Akreditasyon Çal malar nda Temel Problemler ve Organizasyonel Bazda Çözüm Önerileri Prof.Dr. Cevat NAL Selçuk Üniversitesi Mühendislik-Mimarl k Fakültesi Dekan Y.Doç.Dr. Esra YEL Fakülte Akreditasyon Koordinatörü Selçuk Ün. Müh.-Mim. Fak., Çanakkale-2009/ 1
Bölümlerin Akreditasyon Çal malar nda Sorun Sorunun Ya anma Sebepleri Çözüm Aray lar Selçuk Ün. Müh.-Mim. Fak., Çanakkale-2009/ 2
Sorun : Çal malar n birkaç ki i çevresinde ba lan p sürdürülmesi Kim ne kadar i yap yor? Ben niye çok i yap yorum? Bu da nereden ç kt? Bunun i yükünden ba ka getirisi yok ki Sorgulamalar Yorumlanmayan ve sürece etkin girmeyen dosyalar dolusu belgeler 1 sefer, bir ekilde olu turulabilmi raporlar, ama döngüleri i lemeyen süreçler... (raporda öngörülenlerin bile her y l devaml l n n sa lanamamas ) Selçuk Ün. Müh.-Mim. Fak., Çanakkale-2009/ 3
Sorunun Ya anma Sebepleri : Bir ekilde ba layal m ile yola ç k lmas Organizasyon Akreditasyon mant ve özü nedir, yeterince ö renmeden ba lanmas Benim yapt klar m, i in bütününde hangi k s m olu turuyor, bunu bilmeme ve ö renememe Bilgilenme Olay belge biriktirmekten ibaret zannetme Ba kalar n n çal ma sistemini kendine uyarlama yerine do rudan kopya etme Organizasyon Selçuk Ün. Müh.-Mim. Fak., Çanakkale-2009/ 4
Sorunun Bilgilenmeye li kin Sebepleri : Akreditasyon mant ve özü nedir? Benim yapt klar m, i in bütününde hangi k s m olu turuyor? Okumay sevmeyen toplum olmaktan ötürü dokümanlar okumaktan kaç nma Ve buna ba l olarak birileri söylesin ben yapay m yakla m Olay belge biriktirmekten ibaret zannetme genellikle 1 veya 2 ki iyi bu i in e itimini almak üzere ilgili toplant lara gönderme Genel toplant larla kalabal k kitlelere aç klama Selçuk Ün. Müh.-Mim. Fak., Çanakkale-2009/ 5
Sorunun Organizasyona li kin Sebepleri : Bir ekilde ba layal m ile yola ç k lmas Ba kalar n n çal ma sistemini kendine uyarlama yerine do rudan kopya etme Yayg n çal ma yöntemi : komisyonlar... 1. E itimi Geli tirme Komisyonu (E.G.) 2. Ölçme ve De erlendirme Komisyonu (Ö.D.) 3. Ders Seviyesi De erlendirme Komisyonu (D.S.D.) 4. Doküman Haz rlama Komisyonu (D.H.) 5. nsan Kaynaklar ve Mezunlar Komisyonu (.K.M.) 6. Bilgi- lem Komisyonu (B..) 7. Ö renci-sektör li kileri ve Staj Komisyonu (Ö.S.S.) 8. Altyap ve Güvenlik Komisyonu (A.G.) Komisyonlar n nelerdir, görevleri nelerdir?: Y llard r Fakülteler ve Bölümler birbirlerinden alarak ve gerekli eklemeleri veya de i tirmeleri yaparak i e ba lamaktad r. Komisyon isimleri ve görevlerinin yaz l oldu u doküman temin edildikten sonra Bölümlerde komisyonlar kurulmakta ve her komisyon belge toplamaya ba lamaktad r. Öncelik sanki belge toplama ve dosyalama gibi anla lmaktad r. ANCAK: Komisyonlar n baz lar baz ölçütlerle do rudan örtü mekte veya bir komisyonun birkaç farkl ölçüt çal makta ve durum gitgide daha karma k hale dönü mektedir. Selçuk Ün. Müh.-Mim. Fak., Çanakkale-2009/ 6
Sorunun Organizasyona li kin Sebepleri : ÖRNE N: 1. E itimi Geli tirme Komisyonu (E.G.) - Doküman Haz rlama Komisyonu (D.H.) Ölçme ve De erlendirme Komisyonu (Ö.D.) ve Ders Seviyesi De erlendirme Komisyonu (D.S.D.) 2. Ölçme ve De erlendirme Komisyonu (Ö.D.) Ders Seviyesi De erlendirme Komisyonu (D.S.D.), Doküman Haz rlama Komisyonu (D.H.) nsan Kaynaklar ve Mezunlar Komisyonu (.K.M.) E itimi Geli tirme Komisyonu ile ortak çal malar yapmak durumundad r. Selçuk Ün. Müh.-Mim. Fak., Çanakkale-2009/ 7
Sorunun Organizasyona li kin Sonuçlar : Komisyonlar aras nda mecburi i birli i, zaten tam anla lamayan çal malar daha da zorla t rmakta ve kaç n l r hale getirmektedir. di erinden bir ey gelmedi ki ben i imi yapay m... Asl nda Di erinden gelece in ne oldu u da, gelen dokümanla neler yap laca da bilinmemektedir. Bir ey gelse ayn s n n üst makama iletilmesi e ilimi ya anmaktad r. Komisyon sadece i i yap p Bölüme vermektedir. Bilgileri ilgili ölçütlerde kullanmak art k sadece o Bölümde raporu yazan ki inin elindedir. Sadece o ki i bunlar bilip düzenlemektedir. Bu durum Akreditasyon mant ndan daha da uzakla may sa lamaktad r. Selçuk Ün. Müh.-Mim. Fak., Çanakkale-2009/ 8
Organizasyona li kin Ç k Yollar : Akreditasyon çal malar daha organize bir sistemle yürütülmelidir. Çal man n daha verimli olmas için ba lang çtaki görev da l mlar n n ve tan mlar n n daha net ve aç k bir ekilde yap lmas gereklidir. Ba lang ç bilgilendirmesi görev da l m na paralel olaca ndan görev tan mlar n n belge toplama i ine dayand r lmak yerine Akreditasyonun özünü yans tmak eklinde yap lmas uygundur. Akreditasyon ölçütlerinin ço unlu unun bütün Mühendislik Bölümleri için ortak olmas gerçe inden hareketle, ayn Fakülte içerisinde bir sistem kurulmas ve Bölümlerin ayn sistemle çal mas n n yararl olaca görülmü tür. Selçuk Ün. Müh.-Mim. Fak., Çanakkale-2009/ 9
S.Ü. Müh.-Mim. Fak. Çözüm Çal malar : Özde erlendirme ne amaçla yap lmaktad r? Beklenen nedir? konusunda özet bilgilendirme ç payda ve d payda n ne oldu u ve bunlar n Akreditasyon çal malar nda nas l yer almas gerekti ini aç klama Bölümlerde herbir ölçüt için 1 veya 2 çal ma grubundan olu an ekiplerin kurulmas Çal ma gruplar nda Bölüm ö retim elemanlar n n tamam na yer verme Selçuk Ün. Müh.-Mim. Fak., Çanakkale-2009/ 10
Selçuk Ün. Müh.-Mim. Fak., Çanakkale-2009/ 11
S.Ü. Müh.-Mim. Fak. Çözüm Çal malar : Programlar n Özde erlendirme Ekipleri Çal ma Esaslar haz rlanm t r Ölçütler baz nda olu turulan Çal ma Gruplar n n görev da l mlar ve herbirinin yapacaklar i ler ayr ayr grupland r lm t r. Ekipler bu görev tan m nda i lerinin ne oldu unu, Özde erlendirmenin hangi k sm n yapt klar n, yani sistemin neresinde olduklar n rahatça görebilmektedirler. Selçuk Ün. Müh.-Mim. Fak., Çanakkale-2009/ 12
S.Ü. Müh.-Mim. Fak. Çözüm Çal malar : Ölçütlere ait çal ma gruplar Kendi görev tan m nda yer alan i leri dönem boyunca sürdürmekte Kendi konular nda gereken Bölüm içi toplant, anket vs aktiviteleri yönlendirmekte Her yar y l raporunu ve di er dokümanlar dosya halinde bölüm akreditasyon kuruluna teslim etmektedir. bölümünün bu ekilde yap lmas ucu aç k k s m b rakmad ndan herkesin kendi i ini yapmas kolayla maktad r. Örnek olarak eski Ölçüt sistemine göre Ölçüt 1 için haz rlanan k s m burada sunulmaktad r: Selçuk Ün. Müh.-Mim. Fak., Çanakkale-2009/ 13
S.Ü. Müh.-Mim. Fak. Çözüm Çal malar : Ölçüt-1: Ö renciler Bir mühendislik program n n de erlendirilmesinde, ö renci ve mezunlar n niteli i ve ba ar lar önemli bir husustur. Ö renciler Çal ma Grubu-1 (2 ki iden olu maktad r) Ö renciler Çal ma Grubu-2 (1 ki iden olu maktad r) Kurum, program amaçlar n yerine getirmedeki ba ar s n belirlemek üzere, ö rencilerini de erlendirmek, yönlendirmek ve izlemek zorundad r. Kurum, ö rencilerinin, program n tüm gereksinimlerini yerine getirip getirmedi ini izleyecek yöntemler geli tirmi olmal d r. Kurumun, yatay geçi le ö renci kabulü ve ba ka kurumlardan al nm derslerin say lmas yönünde politikalar olmal d r. Program amaçlar do rultusunda, ö renci ba ar s n n nas l de erlendirildi ini, ö rencilere nas l dan manl k hizmeti verildi ini ve ö rencilerin nas l izlendi ini anlat n z. Bu üç konudaki aç klamalar n z ayr ayr veriniz. Yatay geçi le ö renci kabul politikalar n n uygulanmas nda kullan lan süreç ve yöntemleri aç klay n z. Bu süreç ve yöntemlerin çal t n n kan tlar n veriniz. Ba ka bir kurumda al nm derslerin kredilerinin geçerlili ini sa lamak için kullan lan yöntemleri aç klay n z. Bu yöntemlerin çal t n n kan tlar n veriniz. Selçuk Ün. Müh.-Mim. Fak., Çanakkale-2009/ 14
S.Ü. Müh.-Mim. Fak. Çözüm Çal malar : A a daki durumlar bu ölçüt için önemli yetersizliklerdir: Ö renci dan manl ile ilgili sorunlar (Genelde Ölçüt 5 ile beraber ortaya ç kar): O Süreklili i olmayan ve sorun ç kt kça yap lan dan manl k O Etkin ve tutarl olmayan dan manl k O Dan manlar n e itim program n kavramadaki yetersizlikleri (özellikle çok opsiyonlu programlarda) Etkin olmayan izleme O Süreklili i olmayan ve soruna dayal izleme O Ders sayd rmada eksik belgelendirme O Önko ullara uymama Yatay geçi yapan ö rencilerle ilgili sorunlar O Yatay geçi kredilerinin de erlendirilmesinde kurallar bulunmamas O Yatay geçi kredilerinin say lmas nda belge bulunmamas (özellikle mühendislik alanlar ndaki derslerde) Selçuk Ün. Müh.-Mim. Fak., Çanakkale-2009/ 15
Sonuç : Çal malar birkaç ki iyle s n rl olmaktan ç km t r. Kim ne kadar i yap yor? : Art k herkesçe bilinmektedir Ben niye çok i yap yorum? : Herkes çok i yapmaktad r Bu da nereden ç kt? : Akreditasyonun ne demek oldu u anla lmaya ba lanm t r Bunun i yükünden ba ka getirisi yok ki : yeni sistemle bunu savunanlar n say s önemli oranda azalm t r. Fakültede akreditasyon bilinci daha geli mi tir. Raporlar art k ya anan ve devaml l dökülmü hali olmaya ba lam t r. olan çal malar n ka da Selçuk Ün. Müh.-Mim. Fak., Çanakkale-2009/ 16
Te ekkürler!... Akreditasyon Çal malar nda Temel Problemler ve Organizasyonel Bazda Çözüm Önerileri Prof.Dr. Cevat NAL Y.Doç.Dr. Esra YEL Selçuk Üniversitesi Mühendislik-Mimarl k Fakültesi Selçuk Ün. Müh.-Mim. Fak., Çanakkale-2009/ 17