HAFTALIK EKONOMİ VE FİNANS BÜLTENİ İKTİSADİ ARAŞTIRMALAR BÖLÜMÜ / 30 İktisadi Araştırmalar Bölümü İzlem Erdem - Müdür izlem.erdem@isbank.com.tr Figen Yılmaz - Müd. Yrd. figen.yilmaz@isbank.com.tr Özgür Demirtaş - İktisat Uzmanı ozgur.demirtas@isbank.com.tr Aslı Göksun Şat - İktisat Uzm. Yrd. goksun.sat@isbank.com.tr İlker Şahin - İktisat Uzm. Yrd. ilker.sahin@isbank.com.tr Özge Çataklı - İktisat Uzm. Yrd. ozge.catakli@isbank.com.tr Özlem Ateş - İktisat Uzm. Yrd. ozlem.ates2@isbank.com.tr Neden Önemli ABD Konut İnşaatları Verisi Yeni konut inşaatları ve inşaat izinlerini içeren veri, inşaat sektöründe konut talebi beklentisini yansıtıyor. Verinin gerilemesi ise, konut talebindeki daralmanın önemli bir göstergesi. Diğer taraftan konut üretim sektörü talepteki daralmaya gecikmeli olarak tepki verebiliyor. Yeni konut üretiminin talep ölçüsünde gerilememesi arz fazlası yaratıyor ve konut fiyatlarını aşağı çekiyor. Ödeme sıkıntısına düşen borçlular ile ödenmemiş krediler nedeniyle bankaların edindikleri evleri satışa çıkartması arz fazlasını besleyen diğer unsurlar. Konut fiyatlarının düşmesi ABD- de kişisel tüketimin seyri ile çok yakından ilgili olduğundan gerek yeni ev başlangıçları, gerekse konut piyasasına ilişkin diğer veriler ekonominin durumuna ve geleceğine dair anlamlı ipuçları veriyor. Haftaya Bakış TCMB tarafından mali ve reel sektör profesyonellerinin katılımıyla oluşturulan Beklenti Anketi nin Temmuz ayı II. Dönemine ait sonuçlar geçen hafta içerisinde açıklandı. Anket sonuçlarına göre piyasaların 2010 yılı sonu enflasyon beklentisi %7,73 ten %7,69 a gerilerken, yıl sonu yıllık cari açık beklentisi de $31,9 milyara yükseldi. Katılımcıların 2010 yılı için GSYH deki büyüme beklentisi %5,4, 2011 yılı için ise %4,7 düzeyinde bulunuyor. Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) istatistiklerine göre Türkiye de 2010 yılının ilk altı ayında kurulan şirket sayısı, geçen yılın aynı dönemine göre %22 artarak 26.179 olurken, kapanan şirket sayısı da %11,6 artışla ve 16.452 oldu. Yurtdışında da geçen hafta yoğun bir veri trafiği yoktu. ABD de inşaat ve gayrimenkul sektörleri ile ilgili veriler dikkat çekerken, Avrupa nın gündeminde bankacılık sistemine uygulanan stres testi vardı. Ayrıca Almanya da IFO endeksi, İngiltere de ise perakende satışlar verisi takip edildi. Hafta boyunca beklenen ve Avrupa da bankacılık sisteminin sağlamlığının ölçülmesi ve finansal kuruluşlara olan güvenin yeniden sağlanmasını amaçlayan stres testi sonuçlarına göre, kötümser senaryonun gerçekleşmesi halinde 5 İspanyol (Diada, Espiga, Bianca Civica, UNNIM ve Cajasur), 1 Yunan (ATEBank) ve 1 Alman (Hypo Real Estate Holding) bankası olmak üzere 7 bankanın toplam 3,5 milyar ek sermayeye ihtiyaç duyabileceği açıklandı. Avrupa Banka Denetimcileri Komitesi nin (CEBS) yürüttüğü testlerde gelecek 2 yılda AB de büyümenin tahminlerden %3 sapması ihtimali, Mayıs 2010 öncesinde yaşandığı gibi bazı ülke tahvillerinin faizlerinde hızlı yükseliş ve finansal piyasalarda muhtemel yeni şoklar dikkate alındı. ABD, küresel finansal krizde zarar açıklayan ve kamu kaynaklarıyla kurtarılan bankalarından 19 unu geçtiğimiz yıl kapsamlı bir stres testine tabi tutmuş, Bank of America dahil başarısız not alan 10 bankanın $74,6 milyar ek sermayeye ihtiyaç duyduğu ortaya çıkmıştı. Avrupa daki stres testi sonuçlarının beklentilerden iyi gelmesi, testin yöntemine ve uygulanmasına ilişkin soru işaretleri doğururken, Avrupa bankacılık sisteminin şeffaflığına yönelik olumsuz görüşler tam anlamıyla giderilemedi. ABD de ise konut sektörüne yönelik 3 veri açıklandı. ABD de sektöre yönelik vergisel teşviklerin sona ermesinin ardından konut piyasasındaki düşüşün Haziran ayında da devam ettiği görülüyor. Haziran ayı yeni konut inşaatları verisi 580 bin olan beklentilerin altında geldi ve bir önceki yılın Haziran ayına göre %5,8 gerileyerek 549 bin olarak açıklandı. 586 bin olarak açıklanan inşaat ruhsatları ise aylık bazda Mayıs taki %5,9 luk düşüşün ardından Haziran da ancak %2,1 oranında arttı ve ileriye dönük olarak kısmen umut verici olarak yorumlandı. Haziran da ikinci el konut satışları bir önceki aya göre %5,1 gerileyerek 5,37 milyon oldu. Verinin alt kalemlerine bakıldığında her ne kadar konut fiyatlarında bir artış izlense de eldeki konut stoğundaki artış, konut sektörüne ilişkin kötümser görüşleri doğrulayacak nitelikte. ABD Ulusal İnşaatçılar Birliği tarafından hesaplanan Konut Piyasası Endeksi ise Temmuz ayında bir önceki aya göre 3 puan düştü ve 14 değerini aldı. Almanya nın önde gelen araştırma enstitülerinden IFO tarafından hesaplanan ve Almanya ekonomisi için yakından izlenen IFO Business Climate endeksi, Temmuz da hem mevcut durum hem de beklentilere ilişkin alt endekslerdeki sürpriz iyileşmenin etkisiyle 4 puan yükselerek 106,2 oldu. İngiltere de ise Haziran ayı perakende satışları aylık bazda %0,7 arttı. KAPANIŞ VERİLERİ (23 Temmuz) İMKB-100 : 59.300 / $ : 1,2904 USD : 1,5118 $ / : 87,44 EURO : 1,9528 Petrol ($/varil) : 77,55 Gösterge Tahvil Bileşik Faizi : %8,19 Altın ($/ons) : 1.188,60
Tem.09 Ağu.09 Eyl.09 Eki.09 Kas.09 Ara.09 Oca.10 Şub.10 Mar.10 Nis.10 May.10 Haz.10 Tem.10 Hisse Senedi Piyasaları ENDEKS 16.Tem 23.Tem Değişim İMKB-100 57.729 59.300 %2,72 İMKB-30 72.844 74.946 %2,88 Sınai 41.996 42.985 %2,36 Hizmetler 34.548 35.295 %2,16 Mali 91.304 93.910 %2,85 Kaynak: İMKB Hacim (milyon TL) İMKB-100 2.200 62.000 2.000 60.000 1.800 58.000 1.600 56.000 1.400 54.000 1.200 52.000 1.000 50.000 16.Tem 19.Tem 20.Tem 21.Tem 22.Tem 23.Tem İşlem Hacmi İMKB-100 Endeksi İMKB-100 endeksi geçtiğimiz haftaya, küresel piyasalardaki olumlu hava paralelinde yükselişle başladı. Hafta ortasında dış piyasalarda risk iştahının bir miktar azalmasına karşın, İMKB deki yukarı yönlü hareket özellikle yabancı alımları ve bankacılık hisselerine gelen yoğun talep öncülüğünde devam etti. Öyle ki Perşembe günü İMKB-100 endeksi, tarihinde ilk kez 60.122 puanı gördü. Cuma günü, Euro Alanı nda banka stres testi sonuçlarının açıklanmasının öncesinde piyasada yükselen tansiyon, hisse senetleri piyasasına satış getirse de endeks haftayı %2,72 artışla 59.300 puandan kapattı. Başta ABD olmak üzere yurt dışı ve yurt içinde önemli veri açıklamalarının bulunduğu bu hafta, endeksin küresel borsalara paralel bir seyir izleyeceğini ve 59-800-60.000 seviyesinin üzerinden bir miktar kar satışları yaşanabileceğini düşünüyoruz. Tahvil-Bono Piyasaları TAHVİL-BONO Değişim BİLEŞİK FAİZLERİ (%) 16.Tem 23.Tem (Puan) TRT250412T11 8,45 8,19-0,26 TRT110511T17 8,06 7,77-0,29 TRT031110T10 7,74 7,54-0,20 TRT250112T14 8,48 8,19-0,29 TRT170615T16 9,06 8,73-0,33 İMKB DİBS Fiyat Endeksi 137,12 137,37 0,25 %3,50 %3,00 %2,50 %2,00 %1,50 %1,00 %0,50 %0,00 Beklenen Reel Faiz (%) %0,58 Kaynak: İMKB Avrupa bankalarının tabi olduğu stres testinin sonuçlarının açıklanması öncesinde temkinli bir hava hâkim olsa da, tahvil-bono piyasasında hacimli ve alıcılı bir seyir izlendi. ABD de beklentilerin üzerinde açıklanan şirket kârlarının etkisiyle risk iştahı artarken, tahvillerde özellikle yabancı yatırımcıların alıma geçtiği görüldü. Bununla birlikte geçtiğimiz hafta Hazine nin gerçekleştirdiği TL1 milyarlık borç servisinin de kâğıtlara yönelik talebi arttırdığı, dolayısıyla faiz oranlarının gerilemesine neden olduğu gözlendi. Öte yandan, faiz oranlarının indiği düşük seviyelere bağlı olarak gelen kâr satışları ise faiz oranlarındaki gerilemeyi sınırladı. 25 Nisan 2012 vadeli gösterge tahvilin bileşik faizi haftalık bazda 26 baz puan birden düşerek %8,19 düzeyine geriledi. Hazine nin bu hafta içi yapacağı yüklü borç ödemesi ve ihaleler yakından izlenecek. Avrupa bankalarının stres testi sonuçlarının beklentilerden iyi açıklanmasının, yabancı yatırımcıların bu hafta yapılacak ihalelere olan talebini olumlu etkilemesi bekleniyor. 2
Tem.09 Ağu.09 Eyl.09 Eki.09 Kas.09 Ara.09 Oca.10 Şub.10 Mar.10 Nis.10 May.10 Haz.10 Tem.10 Tem 09 Döviz Piyasaları DÖVİZ KURLARI 16.Tem 23.Tem Değişim Dolar (¹) 1,5254 1,5118 -%0,89 Euro (¹) 1,9779 1,9528 -%1,27 Sepet (²) 3,0484 3,0155 -%1,08 /$ Paritesi (³) 1,2930 1,2904 -%0,20 $/Yen Paritesi (³) 86,59 87,44 %0,98 (¹) TCMB'nin gösterge niteliğindeki döviz alış kurudur. (²) 1$ + 0,77 (³) Uluslararası piyasalardaki kapanış verileridir. / $ $ / 1,65 115 1,60 1,55 110 1,50 105 1,45 100 1,40 1,35 95 1,30 90 1,25 1,20 85 1,15 80 / $ $ / Hala carry trade işlemlerinde başlıca para birimi olarak kullanılan Japon Yen i, önceki hafta Dolar karşısında %0,98 değer kaybetti. Bunda, artan carry trade işlemlerinin yanı sıra, son dönemde Yen de yaşanan değer artışının, hükümetin döviz kurlarına müdahale etmesine yol açabileceği yönündeki spekülasyonlar etkili oldu. Son haftalarda güven verici açıklamalar ve göreli iyileşme sinyalleri paralelinde toparlanmaya başlayan Euro da da benzer bir hareket görüldü. Euro, Avrupalı bankaların stres testi sonuçları öncesinde artan tedirginliğin etkisiyle geçen hafta Dolar karşısında %0,20 geriledi. Piyasadaki genel seyre bakıldığında, ABD ve Çin ekonomilerindeki toparlanma ve büyüme dinamiğinin sürdürülebilir olup olmadığı konusunda belirsizliğin artmasının, uluslararası piyasada güvenli liman olarak görülen Dolar a yönelimi artırdığı gözlendi. Risk iştahındaki göreli düzelme gelişmekte olan ülkelere döviz girişini artırırken, TL de Dolar ve Euro karşısında değer kazandı. Böylece $/TL paritesi 1,5118 e, /TL paritesi de 1,9528 e geriledi. Eurotahvil Piyasaları EUROTAHVİL HAFTALIK DEĞİŞİM Değişim 16.Tem 23.Tem (Puan) EMBI+ Endeks 529,35 537,13 7,78 Spread 314 290-24 Türkiye Endeks 365,03 369,25 4,22 Spread 255 235-20 55 45 35 25 15 5 VIX Endeksi 23,47 Kaynak: JP Morgan Geçtiğimiz hafta yurtdışında genelde olumlu bir hava hâkim olsa da, hafta son işgününde açıklanan Avrupa bankaları stres testi öncesinde en ufak olumsuz habere piyasanın verdiği sert tepkiler nedeniyle ABD hazine tahvillerinin getirileri dalgalı bir seyir izledi. Ancak şirket bilançolarının beklentilerden olumlu gelmesiyle ABD 10 yıllık hazine tahvilinin getirisi haftanın son günü % 3,02 ye yükseldi. Küresel piyasalara hâkim olan olumlu havayla birlikte risk iştahında gözlenen artış gelişmekte olan ülke eurotahvillerine yönelik talebi arttırdı. Gelen talep doğrultusunda hem gelişmekte olan ülke eurotahvillerinin risk primi hem de Türkiye nin risk primi haftayı gerileyerek kapattı. Buna göre gelişmekte olan ülke eurotahvillerinin risk primi 24 baz puan düşüşle 290 a, Türkiye eurotahvillerinin risk primi ise 20 baz puan gerileyerek 235 e indi. Küresel risk algılamasını gösteren VIX endeksi önceki hafta bulunduğu 26,25 seviyesinden 23,47 düzeyine geriledi. 3
Tem 09 Tem 09 Emtia Piyasaları Altın Petrol $/ons $/varil 1.300,00 1.200,00 1.100,00 1.188,60 90,00 80,00 70,00 60,00 77,55 1.000,00 50,00 900,00 40,00 800,00 30,00 Geçtiğimiz hafta altın fiyatları dalgalı bir seyir izledikten sonra, haftalık bazda %0,38 oranında geriledi ve Cuma gününü $/ons 1.188,60 seviyesinden kapattı. Bunda, Avrupa Banka Denetimcileri Komitesi'nin (CEBS) Avrupa'daki bankaların ekonomik şoklara karşı dayanıklılığını ölçme amacıyla yaptığı stres testi sonuçlarının piyasalar tarafından olumlu algılanması etkili oldu. Piyasalarda risk algılamasını azaltan bu durum, piyasa riskine karşı hedge amaçlı kullanılan altına olan talebin sınırlı olmasına neden oluyor. Petrol fiyatları geçtiğimiz hafta, küresel petrol talebinin güçlü olmasına ve uluslararası piyasalarda artan risk iştahına bağlı olarak artış gösterdi. Atlantik Okyanusu nda kasırga sezonunun başlayabilecek olması da, petrol arzında endişelere neden olurken fiyatların yüksek seyrinde etkili oluyor. Brent türü petrolün spot fiyatı, Dolar ın Euro karşısında bir miktar değer kazanmasına ve ABD ham petrol stoklarındaki artışa rağmen, haftalık bazda %2,67 oranında artış gösterdi ve $/varil 77,55 seviyesinden kapandı. Bu Haftanın Gündemi 26 Temmuz 7 Yıl Vadeli, 19.07.2017 İtfa Tarihli, TL Cinsi Değişken Faizli, 3 Ayda Bir Kupon Ödemeli Devlet Tahvili İhalesi TCMB Temmuz Ayı İmalat Sanayiinde Eğilimler TCMB İktisadi Yönelim Anketi ve Reel Kesim Güven Endeksi ABD Haziran Ayı Yeni Ev Satışları (Piyasa Beklentisi: 310 Bin Adet) 27 Temmuz TCMB Enflasyon Raporu 10 Yıl Vadeli, 15.01.2020 İtfa Tarihli, TL Cinsi, Altı Ayda Bir Sabit Kupon Ödemeli Devlet Tahvilinin Yeniden İhracı 3 Yıl Vadeli, 10.04.2013 İtfa Tarihli, TL Cinsi Sabit Kuponlu, 3 Ayda bir Kupon Ödemeli Devlet Tahvilinin Yeniden İhracı ABD Temmuz Ayı Tüketici Güven Endeksi (Piyasa Beklentisi: 51) 28 Temmuz Hazine İç Borç Ödemesi (TL5.946 Milyon) ABD Haziran Ayı Dayanıklı Tüketim Malı Siparişleri (Piyasa Beklentisi: %1 Artış) 29 Temmuz Japonya Haziran Ayı Sanayi Üretimi 30 Temmuz TÜİK Haziran Ayı Dış Ticaret Verileri ABD II. Çeyrek Büyüme Verisi (Piyasa Beklentisi: %2,5) Euro Alanı Haziran Ayı İşsizlik Verisi (Piyasa Beklentisi: %10) 4
Uyarı Notu: Bu rapor Türkiye İş Bankası A.Ş. tarafından güvenilir olduğuna inanılan kamuya açık kaynaklardan elde edilen bilgiler kullanılmak suretiyle, sadece bilgilendirme amacıyla hazırlanmış olup, hiçbir şekilde finansal enstrümanların alım veya satımı konusunda tavsiye veya finansal danışmanlık hizmeti sağlanması olarak yorumlanmamalıdır. Türkiye İş Bankası A.Ş. bu raporda yer alan bilgilerin doğru ve tam olması konusunda herhangi bir şekilde garanti vermemektedir. Türkiye İş Bankası A.Ş. bu raporda yer alan bilgilerde herhangi bir bildirimde bulunmaksızın değişiklik yapma hakkına sahiptir. Bu rapor ve içindeki bilgilerin kullanılması nedeniyle doğrudan veya dolaylı olarak oluşacak zararlardan Türkiye İş Bankası A.Ş. hiçbir şekilde sorumluluk kabul etmemektedir. İşbu rapor üzerinde Bankamızın telif hakkı olup, Bankamızın yazılı izni alınmaksızın herhangi bir kişi tarafından, herhangi bir amaçla, kısmen veya tamamen çoğaltılamaz, dağıtılamaz veya yayınlanamaz. Tüm haklarımız saklıdır. 5