Tarım Traktörlerinde Biyodizel Kullanımının Çeki Gücü Performansına Etkisinin Belirlenmesi *

37 Tarım Traktörlerinde Biyodizel Kullanımının Çeki Gücü Performansına Etkisinin Belirlenmesi * Emrullah BAŞER, Ali AYBEK KSÜ, Ziraat Fakültesi Tarım Makinaları Bölümü Geliş Tarihi: 12/5/29 Kabul Tarihi: 27/11/29 ÖZET: Bu çalışmanın amacı, farklı oranlarda biyodizel ile karıştırılmış petrodizelin traktör çeki performansına etkisini belirlemektir Bu amaçla ülkemiz tarımında yaygın kullanılan güç grubundan bir traktörde (Massey Ferguson 356 2WD), 4 farklı yakıt (petrodizel,, ve ) kullanılmıştır Çeki gücü performans testlerinde; maksimum çeki kuvveti (11,96 kn) en fazla petrodizel yakıtıyla TH-1 vites kademesinde, minimum saatlik yakıt tüketimi (4,12 L/h) yakıtıyla TL-1 vites kademesinde, en küçük özgül yakıt tüketimi değeri (354 g/kwh) ise yakıtıyla KH-2 vites kademesinde ölçülmüştür Test edilen yakıtlardan nin (%2 biyodizel + %8 petrodizel) petrodizele göre en uygun ve verimli alternatif seçim olabileceği görülmüştür Anahtar Kelimeler: Traktör, Çeki Gücü Performansı, Biyodizel Determination of the Effect of Biodiesel UseUsage of Afsin-Elbistan Fly Ash and Textile Factory Ashes As Pozzolan Admixtures ABSTRACT: The objective of this study was to determine the effect of diesel fuel, mixed with biodiesel at different rates, on tractor performance For this purpose, power take-off and drawbar performance tests were conducted using four different fuels (diesel,, and ) on a tractor (Massey Ferguson 356 2WD) whose power range is common in Turkey Drawbar performance tests showed that the maximum drawbar force (11,96 kn) was achieved using diesel with gear TH-1, minimum hourly fuel consumption (4,12 L/h) with on gear TL-1, and minimum specific fuel consumption (354 g/kwh) with on gear TL-1 It can be concluded that (%2 biodiesel + %8 diesel) was the most appropriate and most efficient alternative to regular diesel fuel Key Words: Tractor, Tractive Force Performance, Biodiesel 1 GĐRĐŞ Ülkemizde petrol kaynaklarının yetersiz olması ve küresel ölçekte sık sık yaşanılan enerji krizleri, alternatif enerji kaynaklarının kullanımını zorunlu hale getirmektedir Biyodizelin ülkemizde kullanılabilir hale getirilmesi, tarım, otomotiv ve bunlara bağlı yan sanayi sektörlerini ekonomik anlamda güçlendirecek ve yeni istihdam alanlarının ortaya çıkmasını sağlayacaktır Günümüzde yenilenebilir enerji kaynakları arayışında en hızlı gelişeni dizel motor yakıtı olarak kullanılabilme özelliği olan biyodizeldir [1] Biyodizel, bitkisel yağların yeni üretilmiş veya kullanılmışlarından ve hayvansal yağlardan kimyasal yöntemlerle üretilen biyoyakıtlar kapsamında olan, çevre dostu ve yenilenebilir nitelikli sıvı halde bulunan ve olarak adlandırılan bir tür yakıttır [2-3-4] Bitkisel yağlar biyodizelin hammade kaynaklarıdır [5] ve dizel motorlarında yakıt olarak kullanıma sunulduğunda, bu yağların üretimini arttıracak ve petrol tüketiminden önemli ölçüde tasarruf sağlanabilecektir Bitkisel yağlar dizel motorlarda petrodizel yakıtı ile belli oranda karıştırılarak kullanılabileceği gibi tek Biyodizelin *Yüksek Lisans Tezinden Hazırlanmıştır doğrudan, dolaylı ve olası yararlar olmak üzere pek çok olumlu özelliği bulunmaktadır Bunlardan bazıları; fosil kökenli yakıtlara bağımlılığı azaltması, sera etkisine neden olan emisyonları azaltması, hava kirliliğini azaltması, doğal hayatı koruması ve kırsal kalkınmaya destek sağlaması olarak sıralanabilir [3-5- 7-8-9] Traktör performans testleri, traktörlerin iş yeteneklerinin saptanması amacıyla gerçekleştirilen [1] ve tarım işletmecilerinin en ekonomik traktör seçiminde dikkate aldıkları bilgi kaynağı olan güç performans değerleri için yapılan testlerdir [11] Çalışmanın amacı, farklı oranlarda biyodizel ile karıştırılmış petrodizelin traktör performansına etkisini belirlemektir Testler Tarım ve Köy Đşleri Bakanlığı Tarım Alet ve Makinaları Test Merkezi Müdürlüğü nde (TAMTEST) bulunan test düzenekleri yardımıyla OECD Standart Kod 2 ye göre yapılmıştır 2 MATERYAL VE YÖNTEM 21 Materyal Çalışmada çeki gücü performans testleri için Massey Ferguson 356 2WD traktörü kullanılmıştır Traktörün teknik özellikleri Tablo 1 de verilmiştir

38 KSÜ Mühendislik Bilimleri Dergisi, 12(1), 29 KSU Journal of Engineering Sciences, 12 (1), 29 Tablo 1 Testlerde kullanılan traktörün teknik özellikleri Massey Ferguson 356 Marka ve model 2WD Bağ-bahçe Motor Perkins Gücü (kw) 43 Yakıt besleme sistemi Direk enjeksiyonlu Yakıt tankı kapasitesi 8 L Motor devir sınırı 75-2327 d/d Nominal motor devri 22 d/d Traktör kütlesi (ağırlıksız) Ön 798 kg Arka 1425 kg Toplam 2223 kg Biyodizel ile ilgili yapılan çalışmalarda; biyodizelin, bazı araçlarda kullanılan doğal kauçuk malzemesinden yapılan yakıt sistemindeki hortum ve contaları tahrip ettiği, ancak bu sorunların (% 2 biyodizel - % 8 petrodizel) ve daha düşük oranlı biyodizel/petrodizel karışımlarında görülmediği bildirilmiştir [12] Bu nedenle çalışmada %3 ve altı biyodizel oranları kullanılmıştır Biyodizelin kimyasal formülü C 19 H 35,2 O 2, dizelin kimyasal formülü ise C 12,226 H 23,29 S,575 dir [13] Biyodizel yakıtına ait bazı özellikler Tablo 2 de verilmiştir Tablo 2 Biyodizel yakıtına ait bazı özellikler [13-19- 2] Yakıt özellikleri Biyodizel Yoğunluk (kg/m 3 ) (15 C) 86-9 Vizkozite (mm 2 /s) (4 C) 3,5-5, Parlama noktası ( C) > = 12 Yağlayıcılık (pm) - Su Đçeriği (mg/kg) <=5 Alt ısıl değeri (MJ/kg) 37,1 Setan sayısı 51 62 Kükürt Yok Traktör çeki gücü performans testleri 4 farklı yakıt kullanılarak gerçekleştirilmiştir Bu yakıtlar, petrodizel ve petrodizele kanola yağ bitkisinden elde edilmiş bulunan biyodizel belirli oranlarda (%1, %2, %3) karıştırılarak elde edilen yakıtlardır (Çizelge 3) Çalışmada standartlara uygun olarak [14] kanola yağ bitkisinden elde edilmiş biyodizel kullanılmıştır Biyodizel karışımlı yakıtlar ölçekli ayrı kaplarda hacimsel yüzdeleri hesaplanarak karıştırılmış ve testlerde kullanılmıştır Testlerde kullanılmadan önce yoğunlukölçer (dansimetre) yardımıyla yakıtların yoğunlukları ölçülmüş, özgül ve saatlik yakıt tüketimlerinin hesaplanmasında kullanılmak üzere kaydedilmiştir Tablo 3 Traktör performans testlerinde kullanılan yakıtlar Yakıt Açıklama Yoğunluk (g/cm 3 ) Motorin (B),837 %1 biyodizel + %9 petrodizel,84 %2 biyodizel + %8 petrodizel,843 %3 biyodizel + %7 petrodizel,847 Test merkezinde bulunan çeki gücü deney pisti yaklaşık olarak 4 m uzunluğunda beton zeminden oluşmaktadır Pistte 65 m uzunluğunda, düz, üzeri ve yanları kapalı bir bölüm olan çeki deney tüneli bulunmaktadır Testler sırasında ölçüm değerleri pistin kapalı olan bu bölümünde alınmaktadır Çeki tüneli boyunca lastiklerin daha iyi tutunmasını sağlamak ve %15 patinajın aşılmasını güçleştirmek amacıyla beton zemin yüzeyi pürüzlü hale getirilmiştir Özel olarak tasarlanmış çeki arabasının ön kısmında bulunan kumanda kabini; operatör ve kumanda bölümü olarak iki bölüme ayrılmaktadır Kumanda bölümünde dümenleme, yakıt ölçüm ünitesi, test kumanda birimi gibi donanımlar bulunmaklardır Operatör bölümünde ise dizüstü bilgisayarın konumlandırıldığı bir yer ve iletişim için telsiz bulunmaktadır Elektrik ihtiyacı devamlı şarj edilen akü ile veya güç üreten bir jeneratör ile sağlanmaktadır Ayrıca çeki arabasında fazladan bir adet yakıt deposu vardır (Şekil 1) Şekil 1 Çeki arabası bölümleri [15] Testler süresince, gerekli yakıt çeki arabası üzerindeki yakıt deposundan karşılanmakta, traktör yakıt deposu ölçüm sisteminden ayrılmaktadır Yakıt tüketimini (birim zamanda geçen akışkan hacmini) ölçen debi ölçer Şekil 2 de görülmektedir Yakıt deposu, yakıt ölçüm cihazına yakıt sağlamakta ve yakıt ölçüm cihazından traktörün yakıt donanımına yakıt gönderilmektedir Traktörün yakıt deposu test sürecinde kullanım dışına alınmaktadır Bu sayede traktörün yakıt tüketimi hacimsel olarak ölçülebilmektedir

39 Şekil 2 Yakıt tüketimi ölçüm ünitesi (debi ölçer) Çeki arabası traktörün arka çeki demirine bağlanarak denemeler yapılmaktadır Traktörün arka çeki demiri ile çeki arabasının çeki oku yükseklikleri eşitlenerek paralel konumda çeki sağlanmaktadır Çeki arabasında bulunan hız sensörü ve çeki arabasının arkasında bulunan hız ölçüm tekerleği sayesinde çeki aracının gerçek ilerleme hızı ölçülebilmektedir [16] Test düzeneğinde elde edilen veriler bilgisayara aktarılarak traktör patinaj oranı hesaplanmakta, %15 patinaj oranını ve maksimum güçteki motor devrini geçmeyecek şekilde denemeler yapılmaktadır Çeki arabasının arkasında bir adet dinamometre bulunmaktadır Çeki arabasındaki dinamometrenin (Eddy Current) görevi çeki arabasına tekerlekler tarafından iletilen hareketi elektromanyetik frenleme enerjisini kullanarak frenleme yapmaktır Böylece çeki arabasının ilerlemesi engellenmeye çalışılarak traktöre çeki yükü sağlanmaktadır Çeki arabasının ön tarafında bulunan bir yük hücresi (loadcell) tarafından bu yük ölçülerek bilgisayara gönderilmekte ve kaydedilmektedir Bu esnada traktörün yakıt hattı, çeki arabasında yakıt ölçüm cihazına bağlandığından traktör yakıt tüketimindeki değişimler ölçülebilmektedir Ayrıca çeşitli noktalarda bulunan sensörler tarafından yakıt, soğutma suyu, motor yağı ve ortam sıcaklığı ile bağıl nem ve atmosfer basıncı ölçülmektedir [16] 22 Metot Test merkezinde bulunan yakıt deposu, biyodizel kalıntısı olabileceği ve daha sonraki testleri etkileyebileceği düşünülerek kullanılmamış ve harici olarak geçici bir yakıt deposu oluşturulmuştur Bu depo 1 L hacminde plastik malzemeden yapılmış olup yakıt bağlantıları sağlanmıştır Debi ölçerin ölçüm doğruluğu kontrol edildikten sonra depodan alınan yakıt çıkışı ilk olarak debi ölçere, daha sonra da traktöre bağlanmıştır Her biri farklı yakıt bidonlarında olmak üzere petrodizel,, ve yakıtları hazırlanmıştır Biyodizel yakıtları hazırlanırken karışımın mümkün olduğunca homojen olmasını sağlamak amacıyla karışım bir seferde hazırlamak yerine parça parça ve küçük hacimlerde karıştırılarak oluşturulmuştur Đstenen toplam miktar elde edildiğinde tekrar karıştırılmış ve testlerde kullanılmadan önce de yakıt bidonu sallanarak çökme veya tortu oluşması önlenmeye çalışılmıştır Çeki gücü performans testleri OECD standart kod 2 talimatlarına göre gerçekleştirilmiş [17] ve elde edilen veriler değerlendirilmek üzere kaydedilmiştir Yapılan testlerinde; traktörün farklı vites kademelerinde motor devrine bağlı olarak geliştirebileceği maksimum çeki kuvveti, yakıt tüketimi ve ilerleme hızı tespit edilerek elde edilen verilerden traktör gücü ve özgül yakıt tüketimi hesaplanarak gerekli değerlendirmeler yapılmıştır 3 BULGULAR VE TARTIŞMA Testler OECD Standart Kod 2 talimatları gereği tam gaz konumunda yapılmıştır Denemede, güç, çeki kuvveti, motor/tekerlek oranı, teorik hız, ölçülen hız, kuyruk mili devri, motor devri, patinaj, yakıt tüketimi, özgül yakıt tüketimi ve özgül enerji değerleri ölçülmüştür Testlerde kullanılan traktöre ait vites kademelerini belirten kısaltmalar Tablo 4 de verilmiştir Traktörde H ve L olmak üzere 2, T ve K olmak üzere 2 ve 1, 2, 3 olmak üzere 3 vites kademesi ile toplam 2 x 2 x 3 = 12 vites kademesi bulunmaktadır Maliyet, zaman ve iklim şartlarından dolayı sadece önceden belirlenen 7 farklı vites kademesinde veri alınmıştır Tablo 4 Traktöre ait vites kademeleri Kısaltma Açıklama T Tavşan vites konumu K Kaplumbağa vites konumu H Hızlı (high) vites konumu L Yavaş (low) vites konumu Ele alınan 4 farklı yakıt (petrodizel,, ve ) için elde edilen çeki gücü performans değerleri; petrodizel yakıtı için Tablo 5 te, yakıtı için Tablo 6 da, yakıtı için Tablo 7 de ve yakıtı için Tablo 8 de verilmiştir

4 Tablo 5 yakıtı ile yapılan çeki performans testi verileri TL-1 2295 1,8 2,42 2,6 15, 199,67 5,8 627 4,77 692 1,21 KL-2 2288 1,88 2,86 2,43 15,1 168,56 7,3 625 4,98 568 1,47 KL-3 2277 11,5 5,22 4,44 15, 91,92 13,6 622 7,6 434 1,93 KH-1 225 11,78 7,68 6,53 15, 61,79 21,4 615 9,67 379 2,21 TH-1 2233 11,96 9,65 8,21 15, 48,78 27,3 61 11,98 368 2,28 KH-2 22 1,78 11,26 9,9 12,1 41,19 29,6 61 12,65 357 2,34 TH-2 22 8,19 14,27 12,89 9,7 32,52 29,3 61 12,61 36 2,33 Tablo 6 yakıtı ile yapılan çeki performans testi verileri TL-1 2297 9,65 2,43 2,6 15,1 199,67 5,5 628 4,68 79 1,18 KL-2 2293 9,88 2,87 2,44 15, 168,56 6,7 627 4,82 62 1,39 KL-3 2277 1,85 5,22 4,44 15, 91,92 13,4 622 6,93 433 1,93 KH-1 2248 11,65 7,67 6,52 15, 61,79 21,1 614 9,48 376 2,23 TH-1 2232 11,61 9,65 8,2 15, 48,78 26,4 61 11,79 373 2,24 KH-2 2199 1,72 11,26 9,85 12,5 41,19 29,3 61 12,41 354 2,36 TH-2 22 8,7 14,27 12,87 9,8 32,52 28,9 61 12,37 359 2,33 Tablo 7 yakıtı ile yapılan çeki performans testi verileri TL-1 235 7,76 2,43 2,7 15, 199,67 4,5 63 4,14 777 1,8 KL-2 2298 8,94 2,88 2,44 15,1 168,56 6,1 628 4,55 629 1,33 KL-3 2283 1,58 5,24 4,45 15, 91,92 13,1 624 6,66 426 1,96 KH-1 226 1,99 7,71 6,56 15, 61,79 2, 617 9,33 39 2,15 TH-1 2243 1,72 9,7 8,24 15, 48,78 24,5 613 11,44 39 2,14 KH-2 221 1,5 11,27 9,9 12,2 41,19 27,6 61 12,34 374 2,24 TH-2 22 7,57 14,27 12,88 9,7 32,52 27,1 61 12,18 376 2,22

41 Tablo 8 yakıtı ile yapılan çeki performans testi verileri TL-1 228 8,89 2,41 2,5 14,9 199,67 5,1 623 4,12 681 1,23 KL-2 2275 8,96 2,85 2,42 15, 168,56 6, 622 4,48 623 1,34 KL-3 2247 9,72 5,16 4,38 15, 91,92 11,8 614 6,62 469 1,79 KH-1 2225 1,13 7,59 6,46 14,9 61,79 18,2 68 9,18 423 1,98 TH-1 221 9,87 9,52 8,17 14,1 48,78 22,4 61 1,67 399 2,1 KH-2 22 6,27 11,26 1,24 9,1 41,19 17,8 61 8,64 45 2,6 TH-2 22 4,72 14,27 13,1 8,2 32,52 17,2 61 8,47 413 2,3 Yakıttaki biyodizel oranının artışıyla çeki gücünün azaldığı görülmektedir (Şekil 3) Özellikle yakıtı ile yüksek kademedeki viteslerde çeki gücündeki düşüşün diğer yakıtlara göre daha çok arttığı görülmüştür Bu durum, yapılan kuyruk mili performans testlerinde nominal devrin üzerine çıkıldığında da gözlenmiştir [18] Çok yüksek devirlerde birim zamanda gerçekleşen patlama sayısı artmakta ve yakıtın viskozitesinin biyodizel katkı oranının artmasıyla yükselmesi nedeniyle enjektörlerin ve yanma zamanının tam olarak uyumlu olmaması, yüksek viskozite nedeniyle yakıtın yeterince pülverize olamaması ve buna bağlı olarak yeterli, dolayısıyla verimli bir yanma olmaması gibi nedenlerle çeki gücünde düşüş olabileceği söylenebilir Bilindiği gibi çeki performans testleri çevre ve zemin şartlarından en çok etkilenebilecek testlerdir Bu nedenle biyodizelle yapılan denemelerde motor performans testleri daha çok tercih edilmektedir 4 Çeki performans testlerinde çeki kuvveti değerlerine bakıldığında genel itibariyle yakıttaki biyodizel oranının artışıyla çeki kuvvetinin azaldığı görülmektedir (Şekil 4) Çeki gücü verilerinde de olduğu gibi özellikle yakıtı ile yüksek kademedeki viteslerde çeki kuvvetindeki düşüşün arttığı görülmüştür Saatlik yakıt tüketimi, yakıttaki biyodizel oranının artışıyla birlikte azalmaktadır (Şekil 5) Özellikle yakıtı ile yüksek kademedeki viteslerde çeki gücü ve çeki kuvvetinde de görüldüğü gibi saatlik yakıt tüketimindeki düşüşün de arttığı görülmüştür Yani hem güç, hem de yakıt tüketimi azalmıştır, yakıtında düşük kademedeki viteslerde birim güç için artmaktadır Daha büyük vites kademelerinde ise petrodizel ile değerleri çok yakın, değerleri ise biraz yüksektir (Şekil 6) 16 35 3 25 2 15 Çeki kuvveti (kp) 14 12 1 8 6 1 5 4 2 kademesi Şekil 3 Ele alınan yakıtların farklı vites kademelerindeki çeki gücü değerleri kademesi Şekil 4 Ele alınan yakıtların farklı vites kademelerindeki çeki kuvveti değerleri

42 Saatlik yakıt tüketimi (L/h) 16 14 12 1 8 6 4 2 kademesi Şekil 5 Ele alınan yakıtların farklı vites kademelerindeki saatlik yakıt tüketimi değerleri 9 8 7 6 5 4 3 2 1 kademesi Şekil 6 Ele alınan yakıtların farklı vites kademelerindeki özgül yakıt tüketimi değerleri Yapılan kuyruk mili performans testlerinde traktörün nominal devrinin (22 d/d) üzerine çıkıldığında güçte azalma olduğu gözlenmiştir Tam gaz konumunda ise petrodizele yakın olmakla birlikte yakıt tüketiminin bir miktar arttığı görülmüştür Buna karşın nominal devir ve daha düşük devirlerde yakıt tüketimi azalmış, aynı zamanda traktör maksimum gücünü daha düşük devirlerde vermiştir Bu güç ve yakıtlarında petrodizele göre az olmasına karşın, yakıtında petrodizelden daha yüksek elde edilmiştir Yani yakıtıyla hem daha yüksek güç elde edilmiş, hem de daha az yakıt tüketilmiştir [18] Çeki performans testlerinde ise biyodizel karışımı yakıtlar açısından daha olumsuz sonuçlar elde edilmiştir Bunun nedeni test prosedürleri gereği çeki performans testlerinin tam gaz konumunda gerçekleştirilmesidir Kuyruk mili testlerinde de görüldüğü gibi çeki performans testlerinde çok yüksek devirlerde traktörde güç kaybı oluşmaktadır Testlerde traktörde hiçbir ayar değişikliği yapılmamıştır Burada amaç traktörde herhangi bir değişiklik ya da ayarlama yapılmadan biyodizel katkılı yakıtla traktör performansının nasıl değiştiğini görmek olmuştur Hiçbir ayar yapılmaksızın yakıtıyla, kullanılan traktör için yeterli verim alınmıştır yakıtında ise saatlik yakıt tüketimi ile birlikte güçte de azalma olmuştur ve daha yüksek biyodizel oranlı yakıt kullanımında traktörde en azından bazı ayarlamaların yapılması gerektiği, traktörde biyodizele uygun değişiklik ve ayarlar yapıldığında ise verimdeki düşüşün azaltılabileceği düşünülmektedir 4 SONUÇLAR VE ÖNERĐLER Yapılan bu araştırmada elde edilen sonuçlar ve öneriler aşağıdaki gibi özetlenebilir: Traktörün maksimum çeki kuvveti en fazla petrodizel yakıtıyla TH-1 vites kademesinde 11,96 kn, en az ise yakıtıyla TH-2 de 4,72 kn olarak belirlenmiştir Traktörün saatlik yakıt tüketimi değeri, en az yakıtıyla TL-1 vites kademesinde 4,12 L/h, en fazla ise petrodizel yakıtında KH-2 vites kademesinde 12,65 L/h tir Traktörün özgül yakıt tüketim değeri, en az yakıtıyla TL-1 vites kademesinde 4,12 L/h, en fazla ise yakıtında TL-1 vites kademesinde 577 g/kwh olarak belirlenmiştir Kullanılan yakıtlar içerisinde, testlerin gerçekleştirildiği traktör için en uygun biyodizel karışım oranı %2 () olarak bulunmuştur kullanımıyla motorda herhangi bir değişiklik yapılmadan kullanılan traktör için yeterli performans sağlanmıştır kullanımında özellikle yüksek vites kademelerinde performans kaybı yaşandığı ve bazı ayar ya da değişikliklere ihtiyaç olduğu belirlenmiştir Bundan sonra yapılabilecek ya da yapılması gereken çalışmalar için traktörler üzerinde çeşitli ayar ve düzenlemeler denenerek biyodizelden daha yüksek verim elde edilme olanakları araştırılabilir Diğer marka ve model traktörler için de benzer testler yapılarak, testi yapılan her traktör için en uygun oranın ve gerekiyorsa ayarlar belirlenebilir Yapılacak testlerde karışım oranlarının sayısının artırılması ve karışım oranları arasındaki farkın azaltılması ile daha doğru sonuçlar elde edilebileceği ve bu nedenle özel bir test sistemi ile anlık olarak karışım oranını ayarlayabilen yakıt düzenekleri hazırlanarak oran değişimiyle performans ve yakıt tüketimi gibi değerlerdeki değişimlerin daha hassas ölçümü sağlanabilir Yapılacak çalışmalarda saf biyodizel kullanılabilmesi için ayarlama gerektiğinin belirlenmesi durumunda LPG dönüşüm

43 sistemlerinde olduğu gibi araçlar üzerinde kullanılacak yakıta göre gerekli ayarları otomatik olarak değiştirebilecek biyodizel otomasyon sistemleri geliştirilebilir 5 TEŞEKKÜR Bu çalışmayı finansal olarak destekleyen KSÜ Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon Birimi ne (Proje No: 28/1-4YLS), testlerin gerçekleştirildiği Tarım ve Köy Đşleri Bakanlığı Tarım Alet ve Makinaları Test Merkezi Müdürlüğü ne ve çalışmada kullanılan biyodizelin temininde yardımcı olan Alternatif Enerji ve Biyodizel Üreticileri Birliği ne (Albiyobir) teşekkür ederiz 6 KAYNAKLAR 1 Afacan, T 26 Ulusal Yakıt: Biyodizel 2 li Yıllarda Tarım Sektörü Sempozyum Kitabı, 375-388 TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası, Ankara 2 Anonim, 23 Regulated Fleet Use of Biodiesel Frequently Asked Questions National Biodiesel Board 3 Öğüt, H ve Oğuz, H 26 Üçüncü Milenyum Yakıtı Biyodizel Nobel Yayın No: 745, Fen ve Biyoloji Yayınları Dizisi: 33, Ankara 4 Tezer, E 26 Biyoyakıtlar ve Otomotiv Sanayi 2 li Yıllarda Tarım Sektörü Sempozyum Kitabı, S36-374 TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası, Ankara 5 Öğüt, H, Oğuz, H, Mengeş, HO, Eryılmaz, T 26 Biyodizel ve Kırsal Kalkındırma 2 li Yıllarda Tarım Sektörü Sempozyum Kitabı, S351-367 TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası, Ankara 6 Ulusoy, Y, Alibaş, K 21 Pamuk Yağı Metil Esterinin ve Ham Pamuk Yağının Diesel Yakıtı ile Olan Karışımlarının Alternatif Yakıt Olarak Kullanımı ve Motor Performans Değerlerine Olan Etkileri Tarımsal Mekanizasyon 2 Ulusal Kongresi Bildiri Kitabı, 473 477, Şanlıurfa 7 Öğüt, H, Kuş, R, 1999 Motorlu Taşıtlarda Alternatif Yakıt Kullanımı II Ulaşım ve Trafik Kongresi Sergisi http://arsivmmoorgtr/pdf/1116pdf, Erişim: Nisan 29 8 Anonim, 21 Bitkisel Yağlardan Çevreci Yakıt: Biodiesel Uludağ Üniversitesi Dergisi Arşivi, Yıl: 1, Sayı 2, Bursa http://wwwuludagedutr/dergi2/biodiselpdf, Erişim: Kasım 29 9 Alptekin, E, Çanakçı, M 26 Biyodizel ve Türkiye deki Durumu Mühendis ve Makina 47 (561): 57-64 1 Sabancı, 1993 Tarım Traktörleri Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Genel Yayın No: 46 Adana 11 Taşbaş, H, Aygül, A, Đlban, B ve Civciv, M 23 Tarım Traktörlerinin OECD Test Koduna (Code 2) Göre Performans Değerleri TC Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Tarım Alet ve Makinaları Test Merkezi Müdürlüğü, Ankara 12 Anonim, 28a Dağıtım ve Tüketim Aşamalarında Depolar ve Motorlar Üzerinde Uygulanan Önlemler Elektrik Đşleri Etüt Đdaresi Genel Müdürlüğü http://wwweiegovtr/biyodizel/bd_motorhtml, Erişim: Mart 28 13 Anonim, 28b Biyodizelin Yakıt Olarak Teknik Özellikleri Elektrik Đşleri Etüt Đdaresi Genel Müdürlüğü http://wwweiegovtr/biyodizel/bd_teknikozhtml, Erişim: Mart 28 14 TS EN 14213 25 Isıtma yakıtları; Yağ asidi metil esterleri (YAME) gerekler ve deney yöntemleri 15 Anonim, 27 Çeki Aracı Kullanım Kılavuzu Tuzeks Endüstri Tesisleri Sanayi ve Ticaret AŞ, Đstanbul 16 Olum, S 27 OECD Standart Kod 2 ye Göre Farklı Lastik Basınçlarının Çeki Performans Testine Etkisi Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarım Makinaları Anabilim Dalı Dönem Projesi, Ankara 17 OECD Standard Code 2, 28 Code 2 OECD Standart for The Offıcial Testing of Agricultural and Forestry Tractor Performance Organisation for Economic Co-operation and Development 18 Başer, E 28 Tarım Traktörlerinde Biyodizelin Kullanılması ile Performans Değerlerinin Belirlenmesi KSÜ Fen Bilimleri Enstitüsü Tarım Makinaları Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, Kahramanmaraş 19 Oğuz, H, Öğüt, H 21 Tarım Traktörlerinde Bitkisel Kökenli Yağ ve Yakıt Kullanımı Selçuk- Teknik Online Dergisi, 2 (2) http://alaeddinccselcukedutr /~tekbil/, Erişim: Ocak 28 2 Sabancı, A, Atal, M, Yaşar, A 26 Türkiye de Biyodizel Kullanım ve Olanakları Tarım Makinaları Bilimi Dergisi, 2 (1): 33-39