enfeksiyonlarından korumak. 2. KAPSAM: Hastane yönetimini, tüm klinik sorumlu hemşirelerini, temizlik şirketi sorumlularını ve temizlik şirketi personelini kapsar. 3. UYGULAMA: HASTANE TEMİZLİĞİNDE RİSK SINIFLAMASI RİSK DÜZEYİ HASTANE BÖLÜMÜ UYGUN TEMİZLİK YÜKSEK RİSKLİ ALANLAR ORTA RİSKLİ ALANLAR DÜŞÜK RİSKLİ ALANLAR 3.1 Temizlikte Uyulması Gereken Kurallar: Ameliyathane Yoğun Bakım Üniteleri, Doğum Salonu, Hemodiyaliz Ünitesi, Acil Ünitesi, Morg, Tomografi Ünitesi Endoskopi Ünitesi, Radyoloji Ünitesi, Sterilizasyon Ünitesi Tıbbi Atık Deposu Ve Tehlikeli Atık deposu E Harfi İle Tanımlanmış Enfekte Hasta Odası Laboratuarlar, Hasta Odaları, Çamaşırhane, Diş Ünitesi Poliklinikler, Servisler Eczane Hemşire, Doktor Odaları, Ofisler, Koridorlar Ve Depolar, Arşiv Ve İdare Katı Standart temizlik + Dezenfeksiyon Standart temizlik Standart temizlik Normal zemin, sandalye kolları, yatak kenarları, masa üstleri, dolap kapakları, kapı kolları, hasta etejerleri, sehpalar, cam önleri, deveboyunları 1/100(yüzde bir) oranında çamaşır suyuyla silinir. Herhangi bir yere kan damlarsa önce eldiven giyip pamuk ya da kâğıt peçete yardımıyla kanı emdirip tıbbi atık çöpüne atılır. O bölge 1/10(onda bir) oranında hazırlanmış çamaşır suyu ile silinir. Kalan yüzeyi de 1/100(yüzde bir) oranında hazırlanmış çamaşır suyu ile silinir. Aynı zamanda enfeksiyon riski yüksek olan(,hemodiyaliz, doğum salonu yoğun bakım, acil müdahale, cerrahi pansuman arabası gibi)yerler yine 1/10(onda bir)oranında çamaşır suyu ile silinir. * 1/100 (yüzde bir)çamaşır suyu hazırlamak için; 1 lt suya 10 cc (enjektör ile ) çamaşır suyu eklenir. *1/10 (onda bir )çamaşır suyu hazırlamak için; 1lt suya yarım su bardağı (100 cc )çamaşır suyu eklenir. HAZIRLAYAN KONTROL EDEN ONAYLAYAN Kalite Yönetim Direktörü Başhekim
Doküman No: ENF. TL. 21 Yayın Tarihi:12.03.2009 Revizyon Tarihi: 27.03.2013 Revizyon No: 03 Sayfa: 2 / 5 Hastane temizliğinde dezenfeksiyon teriminin kullanıldığı her alanda enfeksiyon kontrol komitesinin o alan için uygun gördüğü ve kullanılmasına onay verdiği dezenfektan solüsyonun doğru konsantrasyonda ve uygun şekilde kullanılması anlaşılmalıdır. Dezenfektan solüsyonlar hemen kullanım öncesinde hazırlanmalıdır. Dezenfektanların kullanım oranları aşağıdaki tabloda belirtilmektedir: Enfeksiyon riski yüksek yerlerde 1/10 (onda bir) oranında çamaşır suyu kullanılır. Rutin kullanımda 1/100 (yüzde bir) oranında çamaşır suyu kullanılır. HASTANE TEMİZLİĞİNDE KULLANILMASI GEREKEN TEMİZLİK BEZLERİ Tüy bırakmayan temizlik bezleri tercih edilmeli, aşağıdaki tabloya uyularak bez seçimi yapılmalı, kirli bezle temizliğe devam edilmemeli, sık bez değiştirilmelidir. Kirlenen bezler sıcak su ve deterjanla yıkanıp kurutulduktan sonra kullanılmalıdır. BÖLÜM KOVA RENGİ BEZ RENGİ Hasta karyolası ve dolapları Mavi Mavi Buzdolabı, yemek masası, etejer Sarı Sarı Kapı, pencere Yeşil Yeşil Tuvalet, Laboratuar (İşaretli) Kırmızı Kırmızı HASTANE TEMİZLİĞİNDE ELDİVEN KULLANIMI Her tür temizlik işlemi sırasında uygun eldiven giyilmeli, işlem bitiminde eldiven çıkarılıp eller yıkanmalı, eldivenli ellerle kapı kolu, telefon, masa, vb. yüzeylere temas edilmemelidir. ALAN ELDİVEN TÜRÜ RENK Tuvalet temizliği Plastik Kırmızı Bulaşık, buzdolabı, etajer ve Plastik yemek masası Sarı Hasta karyolası, dolap, cam, kapı Plastik Mavi Tıbbi Atık Toplama Kumaş üzerine kauçuk kaplı Turuncu 3.2 Standart Önlemler Hastanın hepatit marker leri bilinsin bilinmesin her hastanın enfekte olduğu düşünülerek yaklaşılmalı ve şu kurallara her hasta için uyulmalıdır: 3.2.1 Hastanın bütünlüğü bozulmuş cildi, mukozası, ter dışında diğer vücut sıvı ve salgıları ile temas sırasında eldiven giyilmeli, eldiven çıkarıldıktan sonra eller yıkanmalı ve kurulanmalıdır. 3.2.2 Aynı eldivenle hastadan hastaya veya kirli bir alandan temiz bir alana geçilmemelidir. 3.2.3 Eller eldiven varken yıkanmamalıdır. 3.3 Standart Hasta Odasının Temizliği: AMAÇ: Hastalar ve hastane personeli için temiz ve güvenli bir ortam sağlamak. 3.3.1 Oda temizliği: a. Kat arabasında gerekli tüm temizlik malzemelerinin bulunup bulunmadığı kontrol edilir (kuru temizlik mopları ve dispenserları, sıvı deterjan, ovma amaçlı temizlik maddesi, yeterli miktarda temiz sarı, kırmızı ve mavi temizlik bezleri, tuvalet fırçası, çekçek, faraş, kova, eldiven vb.). Eksik malzeme varsa temizliğe başlamadan önce tamamlanmalıdır. b. Odadaki çöp kovalarının içinde bulunan çöp poşetleri oda dışına çıkarılarak ağzı bağlandıktan sonra servise ait büyük çöp bidonuna taşınır. c. Çöp kovası kirlenmiş ise yıkanarak temizlenir ve kurulanır. d. Oda temizliği sırasında toz kaldırılmasından kaçınılır. e. Temizlik her zaman temizden kirli alana doğru yapılmalıdır. f. Oda zemini çekçek ve faraş ile temizlenir, kesinlikle fırça veya süpürge kullanılmaz.
Doküman No: ENF. TL. 21 Yayın Tarihi:12.03.2009 Revizyon Tarihi: 27.03.2013 Revizyon No: 03 Sayfa: 3 / 5 g. Odadaki tüm yüzeylerin (pencere önleri, radyatörler, yemek masası, etajer, vb.) tozu alınır. h. Oda zemini temiz alandan başlayarak yatak altları dâhil olacak şekilde kapıya doğru paspaslanır (su ve sıvı deterjan kullanılır) ve hemen kurulanır (kuru mop ile). i. Kapı kolları sıvı deterjanla yıkanmış bez ile silinir ve kurulanır. 3.3.2 Banyo-Tuvalet Temizliği: a. Banyo ve tuvaletlerin temizliği en sona bırakılır. b. Kirli mop kat arabasındaki kirli bölümüne konulur ve temiz bir mopla yerdeki atıklar uzaklaştırılır. c. Duş ve küvet temizliğinden önce fayanslar, ardından musluk, duş teknesi ve duşa kabin veya duş perdesi sıvı deterjan veya ovma maddesi ile silinmelidir. d. Lavabo aynası cam temizleme maddesi ile silinmelidir. e. Lavabo ve kenarları su ve sıvı deterjan veya ovma maddesi ile temizlenir. f. Aynı bez yıkandıktan sonra lavabo arkasındaki duvar silinir. g. Silinen tüm yüzeyler önce durulanıp ardından kurulanmalı kesinlikle ıslak bırakılmamalıdır. h. Tuvalet temizliği için önce sifon çekilmeli, klozet içerisi sıvı deterjan veya ovma maddesi dökülerek tuvalet fırçası ile fırçalanmalı, klozet çevresi için ayrılmış olan fırça ile (sıvı deterjan veya ovma maddesi) ile temizlenmelidir. Yer süzgeci su tutularak kaba kirlerinden arındırılır. i. Tüm zemin oda temizliğinde kullanılandan farklı bir paspas ile kapıya doğru silinir ve kurulanır. j. Tuvalet kâğıdı ve sabun kontrolü yapılır. Eksiklikler giderilir. Sıvı sabun kaplarının üstüne ekleme yapılmamalı, boşalan sabunluk yıkanıp kurutulduktan sonra tekrar doldurulmalıdır. k. Tuvalet temizliğinde kullanılan bezler (mop, paspas dâhil) gün sonunda sıcak su ve deterjanla çamaşır makinesinde yıkanmadan ve kurutulmadan kesinlikle başka bir alanda kullanılmamalıdır. 3.3.3 Ofis Ve Koridor Temizliği: a. Ofis temizliğinde yukarıda hasta odası için tanımlanan basamaklar aynen uygulanır. b. Koridorda bulunan tam eşyaların (sekreter masası, oturma Grubu, duvar bandı, tablolar, vb.) tozu alınır. c. Koridorlar için ayrı bir (hasta odası ve ofislerde kullanılandan farklı) paspas ve kuru mop kullanılmalıdır. Önce çekçek ile kaba kirler alınmalı, ardından su ve sıvı deterjan ile paspaslanmalı ve kurulanmalıdır. d. Kat boşlukları ve asansörler koridorlar için tanımlandığı şekilde temizlenmelidir. e. Bu ilkeler tüm düşük riskli alanlar için geçerlidir. 3.3.4 Yoğun Bakım Üniteleri: a. Yukarıda belirtilen ilkelere aynen uyulur. b. Kritik aletlerin (monitör, ventilatör, infüzyon pompaları, vb.) yüzeyleri günde en az bir kez ve ihtiyaç duyulan her durumda dezenfekte edilir. c. Yer ve kritik aletler dışındaki yüzeylerin (masa, etajer, vb.) temizliğinde kan ve vücut sıvısı ile kirlenme olmadığı sürece kesinlikle dezenfektan kullanılmamalıdır. 3.4 Enfeksiyon Kontrol Komitesi Tarafından Belirlenen Özel İzolasyon Alanlarının (Ameliyathane, Doğum Salonu,, Yoğun Bakım, Diyaliz, Enfeksiyon Hasta Odaları, Acil Ünitesi, Endoskopi, Morg, Radyoloji Ünitesi, Sterilizasyon, Tıbbi Atık Deposu Vb.) Temizliği a. Standart hasta odasının temizliğinde tanımlanan basamaklara aynen uyulur. b. Bu odalar için kullanılan tüm malzemeler odaya özel olmalı, başka odalar için kullanılmamalıdır. c. Su ve deterjanla temizliğe ek olarak odada bulunan tüm yüzeyler (duvar hariç) günde en az bir kez ve ihtiyaç halinde dezenfekte edilmelidir. d. Odada bulunan kritik aletlerin (monitör, ventilatör, infüzyon pompaları, vb.) yüzeyleri de günde en az bir kez ve ihtiyaç halinde dezenfekte edilmelidir. Hemodiyaliz makineleri ve aferez makinelerinin yüzeyi her vakadan sonra dezenfekte edilmelidir. e. İzolasyon alanları ile ilgili tanımlar ve standartlar gerekli görülen her durumda enfeksiyon kontrol komitesi tarafından değiştirilebilir. Bu alanların temizliği komite önerileri doğrultusunda yapılmalıdır.
Doküman No: ENF. TL. 21 Yayın Tarihi:12.03.2009 Revizyon Tarihi: 27.03.2013 Revizyon No: 03 Sayfa: 4 / 5 AMELİYATHANE ODA TEMİZLİĞİ A) Günün ilk ameliyatı alınmadan önce: a. Tüm aletlerin, eşyaların ve lambaların tozu alınmalı (tüy bırakmayan nemli bezle) b. Lambaların reflektör alanlarının tozu alınmalı c. Oda zemini su ve deterjanla yıkanmış paspasla temizlenmeli ve kurulanmalıdır. B) Ameliyat aralarında oda temizliği: a. Ameliyat odasının temizliği mutlaka temizden kirliye doğru yapılmalı, b. Ameliyatta kullanılan tüm çöpler kırmızı atık torbalarına konarak uzaklaştırılmalı, c. Kirli kompreslerin araları toz kaldırılmadan kontrol edilerek (cerrahi aletler kalabilir) çamaşır sepetine atılmalı, d. Tek kullanımlık örtüler (atılabilen kâğıt örtüler) kullanılıyorsa çöp kovasına atılmalı, e. Çöp kovalarının torbaları her ameliyattan sonra değiştirilmeli, ağzı bağlanarak ana çöp bidonuna taşınmalı f. Öncelikle kan ve vücut sıvıları ile kirlenmiş yüzeyler organik materyalden arındırılıp dezenfekte edilmeli g. Bir önceki basamak tamamlandıktan sonra yerde kalan diğer atıklar çekçek ve faraş ile uzaklaştırılmalı, fırça ve süpürge kullanılmamalıdır. h. Oda zemini dezenfektan solüsyonla paspaslanmalı ve kurulanmalıdır. i. Temizlik için kullanılan solüsyonlar her ameliyattan sonra değiştirilmelidir. j. Son olarak yeni vaka başlamadan önce odada bulunan tüm kritik aletlerin (anestezi makinesi, monitör, vb.) yüzeyi uygun dezenfektanla silinmelidir. C) Gün Sonunda Temizlik (Ameliyatlar Bittikten Sonra) Her bölümün ameliyatları farklı saatlerde bittiği için gün sonunda yapılacak olan temizlik her ameliyat odası için aşağıda belirtildiği gibi yapılmalıdır. a. Odadaki tüm taşınabilir aletler dışarı çıkarılmalı, b. Lambalar, dolaplar vb. aletler dezenfektan solüsyonla ve nemli bezlerle silinmeli ve kurulanmalıdır. c. Oda dışına çıkarılan malzemelerin yüzey ve tekerleri temizlenerek yerleştirilmelidir. d. Cerrahi el yıkama lavaboları önce sıvı deterjan veya ovma maddesi ile temizlenmeli, ardından dezenfekte edilmelidir. Not: Kanla ve diğer vücut sıvıları ile kirlenen tüm yüzeyler yukarıda açıklandığı şekilde temizlenmeli ve dezenfekte edilmelidir. Kirlenme durumuna göre duvarlar ihtiyaç duyuldukça gün sonundaki temizlik planına dâhil edilmeli, ameliyathane çalışır durumda iken duvar temizliği yapılmamalıdır. 3.5 Hastanede Bulunan Kritik Olmayan Yüzeylerin Periyodik Temizliği Sedye, Tekerlekli Sandalye Vb: Sedye, tekerlekli sandalyeler, acil müdahale arabası, çamaşır arabası gibi hareketli malzemelerin günlük su ve deterjanla temizliği sağlanmalıdır. Kan ve vücut sıvıları ile kirlenme durumunda yukarıda belirtilen önlemler alınmalıdır. Mobilyalar: Günlük; toz alma işlemi yapılmalıdır. Aylık; silme işlemi yapılmalıdır. Özelliği olan makam koltukları, bekleme sandalyeleri, çekyatlar, kumaş kaplı diğer oturma koltukları ve yataklar gerektiğinde kuru temizleme yaptırılmak suretiyle temizlenecektir. Çöp kovaları: Her dolduğunda boşaltılmalı, günlük su ve deterjanla yıkama işlemi yapılmalıdır. Camlar: Haftalık silme işlemi yapılmalıdır. Gereken durumlarda periyodu beklemeden silme işlemi yapılmalıdır. Perdeler: Haftada bir elektrik süpürgesi ile temizliği yapılmalıdır. Duvarlar: Gereken durumlarda lokal lekeler silinmelidir. Ayda bir kez nemli mop kullanılarak deterjanlı su ile silinmeli ve kurulanmalıdır. Tavanlar : Ayda iki kez toz alımı kuru vakumla yapılmalıdır. Tavandaki lambalar : Haftada bir kez toz alımı yapılmalıdır. Ayda bir kez nemli bezle silme işlemi yapılmalıdır. Radyatörler : Günlük toz alımı yapılmalıdır. Haftada bir kez petekler fırçalanmalıdır. Ahşap bölgeler : Günlük toz alımı yapılmalıdır. Haftada bir kez nemli bezle silinmelidir.
Doküman No: ENF. TL. 21 Yayın Tarihi:12.03.2009 Revizyon Tarihi: 27.03.2013 Revizyon No: 03 Sayfa: 5 / 5 Döşemeler : Günlük elektrikli süpürge ile süpürme işlemi yapılmalıdır. Hafta bir kez fırça ile parlatma işlemi yapılmalıdır. Ayda bir kez fırçalayarak yıkama işlemi (makine ile), üç ayda bir de cilalama işlemi yapılmalıdır. Halılar: Günlük elektrikli süpürge ile süpürülmeli, ayda bir kez su ve deterjan ile silinmeli, altı ayda bir makine ile yıkama işlemi yapılmalıdır. 3.6 Temizlenmesi Gereken Diğer Alanlar a. Havalandırma boşlukları: Aylık periyotlarla temizlenmelidir. Gerekli durumlarda periyot beklenmeden temizliği sağlanmalıdır. Temizlik işleminden sonra kapaklar mutlaka kapalı olmalıdır. b. Teraslar ve Çatılar : Her hafta giderlerin kontrolü yapılmalıdır. Gerekli durumlarda periyot beklenmemelidir. Temizlik işlemleri sırasında çatının hasar görmemesine dikkat edilmelidir. c. Logarların Temizliği: Hastane kanalizasyon şebekesine bağlı logarlar her ay periyodik şekilde temizlenecek veya temizlettirilecektir. d. Hastane dışı temizliği (otopark yol ve bahçe) : Hastane sınırları içindeki yol ve kaldırımlar (yeşil alan dâhil) temizliği sağlanmalıdır. Dış alan temizliğinde kağıt, toz, poşet, yaprak vb. maddelerden arındırılmış olarak muhafaza edilmelidir. Açık sahalar (çevre temizliği) 07.00-19.00 saatleri arasında toprak çim sahalar ve yolların temizliği yeterli bir ekip tarafından devamlı yapılacaktır. Hastane bahçesinin açık alanı ayda bir yıkanacaktır. 3.7 Tıbbi Atıklar Hastane atıkları ise bu konuda çıkan kanun ve yönetmeliklere uygun olarak çöp taşıma arabaları ile taşınacak ve çöp kutularına konulacak, poşetler yine kanun ve yönetmeliklerde belirtilen özellikte olacaktır. Hastane atıkları binanın dışında idarenin göstereceği konteynırlara konulacak, konteynırların ağzı sürekli kapalı olacaktır. Odalar ile koridorlarda atıkların birikmesine meydan verilmeyecektir. Atık naklinde kullanılacak arabalar giriş ve çıkışlarda kapılara zarar vermeyecek ebatlarda gürültüsüz ve kolay hareket edecek, içindeki atık poşetlerin patlaması halinde atık suyun dışarı akmasını önleyecek şekilde yaptırılmış olacaktır. 3.8 Dışarıdan Alınan Mutfak Hizmetinin Temizlik ve Hijyeni: 3.8.1 Hastanenin dışarıdan aldığı yemek hizmetinin mutfak binası, kullanılan araç, gereç, teçhizat ile taşımada kullanılan araçlar ve bu işlemin yöntemi; mutfak çalışanlarının temizlik ve hijyen kurallarına uyumu Enfeksiyon Kontrol ve Temizlik Komitesi üyelerince 3 ayda bir Yemek Firması Yerinde Değerlendirme Formunda belirtilen kriterlere göre denetlenir. Tespit edilen eksik ve kusurlar aynı forma işlenerek takibi yapılır.