6. ÖZEL UYGULAMALAR 6.1. ÖZLÜ ELEKTRODLARLA KAYNAK



Benzer belgeler
3. DONANIM. Yarý otomatik ve otomatik kaynaktaki temel elemanlar Þekil-2 ve Þekil-16'da gösterilmiþtir.. Þekil-16. Otomatik Kaynak Makinasý

7. KAYNAKTA ORTAYA ÇIKAN PROBLEMLER ve KAYNAK HATALARI

HOŞGELDİNİZ MIG-MAG GAZALTI KAYNAK PARAMETRELERİ. K ayna K. Sakarya Üniversitesi Teknik Eğitim Fakültesi. Teknolojisi. Teknolojisi

MIG-MAG KAYNAK METODUNDA KULLANILAN KAYNAK ELEKTROTLARI VE ELEKTROT SEÇİMİ

Uygulanan akım şiddeti, ark gerilimi koruyucu gaz türü ve elektrod metaline bağlı olarak bu işlem saniyede 20 ilâ 200 kere tekrarlanır.

MIG-MAG GAZALTI KAYNAK ELEKTROTLARI. K ayna K. Teknolojisi. Teknolojisi HOŞGELDİNİZ. Doç. Dr. Hüseyin UZUN Kaynak Eğitimi Ana Bilim Dalı Başkanı 1 /27

MIG-MAG GAZALTI KAYNAĞINDA KAYNAK PAMETRELERİ VE SEÇİMİ

HOŞGELDİNİZ MIG-MAG GAZALTI KAYNAKNAĞINDA ARK TÜRLERİ. K ayna K. Sakarya Üniversitesi Teknik Eğitim Fakültesi. Teknolojisi.

ELEKTROD NEDİR? Kaynak işlemi sırasında ; Üzerinden kaynak akımının geçmesini sağlayan, İş parçasına bakan ucu ile iş parçası arasında kaynak arkını

PÝLSA PE 100 BORULARI

KAZAN ÇELİKLERİNİN KAYNAK KABİLİYETİ 1. Kazan Çeliklerinin Özellikleri

Eczacıbaşı - Lincoln Electric ASKAYNAK. Düşük Alaşımlı Yüksek Dayanımlı Çelikler İçin MIG/TIG Kaynak Telleri

Elektron ışını ile şekil verme. Prof. Dr. Akgün ALSARAN

ELEKTROD NEDİR? Kaynak işlemi sırasında ; Üzerinden kaynak akımının geçmesini sağlayan, İş parçasına bakan ucu ile iş parçası arasında kaynak arkını

ÇELİK YAPILARDA BİRLEŞİM ARAÇLARI

KAYNAK TÜKETİM MALZEMELERİ Oerlikon Kaynak Elektrodları ve Sanayi A.Ş.

KAYNAĞIN UYGULAMA TEKNİK VE METOTLARI

MAK-205 Üretim Yöntemleri I. (6.Hafta) Kubilay Aslantaş

Elektrik ark kaynağı.

HOŞGELDİNİZ MIG-MAG GAZALTINDA KAYNAĞINADA KULLANILAN KAYNAK AĞIZLARI VE HAZIRLANMASI. K ayna K. Teknolojisi. Teknolojisi


KURS VE SERTİFİKALANDIRMA FAALİYETLERİ

ALÜMİNYUM ALAŞIMLARININ ÖRTÜLÜ ÇUBUK ELEKTRODLA ARK KAYNAĞI

Yardýmcý Enerjisiz Basýnç Regülatörleri Basýnç düþürücü vana Tip ve Tip 2114/2415 Basýnç Tahliye Vanasý Tip ve Tip 2114/2418

Paslanmaz Çelik Sac 310

Basýnç dengeli 3 yollu flanþlý baðlantý. Uygulama Isýtma ve soðutma sistemlerinde kullanýlan, kontrol termostatlý

ASKAYNAK TAVSİYE EDİLEN FİYAT LİSTESİ 4 Ağustos 2011

HOŞGELDİNİZ TIG KAYNAK TEKNİĞİNDE ALTERNATİF AKIM KULLANIMI. K ayna K. Teknolojisi. Teknolojisi

KAYNAK TÜKETİM MALZEMELERİ 08 / WELD

ZIRH ÇELİKLERİN KAYNAĞINDA KAYNAK AĞZI GEOMETRİSİ VE İLAVE TEL OPTİMİZASYONU Kaynaklı İmalatta İyileştirme Çalışmasına Örnek

GAZALTI KAYNAK TEKNİĞİ MIG-MAG / TIG

1070-Al99,7. Kimyasal Kompozisyon (%) Kesme Dayanımı( kaynak yük yönünde) Uluslararası Standartlar. Ek bilgiler. Mekanik Dayanım. Kaynak Pozisyonları

ÜRÜN KATALOĞU 06/

MIG-MAG KAYNAK YÖNTEMİNDE KULLANILAN KORUYUCU GAZLAR

Birimler C 16,6 µm/mk C 17,2 µm/mk C 18,3 µm/mk C 19,5 µm/mk

Basınç Transmitteri JUMO MIDAS

Kaynak nedir? Aynı veya benzer alaşımlı maddelerin ısı tesiri altında birleştirilmelerine Kaynak adı verilir.

GAZALTI TIG KAYNAĞI A. GİRİŞ

YTÜMAKiNE * A305teyim.com

İMPLUSLU ARKA MIG/MAG KAYNAĞI

Malzeme Veri Sayfasi. EOSINT M 270 için EOS CobaltChrome SP Tanimlama, Kullanim

BAZI KAYNAK PARAMETRELERİNİN SIÇRAMA KAYIPLARINA ETKİSİ

KAYNAK VE KESME MAKİNELERİ

ASKAYNAK TAVSİYE EDİLEN FİYAT LİSTESİ 10 Nisan 2012

ÜRÜN KATALOĞU BM TEKNİK

TIG GAZALTI KAYNAK YÖNTEMİNDE KULLANILAN GAZLAR VE ÖZELLİKLERİ PROF. DR. HÜSEYİN UZUN HOŞGELDİNİZ

MAGNEZYUM ALAŞIMLARININ TIG KAYNAĞI

1. Güç Kaynağı (Kaynak Makinesi)

Yüksek Mukavemetli Düşük Alaşımlı Çeliklerin Kaynağı. Özlem Karaman Metalurji ve Malzeme Mühendisi Kaynak Mühendisi

Prof. Dr. HÜSEYİN UZUN KAYNAK KABİLİYETİ

ELEKTRİK ARK KAYNAĞI TEMEL EĞİTİM REHBERİ (UYGULAMA 8-14)

ALÜMİNYUM ALAŞIMLARININ KAYNAĞI İÇİN İLÂVE METALLAR

IML 212 İMAL USULLERİ

GAZALTI KAYNAK YÖNTEMLERİ GİRİŞ ve DONANIMLARI

MONTAJ TALÝMATI, KULLANIM VE BAKIM TAVSÝYELERÝ OCAKLAR E/60.2 4G AI E/60.2 4G AI AL E/60.2 4P E/60.2 3G 1P AI E/60.2 3G 1P AI AL ES/60.

ELEKTRİK ARK KAYNAĞI TEMEL EĞİTİM REHBERİ (UYGULAMA 15-22)

Güven Veren Mavi MMA (ÖRTÜLÜ ELEKTROD) KAYNAK MAKİNELERİ MIG/MAG (GAZALTI) KAYNAK MAKİNELERİ TIG AC/DC (ARGON) KAYNAK MAKİNELERİ

MIG/MAG Kaynağında Kaynak Ekipmanları

KAYNAK TÜKETİM MALZEMELERİ Oerlikon Kaynak Elektrodları ve Sanayi A.Ş.

ASKAYNAK TAVSİYE EDİLEN FİYAT LİSTESİ 21 Mart 2013

ÖĞRENME FAALİYETİ 1 ÖĞRENME FAALİYETİ TOZALTI KAYNAĞI

METAL KAYNAĞI METALİK MALZEMELERİ,

BETON KATKILARI KILAVUZU

Erimeyen bir elektrod kullanıldığı için kıvrık alın kaynak ağzı hazırlanmış ince parçalar, ek kaynak metaline gereksinme göstermeden

3. MALZEME PROFİLLERİ (MATERİALS PROFİLES) 3.1. METAL VE ALAŞIMLAR. Karbon çelikleri (carbon steels)

İMALAT YÖNTEMLERİ I Prof.Dr. İrfan AY KAYNAK ELEKTROTLARI. Erimeyen Elektrotlar

VZO ve VZOA SERÝSÝ YAKIT SAYAÇLARI TANITIM VE KULLANIM KILAVUZU

Plazma kesim kalitesinin iyileştirilmesi

ASKAYNAK TAVSİYE EDİLEN FİYAT LİSTESİ 22 Nisan 2016

İŞ MAKİNALARI HİDROLİK TESİSATI BORULARININ BİRLEŞTİRİLMESİNDE SERT LEHİM İLE TIG KAYNAĞININ KARŞILAŞTIRILMASI

KAYNAK ELEKTROD, TEL VE TOZLARI

KAYNAK ELEKTROD, TEL VE TOZLARI

ISO :2017 deki yenilikler ve ISO : A2:2012 ile karşılaştırılması. Özlem Karaman Metalurji ve Malzeme Mühendisi Kaynak Mühendisi

BAKIR BAKIR ALAŞIMLARININ KAYNAĞI. Çeviren : MELİKE CAVCAR

KAYNAK ELEKTROD, TEL VE TOZLARI

KAYNAK ELEKTROD, TEL VE TOZLARI

Malzeme Veri Sayfası. EOSINT M 270 için EOS CobaltChrome SP Tanımlama, Kullanım

TS EN ISO SNT. Tek Kademeli Norm Santrifüj Pompalar TS EN 733 ATEX SNT

3. 3 Kaynaklı Birleşimler

TIG/WIG GAZALTI KAYNAK YÖNTEMİ. K ayna K. Teknolojisi. Teknolojisi HOŞGELDİNİZ. Doç. Dr. Hüseyin UZUN Kaynak Eğitimi Ana Bilim Dalı Başkanı 1 /38

Yarışma Sınavı. 4 Soyunma dolaplarının standart ölçüleri, A ) 540 mm B ) 525 mm C ) 520 mm D ) 550 mm E ) 610 mm

TAVSİYE EDİLEN SON KULLANICI FİYAT LİSTESİ ASKAYNAK ÖZLÜ TEL VE PASLANMAZ MIG/TIG TELLERİ 24 / Ağustos / 2015

Kullanım kılavuzunuz AEG-ELECTROLUX EHG7835X

TAVSİYE EDİLEN SON KULLANICI FİYAT LİSTESİ - KOBATEK - Kaynak Elektrodları ve Kaynak Telleri 11 OCAK 2016

Pik (Ham) Demir Üretimi

NOVA STVK 410. Teknik Bilgiler Vinilester esaslı stirensiz iki kompenantlı ankraj harcı TEKNİK ÖZELLİKLER. Produced by

MMT113 Endüstriyel Malzemeler 6 Nikel, Titanyum ve Kobalt alaşımları. Yrd. Doç. Dr. Ersoy Erişir Güz Yarıyılı

TİTANİUM VE ALAŞIMLARININ KAYNAĞI KAYNAK SÜREÇLERİ GERİLİM GİDERME

DENEYİN ADI: KAYNAK DENEYİ

Kaynak yöntemleri ile birleştirilen bir malzemenin kaynak bölgesinin mikroyapısı incelendiğinde iki ana bölgenin var olduğu görülecektir:

TIG KAYNAK YÖNTEMİNDE KARŞILAŞILAN KAYNAK HATALARI PROF. DR. HÜSEYİN UZUN HOŞGELDİNİZ

KULLANMA KILAVUZU KABLOSUZ MÝKROFON SÝSTEMÝ. CTT 200 VHF ( Mikrofon Vericisi ) ORIENT ORIENTAL ELEKTRONÝK LTD. ÞTÝ. KABLOSUZ ÝLETÝÞÝM SÝSTEMLERÝ

2.2 KAYNAKLI BİRLEŞİMLER

İçindekiler BÖLÜM 1.0 KAPAK 1 BÖLÜM 2.0 TELİF HAKKI 2 BÖLÜM 3.0 GİRİŞ 4

BİR ÇİMENTO DEĞİRMENİ AYNASINDAKİ ÇATLAK TAMİRİNİN HİKAYESİ

Hardox ve Weldox Sacların Kaynak Edilmesi

Paslanmaz Çelikler için MIG/TIG Kaynak Telleri. Alüminyum Alaşımları için MIG/TIG Kaynak Telleri. Alaşımsız Çelikler için Özlü Kaynak Telleri

Paslanmaz Çeliklerin Kaynak İşlemi Esnasında Karşılaşılan Problemler ve Alınması Gereken Önlemler Paslanmaz çeliklerin kaynak işlemi esnasında

KAYNAK ve KESME MAKiNELERi

CP 50 KOMPOZİT PANEL. MİMARİ KATALOG Alüminyum Pencere, Kapı ve Giydirme Cephe Sistemleri

Transkript:

6. ÖZEL UYGULAMALAR 6.. ÖZLÜ ELEKTRODLARLA KAYNAK Örtülü elektrodlarýn tersine, gazaltý kaynak tellerindeki alaþým elemanlarý sadece bu tellerin üretiminde baþlangýç malzemesi olarak kullanýlan ingotlarýn imalatý sýrasýnda ilave edilebilir. Bu, alüminyum ve diðer demir dýþý metallerde önemli bir sorun oluþturmaz, ancak çelik elektrodlarda çok yüksek maliyetlere neden olur. Çelik üretimi büyük tonajlarda imalat yapýlmasý halinde ekonomiktir. Buna karþýlýk gazaltý kaynaðýnda kullanýlan telerin üreticileri çok daha düþük miktarlarda çeliðe ihtiyaç duyarlar. Tellerin bileþimi, levha, saç, v.b. için kullanýlan genel çelik bileþimine nazaran farklýdýr. Çelik üreticileri bu nedenlerle tel imalatý için çok az miktarda çelik üretmek zorunda kalýr. Bu da maliyetlerin artmasýna neden olur. Ýlave olarak, gazaltý kaynaðýnda kullanýlan bazý çelik tellerin küçük çaplara çekilebilmesi zordur. Özlü elektrodlar bazý uygulamalarda bu probleme bir çözüm getirmek amacýyla kullanýma sokulmuþtur. Özlü elektrodlar gerçekte içlerine dekapanýn ve alaþým elemanlarýnýn doldurulduðu ince tüplerdir (Þekil-33). Dekapan Öz Birleþme Þekil-33. Özlü Elektrodlarýn Enine Kesitleri 65

Elektrodlar basit bir tüp olabilir veya enine kesitteki metal miktarýný arttýrmak için kenetlenmiþ þeritlerden üretilebilirler. Elektrodlarýn dýþ çaplarý 0.9 mm'den 3.2 mm'ye kadar deðiþebilir. Özdeki katký maddeleri oksit gidericilerle alaþým elemanlarý saðlamaya ek olarak, yatay iç köþe kaynaklarýn profillerinin þekillenmesine yardýmcý olan bir cüruf da oluþturulabilir. Özde mevcut bileþiklerin görevleri örtülü elektrodlarýn örtüsündeki bileþiklerin görevlerine benzer olup bunlar aþaðýda sýralanmýþtýr : a) Kaynak metalini yabancý maddelerden temizlemek ve böylece güvenilir bir dikiþ elde etmek için oksit giderici olarak görev yapmak. b) Erimiþ kaynak banyosunun üzerinde yüzen ve banyonun katýlaþma sýrasýnda atmosferi zararlý etkilerinden koruyan bir cüruf oluþturmak. c) Yumuþak bir kaynak arký oluþturarak ve sýçramalarý en az düzeye indirerek arký kararlý kýlmak. d) Kaynak mukavemetini arttýrmak ve istenen diðer kaynak metali özellikleri saðlamak için alaþým elemanlarý katýlmasýna saðlamak. e) Koruyucu gaz oluþturmak. Özlü elektrodlar bazý Cr-Mo çelikleri, paslanmaz çelikler ve aþýnmaya dayanýklý çelikler de dahil olmak üzere bir grup çelikte kullanýlmaya uygundur. Özlü elektrodla kaynakta saf CO gazý geniþ ölçüde kullanýlýr. Pozisyon 2 kaynaðýnda bir uygun küçük çaplý elektrodla birlikte Argon - %20 CO gaz 2 karýþýmýnýn kullanýlmasý daha iyi sonuçlar verir. Kendinden gaz korumalý özlü elektrodlar da mevcuttur ve þantiye iþlerinde özellikle yararlýdýr. Elektordlarýn özü gaz üreten bileþikler içerir. Bu gazlar arký koruyarak dýþardan gaz korumasý ihtiyacýný ortadan kaldýrýrlar. Dýþardan gaz korumalý özlü elektrodla kaynakla kendinden gaz korumalý özlü elektrodla kaynak arasýnda temel farklýlýklar temas tüpünün pozisyonunda ve elektrod uzunluðunda ortaya çýkar (Þekil-34). Þekil-34 a da gösterdiði gibi dýþarýdan gaz korumalý kaynakta temas tüpünün ucu hemen hemen gaz memesinin ucunu hizasýndadýr. Kendinden korumalý özlü elektrodla kaynakta ise temas tüpü gaz memesinin çok içerisinde olup elektrod uzunluðu da çok fazladýr (Þekil- 34 b). 66

Temas Tüpü Gaz Memesi Temas Tüpü Özlü Elektrod Serbest Elektrod Uzunluðu Yalýtkan Elektrod Klavuzu Özlü Elektrod Serbest Elektrod Uzunluðu Ýþparçasý Ýþparçasý Dýþarýdan Gaz Korumalý a) Elektrod Ýçin Gaz Memesi b) Kendinden Korumalý Elektrod Ýçin Gaz Memesi Þekil-34. Dýþarýdan Gaz Korumalý ve Kendinden Gaz Korumalý Özlü Elektrodlarla Kaynaktaki Farklýlýklar 6... Özlü Elektrodlarýn Sýnýflandýrýlmasý : Hem kendinden korumalý hem de gaz korumalý özlü elektrodlar AWS A5.20-69'da sýnýflandýrýlmýþtýr. Buna göre, örneðin E6OT-7 elektrodunda "E" harfi elektrik ark kaynaðý elektrodu olduðunu belirtir. 60 sayýsý ise ksi olarak kaynak metalinin minimum çekme dayanýmýný verir. T harfi elektrodun tüp þeklinde olduðunu belirtir. Gösterimin sonundaki 7 sayýsý, bir grup özelliði simgeler. Bunlar, yýðýlmýþ kaynak metalinin kimyasal bileþimi, akým tipi, kutuplama, elektrodun kendinden korumalýmý yoksa gaz korumalýmý olduðu ve bu gruba giren diðer özel bilgilerdir. Yumuþak çeliklerin ve düþük alaþýmlý çeliklerin kaynaðýnda kullanýlan elektrodlarýn saðlamasý gerekli olan kimyasal bileþim deðerleri Tablo-26'da verilmiþtir. 67

Tablo-26. Özlü Elektrodlar Ýçin Gerekli Kimyasal Bileþim Deðerleri (*) AWS Sýnýflandýrmasý Kimyasal Bileþim, (max. %) Mn Si Ni Cr** Mo** V** Al E60T-7.50 0.90 0.50 0.20 0.30 0.08.8 E60T-8.50 0.90 0.50 0.20 0.30 0.08.0 E70T-.75 0.90 0.30** 0.20 0.30 0.08 - E70T-2 kimyasal bileþim E70T-3 kimyasal bileþim E70T-4.50 0.90 0.50 0.20 0.30 0.08.8 E70T-5.50 0.90 0.30** 0.20 0.30 0.08 - E70T-6.50 0.90 0.80 0.20 0.30 0.08 - E70T-G kimyasal bileþim *) Yýðýlmýþ kaynak metalindeki deðerlerdir. **) Bu elementler mevcut olabilir. Ancak özellikle ilave edilmemiþtir. Özlü elektrodlarýn saðlamasý istenen mekanik özellikler ise Tablo-27'de verilmiþtir. Tablo-27. Özlü Elektrodlarla Gerçekleþtirilen Kaynak Dikiþlerinden Ýþlenen Özellikler AWS Sýnýflandýrmasý Koruyucu Gaz (a) Akým ve Kutuplama Çekme Dayanýmý min (Mpa) % 0.2 Akma Dayanýmý min (MPa) Uzama (L=5d) min (%) Charpy-V Darbe Enerjisi min (J) E60T-7 k.k DAEN 470 380 E60T-8 k.k 430 350-8 C'da 27 E70T- CO 2 500 420-8 C'da 27 E70T-2 CO 2 500 E70T-3 k.k 500 E70T-4 k.k 500 420 E70T-5 CO 2 ve k.k. 500 420-30 C'da 27 E70T-6 k.k 500 420-8 C'da 27 E70T-G belirtilmemiþ belirtilmemiþ 500 (b) 500 (c) 420 a) k.k.= kendinden korumalý; CO = CO gazý korumalý 2 2 b) Tek pasolu kaynak için c) Çok pasolu kaynak için 68

Tablo-26 ve 27'de verilen özlü elektrodlarýn özellikleri aþaðýda açýklanmýþtýr : E60T-7 elektrodlar : Kendinden korumalý özlü elektrodlardan olup tek ve çok pasolu kaynaklarda kullanýlabilirler. Hýzla katýlaþan tipte elektrodlardan olduklarý için tüm pozisyonlarda kullanýlmaya uygundur. Düþük sýcaklýklardaki darbe özellikleri iyidir. Kaynak dikiþleri yüksek çatlama direncine sahiptir. E60T-8 elektrodlar : Kendinden korumalý özlü elektrodlardan olup oluk ve yatay pozisyonlardaki tek ve çok pasolu kaynaklara uygundur. Kaynak metali -8 C sýcaklýkta yüksek çentik tokluðuna ve yüksek çatlama direncine sahiptir. E70T- elektrodlar : CO 2 gazý ile kullanýlan gaz korumalý özlü elektrod olup, oluk pozisyonundaki kaynak dikiþlerinin tek veya çok pasolu kaynaklarý için uygundur. E70T-2 elektrodlar : CO 2 gazý ile kullanýlan gaz korumalý özlü elektrod olup özellikle, oluk pozisyonundaki kaynaklarýn ve yatay iç köþe kaynaklarýnýn tek pasolu kaynaðý için üretilmiþtir. Bu elektrodlar E70T- elektrodlara nazaran daha kirli yüzeylerde kullanýlabilirler. E70T-3 elektrodlar : Bu elektrodlar kendinden korumalý olup yüksek kaynak hýzlarýnda kullanýlmaya uygundur. Genel olarak 6 mm.den daha ince saçlarýn oluk ve yatay pozisyondaki tek pasolu kaynaðý için üretilmiþlerdir. Daha kalýn levhalarda ve çok pasolu kaynaklarda kullanmaya uygun deðillerdir. E70T-4 elektrodlar : Bu elektrodlar kendinden korumalý olup elektrod uzunluðu çok fazla olsa bile kullanýlabilirler. Bunun sonucunda yüksek yýðma hýzý oluþtururlar. Nüfuziyetleri azdýr.büyük ölçüde aðýz kaçýklarýný tolere edebilirler. Yüksek kükürtlü çeliklerde yapýlan kaynakta bile metali çok yüksek çatlama direncine sahiptir.bu nedenle diðer elektrodlarýn baþarýsýz olduðu yerlerde kullanýlabilirler.yüksek yýðma hýzý ve çok düþük sýçrama kaybý oluþturan bu elektrodlarýn curuflarý kolaylýkla kalkar. E70T-5 elektrodlar : Bu elektrodlar kendinden korumalý veya gaz korumalý olarak kullanýlabilirler. Temelde oluk alýn ve oluk iç köþe kaynaklarý için tasarlanmýþlardýr. Bu elektrodlar minimum yüzey hazýrlýðý ile tek pasolu kaynak uygulamalarýnda kullanýlabilirler. Düþük nüfuziyete sahiptirler.ýnce ve kolayca kalkan bir curuf oluþtururlar. Kaynak dikiþi -30 C'de iyi bir çentik tokluðuna sahiptir. 69

E70T-6 elektrodlar : E70T-5 elektrodlarýna benzerdir. Ancak elektrod kendinden gaz korumalý olarak üretildiðinden kimyasal bileþimi biraz farklýdýr. E70T-G elektrodlar : Bu elektrodlar çok pasolu kaynaklar için tasarlanmýþtýr. Kimyasal bileþimleri, darbe özellikleri, eðme özellikleri býrakýlmýþtýr. Ancak minimum çekme dayanýmlarý sýnýrlandýrýlmýþtýr. Bu elektrodlar ayný mekanik özelliklere sahip olmakla birlikte iki farklý çalýþma karakteristiðine sahip olarak üretilirler : a) Her pozisyondaki, özellikle düþey pozisyondaki alýn ve içköþe kaynaklarýný gerçekleþtirmeye uygun hýzla katýlaþan tipi mevcuttur. b) Yüksek kaynak hýzlarýnda kullanýlabilen iyi bir nüfuziyete sahip olan diðer bir tip mevcuttur. Düþük alaþýmlý özlü elektrodlar : Bunlar standardda özel olarak sýnýflandýrýlmamýþtýr. Ancak AWS A5.5'deki þartlara veya müþteri isteklerine göre üretilmektedir. 6..2. Kaynak Deðiþkenleri Çeliklerin hem kendinden korumalý özlü elektrodlarla hem de CO 2 gazý korumalý özlü elektrodlarla kaynaðýna ait kaynak deðiþkenleri Tablo-28, 29, 30 ve 3'de verilmiþtir. Tablo-28. Kendinden Gaz Korumalý Özlü Elektrodlarla Kaynaktaki Deðiþkenler Kaynak Pozisyonu : Oluk Kaynak Kalite Seviyesi : Ticari Çeliðin Kaynak Kabiliyeti : Ýyi veya orta 0 x Aðýz Aralýðý Aðýz Aralýðý 60 çelik altlýk kaynak yönü Levha Kalýnlýðý Pasolar Elektrod Sýnýfý Elektrod Çapý Akým (A) () Kaynak Hýzý (m/dak) Gerekli Elektrod Miktarý (kg/00 m) Toplam Kaynak Zamaný (dak/m) Altlýk Kalýnlýðý (min.) Aralýk Serbest Elektrod Uzunluðu 3.4 E 70T-4 2.4 350 29-30 0.53-0.58 24.8 3.4 4.0 70 4.8 E 70T-4 2.4 400 30-3 0.4-0.46 36 2.4 4.8 4.8 70 6.4 E 70T-4 2.4 400 30-3 0.32-0.34 48 0.05 3.0 5.6 70 70

Tablo-29. Kendinden Gaz Korumalý Özlü Elektrodlarla Kaynaktaki Deðiþkenler Kaynak Pozisyonu : Düþey Kaynak Kalite Seviyesi : Ticari Çeliðin Kaynak Kabiliyeti : Ýyi veya orta Tek Taraflý Kaynak Levha Kalýnlýðý Pasolar Elektrod Sýnýfý * Elektrod Çapý Akým (A) () Kaynak Hýzý (m/dak) ** Gerekli Elektrod Miktarý (kg/00 m) Toplam Kaynak Zamaný (dak/m) Serbest Elektrod Uzunluðu * ) Hýzlý katýlaþan tip E 70T-G ** ) Birinci pasodan sonraki tüm pasolar için ortalama hýz 3.2 60 9.5 2 E 70T-G.6 70 9-20 0.2-0.3 0.04-0.05 0 30 6.5-9.0 9.5-3 min 4.8 4.8 45 9-25.4 min 6.4 3 2 3 E 70T-G.6 70 9-20 0.2-0.3 0.06 0.04-0.05 65 42 6.5-9.0 Tablo-30. Kendinden Gaz Korumalý Özlü Elektrodlarla Kaynaktaki Deðiþkenler Kaynak Pozisyonu : Düþey Kaynak Kalite Seviyesi : Ticari Çeliðin Kaynak Kabiliyeti : Ýyi veya orta Tek Taraflý Kaynak 2 3.2 60 9.5-3 min 4.8 4.8 45 9-25.4 min 6.4 Levha Kalýnlýðý Pasolar Elektrod Sýnýfý * Elektrod Çapý Akým (A) () Kaynak Hýzý (m/dak) ** Gerekli Elektrod Miktarý (kg/00 m) Toplam Kaynak Zamaný (dak/m) Serbest Elektrod Uzunluðu 9 2-4 E 70T-G.6 80 9-20 0.0-0. 0.05* 289 66 6.5-9.0 25.4 2-6 E 70T-G.6 80 9-20 0.0-0. 0.05* 359 08 6.5-9.0 * ) Hýzlý katýlaþan tip E 70T-G ** ) Birinci pasodan sonraki tüm pasolar için ortalama hýz 7

Tablo-3. Alaþýmsýz ve Düþük Alaþýmlý Çeliklerin Dýþarýdan Gaz Korumalý Özlü Elektrodlarla Kaynaðý Ýçin Kaynak Deðiþkenleri (Elektrod : E 70T- ; Koruyucu Gaz : CO 2 Parça Kalýnlýðý Kök Aralýðý Paso Sayýsý Elektrod Çapý Akým (DC+) (amp) (volt) Ortalama Kaynak Hýzý (m/dak) Top. Kaynak Süresi (dak/m) Baðlantý Þekli 3.5 2.0 325 28.00 3 6.5 2 2.4 450 32 0.30 6 3 0 2 2.4 480 30 0.36 6 25.5 0 6 2.8 525 32 0.28 2 6 5 3 2.8 525 32 0.36 8 25.5 5 6 2.8 525 32 0.36 7 6 3 3 2.8 525 32 0.4 7 25.5 3 6 2.8 525 32 0.36 7 25.5 0 6 2.8 525 32 0.80 7 5 0 20 2.8 525 32 0.70 30 25.5 0 4 2.8 500 32 0.43 9 5 0 2 2.8 500 32 0.33 36 3 3 6 2.0 350 28 0.5 2 25.5 3 8 2.0 350 28 0.46 39 9.5 0 2.2 80 0.20 0 * 3 0 3.2 80 0.20 5 72

Parça Kalýnlýðý Kök Aralýðý Paso Sayýsý Elektrod Çapý Akým (DC+) (amp) (volt) Ortalama Kaynak Hýzý (m/dak) Top. Kaynak Süresi (dak/m) Baðlantý Þekli 3 2.5 4.2 80 0.2 20 * 25.5 2.5 9.2 80 0.3 70 25.5.5 6.2 80 0.2 29 * 5.5 6.2 80 0.3 24 3 0.2 80 2.00 * 3 0 2.2 80 2 0.3 6 5 0 2.0 350 28 0.92 3 0 3 2.8 450 20 0.46 7 *) Düþey 6.2. NOKTA KAYNAÐI Eriyen elektrodla gazaltý nokta kaynaðý, sürekli kaynaðýn deðiþik bir þekli olup, iki saç metalin bir noktadan eriyerek birbirlerine tamamen nüfuz etmeleri sonucu oluþur. Yöntem, 5 mm kalýnlýðý kadar ince saçlarýn kaynaðýnda, genellikle otomobil gövdelerinin imalatýnda kullanýlýr. Bindirme alanlarýnýn temizliði dýþýnda herhangi bir baðlantý hazýrlýðý yapmaya gerek yoktur. Üstteki parça, matkapla veya zýmbayla delinerek ve ark bu delik yoluyla alttaki parçaya yönlendirilerek, kalýn parçalarýn da bu yöntemle nokta kaynaðýný gerçekleþtirmek mümkündür. Gazaltý nokta kaynaðý ile direnç nokta kaynaðý arasýndaki fark Þekil-35 de gösterilmiþtir. Katýlaþmýþ Kaynak Dikiþi Direnç Nokta Kaynaðý Gazaltý Nokta Kaynaðý Þekil-35. Gazaltý Nokta Kaynaðý Ýle Direnç Nokta Kaynaðý Arasýndaki Fark 73

Direnç nokta kaynaðý, elemanlarýn birbirlerine temas eden yüzeylerinden erimelerine ve karýþmalarýna neden olan direnç ýsýtmasý ve basýnç yoluyla gerçekleþtirilir. Gazaltý nokta kaynaðýnda ise, ark üstteki saçtan alt taraftaki saça doðru nüfuz ederek alttaki sacýn eriyip üstteki sacla birleþmesine neden olur. Gazaltý nokta kaynaðýnýn en büyük avantajý baðlantýnýn tek tarafýndan gerçekleþtirilebilmesidir. Gazaltý nokta kaynaðý üç husus dýþýnda geleneksel gazaltý kaynaðýndan pek farklý deðildir; Birinci husus bu yöntemde torcun hareket ettirilmeyip, iþparçasýna bastýrýlmasýdýr. Diðer taraftan torç iþparçasýna bastýrýldýðýnda koruyucu gazýn çýkýþýna imkan vermek için üzerinde çýkýþ delikleri bulunan özel gaz memeleri kullanmak gerekir. Buna ek olarak sistemde kaynak zamanýný ayarlayan zaman sayaçlarýnýn ve elektrod besleme hýzý kontrol elemanlarýnýn bulunmasý gerekir. Bu yöntemle, çeliklerin, alüminyumun, magnezyumun, paslanmaz çeliðin ve bakýr esaslý alaþýmlarýn bindirme kaynaðý yapýlabilir. Farklý kalýnlýkta saçlarýn bu yöntemle kaynaðýda mümkündür. Ancak bu durumda daha ince olan sacýn üstte olmasý gerekir. Tablo-32. Çeliklerde CO korumasý altýnda, oluk pozisyonunda 6.4 mm. çapýnda dikiþ 2 oluþturan gazaltý nokta kaynaðý deðiþkenleri. Elektrod Çapý Sac Kalýnlýðý Kaynak Zamaný (saniye) Akým (A) (V) 0.8 0.56 0.8 0.94.2.2 90 20 20 24 27 27 0.9 0.99.50.53 2 5 90 90 90 27 28 28.2.83 2.79 3.5.5 3.5 4.2 300 300 300 30 30 30.6 3.5 4.00.5 490 490 32 32 Gazaltý nokta kaynaðý genelde oluk pozisyonunda gerçekleþtirilir. Ancak meme tasarýmý deðiþtirilerek yatay pozisyondaki bindirme-içköþe, ve köþe kaynaklarýna uygulanabilir. Tablo-26 da çeliklerin gazaltý nokta kaynaðýnda önseçim olarak kullanýlabilecek kaynak deðiþkenleri verilmiþtir. 74

6.3 DAR ARALIK KAYNAÐI Dar aralýk kaynaðý, kalýn kesitli malzemeleri uygulanan ve kaynak birleþtirmesinde dar bir aðýz aralýðýnýn (yaklaþýk 3 mm) mevcut olduðu düz alýnlý çok pasolu bir kaynak tekniðidir. Dar aralýk kaynaðýnda kullanýlan tipik bir baðlantý Þekil-36'da verilmiþtir. 9.5-6 mm 25-300 mm Þekil-36. Dar Aralýk Kaynaðýnda Kullanýlan Baðlantý Þekli Bu teknik, eriyen elektrodla gazaltý kaynaðý da dahil olmak üzere birçok kaynak yöntemde kullanýlýr ve alaþýmsýz ve düþük alaþýmlý çelikten mamül kalýn kesitli parçalarýn en az distorsiyon ile kaynaðý için en etkili yöntemdir. Gazaltý kaynaðý ile dar aralýk kaynaðý gerçekleþtirilirken yan cidarlarda uygun bir erime saðlamak için elektrod ucunun uygun bir pozisyonda olmasý gerekir. Bunu gerçekleþtirmek için çeþitli elektrod besleme yöntemleri geliþtirilmiþ olup, bunlara ait bazý örnekler Þekil-37'de verilmiþtir. Þekil-37. Dar Aralýk Gazaltý Kaynaðýnda Deðiþik Elektrod Besleme Teknikleri 75

Dar aralýk kaynaðýnda kullanýlan kaynak parametreleri geleneksel gazaltý kaynaðýndakilere benzerdir. Bununla ilgili bazý deðerler Tablo-27'de verilmiþtir. Tablo-33. Dar Aralýk (DA) Gazaltý Kaynaðýnda Kaynak Deðiþkenleri Kaynak Pozisyonu Aralýk Geniþliði Akým (A) (V) Kaynak Hýzý (mm/sn) Koruyucu Gaz yatay 9.5 260-270 25-26 7 Ar - CO 2 yatay 0-2 0-240 2 24-28 6 Ar - CO 2 oluk 9.5 280-300 2 29 4 Ar - CO 2 oluk 2.5 450 30-37.5 6 Ar - CO 2 oluk 2-4 450-550 38-42 8 Ar - CO 2 ) Doðru Akým Elektrod Pozitif Kutup () 2) 20 darbe/saniye'deki deðerler Dar aralýk kaynaðýnda kaynak kalitesi gerilim özellikle baþta olmak üzere bu kaynak parametrelerindeki hafif bir deðiþmeden önemli ölçüde etkilenir. Aþýrý ark gerilimi (ark boyu) yan cidarlarda yanma oluklarýna neden olarak daha sonraki pasoda burada oksitlerin kalmasýna veya erime yetersizliðine neden olur. Yüksek gerilim yan cidarlarda arkýn týrmanmasýna ve bu da temas tüpünün hasarýna neden olur. Bu nedenle, darbeli güç üniteleri, bu uygulamada geniþ ölçüde kullanýlmaya baþlanmýþtýr. Bu üniteler düþük ark gerilimlerinde kararlý bir sprey ark saðlarlar. Geleneksel gazaltý kaynaðýnda olduðu gibi dar aralýk kaynaðýnda da çeþitli koruyucu gazlar kullanýlmýþtýr. Argon ve % 20-25 CO 2'den oluþan gaz karýþýmý, iyi bir ark karakteristiði, dikiþ profili ve yan cidar nufuziyeti saðladýðýndan geniþ ölçüde kullanýlmaktadýr. Dar aralýk kaynaðýnda koruyucu gazýn kaynak bölgesine iletilmesi zor olduðundan çeþitli meme tasarýmlarý geliþtirilmiþtir. 76