SERVİS NOTU KİME : Sayın İlknur İNCEÖZ, Kadın Erkek Fırsat Eşitliği Komisyonu Başkanı KİMDEN : Cemil DİNMEZPINAR, Yasama Uzmanı KONU : Birleşmiş Milletler Kadının Statüsü Komisyonu 59. Oturumuna Katılım TARİH : 9-13 Mart 2015 DAĞITIM : Sayın Cemil ÇİÇEK, Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı Sayın Ahmet Berat ÇONKAR, Dışişleri Komisyonu Başkanı Sayın Kadın Erkek Fırsat Eşitliği Komisyonu üyeleri, Sayın Dr. İrfan NEZİROĞLU, TBMM Genel Sekreteri, Sayın Habip KOCAMAN, Kanunlar ve Kararlar Başkanı, Sayın Doç. Dr. Bahadır YAKUT, Dış İlişkiler ve Protokol Başkanı, Sayın Hasan ERİKLİ, Kanunlar ve Kararlar Başkan Yardımcısı Sayın İzzet EROĞLU, Dış İlişkiler ve Protokol Başkan Yardımcısı, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı (KSGM) Dışişleri Bakanlığı (UGGM). Kadının Statüsü Komisyonu (KSK), 21 Haziran 1946 da, Birleşmiş Milletler (BM) bünyesinde yer alan Ekonomik ve Sosyal Konseyin (EKOSOK) kararıyla, EKOSOK'un işlevsel komisyonlarından biri olarak kurulmuştur. KSK'nin temel amacı, kadın erkek eşitliği ilkesinin uygulanmasını sağlamaktır. Bu çerçevede KSK, EKOSOK a siyasi, ekonomik, sosyal ve eğitime ilişkin alanlarda kadın haklarının geliştirilmesine yönelik ve kadın hakları alanında acil çözüm gerektiren sorunlar hakkında tavsiyelerde bulunmak ve bu konulara ilişkin rapor hazırlamakla görevlidir. BM KSK, her yıl Mart ayında on günlük bir süre için toplanmaktadır. Bu toplantılar sonucunda ortaya çıkan Sonuç Belgesi ile Komisyon, öncelikli konularını belirlemekte ve ilgili ortaklar için tavsiye kararları almaktadır. KSK nin her sene düzenlenen oturumlarına Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı temsilcileri, Kadın Erkek Fırsat Eşitliği Komisyonu (KEFEK) üyesi milletvekilleri ve sivil toplum kuruluşlarından oluşan resmî heyetlerle katılım sağlanmaktadır. KSK nin 59. Oturumu, 9-20 Mart 2015 tarihlerinde New York ta BM de gerçekleştirilmiştir. KEFEK Başkanı İlknur İNCEÖZ, KEFEK üyeleri Balıkesir Milletvekili Ahmet Duran BULUT, İstanbul Milletvekili Türkan DAĞOĞLU, Trabzon Milletvekili Safiye SEYMENOĞLU, Kadına Yönelik Şiddetin Sebeplerinin Araştırılarak Alınması Gereken Önlemlerin Belirlenmesi Amacıyla Kurulan Meclis Araştırması Komisyonu üyesi ve Kahramanmaraş Milletvekili Sevde Beyazıt KAÇAR ve KEFEK Yasama Uzmanı Cemil DİNMEZPINAR dan oluşan heyetle KSK 59. Oturumu na katılmıştır. 59. KSK Oturumu nun bu seneki ana temasını Pekin Deklarasyonu ve Eylem Platformu oluşturmaktaydı. Bu iki belge, 1995 de düzenlenen IV. Dünya Kadın Konferansında kabul edilmiştir. Ülkemiz de bu iki belgeyi herhangi bir çekince koymadan kabul etmiştir. Pekin Deklarasyonu, kadın erkek eşitliğini sağlanmasını ve kadının güçlendirilmesini öngören bir irade beyanıdır. Eylem Platformu ise bu amaçların gerçekleşmesi için on iki kritik alanda hükümetlere, parlamenterlere, uluslararası kuruluşlara ve sivil toplum örgütlerine düşen görev ve öncelikleri sıralayan önemli bir belgedir. Bu 1
bağlamda; bu seneki Oturumun ana teması da bu belgelerin kabul edilişlerinin yirminci yılında bunların bugüne kadarki uygulanışları, kaydedilen ilerleme ve yaşanan zorluklar olmuştur. Heyet, 9-13 Mart 2015 tarihlerinde 59. KSK Oturumu nun yanı sıra bir dizi yan etkinliğe katılmış ve diğer ülke parlamentolarının muadil komisyonlarının başkan ve üyeleriyle görüşmeler gerçekleştirmiştir. Heyet, 7 Mart 2015 tarihinde New York a varmış olup 14 Mart 2015 tarihinde ayrılmıştır. 1. KSK 59. Oturumu Açılış Konuşmaları 9 Mart 2015 te 10.00 12.00 saatlerinde KSK 59. Oturumu nun açılış konuşmaları yapılmıştır. İlk olarak BM Genel Sekreteri Ban Ki-Moon, Pekin Deklarasyonu nun yirminci yılı 2015 in toplumsal cinsiyet eşitliği için kritik bir yıl olduğunu belirtmiş, kadınların yaşadığı mağduriyetlere karşın uluslararası toplumu göreve çağırmıştır. Pekin Deklarasyonu nun yirminci yılını da değerlendiren Ban Ki-Moon, 1995 ten beri belli alanlarda ilerleme kaydedildiğini, kadın temsilinin ve okuma-yazma oranlarının arttığını, anne ölümlerinin düştüğünü belirtmiş; toplumsal cinsiyet eşitliği için bu kadarının yeterli olmadığını, tüm paydaşların birlikte çalışması gerektiğini ve zihinsel dönüşümün başarılması gerektiğini savunmuştur. Ban Ki-Moon un ardından kürsüye gelen BM Genel Kurulu Başkanı Sam Kutesa; 2015 in Pekin Deklarasyonu nun yirminci, BM nin ise yetmişinci yılı olduğunu söylemiş, geçen süreçte pek çok ülkenin eğitim, sağlık, anne ölümleri gibi konularda ilerleme sağladığını, bu konuların Oturumda tartışılarak daha iyi değerlendirileceğini ifade etmiştir. Ardından BM Güvenlik Konseyi Başkanı; BM ve BM Güvenlik Konseyinin rolüne değinmiş ve BM nin üye ülkeler arasında Eylem Platformu nun uygulanması için koordinasyon görevini üstlenmesi gerektiğini ifade etmiştir. BM Güvenlik Konseyinin de çatışma hâllerinde ve barış süreçlerinde kadınların durumunu ele alan 1325 sayılı BM Güvenlik Konseyi Kararı nı ve sonradan kabul edilen diğer benzer kararları uygulaması gerektiğini vurgulamıştır. Devamla, 1325 sayılı Karar ın ardından kadınlar, barış ve güvenlik alanında hatırı sayılır ilerlemeler kaydedildiğini, özellikle barış gücü operasyonlarında ve müzakerelerde kadınların rolünün ve sayısının arttığını ifade etmiştir. Ancak, savaş ve çatışma hâllerinde kadın ve kız çocuklarının maruz kaldığı cinsel şiddetin ve kadınların barış süreçlerinde ekonomik kaynaklara sınırlı erişiminin hâlâ ciddi sorunlar olduğunu ve bu alanlarda cinsiyete göre ayrıştırılmış veri bulmakta zorluk çekildiğini eklemiştir. Ekonomik ve Sosyal Konseyin Başkan Yardımcısı Oh Joon; KSK nin toplumsal cinsiyet eşitliğinin ana akımlaştırılmasında anahtar rol oynadığını ve EKOSOK un 2015 Sonrası Kalkınma Gündemi ne büyük katkı sağladığını belirtmiştir. Devamla, EKOSOK un Milenyum Kalkınma Hedefleri nden sürdürülebilir kalkınma hedeflerine yöneldiğini ve toplumsal cinsiyet eşitliği bağlamında KSK nin da bu süreçte önemli olduğunu ifade etmiştir. BM Kalkınma Programı Yöneticisi Helen Clark; Pekin Deklarasyonu nun toplumsal cinsiyet eşitliği ve kadının güçlendirilmesinde temel belge olduğunu belirtmiş, toplumsal cinsiyet eşitliğinin hem insan hakkı hem de sürdürülebilir kalkınmanın ardındaki güç olduğunu çünkü kalkınma için kadınların potansiyellerini tam kullanmaları gerektiğini ifade etmiştir. Devamla, BM Kadın Biriminin kurulmasının BM sisteminde önemli olduğunun, kadın güçlendirilmesi ve toplumsal cinsiyet eşitliğinin 2015 Sonrası Kalkınma Gündemi için hayati olduğunun altını çizmiştir. BM Kadın Birimi İcra Direktörü Phumzile Mlambo-Ngcuka; Pekin Deklarasyonu ve Eylem Platformu nun normatif bir değişime neden olduğunu, pek çok ülkenin on iki kritik 2
alanda anayasal ve yasal değişikliğe gittiğini, bunun önemli bir kazanım olduğunu vurgulamış; ancak erkek üstünlüğü kültürünün ve toplumsal kalıpların hâlâ yok edilemediğini ifade etmiştir. On iki kritik alana değinen Mlambo-Ngcuka; şiddetin yok edilmesinde erkek çocuklarının eğitimine dikkat çekmiş, üreme hakları olmadan kadının insan haklarının gerçekleşemeyeceğini, uluslararası kurumların ve hükümetlerin on iki kritik alandaki hedeflerin gerçekleşmesinde daha fazla çaba sarf etmesi gerektiğini belirtmiştir. Pekin Deklarasyonu ve Eylem Platformu nun kabul edildiği IV. Dünya Kadın Konferansı nda bu belgelerin oluşturulması ve kabul edilmesinde önemli rol oynayan ve Esas Komisyon Başkanı olan Patricia Licuanan; öncelikle bu belgelerin önceki kadın konferanslarında yapılan çalışmaların bir sonucu olduğunu değerlendirmiştir. Devamla, bu belgelerin çığır açtığını, kadına karşı ve aile içi şiddeti bireysel sorunlar olmaktan çıkarıp toplumsal bir sorun olarak tanıdığını ve kadının cinsel haklarını gündeme getirdiğini belirtmiştir. Ayrıca, bu belgelerin hazırlanma ve kabul edilme süreçlerinde her seviyeden çok geniş bir katılım olduğunu ifade etmiştir. Devamla, ayrımcı pek çok yasanın kaldırıldığını, yasal düzeyde eşitlik sağlansa da eylemli eşitliğin hayata geçmediğini, ana akımlaştırmanın kadının güçlenmesi yoluyla olabileceğini ve bunun başarılabilmesi için cinsiyete göre ayrıştırılmış veriler üretmenin kritik olduğunu ifade etmiştir. 2. Kadınların Ekonomik Fırsatlara Erişiminin Artırılması: Türkiye deki Bütüncül ve Kanıta Dayalı Politika Geliştirmeye Doğru Konulu Yan Etkinliğe Katılım Heyet; New York Daimi Temsilciliği, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı ve Dünya Bankası tarafından düzenlenen Kadınların Ekonomik Fırsatlara Erişiminin Artırılması: Türkiye deki Bütüncü ve Kanıta Dayalı Politika Geliştirmeye Doğru konulu yan etkinliğe 13.15 14.30 saatlerinde iştirak etmiştir. Yan etkinlikte, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Müsteşarı Nesrin ÇELİK, Dünya Bankası Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Uzmanı Sarah Nedolast ve Kadın ve Demokrasi Derneği (KADEM) Başkanı Sare AYDIN sunum yapmıştır. İlk sunumu gerçekleştiren Sayın ÇELİK, ekonomik büyümede sürekliliğin sağlanmasının, sosyal kalkınma ve sosyal adaletin tam olarak gerçekleşmesinin kadınlarla erkeklerin toplumsal yaşamın tüm alanlarına tam ve eşit katılımına; kadınların, sosyal ve ekonomik kalkınmanın temel unsurları olarak kabul edilmelerine bağlı olduğunu belirtmiştir. Devamla, Türkiye nin kadın-erkek eşitliğinin sağlanması ve kadınların sosyal ve ekonomik statülerinin yükseltilmesine ilişkin gerçekleştirdiği yasal düzenlemeleri dile getirmiş, kayda değer ilerlemelerin olduğunu ancak kadın istihdamının istenilen seviyeye henüz gelmediğini eklemiştir. Geçtiğimiz sene TBMM de kabul edilen 10. Kalkınma Planı ile Ulusal İstihdam Stratejisi 2023 ün kadın istihdamının artırılmasına ilişkin öngördüğü tedbir ve eylemleri anlatmış, uluslararası kuruluşlarla bu alanda gerçekleştirilen projeler ile Bakanlık tarafından yürütülen diğer çalışmaları sunmuştur. Nedolast, Türkiye nin son on yılda çok iyi bir ekonomik performans sergilediğini, ancak ülkenin yüksek gelir grubu ülkeleri arasına katılması için kadın istihdamını artırması gerektiğini söylemiştir. Devamla, Dünya Bankasının Türkiye de yaptığı bir saha çalışmasına dayanarak Türkiye de kadın istihdamının önünde engel teşkil eden hususlar hakkında bir sunum gerçekleştirmiştir. Nedolast sunumunda ilk olarak, çocuk bakım meselesine değinmiş, çocuk bakım merkezlerinin yeterli sayıda olmadığını, özellikle yoğun nüfuslu bölgelerde ihtiyacı karşılayamadığını ifade etmiş, bu bağlamda kadınların erişim ve uygun fiyat sorunu yaşadığını dile getirmiştir. İkinci olarak kadın girişimciliğine değinen Nedolast, çocuk bakım hizmetlerinin yetersizliğinin bu alanda kadınları engellediğini, ayrıca girişimci olmak isteyen 3
kadınların bilgi ve finansal kaynaklara erişiminin sorunlu olduğunu belirtmiş, verilerle desteklenmiş araştırmalara ihtiyaç olduğunu, bu sebeple çağrıya çıktıklarını söylemiştir. Sunumunun sonunda Nedolast, çocuk bakım hizmetleri konusunda önlemler alınmasını, kadın girişimciler için finansal kaynağın ötesinde bilgi temelli bir destek verilmesini ve saklı bariyerler için önlemler alınmasını tavsiye etmiştir. Üçüncü ve son sunumu gerçekleştiren Sayın AYDIN, hizmet sektöründe kadınların yaşadığı sorunları ve terfi etmelerinin önündeki engellere ilişkin bir sunum yapmıştır. Kadınların Ekonomik Fırsatlara Erişiminin Artırılması Projesi kapsamında saha çalışması yapıldığını, çalışmanın eğitim, finans ve sağlık sektörlerini kapsadığını, çalışma sırasında röportaj ve anketlerden faydalanıldığını aktarmıştır. Seçilen sektörlerin kadınların en çok istihdam edildiği sektörler olduğunu belirten Sayın AYDIN, çalışmanın henüz tamamlanmadığını ama çıkan ilk bulguların cam tavanın varlığını doğruladığını ifade etmiştir. Özellikle bu sektörlerdeki kadın istihdam oranının, yönetici pozisyonlarına yansımadığını sözlerine eklemiştir. Etkinlik, kısa bir soru-cevap bölümü ile devam etmiş ve ardından sonlanmıştır. 3. İran Parlamentosu Milletvekilleri Fatehemeh Rahbar ve Shahta Mirgaloy Bayat ile Görüşme KEFEK Başkanı İlknur İNCEÖZ ve Balıkesir Milletvekili Ahmet Duran BULUT, 15.30 16.30 saatlerinde İran Parlamentosu üyesi Fatehemeh Rahbar ve Shahta Mirgaloy ile görüşmüştür. İran Heyeti ilk olarak kendileri hakkında bilgi vermiş, Fatemah Rahbar İran Parlamentosunun Kadın ve Aile Biriminin Başkanı olduğunu, ayrıca TBMM Dilekçe Komisyonu muadili olan bir komisyonun başkanvekilliğini yaptığını ve bu pozisyonda olan ilk kadın olduğunu ifade etmiştir. Devamla, Ocak ayında İstanbul da TBMM ev sahipliğinde düzenlenen İslam İşbirliği Teşkilatı Parlamento Birliği (İSİPAB) toplantısına katıldıklarını, bu toplantı kapsamında düzenlenen ve Sayın İNCEÖZ ün başkanlığını yaptığı IV. Müslüman Kadın Parlamenterler Konferansı nın çok verimli geçtiğini, Sayın İNCEÖZ ün toplantıyı çok başarılı şekilde yönettiğini ve Türkiye nin çok başarılı bir toplantıya ev sahipliği yaptığını belirtmiştir. Türkiye ile İran ın birbirine yakın ülkeler olduğunu sözlerine eklemiştir. Devamla, heyetler, kadına karşı ve aile içi şiddet konularını tartışmış, İran Heyeti, özellikle internet üzerindeki şiddete değinmiş, bu alanda hem uluslararası hem de ulusal düzeyde mevzuat eksikliği olduğunu ifade etmişlerdir. Sayın İNCEÖZ, kadının statüsünün iyileşmesi noktasında Türkiye nin son yıllarda ciddi ilerleme kaydettiğini belirtmiş; kadına karşı şiddete ilişkin olarak Türkiye nin taraf olduğu İstanbul Sözleşmesi nden ve Sözleşme ile paralel kabul edilen 6284 sayılı Kanun dan bahsetmiştir. İstanbul Sözleşmesi ve 6284 sayılı Kanun un kabulü ile beraber şiddetle mücadele alanında Türkiye nin uluslararası normlara uygun bir mevzuata kavuştuğunu, ancak şiddetle mücadelede başarı elde etmek ve atılan adımların etkisinin görülmesi için zamana ihtiyaç olduğunu dile getirmiştir. İran Heyeti tarafından işaret edilen internet ortamındaki şiddet konusuna ilişkin Türkiye de yapılan güvenli internet düzenlemelerine değinmiş, bu düzenlemelerin özellikle on sekiz yaş altındakileri korumaya yönelik olduğunu vurgulamıştır. İran Heyeti, şiddet ve internet konularında cevaben, Batı dünyasının kusurlu olduğunu ve bir denetim mekanizması geliştirilmesi gerektiğini ifade etmiştir. Devamla, İslam da kadınları korumaya ve ekonomik ve sosyal hayatta ön plana çıkarmaya yönelik hükümler olduğunu vurgulamıştır. Bu bağlamda, mutlak eşitlik yerine İslam da temeli olan toplumsal cinsiyet adaletinin kadınların lehine olduğunu eklemişlerdir. 4
Sayın BULUT ise ilk olarak İran ve Türkiye nin paylaştığı tarihî, kültürel ve dinî mirasa atıf yaparak ikili ilişkilerin daha da geliştirilmesi gerektiğini belirtmiş, devamla, dünyadaki tüm kadınların şiddet ve kötü muameleden kurtarılmasının herkesin görevi olduğunu ifade etmiştir. Sayın İNCEÖZ de mutlak eşitliğin kadınların statüsünün geliştirilmesi noktasında fayda sağlamayacağını, kadın ve erkekler için eşit haklar ve eşit fırsatların yasal güvenceye alınmasının gerektiğini, Türkiye nin de bu sebeple son Anayasa değişikliklerinin kadınlara yönelik pozitif ayrımcılık uygulamalarının önünü açtığını ve bunu sağlamaya yönelik adımlar atıldığını belirtmiştir. Görüşme, karşılıklı iyi niyet temennileri ile sona ermiştir. 4. Almanya Federal Parlamentosu (Bundestag) Kadın, Aile, Gençlik ve Yaşlılar Komisyonu Başkanı ve Üyeleri ile Görüşme Heyet; Almanya Federal Parlamentosu Kadın, Aile, Gençlik ve Yaşlılar Komisyonu Başkanı ve üyeleri ile 16.30 17.00 saatlerinde görüşmüştür. Alman Heyeti, kendi ülkelerinde de şiddet sorununun olduğunu belirtmiş ve Türkiye nin bu alanda attığı adımları sormuştur. Cevaben Sayın İNCEÖZ; İstanbul Sözleşmesi ve 6284 sayılı Kanun a atıf yapmış, içinde bulunduğumuz dönemde de bu düzenlemelerin şiddeti engelleme konusundaki etkisini ölçmek üzere saha çalışmalarının yürütüldüğünü dile getirmiştir. Sayın İNCEÖZ; 6284 sayılı Kanun öncesinde şiddet konusunda mevzuatın çok yetersiz olduğunu, 1998 de kabul edilen 4320 sayılı Kanun un sadece dört maddeden oluştuğunu ve şiddetle mücadelede son derece yetersiz olduğunu belirtmiştir. Devamla, bu sebeple KEFEK in 2009 da kurulmasından sonra ilk olarak bu alanda çalıştığını, KEFEK in 2010 da kadına karşı şiddet konusunda hazırladığı raporda mevzuattaki eksikleri ve yapılması gereken değişiklikleri dile getirdiğini belirtmiştir. KEFEK in çalışmalarının ardından ve 2011 de imzaya açılan İstanbul Sözleşmesi ile beraber Türkiye nin kadına karşı şiddetle mücadele için yeni bir mevzuat oluşturmayı amaçladığını ve bu gayretlerin neticesinde 6284 sayılı Kanun un kabul edildiğini ifade etmiştir. Sayın İNCEÖZ, kabul edilen Kanun dan sonra şiddetle mücadele konusunda etkin bir mevzuata sahip olunduğunu, mevzuattaki bu değişimin kadına karşı şiddeti sonlandırması için biraz zaman gerektiğini ve toplumun tüm kesimlerinde zihinsel dönüşümün sağlanmasının şiddeti yok etmek için anahtar olduğunu dile getirmiştir. Devamla, Türkiye nin tüm bölgelerinde yapılan saha çalışmalarıyla kadına karşı şiddet konusunda net bir resim çizilmeye çalışıldığını, bu çalışmaların yakın zamanda yayımlanacak bir raporla tamamlanacağını ve bu çalışma esas alınarak atılacak diğer adımların değerlendirileceğini sözlerine eklemiştir. Alman Heyeti cevaben, şiddet konusunun Avrupa da da önemli olduğunu ve kadına karşı şiddetin önüne geçmek için tüm yasal düzenlemenin İstanbul Sözleşmesi nde yer aldığını belirtmiş ve şiddetin önüne geçebilmek için kadın-erkek eşitliğinin hayatın her alanında sağlanması gerektiğini ifade etmiştir. Devamla, Almanya da bu maksatla yaptıkları düzenlemelere değinmiş, özellikle kadınların karar alma mekanizmalarındaki temsilinin artırılmasına yönelik kota düzenlemelerini ve kadın-erkek ücret farkını önlemeye yönelik tedbirleri dile getirmiştir. Sayın İNCEÖZ; mevzuatta yapılan değişikliklerin yanı sıra, Türkiye nin şiddetle mücadele için kapsamlı eğitim ve farkındalık programları başlattığını dile getirmiş, özellikle mevzuatı uygulama ve şiddeti önleme/engelleme sürecinde rol alan kolluk kuvvetleri ve yargı çalışanlarının eğitimine ayrıca özen gösterildiğini ve tüm paydaşların dâhil edildiği ve fikirlerinin alınarak yansıtıldığı bir eylem planı üzerinde çalışıldığını ifade etmiştir. Sayın İNCEÖZ; devamla, Almanya nın karar alma mekanizmalarında kadının temsilini artırmak için aldığı önlemlere değinmiş ve bunların uygulanmasının nasıl denetlendiğini sormuştur. 5
Alman Heyeti, özellikle özel şirketlerin yönetici kademelerinde kadın temsilini artırmak için kota uygulamasını getirdiklerini, her şirketin denetlendiğini, kurala uymak istemeyen şirketlerin yönetim kurullarında kadınlar için yasada öngörülen kontenjanın boş kalacağını söylemiştir. Heyetler, iki ülkenin de benzer sorunlarla karşı karşıya olduğu yönünde mutabık kalmış ve iş birliğini sürdürmek temennisiyle görüşmeyi sonlandırmıştır. 5. İtalya Parlamentosu Üyeleriyle Görüşme Heyet; 10 Mart 2015 te 15.00 16.00 saatlerinde İtalya dan iki senatör ve Kongreden iki üye ile görüşmüştür. İtalyan Heyeti ilk olarak Türkiye nin İtalya ya BM Güvenlik Konseyi geçici üyeliği için verdiği destek için teşekkür etmiş, ardından Türkiye nin batı ve doğu arasında bir köprü olduğunu ve Avrupa Birliği nin (AB) Türkiye nin tam üyeliği olmadan eksik kalacağını dile getirmiştir. Devamla, Türkiye nin son yıllarda olumlu manada büyük dönüşüm geçirdiği, ancak bu dönüşümlerin uzun zaman aldığını ve Türkiye nin de bu noktada insan hakları ve ifade özgürlüğü konularında zaman zaman sorunlar yaşayabildiği ifade edilmiştir. Cevaben, Sayın İNCEÖZ; İtalya nın Türkiye nin AB üyeliğine desteği için müteşekkir olduklarını belirtmiş, iki ülkenin de birer Akdeniz ülkesi olduğunu ve ortak çıkarlara sahip olduğunu sözlerine eklemiştir. Devamla, son yıllarda Türkiye nin demokratikleşme paketleri ve AB uyum düzenlemeleri ile Türkiye nin çok yol kat ettiğini ve bununla birlikte kadın haklarına ilişkin de anayasal ve yasal düzeyde olumlu değişikliklerin yapıldığını ifade etmiştir. İnsan hakları ve ifade özgürlüğüne ilişkin dışarıdan görülen eksikliklerin yanlış bir algıya dayandığına, bunun giderilmesi için daha fazla ikili görüşme yapılması gerektiğine ve karşılıklı ziyaretlerin artırılması gerektiğine işaret etmiştir. Devamla, insan hakları ve demokratikleşme yönünde atılan adımların kadınların statüsünün geliştirilmesi yönünde adımlara ön ayak olduğunu belirtmiş, kadına karşı şiddetle mücadele için etkin ve kapsamlı yasal düzenlemelere gidilmesinin yanı sıra, hatırı sayılır miktarda finansal kaynak ayrıldığını ifade etmiştir. Özellikle Avrupa Konseyi nezdinde hazırlanması ve yürürlüğe girmesi noktasında Türkiye nin öncülük ettiği İstanbul Sözleşmesi nin önemine dikkat çekmiş, Sözleşme nin iç hukuka yeni bir yasal düzenlemeyle yansıtıldığını ifade etmiştir. Kadına karşı şiddetle mücadelede atılan adımların yanı sıra, kadın istihdamını artırmaya ve aile-iş yaşamını uyumlaştırmaya yönelik düzenlemelerin de hayata geçmeye devam ettiğini eklemiştir. Devamla, 1990 lı yıllarda başörtüsü yasaklarına değinen Sayın İNCEÖZ artık üniversiteye girişte ve kamuda çalışmada başörtüsü yasaklarının olmadığını ve kadınlar arasındaki bu ayrımcılığın kaldırıldığını dile getirmiştir. İstanbul Sözleşmesi ne değinen İtalyan Heyeti, ülkelerinin de Sözleşme yi onayladığını ve şiddetle mücadele için özellikle ceza kanunlarında değişikliklere gittiklerini, namus, onur gibi gerekçelerin hafifletici neden olmaktan çıkarıldığını ifade etmiştir. Devamla, kadına karşı şiddet sorununun çözümünün erkeklerin de ev işleri ve çocuk bakımını kadınlarla paylaşmalarında yattığını, İtalya da çocuk bakımının yüzde yetmiş oranında kadınlar üzerinde olduğunu ve bu sebeple ebeveyn izni düzenlemeleri üzerinde çalıştıklarını ifade etmiştir. Sayın İNCEÖZ; cevaben TBMM nezdinde bir araştırma komisyonu kurularak töre/namus cinayetleri üzerine çalışma yapıldığını, benzer değişikliklerin Türk Ceza Kanunu nda yapıldığını ve töre/namus cinayetlerinin büyük ölçüde azaldığını dile getirmiştir. Sayın İNCEÖZ; İtalyan Heyetine şiddet alanında yaptıkları düzenlemeleri sormuş, cevaben, İstanbul Sözleşmesi ni kapsayan ve tüm paydaşların katılımıyla müzakere edilen yeni bir kanunun kabul edildiği; böylelikle aile içi şiddetin ve hamilelik halinin ağırlaştırıcı neden 6
sayıldığı, dava süreçlerinin hızlandırıldığı ve mağdurla şiddeti uygulayanın bu süreçte görüştürülmediği hususları ifade edilmiştir. Devamla, eğitimlerle farkındalığın artırılmaya çalışıldığı, polis, yargı mensupları ve sağlık çalışanlarına yönelik eğitim faaliyetlerinin başlatıldığı ve şiddet mağdurları için merkezler kurulduğu dile getirilmiştir. Sayın İNCEÖZ; benzer adımların Türkiye de de atıldığını kaydetmiş; Şiddet Önleme ve İzleme Merkezlerinin (ŞÖNİM) hayata geçtiğini, eğitimler ve kamu spotları vesilesiyle farkındalığın artırılmak istendiğini ve toplumun tüm kesimlerini kapsayan yeni bir eylem planının bu sene hayata geçeceğini ifade etmiştir. İtalyan Heyeti, Türkiye nin Suriyeli mültecilere ilişkin çalışmalarını ve yakın zamandaki seçimlerde kadın temsilinin artıp artmayacağını sormuştur. Cevaben, Türkiye de yaklaşık iki milyon mültecinin bulunduğu, bu mültecilerin ağırlanması için bugüne kadar altı milyar dolar harcandığı ve bu süreçte uluslararası toplumun katkısının yetersiz olduğu ifade edilmiştir. Devamla, Suriyeli mülteciler arasında savaştan en çok etkilenen kesimin kadınlar ve kız çocukları olduğu, BM Nüfus Fonu, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı ve Afet ve Acil Durum Başkanlığı (AFAD) eli ile en çok mağdur olan gruplara yönelik özel çalışmalar yapıldığı dile getirilmiştir. Sayın DAĞOĞLU İtalya daki sağlık ve sosyal güvenlik sisteminin işleyişini sormuş, İtalyan Heyeti, sağlık hizmetlerinin önemli ölçüde ücretsiz olduğunu ve kadın hastalıklarına ilişkin özel çalışmalar yapıldığını ifade etmiştir. Sayın DAĞOĞLU Türkiye nin en çok mesafe kaydettiği alanların başında anne/çocuk ölümleri olduğunu ifade etmiş ve on iki yılda OECD ortalamasının altına inildiğini belirtmiştir. Kadın temsiline ilişkin olarak ise, KEFEK in yakın dönemde BM Kadın Birimi ile ortak olarak başlayacağı kadının karar alma mekanizmalarındaki temsilini artırmaya yönelik projeye atıf yapılmış ve tüm siyasi partilerin mevcut temsil oranını artırma konusunda kararlı oldukları ifade edilmiştir. Şu anda TBMM de yüzde on dört olan kadın temsilinin Türkiye tarihinin en yüksek rakamı olduğuna dikkat çekilmiş, ancak yine de temsil oranının yetersizliği vurgulanmış, Cumhurbaşkanı ve Başbakanın da bunun artması yönünde irade gösterdiklerinin altı çizilmiştir. 6. Pekin +20 Kadın ve Ekonomi: Kadını Girişimcilik Yoluyla Motive Etmek ve Güçlendirmek Konulu Yan Etkinliğe Katılım Heyet, Kadın Girişimciler Derneği (KAGİDER) ve Garanti Bankası tarafından düzenlenen Pekin+20 Kadın ve Ekonomi: Kadını Girişimcilik Yoluyla Motive Etmek ve Güçlendirmek konulu yan etkinliğe 10 Mart 2015 te 16.30 saatlerinde katılmıştır. Etkinliğin ana konusunu Türkiye de kadın girişimciliği oluşturmuş, Garanti Bankası, KAGİDER ve Ekonomist Dergisi tarafından düzenlenen Türkiye nin Kadın Girişimcisi Yarışması örnek uygulama olarak tartışılmıştır. Garanti Bankası yöneticisi Selin ÖZ, KAGİDER Yönetim Kurulu Başkanı Gülden TÜRKTAN, söz konusu yarışmanın finalistleri Sanem OKTAR ve Inez Murray etkinlikte konuşmacı olarak yer almıştır. Türkiye de kadın girişimciliğinin tartışıldığı etkinlikte, Türkiye nin Kadın Girişimcisi Yarışması nın düzenlendiği sekiz yıl boyunca elde edilen bulgular ve yarışmanın kadın girişimciliğine katkısı farklı perspektiflerden tartışılmıştır. Etkinliğin soru cevap bölümünde, Sayın İNCEÖZ ile diğer milletvekilleri de söz alarak Türkiye de kadın istihdamı ve girişimciliği üzerine soruları yanıtlamışlardır. 7. Danimarka Parlamentosu Üyeleriyle Görüşme (15.00-16.00) 7
Heyet, 11 Mart 2015 te 15.00 16.00 saatlerinde Danimarka Parlamentosundan iki milletvekili ile görüşmüştür. Danimarka Heyeti, koalisyon ortağı Sosyal Liberal Partinin toplumsal cinsiyet eşitliği konularındaki sözcüsü Liv Holm Andersen ve muhalefette yer alan Liberal Parti üyesi Fatma YAZICI dan oluşmuştur. Görüşme talebi Danimarkalı milletvekillerinden gelmiş ve görüşmenin ana konusunu şiddetle mücadele oluşturmuştur. Danimarka Heyeti ilk olarak ülkelerindeki şiddet sorununa ilişkin bilgi vermiştir. Danimarka da şiddet vakalarının özellikle göçmen ve etnik gruplar arasında yaygın olduğu belirtilmiştir. Devamla, her altı çocuktan birinin şiddet gördüğü, kız-erkek arkadaş arasında şiddet vakalarının yeni bir olgu olarak son yıllarda arttığı, erkeklerin de yüksek oran da psikolojik şiddete maruz kaldığı, şiddete uğrayanların beşte birinin erkek olduğu ve bu sebeple erkekler için sığınma evlerinin açılmaya başlandığı ifade edilmiştir. Heyet; yüksek kadın istihdamı, etkin sağlık hizmetleri ve yüksek kadın temsiline rağmen şiddet olaylarının neden yüksek olduğunu sormuş; cevaben kadına karşı şiddetin düştüğü ancak diğer şiddet türlerinin hâlâ var olduğu, şiddetin Danimarka da tabu olmadığı ve şiddetle mücadele için şiddetin sürekli gündemde tutulduğu ifade edilmiştir. Devamla, üniversite mezunu kadınların şiddete daha fazla maruz kaldığı, kampanyalarla ve sivil toplumla iş birliği yapılarak kadınların şiddete karşı sessiz kalmamasının amaçlandığı belirtilmiştir. Danimarka Heyetinin Türkiye deki mevzuat ve şiddetle mücadele kampanyalarına ilişkin sorusu üzerine Sayın İNCEÖZ Anayasa değişiklikleri ile kadın ve erkeğin eşit haklara sahip olduğunun güvenceye alındığını ve pek çok yasanın bu perspektifle gözden geçirilerek ayrımcı hükümlerin kaldırıldığını ifade etmiştir. Şiddetle mücadele konusunda, KEFEK in kurulduğu 2009 dan beri hem havale edilen ilgili tasarı ve teklifleri görüştüğünü hem de alt komisyon kurarak şiddet mevzuatını çalışarak kapsamlı bir rapor hazırladığını belirtmiştir. Devamla, kadına karşı şiddet ile ilgili sağlıklı veri tutulmadığı ancak 2009 dan itibaren veri üretilmeye başlandığını ifade etmiş, İstanbul Sözleşmesi ve bu çerçevede kabul edilen 6284 sayılı Kanun un önemine dikkat çekmiştir. Danimarka Heyetinin, kamuoyundaki şiddet algısını sorması üzerine cevaben, Cumhurbaşkanı başta olmak üzere tüm liderlerin şiddete karşı çıktığı ve topluma bu yönde açık mesaj verdiği, şiddetin kamuoyunda kabul görmediği ifade edilmiştir. Devamla, yapılan yasal düzenlemelerin zihinsel dönüşümü hedeflediği, bu sebeple polis ve yargı mensuplarının şiddet vakalarına ilişkin eğitildiği ve tüm toplum kesimlerinde farkındalık yaratmak üzere çalışmalar yürütüldüğü belirtilmiştir. Danimarka Heyeti; ülkelerindeki göçmen ve etnik grupların içinde namus cinayetlerinin ve kadın ölümlerinin yüksek olduğunu, sığınma evlerinde kalan kadınların yüzde sekseninin bu kesimlerden geldiğini ifade etmiştir. Cevaben Sayın İNCEÖZ, Türkiye de namus ve töre cinayetlerine karşın geçmiş yıllarda yürütülen mücadeleyi anlatmış ve bu cinayetlerin azalmasıyla ciddi bir başarıya ulaşıldığının altını çizmiştir. Görüşme, heyetlerin iyi niyet temennileri ile sona ermiştir. 8. İspanya Kongresi Üyeleri ile Görüşme (16.00-17.00) Heyet, 16.00 17.00 saatlerinde İspanya Kongresi üyeleri ile görüşmüştür. Görüşmenin başında Sayın İNCEÖZ; kurulduğu ilk yıllarda KEFEK in İspanya Kongresi ve Senatosuna bir çalışma ziyareti gerçekleştirdiğini ve İspanya nın bu alandaki parlamenter deneyimini çok değerli bulduklarını belirtmiştir. İspanya Heyeti cevaben, İspanya Kongresinden bir heyetin 2010 da KEFEK in birinci kuruluş yıl dönümünde TBMM Başkanvekili Meral Akşener ev sahipliğinde Dolmabahçe Sarayı nda verilen resepsiyona katıldığını ifade etmiş ve tekrar KEFEK Heyeti ile görüşmekten memnun olduklarını dile getirmişlerdir. Devamla, KEFEK in kuruluşundan bu yana yaptığı çalışmalar ile özellikle 8
kadına karşı şiddetle mücadelede atılan adımlar sorulmuş, cevaben Sayın İNCEÖZ tarafından ayrıntılı şekilde bilgi verilmiştir. Sayın İNCEÖZ; kadının statüsünün geliştirilmesi için son on iki yılda önemli çalışmalar yapıldığını, Anayasa ve yasalarda yapılan değişikliklerle hem ayrımcılığın önlenmesi hem de kadının statüsünün geliştirilmesi için aşama kaydedildiğini belirtmiştir. KEFEK in kuruluşundan itibaren, kadına karşı şiddetin engellenmesi, kadınların siyasi hayta katılımının artırılması ve kadın istihdamının iyileştirilmesi konuları başta olmak üzere pek çok konuda çalışmalar yürüttüğünü ifade etmiş, özellikle KEFEK in İstanbul Sözleşmesi nin TBMM de onaylanmasının uygun bulunması ve Sözleşme ye paralel kabul edilen 6284 sayılı Kanun un yapımında ve kabulünde önemli rol oynadığını dile getirmiştir. Sayın İNCEÖZ ün ardından Sayın DAĞOĞLU; gelişmiş ülkelerde dahi şiddetin var olduğunu belirtmiş ve bu durumda şiddetin önlenmesi için neler yapılması gerektiğini ve İspanya nın neler yaptığını sormuştur. Cevaben, şiddetin çözümü için toplumsal cinsiyet eşitliğinin ana akımlaştırılması gerektiği, bu sebeple İspanya da 2007 de eşitliğe ilişkin bir kanun çıkarıldığı, kanunun eğitimden sağlığa hayatın her alanında kadın erkek eşitliğini tesis etmeye yönelik olduğu ve eşitlik politikaları için İspanya nın dört yıllık 140 milyon avro tahsis ettiği ifade edilmiştir. Devamla, şiddet konusunda özel bir adalet mekanizması kurulduğu, şiddet mağdurlarına ilişkin verilerin tutulduğu, şiddet konusunun görünürlüğünün artırılarak farkındalık sağlanmaya çalışıldığı ve şiddet mağdurlarının adalete ve desteğe erişimi için her bölgede birimler ve telefon hatları kurulduğu dile getirilmiştir. Cevaben Sayın İNCEÖZ; benzer farkındalık faaliyetlerinin Türkiye de de yürütüldüğünü, medyada şiddet olaylarının daha fazla yer aldığını ve aile içi şiddet ile kadına karşı şiddetin artık toplum nezdinde tanınan sorunlar olduğu belirtilmiştir. Görüşme karşılıklı iyi niyet temennilerinin dile getirilmesi ile sona ermiştir. 9. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Müsteşarı Nesrin ÇELİK in KSK 59. Oturumu ndaki Hitabı 12 Mart 2015 te Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Müsteşarı Nesrin ÇELİK, KSK 59. Oturumu nda Genel Tartışmalar kısmında bir konuşma gerçekleştirmiştir. Sayın ÇELİK; özellikle Suriye deki iç savaş sebebiyle ülkemize sığınan mültecilerin durumuna dikkat çekmiş, özellikle kadın ve kız çocuklarının yaşadıkları mağduriyetleri gündeme getirmiştir. Bu bağlamda, Türkiye nin hem mülteciler hem de kadın ve kız çocukları için yaptığı çalışmaları anlatan Sayın ÇELİK, uluslararası toplumu ve KSK nin bu konuda daha etkin ve sağduyulu olmaya çağırmıştır. Devamla, Türkiye de kadınların güçlendirilmesi ve kadın istihdamının artırılması konularında yürütülen adımları ve gelecek için öngörülen proje ve hedefleri paylaşan Sayın ÇELİK; özellikle iş ve aile yaşamının uyumlaştırılması yönünde atılan adımların önemini vurgulamış ve BM Kadın Birimi Bölge Ofisinin 2014 te imzalanan anlaşma ile İstanbul da kurulduğunu ve bunun BM Kadın Birimi ve Türkiye ile iş birliği açısından çok önemli olduğunu dile getirmiştir. 10. Kadınların İşgücüne Katılımının Artırılması: Bariyerler ve Çözümler Konulu Yan Etkinliğe Katılım Heyet, Türkiye, Avustralya ve Japonya düzenlenen Kadınların İşgücüne Katılımının Artırılması. Bariyetler ve Çözümler konulu etkinliğe 13.15 14.30 saatlerinde katılmıştır. Etkinlik Avustralya nın 2014 ve Türkiye nin 2015 G20 başkanlıkları vesilesiyle iki ülkenin girişimiyle gerçekleştirilmiştir. Avustralya Göçmen ve Sınır Koruma Bakan Yardımcısı 9
Michelia Cash, Avustralya Cinsiyet Ayrımcılığı Direktörü Elizabeth Broderick, Japonya dan Hiroko Hashimoto, İspanyol parlamenter Carmen Quintanilla ve Bakanlık Müsteşarı Nesrin ÇELİK etkinlikte konuşma yapmıştır. 11. Acil Durumlarda Kadınlar ve Kız Çocuklarının Korunması: Türkiye nin İnsani Müdahalesi Konulu Yan Etkinliğe Katılım (16.45-18.00) Heyet, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı, TÜRGEV ve TURKEN Vakfı tarafından düzenlenen Acil Durumlarda Kadınlar ve Kız Çocuklarının Korunması: Türkiye nin İnsani Müdahalesi konulu etkinliğe 16.45 18.00 saatlerinde katılmıştır. Moderatörlüğünü Hacettepe Üniversitesi Göç ve Siyaset Araştırmaları Merkezi Müdürü Doç. Dr. Murat ERDOĞAN ın yaptığı etkinliğe Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Müsteşarı Nesrin ÇELİK, TÜRGEV Yönetim Kurulu Başkanı Arzu AKALIN, BM İnsan Hakları Komiserliği Başkan Yardımcısı Anne Christine Erikkson konuşmacı olarak katılmıştır. Etkinlikte 1325 sayılı BM Güvenlik Konseyi Kararı ile Karara paralel olarak daha sonraki yıllarda kabul edilen kararlar çerçevesinde iç savaş ve çatışma hallerinde mağdur olan kadın ve kız çocuklarının durumu tartışılmıştır. Bu kapsamda, TÜRGEV Yönetim Kurulu Başkanı Arzu AKALIN ve Bakanlık Müsteşarı Nesrin ÇELİK, Türkiye deki Suriyeli mültecilere ilişkin yapılan çalışmaları sunmuştur. Türkiye nin Suriyeli mülteciler için gösterdiği çabanın uluslararası toplum nezdinde karşılık bulamadığı ve diğer ülkelerin ve BM nin bu konuda Türkiye ye yeterince destek olmadığı hususları dile getirilmiştir. Sayın ÇELİK, BM verilerine göre, Suriye de mağdur olan her beş kişiden dördünü kadınlar ve çocuklar olduğunu belirtmiş, Bakanlığın savaş mağduru kadınlara yönelik sosyal ve psikolojik destek sağladığını eklemiştir. Bu kapsamda erken yaşta evlilikler, kadına yönelik şiddet gibi konularda Suriyeli kadınların bilgilendirildiğini dile getiren Sayın ÇELİK, Suriyelilere yönelik olarak, kadına yönelik şiddet, evlilik yaşı, resmî nikâh ve kadın haklarıyla ilgili broşürler hazırlandığını ve bunların hem Arapça hem Türkçe bastırılarak dağıtıldığını ifade etmiştir. 12. Kadınların Parlamentolara Eşit Katılımı İçin Gelecek Yüzyılı Beklemeyi Göze Alamayız! Konulu Yan Etkinliğe Katılım Heyet, 13 Mart 2015 te 11.30 13.00 saatlerinde Business and Professional Women adlı kuruluş tarafından düzenlenen Kadınların Parlamentolara Eşit Katılımı İçin Gelecek Yüzyılı Göze Almalıyız! konulu etkinliğe katılmıştır. Etkinliğin amacı, kadın siyasetçilerin sosyal ve ekonomik değişimlerdeki başarılarının altını çizmek, kadının parlamentodaki eşit temsilinin önemini tüm topluma anlatmak, kadının parlamentoya ve tüm siyasi süreçlere eşit katılımı için gerekli tedbirler önermek olarak belirlenmiştir. Pekin Eylem Platformu, karar alma mekanizmalarında kadını, on iki kritik alandan biri saymıştır. Platform, değişim için iki taahhütte bulunmuştur: ilki, kadınların karar alma mekanizmalarına eşit erişiminin ve tam katılımının sağlanması için tedbirlerin alınmasıdır. Bu bağlamda, Bakanlık Müsteşarı Nesrin ÇELİK, Almanya Federal Parlamento üyesi Ursula Groden-Kranich, Azerbaycan Milletvekili Malahat İbrahimgizi ve BM Kadın Birimi Siyasa Birimi Direktörü Begona Lasagabaster etkinlikte konuşmacı olarak yer almışlar ve kadınların temsili ve karar alma mekanizmalarında yer almasına ilişkin ülke deneyimlerini paylaşmışlardır. 10
HEYETİN KATILDIĞI TOPLANTILAR VE YAPTIĞI İKİLİ GÖRÜŞMELER 9 Mart 2015 Pazartesi KSK 59. Oturumu Açılış Konuşmaları (10.00-12.00) Yan Etkinlik: Kadınların Ekonomik Fırsatlara Erişiminin Artırılması: Türkiye deki Bütüncül ve Kanıta Dayalı Politika Geliştirmeye Doğru (13.15-14.30) (Düzenleyenler: Türkiye New York Daimi Temsilciliği, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı ve Dünya Bankası) İkili Görüşme: TBMM KEFEK Başkanı Aksaray Milletvekili İlknur İnceöz ve KEFEK üyesi Balıkesir Milletvekili Ahmet Duran Bulut un İranlı Milletvekilleri Fatehemeh Rahbar ve Shahta Mirgaloy Bayat ile Görüşmeleri (15.30-16.30) İkili Görüşme: TBMM KEFEK Heyetinin Almanya Federal Parlamentosu (Bundestag) Kadın, Aile, Gençlik ve Yaşlılar Komisyonu Başkanı ve Üyeleri ile Görüşmesi (16.30-17.00) 10 Mart 2015 Salı İkili Görüşme: TBMM KEFEK Heyetinin İki İtalyan Senatörü ve İki İtalyan Kongre Üyesi ile Görüşmesi (15.00-16.00) Yan Etkinlik: Pekin +20 Kadın ve Ekonomi: Kadını Girişimcilik Yoluyla Motive Etmek ve Güçlendirmek (16.30-17.45) (Düzenleyen: KAGİDER ve Garanti Bankası) 11 Mart 2015 Çarşamba İkili Görüşme: TBMM KEFEK Heyetinin Danimarka Parlamentosundan İki Milletvekiliyle Görüşmesi (15.00-16.00) İkili Görüşme: TBMM KEFEK Heyetinin İspanya Kongresi Heyeti ile Görüşmeleri (16.00-17.00) 12 Mart 2015 Perşembe Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Müsteşarı Nesrin Çelik in Kadının Statüsü Komisyonu Oturumu Genel Tartışmalar Hitabı (10.00) 11
Yan Etkinlik: Kadınların İşgücüne Katılımının Artırılması: bariyerler ve çözümler (13.15-14.30) (Düzenleyen: Türkiye, Avustralya ve Japonya) Yan Etkinlik: Acil Durumlarda Kadınlar ve Kız Çocuklarının Korunması: Türkiye nin İnsani Müdahalesi (16.45-18.00) (Düzenleyen: Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı, TÜRGEV ve TURKEN Vakfı) 13 Mart 2015 Cuma Yan Etkinlik: Kadınların Parlamentolara Eşit Katılımı İçin Gelecek Yüzyılı Beklemeyi Göze Alamayız! (11.30-13.00) (Düzenleyen: Business and Professional Women) 12