9. Sınıf Biyoloji Öğrenci Çalışma Kitabı Bu kitap Bilkent Universitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, CTE 504 Material Design dersi için, Elif Şengün, Hilal Şener ve Rükiye Altın tarafından 2010-2011 akademik yılı bahar döneminde hazırlanmıştır. Amacımız, öğrendiğimiz öğretim teknolojilerini, bilgisayar dışındaki diğer branşlarda nasıl kullanılabilirliğini göstermek. Hazırladığımız Öğrenci, Öğretmen ve Çalışma Kitapları için kullandığımız yazılı ve görsel kaynakların tümü Öğrenci Kitabının sonuna eklenmiştir. Bu kitap örnek olarak hazırlandığı için, telif haklarından dolayı çoğaltılması veya herhangi bir şekilde kullanılması yasaktır. Yazarlar Rükiye ALTIN Elif ŞENGÜN Hilal ŞENER Basım Yeri Kılavuz Kırtasiye, Tandoğan, ANKARA Basım Tarihi 9 Mayıs 2011 Kapak Tasarımı Rükiye ALTIN Elif ŞENGÜN Hilal ŞENER Bilkent Üniversitesi CTE503 Materyal Tasarımı ve Kullanımı dersi için yalnızca 1 adet olarak basılmıştır. Copyright CTE, Bilkent Üniversitesi 2
3
4
İçindekiler BİÖ Aktivitesi... 6 Hücre ile ilgili ÖSS Soruları... 7 Organel Bulmaca... 14 Hayvan Hücresindeki Organelleri Pekiştirelim... 15 Bitki Hücresini Renklendirelim... 16 Hücre Hikayem... 17 Cevap Anahtarı... 18 5
Aktivite 1 BİÖ Aktivitesi Aşağıda verilen tabloyu üniteye başlamadan önce bir göz atın. Yapmanız gerekenler Hücre konusu ile ilgili neler bildiğinizi B Neler Biliyorum? sütununa ve neler öğrenmek istediğinizi İ Neler Öğrenmek İstiyorum? sütununa yazmak. Tabloda istenilen ilk iki sütunu doldurduktan sonra belirdilen yerden sayfayı yırtıp öğretmeninize veriniz. Ünite sonunda öğretmeniniz size bu aktivite kağıdını tekrar dağıtıp Ö Neler Öğrendim? kısmını doldurmanızı isteyecektir. Böylelikle ünitenin başında ve sonunda öğrenme sürecinizi görebilirsiniz. B Neler Biliyorum? İ Neler Öğrenmek İstiyorum? Ö Neler Öğrendim? 6
Aktivite 2 Hücre ile ilgili ÖSS Soruları Hücre ile ilgili ÖSS soruları aşağıda verilmiştir. Eğer sorularla ilgili almak istediğiniz notlar varsa, sizing için ayrılmış olan not kutularına yazabilirsiniz. 1. Bir hücrenin bir molekülü pasif taşıma (difüzyon) ile içine alamamasının nedeni aşağıdakilerden hangisi olabilir? A) Hücrede ATP miktarının az olması B) Hücrede ilgili enzimin bulunmaması C) Molekülünün hücre içindeki derişiminin az olması D) Molekülünün suda çözünür olması E) Molekülün yapısının büyük olması 2. Protein sentezi ribozom ilişkisinin benzeri aşağıdakilerin hangisinde yoktur? A) Fermantasyon Sitoplazma B) Salgı Golgi Aygıtı C) Sindirim Mitokondri D) ATP Sentezi Kloroplast E) Protein Sentezi RNA 7
3. Aşağıdaki özelliklerden hangisi/hangileri canlıların tümünde bulunur? I. Enzim kullanabilme II. Mitokondriye sahip olma III. Nükleotidlere sahip olma A) Yalnız I B ) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) I ve III 4. Canlılarda görülen; I. DNA sını eşleyerek kendine benzer yeni organizmalar meydan getirme II. Aldığı besini kendine özgü moleküller haline getirme III.Hücredeki büyük organik molekülleri basit moleküllere ayrıştırma Olaylarından hangileri hem çok hücreli organizmaların her bir hücresinde hem de bir hücreli organizmalarda gerçekleşir? A) Yalnız I B) Yalnız 2 C) I ve II D) II ve III E) I-II-III A) yalnız I B )yalnız II C)yalnız III D) I ve II E)II ve III cevap: E (1996) 8
5. Hücrede DNA nın kendini eşleyebilmesi için,c,h,o,n,p elementlerinin de kullanıldığı, I. Deoksiribozların sentezlenmesi II. Organik bazların sentezlenmesi III. Nükleotitlerin sentezlenmesi IV. Fosfatların nükleotitleri bağlaması V. Nükleotitlerin hidrojen köprüsüyle üç boyutlu yapıyı kazanması gibi bazı olaylar gerçekleşir. Bunlardan azotun kullanıldığı ilk metabolik olay ve DNA nın işlerlik kazandığı olay aşağıdakilerden hangisinde birlikte verilmiştir? A ) I ve IV B) II ve III C) II ve V D) III ve IV E) III ve V 6. Aşağıdakilerden hangisi hücre yapısını göstermez? A) Bakteri B) Virüs C) Terliksi Hayvan D) Amip E) Kamçılı Hayvan 9
7. Canlıların hücre zarında aşağıdaki moleküllerden hangisine rastlanmaz? A) Glikoz B) Protein C) Yağ D) Kitin E) Glikoprotein 8. Aşağıda hangi hücre zarının en önemli özelliğidir? A) Çok ince oluşu B) Protein kapsaması C) Seçici geçirgen oluşu D) Lipid kapsaması E) Suyu geçirebilmesi 9. Aşağıdaki yapılardan hangisi koful oluşturmaz? A) Çekirdek Zarı B) Golgi Aygıtı C) Ribozom D) Endoplazmik Retikulum E) Hücre Zarı 10
10. Aşağıdaki hangilerinde, golgi aygıtına rastlanmaz? I. Hayvan Hücresi II. Bitki Hücresi III. Bakteri Hücresi A) I, II ve III B) II ve III C) I ve III D) Yalnız III E) Yalnız II 11. Aşağıdaki hücre yapılarından hangisinin karşısında verilen görev,kendisiyle ilgili değildir? A) Ribozom protein sentezi B) Golgi Aygıtı selüloz sentezi C) Lizozom protein sindirimi D) Endoplazmik Retikulum madde taşıma E) Sentrozom lipid sindirimi 12. Fagositoz yapabilen hücrelerde, aşağıdaki yapılardan hangisine rastlanmaz? A) Sentrozom B) Ribozomda C) Lizozom D) Besin Kofulu E) Hücre Çeperi 11
13. Deniz suyunda yaşıyan tek hücreli canlılarda aşağıdaki organellerden hangisinin bulunması gerekli değildir? A) Koful B) Mitokondri C) Rizozom D) Çekirdek E) Hücre Zarı 14. Gelişmiş yapılı bir hücrede hidrolitik enzimlerinin yoğun olarak bulunduğu organel aşağıdakilerden hangisidir? A) Rizozom B) Lizozom C) Endoplazmik Retikulum D) Golgi Aygıtı E) Mitokondri 15. Bir çeşit toprak altı yumru gövde olan patateste, aşağıdaki organellerden hangisinin sayıca daha fazla olması beklenir? A) Lizozom B) Lökoplast C) Rizozom D) Kloroplast E) Sentrozom 12
I. İnorganik elementlerden organik molekül sentezleyebilme. II. III. Kendine özgü molküllleri sentezleyebilme. Yapılarındaki karmaşık molekülleri temel yapıtaş moleküllerine ayırabilme. 16. Yukarıdakilerden hangileri ototrof ve hetotrof canlıların ortak özellikleridir? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) II ve III 17. Ökaryot hücrelerde gerçekleşen, I. Aktif taşıma II. RNA sentezi III. Protein sentezi IV. DNA eşlenmesi A) I ve II B) I ve III C) II ve III D) I, III ve IV. E) I, II, III ve IV. 13
Aktivite 3 Organel Bulmaca Aşağıdaki tabloda verilen organelleri şekildeki harflerle eşleştirip, bulduğunuz organellerin yerlerini, işlev ve özelliklerini tabloda belirtilen yerlere yazınız. Hücre zarı Mitokondri Sentriyol Çekirdek Sitoplazma Ribozom Organeller Granüllü endoplazmik retikulum Granülsüz endoplazmik retikulum Koful Golgi aygıtı Lizozom Şekildeki Yeri(Harf) Özellik ve İşlevleri 14
Aktivite 4 Hayvan Hücresindeki Organelleri Pekiştirelim Yandaki şekilde hayvan hücresinin bazı organelleri çizilmiştir. Geriye kalan aşağıda verilen organelleri yan taraftaki hayvan hücresine çiziniz Mitokondri Çekirdek Ribozom Hücre zarı Endoplazmik retikulum 15
Aktivite 5 Bitki Hücresini Renklendirelim Aşağıda şekli verilen bitki hücresi ile ilgili olarak isimleri verilen organelleri istenen renkler ile boyayınız. Hücre zarı (kırmızı) Hücre duvarı (turuncu) Golgi Aygıtı (koyu mavi) Çekirdekçik (siyah) Mitokondri (yeşil) Kloraplast (açık yeşil) Koful (mavi) Endoplasmic Reticulum (pink) Sitoplazma (beyaz) Ribozom (mor) 16
Aktivite 6 Hücre Hikayem Directions: 3 4 kişilik guruplar halinde aşağıda verilmiş olan kelimeleri kullanarak kısa bir hikaye oluşturunuz. Hikayenizi oluştururken yaratıcı olmaya özen gösterin. Toplam süreniz 25 dakika. Mitokondri Sitoplazma Kloroplast Klorofil Çekirdekcik Çekirdek Koful 17
Cevap Anahtarı Cevap Anahtarı Aktivite 2: 1. E 2. E 3. E 4. D 5. C 6.B 7. D 8. C 9.A 10. D 11. C 12. C 13. E 14. A 15. A 16. B 17. E 18