TESPAM Aylık Petrol Fiyatları Raporu ve Senaryoları -Mayıs 2016 Yönetici Olmayanlar içinde Özet: Fiyat neden düştü: - OPEC kararsızlığı, ekonomik belirsizlik, stokların hala yüksek olması Fiyat neden yükseldi: - Dolardaki değer kaybı, Nijeryadaki olaylar, Kuveyt te grev Beklenti: - Yüksek volatilite (Çin ve ABD büyümesi, jeopolitik riskler) - Fiyat artışı (ABD de sürüş sezonunun başlaması) - Fiyat düşüşü (İran ın üretim artışı, ekonomik belirsizlik) Serdar GÜRÜZÜMCÜ (Müzakere Uzmanı M.Sc. & Petrol Fiyatı Analisti) Bilindiği üzere 2014 yılının 2. yarısından itibaren petrol fiyatlarında yaşanan ani düşüş ve bu düşünün devamı, gerek petrol sektörü gerekse petrol sektörüne doğrudan ve dolaylı olarak bağlı olan sektörleri, hatta ülke ekonomilerini etkileyen küresel bir olay olarak karşımıza çıkmaktadır. Buna istinaden, TESPAM Aylık Petrol Fiyatları Raporu ve Senaryolarında, petrol fiyatlarını etkileyen temel faktörler ışığında 1 aylık süre boyunca yaşanan gelişmeler ve bu gelişmelerin petrol fiyatları üzerindeki muhtemel etkileri bulunacaktır. Daha sonra ise petrol fiyatlarının geleceğine yönelik analiz yer alacaktır. Raporda belirtilen görüşler kişisel analizler ve beklentiler olup, doğal olarak yanılmaya açık bir durumdadır. Yanılgılar piyasa dinamiklerini
tekrar gözden geçirmek ve yeni veriler ışığında daha sağlıklı değerlendirmeler yapabilmeyi sağlayacaktır. - Nisan 2016 Gelişmeleri Şekil 1: Aylık Brent Petrolü Fiyatları (01 Nisan 31 Nisan 2016) Mart ayını 39,60 dolardan kapatan Brent petrol fiyatı, Nisan ayına Suudi Prens Selman ın, İran ın katılmadığı bir üretim durdurma politikasına kendilerinin de katılmayacağını
belirtmesiyle, 38,64 dolardan daha düşük bir başlangıç yaptı, ilaveten doların da değerlenmesi sonucu 37,69 dolara kadar düştü. Haftanın geri kalan günlerinde ise ABD Petrol Enstitüsü nün ve Uluslararası Enerji Ajansı nın, ABD petrol stok verilerindeki düşüş ve ABD Baker Hughes sondaj aktif sondaj sayısındaki azalma ile yükselişe geçip haftayı 41,85 dolardan kapattı. İkinci haftaya, doların değer kaybı ile 42,80 dolardan iyi bir başlangıç yapıp daha sonra Rusya ve Suudi Arabistan ın Doha toplantısı öncesi İran toplantıya katılmasa bile üretim dondurma konusunda anlaştığı haberleriyle haftanın ikinci gününü 44,24 dolardan kapattı. Bu haber ile UEA nın ABD stok verilerinin yüksek gelmesine rağmen fiyatlar çok düşmeyip üçüncü günü 44,18 dolardan kapattı. Haftanın geri kalan günlerinde ise Doha daki toplantı öncesi uzlaşı süphesi yüzünden ABD Baker Hughes aktif sondaj kuyusundaki azalıma rağmen düşüşe devam edip haftayı 43,10 dolardan kapattı. Üçüncü haftanın ilk günü Doha da üretim dondurma konusunda anlaşma çıkmaması üzerine 40 doların altını test eden fiyatlar, Kuveyt teki petrol işçilerinin grevi yüzünden üretimdeki düşüş haberleriyle kayıplarını geri aldı ve günü 42,91 dolardan kapattı. Haftanın geri kalan günlerinde ise grevin etkisi, UEA nın açıkladığı ABD petrol stoklarındaki düşüş verisiyle ve ABD Baker Hughes aktif sondaj kuyusundaki azalmanın devam etmesiyle 45,11 dolardan kapattı. Son haftanın ilk gününü ise İran ın üretimlerini arttıracağı açıklaması ve değerli dolar ile 44,48 dolardan kapattı. Ancak, haftanın ikinci gününü doların Fed öncesi değer kaybı ve ABD Petrol Enstitü sünün Abd ham petrol stoklarındaki düşüş verisiyle 45,74 dolardan kapattı. Haftanın kalan günlerinde ise fiyatlar, UEA nın ABD petrol soklarındaki düşüş verisi, Fed sonrası dolar değer kaybı ve ABD Baker Hughes aktif sondaj kuyusundaki azalmanın devam etmesiyle haftayı ve ayı 48,14 dolardan kapattı.
Finans Piyasaları/Arz-Talep Etkisi Petrol fiyatları 21 Ocak 2016 da son 12 yılın en düşük seviyesi olan 27,10 doları gördüğünden beri özellikle son 2 ayda büyük çıkış yakaladı. Bu çıkışta FED, AMB ve BOJ gibi finansal piyasaların büyük önemle takip ettiği merkez bankalarının piyasaları olumlu etkileyecek faiz kararları ile doların değerinin düşmesinde en önemli rolü oynadı diyebiliriz. Ayrıca, ABD petrol stok verilerindeki dönemsel düşüşler, ABD Baker Hughes aktif sondaj kuyusu sayısındaki düzenli azalım ile ABD deki petrol yatırımlarının düştüğünü göstermesi, Doha da Opec ve Opec dışı ülkelerin üretimi durdurma konusundaki uzlaşma çabaları, küresel petrol talebinde özellikle Hindistan ile gelen artış, Nijerya da terör saldırıları ile petrol üretim miktarındaki düşüş, Kanada da üretim sahalarında çıkan yangın, Kuveyt te petrol işçilerinin greve gitmesi nedeniyle üretim miktarındaki düşüş de fiyatların son 2 aydaki yükselişinde öne çıkan diğer nedenler diyebiliriz. Ancak 2014 Temmuz da 114 dolar olan fiyatların 2016 Ocak ayında 27 dolara kadar yani 1,5 senede neredeyse 4 te 1 fiyatına gerilemesi ve Ocak 2016-Nisan 2016 arasında 27 dolardan 48 dolara yani %75 oranında artış göstermesinin tabiki sadece yukarıda saydığımız nedenler ile açıklamak mümkün değil. Petrol piyasası her piyasa gibi beklentiler ile yön bulan fakat bu beklentilerin büyük spekülasyonlara yol açtığı ve bu spekülasyonların fiyatlarda etkisini çok fazla hissettirdiği bir piyasa. Çünkü spekülatörler bazen bardağın dolu bazen boş tarafına bakıp fiyatlarda yön tayin edebiliyorlar. Yukarıda saydığımız son 2 aydaki fiyatlar açısından olumlu gelişmelere karşın Doha da anlaşma çıkmaması, İran ve Irak ın üretimlerini artırması ve küresel petrol arzında düşüşün aksine halen artışın olması, Suudi Arabistan ın arz miktarını artırmada kararlı olması vb olumsuz gelişmeleri de sayabiliriz, fakat spekülatörlerin şu anda bardağın dolu tarafına bakıp fiyatları yükseltmeyi tercih ettikleri kesin. Ancak biz genelde petrol fiyatlarının ana trendinin
aşağıdaki grafiklerde de görüldüğü üzere doların değerlenmesiyle oluştuğunu düşünüyoruz ve Fed in faiz artırım kararı ve dolayısiyle zamanlaması hakkındaki spekülasyonların fiyatlarda çok etkili olduğunu düşünüyotuz. Bu yüzden Fed in faiz artırım kararlarında dikkate alacağını belirttiği en önemli iki hedef işsizlik ve enflasyon oranlarıydı. Fed işssizlik oranındaki hedefine çok önce ulaştı, fakat enerji fiyatlarındaki düşüş yüzünden enflasyon hedefi olan yıllık %2 ye bir türlü ulaşamadı. Son 2 ayda petrol fiyatlarındaki ortalama yüzde 75 e varan artışın Fed in faiz artırımı için çok önem verdiği enflasyon oranındaki artışa ne kadar katkıda bulunacağı ve bu katkı ile oluşacak olan Fed faiz artırım beklentisi ve değerlenen dolar ile petrol fiyatlarının Haziran ve Temmuz aylarındaki Fed toplantılarına kadar özellikle Opec in Haziran daki olağan toplatısından itibaren çok sert düşüşlere yol açabileceğini düşünüyoruz ve önümüzdeki 1 ayda petrol fiyatlarında volatilenin çok yüksek olacağını tahmin ediyoruz. Bu kapsamda, 2 aydır süre gelen artışla beraber fiyatların bu ay 50-53 dolar aralığını test edip Haziran ayı itibariyle tekrar 40 dolara kadar sert bir düşüş yaşanabileceğini düşünüyoruz.