İlk Kitabım ve Hazine Sandığım Projesi ve Türkiye İçin Öneriler*

Benzer belgeler
Çocuk Kütüphanesi Hizmetleri İçin İlkeler

24 HAZİRAN 2014 İSTANBUL

DSpace İle İlgili Son Gelişmeler

We are experts of. workplace culture. GIFTWORK Modelini Anlamak. greatplacetowork.com.tr

Aktif yaşlanma için öğrenmenin anahtar rolünün farkındalığının arttırılması. 1. Proje ilişkisi

ÖZEL SEKTÖRÜN YURTDIŞINDAN SAĞLADIĞI KISA VADELİ KREDİ BORCU İSTATİSTİKLERİ Ağustos İstatistik Genel Müdürlüğü Ödemeler Dengesi Müdürlüğü

İÇİNDEKİLER (*) 1- Özel Sektörün Yurtdışından Sağladığı Uzun Vadeli Kredi Borcu ( Eylül)

4. SINIF PYP VELİ BÜLTENİ. (11 Mayıs -19 Haziran 2015 )

Acer-European Schoolnet Tablet Bilgisayar Pilot Uygulaması Öğretmenler için ön değerlendirme anketi

Çocuk Kütüphanesi Hizmetleri İçin İlkeler*

GLOBAL IMPACT Kurumsal Sorumluluk Öne Çıkanlar

Sayfa 1 Kasım 2016 ULUSLARARASI SIRALAMALARINDA BELARUS UN YERİ

TÜRKİYE'NİN BİLİM, TEKNOLOJİ, SANAYİ VE KALKINMA STRATEJİSİ ASST. PROF. DR. HAKKI ÇİFTÇİ (ÇUKUROVA UNİVERSİTY, TURKEY)

KALKINMA BAKANLIĞI KALKINMA ARAŞTIRMALARI MERKEZİ

Erasmus+ OKUL DEĞERİNİ BİLİN!

1. Çocukları Tanıma Çocukların fiziksel özelliklerini tanıma Çocukların sosyo-ekonomik özelliklerini tanıma

Avrupa'da Okullarda Sanat. ve Kültür Eğitimi

9. Turizm Fuar ve Kongresi. . fuarizmir ARALIK FUAR SONUÇ RAPORU. Organizatörler:

İç Denetimi Öğrencilere Tanıtmaya Yönelik Fikirler

tepav OECD Beceri Stratejisi ve UMEM Projesi Aralık2011 N POLİTİKANOTU Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı

ÖĞRETİM YILI 1. SINIF TÜRKÇE ÜNİTELENDİRİLMİŞ YILLIK DERS PLANI

Çözüm İş Ortakları Kendi ticaret çözümlerinin entegre bir parçası olarak PayPal ödeme yöntemini sunan şirketlerdir.

BİYOTEKNOLOJİ DERNEĞİ /BIOTECHNOLOGY ASSOCIATION. Biyoteknoloji Bülteni

YETİŞKİN EĞİTMENLERİNİN KURS PLANI

Türkiye nin 500 Büyük Hizmet İhracatçısı Araştırması Eğitim Hizmetleri Sektör Kılavuzu 2018

ARILAR OCAK AYI BÜLTENİ

Strasbourg'ta küçük çocukların bakımı

Çok tatil yapan ülke imajı yanlış!

Yayınlarınız için Açık Erişim Modelleri ve Fiyatlandırma Politikaları: BioMed Central Örneği

2017 YILI İLK İKİ ÇEYREK BLOK GRANİT DIŞ TİCARET VERİLERİ

AÇEV AİLE EĞİTİM PROGRAMLARI

2. SINIFLAR PYP VELİ BÜLTENİ (13 Şubat- 24 Mart 2017)

KARŞILIKLI TANIMA ANLAŞMALARI OCAK 2014 GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI AB VE DIŞİLİŞKİLER GENEL MÜDÜRLÜĞÜ YÜCEL KARADİŞ/DAİRE BAŞKANI

Sentez Araştırma Verileri

Basın Sohbet Toplantısı. 14 Temmuz 2009, İstanbul

BULUNDUĞUMUZ MEKAN VE ZAMAN

Sürdürülebilirliği sağlamak ve desteklemek için Travelife a katılın, Avrupa ve dünya çapındaki tur operatörleri ile ortaklaşa çalışın

DİCLE ÜNİVERSİTESİ PROJE KOORDİNASYON UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ

Çocuk Kütüphaneleri ve Kütüphaneciliği

Devletin Bilgi Talepleri ile ilgili Rapor

T.C. KUZEY ANADOLU KALKINMA AJANSI. Kalkınma Ajansları Tarafından Sağlanan Destekler İçin PROJE UYGULAMA REHBERİ

Komisyon 7 Özel Eğitim Komisyonu Kararları

NO 5 Bağıntısız gençler için medya laboratuvarlarında öğretim ve danışmanlık etkileşimli araç

TÜ ROFED TÜRİ ZM BÜ LTENİ

İKTİSADİ ve İDARİ BİLİMLER FAKÜLTESİ

Avrupa yı İnşaa Eden Gençler

ÇANKIRI KARATEKİN ÜNİVERSİTESİ UZAKTAN EĞİTİM UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ (ÇAKUZEM)

Küresel Para Haftasına Katılın!

2.SINIFLAR PYP VELİ BÜLTENİ

Europass a Genel Bakışş. ecdc.europa.eu

TEGEP te Neler Oluyor?

Rapor. kids turkey. TOYZERIA / KIDS TURKEY 2015 Türkiye ve Orta Doğu nun Çocuk Fuarı. ISTANBUL 29 Oct - 01 Nov

UNCTAD DÜNYA YATIRIM RAPORU 2015 LANSMANI 24 HAZİRAN 2015 İSTANBUL

Kimya Kongresi. 28. Ulusal Ağustos 2016 MERSİN. Mersin Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Kimya Bölümü. (Uluslararası Katılımlı)

Proje Destek Programı. Başvuru Rehberi

ETIK RESEARCH ETİK

İçindekiler. Giriş Tarihçe. 4. Tanım Amaç Ekip. 6. Hedef Kitle Duyuru Gelecek 8. Tarih Yer ve Ulaşım..

2017 YILI İLK İKİ ÇEYREK BLOK MERMER TRAVERTEN DIŞ TİCARET VERİLERİ

M-CARE. Anket Sonuçları Raporu - Yönetici Özeti

IFLA/UNESCO Çok Kültürlü Kütüphane Bildirisi

Çocuk Haklarına Dair Sözleşmesinin Uygulanması

MEGEP (MESLEKİ EĞİTİM VE ÖĞRETİM SİSTEMİNİN GÜÇLENDİRİLMESİ PROJESİ)

ÇOCUK HEMŞİRELİĞİ EĞİTİMİNDE BİLİŞİM VE TEKNOLOJİNİN KULLANIMI

PLATFORMUMUZUN YURTDIŞI TANITIM HİZMETLERİ

ZA6285. Flash Eurobarometer 414 (Preferences of Europeans towards Tourism, 2015) Country Questionnaire Turkey

TOPLUMSAL CİNSİYET EŞİTLİĞİNDE GERİ SAYIM BAŞLADI KAMPANYASI DAHA ADİL BİR DÜNYA İÇİN YANIMDA OL

ENGELSİZ YARINLARA, DÖRTNALA ULUDAĞ ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK KÜLTÜR SPOR DAİRE BAŞKANLIĞI ATLISPOR TOPLULUĞU

T.C. ANKARA SOSYAL BİLİMLER ÜNİVERSİTESİ BİLİMSEL ARAŞTIRMA PROJELERİ KOORDİNASYON BİRİMİ PROJE BAŞLIĞI. Proje No:

Birinci Basamak Sağlık Hizmetlerinde Kapı Tutuculuk. Zeliha Öcek

ULUSLARARASI FOUNDATION PROGRAMLARI. Dünyanın önde gelen üniversitelerinden birinde yolculuğunuza başlayın

18. İRAN ULUSLARARASI ELEKTRİK FUARI. 2-5 Kasım 2018

İNGİLTERE VİZE EVRAKLARI

OKUMA YAZMAYA HAZIRLIK ÇALIŞMALARI

Street Smart Marketing

BULUNDUĞUMUZ MEKÂN VE ZAMAN

Yeditepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi. Web Sitesi Yıllık Raporu. Yönetici Özeti. C. Toplam Oturum ve Ziyaretçi Sayılarının Ülkelere Göre Dağılımı

TÜRK BİYOKİMYA DERNEĞİ PREANALİTİK EVRE ÇALIŞMA GRUBU ÇALIŞMALARI

ENERJİ PERFORMANS SÖZLEŞMESİ İLE ATIK SU ISI GERİ KAZANIMI SİSTEMİ

TÜ ROFED TÜRİ ZM BÜ LTENİ

13. ULUSAL PSİKOLOJİK DANIŞMA VE REHBERLİK KONGRESİ BİLDİRİ ÖZETLERİ KİTABI Ekim, 2015 Mersin

ZA5617. Flash Eurobarometer 334 (Survey on the Attitudes of Europeans Towards Tourism in 2012) Country Questionnaire Turkey

AB Destekli Açık Erişim Projeleri: MedOANet ve Pasteur4OA

Plast Eurasia İstanbul 2015 Fuar Sonuç Raporu

DÜNYA SERAMİK KAPLAMA MALZEMELERİ SEKTÖRÜNE GENEL BAKIŞ

BULUNDUĞUMUZ MEKÂN VE ZAMAN

A.ERDAL SARGUTAN EK TABLOLAR. Ek 1. Ek 1: Ek Tablolar 3123

OKUL EĞİTİMİ PERSONELİNE YÖNELİK HAREKETLİLİK PROJESİ

BİRLEŞİK KRALLIK 2011 YILI YAZ TATİLİ REZERVASYONLARI

Projenin Kurumlardaki Faaliyetlere Entegrasyonu. Yetişkinler Kabiliyetlerini Keşfediyorlar

KURSLARI. gerçekleştirilmektedir.

Yaşam alanları ihtiyaca ve koşullara göre değişiklik. gösterir. BULUNDUĞUMUZ MEKÂN VE ZAMAN

PENGUENLER AYI BÜLTENİ AYI BÜLTENİ ANASINIFI EYLÜL- EKİM OCAK BÜLTENİ

MY SCHOOL IS MY HOME NOW ERASMUS+ KA204 PROJESİ

ERASMUS + Spor. AE1- Bireylerin Öğrenme Hareketliliği. AE2- İyi Uygulamaların Paylaşımı ve Yenilik İçin İşbirliği. Kar Amacı Gütmeyen Avrupa Spor

TEMA 1 İZLEME VE DEĞERLENDİRME MEVCUT DURUM ÜST POLİTİKA BELGELERİ. Durum (2015) Hedef. Mali Kaynak Sorumlu. Gerçekleşme Durumu

Rollerimiz, toplumdaki sistemlerin işlemesini sağlar.

Piyasaya Hazırlık Ortaklık Girişimi

Orta-Doğu Avrupa ve Avrasya da Erken Dönem Çocuk Eğitim ve Bakım (EÇEB) Kalitesi. Sarah Klaus Direktör Erken Çocukluk Programı

Transkript:

Türk Kütüphaneciliği 29, 1 (2015), 170-178 İlk Kitabım ve Hazine Sandığım Projesi ve Türkiye İçin Öneriler* Muhittin Gürbüz** Öz Çocukların kütüphane kaynakları ve teknolojileri hakkında bilgi sahibi olmaları ve sorularına kütüphane aracılığı ile yanıt aramaları için gereken bilinç, kütüphaneye erken yaşlarda gelinmesi ile kazandırılmaktadır. Bu düşünceden hareketle dünyada pek çok ülke, çocukların kitaba, kütüphaneye ilgisini çekmek için pek çok proje geliştirmişlerdir. Bunlardan birisi de, ilk kez Birleşik Krallık ta geliştirilen ve başka ülkelerce de uygulanan, yeni doğmuş bebeklere hediye çanta vermektir. Projenin amacı, bebeklere (0-12 ay) ve küçük çocuklara (toddlers, 1-3 yaş) kitap vb. materyalleri içeren bir çantayı ücretsiz olarak hediye etmektir. Bu çalışmada, Birleşik Krallık ta Booktrust tarafından yürütülen Bookstart örneği tanıtılmış ve Türkiye için öneriler ifade edilmiştir. Anahtar Sözcükler: Çocuk kitapları; bookstart; Birleşik Krallık; Türkiye. Abstract An early introduction to the library allows for a comfort level, a willingness to ask for assistance, a place in which to seek answers and to learn about the resources and technologies available there or through the library. This idea has been started in many countries around the world that have this kind of projects to make children interested in books and library. In the United Kingdom, for the first time one of the projects, which is the same idea as in other countries, is to give a bag of books to newborns. The project purpose is to give a free bag, in which are some books and literature aimed at babies (0-12 months) and toddlers (1-3 ages). In this study, Bookstart that is run by Booktrust in UK, has been introduced and some suggestions have been expressed for Turkey. Keywords: Children books; bookstart; United Kingdom; Turkey. Çocuk Haklarına Dair Birleşmiş Milletler Sözleşmesi (1989), yaşı ne olursa olsun her çocuğun, ırk, cinsiyet, din, ulusal ve kültürel geçmiş, dil, sosyal statü, kişisel beceri ve yetenek ayrımı yapılmaksızın, bütün gizilgüçlerinin (potansiyellerinin) gelişimi için bilgi ve materyallere eşit koşullar altında ücretsiz ve açık erişim hakkı olduğunu vurgulamaktadır. Erken beyin gelişimi araştırmaları, konuşmanın, şarkı söylemenin, bebeklere ve çocuklara kitap okumanın, onların konuşma ve dil becerilerine tartışmasız etkisi olduğunu göstermiştir. Çocuğun bulunduğu ortam, onun ilk okuma becerilerinin gelişimine önemli ölçüde katkı sağlar. Tüm dünyadaki ailelerin, yerel kütüphanelerinde bulunan materyallere erişmesi gerekir. Çocukların kütüphane kaynakları ve teknolojileri hakkında bilgi sahibi olmaları ve sorularına yanıt aramaları için * 2016 Dünya Kitap Başkenti adayı olan İstanbul için önerilmiş ve olumlu karşılanmıştır. ** Kütüphaneci, Birleşik Krallık. e-posta: gurbuz13@gmail.com

İlk Kitabım ve Hazine Sandığım Projesi ve Türkiye İçin Öneriler 171 gereken bilinç, kitap ve kütüphane kavramlarının öneminin hem çocuklar hem de ailelerce anlaşılmasıyla mümkün olabilmektedir. Kitaplara ve kütüphane hizmetlerine erken yaşlarda erişim, iki dilli çocuklar gibi özel ihtiyaçları olan çocuklar için daha da önemlidir ve örgün eğitim öncesinde bir başlangıç olarak hizmet vermektedir. Ülkemizde gelişmiş ülkelere göre okuma oranının çok düşük kaldığı yadsınamaz bir gerçektir. Bu durumun diğer sebepleriyle birlikte, konumuzla ilgisi olması bakımından, en önemli nedenlerinden ikisi; çocuklarımıza okuma alışkanlığını kazandıramamak, bir diğeri ise ailelerin bu konuda yeterli bilince sahip olmamasıdır. Bu nedenlerden ötürü, bu program uygulanırken, çocuklara ve ebeveynlere kütüphaneci tarafından verilecek olan kitap ve kütüphanenin önemi ve kütüphanelerden en etkili biçimde nasıl yararlanabilecekleri bilgisinin yanında, elektronik ve yazılı medya kullanımı becerilerini de nasıl geliştirebilecekleri öğretilmiş olacaktır. Erken yaşlardan itibaren kütüphane kullanımı konusunda desteklenen çocuklar, büyük olasılıkla ileriki yıllarda da kütüphane kullanıcısı olmaya devam edeceklerdir. İlk Kitabım ve Hazine Sandığım Projesi Dünyada birçok ülke, çocukların kitaba, kütüphaneye ilgisini çekmek için pek çok proje geliştirmişlerdir. Bunlardan birisi de, ilk kez İngiltere de geliştirilen ve başka ülkelerce de uygulanan, yeni doğmuş bebeklere hediye çanta vermektir. Projenin amacı, bebeklere (0-12 ay) ve küçük çocuklara (toddlers, 1-3 yaş) kitap vb. materyalleri içeren bir çantayı ücretsiz olarak hediye etmektir. Böylece hem çocuğun doğduktan itibaren kitaba, dolayısıyla kütüphanelere ilgisini çekmek, bilinçlenmesini sağlamak, hem de ailelere, vasilere ve bakıcılara kitap ve kütüphane kavramları ile ilgili farkındalık oluşturarak, kendi çocuklarını bu konularda eğitebilme becerilerini artırmaktır. Böylece çocuklara, okumanın keyfini ve bilgiyi keşfetmenin heyecanını yaşamalarında ve hayal güçlerini geliştirmelerinde bir olanak sağlanmış olacaktır. Uluslararası Boyutu ve İngiltere Örneği 1 Bu uygulama dünya genelinde, çoğu gelişmiş olmak üzere, 22 ülkede farklı isimlerle yürütülmektedir. Bu 22 ülke İngiltere örneğini seçmişlerdir. Bebeklere ve çocuklara dünyada ilk kez hediye kitap programını başlatan Bookstart, diğer 22 ülkedeki benzer uygulamalar ile işbirliğine gitmekte ve her türlü desteği sağlamaktadır. Örneğin tavsiye ve rehberlik hizmetinin yanında, materyal desteği de sağlamaktadır. Kitaba Başlangıç (Bookstart) 2 (Birleşik Krallık), Booktrust 3 hayır kurumu tarafından işletilen, dünyada ilk ulusal bebek kitabı verme kurumudur. Kitaba Başlangıç (Bookstart) 1992 de 300 bebekle başlamış, şu ana kadar 10 milyon çocuk 35 milyon kitaba sahip olmuştur 4. Bu program, halk kütüphaneleri, il ve ilçe eğitim müdürlükleri, sağlık merkezleri gibi pek çok ajansın birlikte çalışması ile yürütülmektedir. Bu ajanslar, her bebeğe ücretsiz kitap paketleri, bakıcılar ve aileler ve sosyal dışlanmışlık yaşayan topluluklar için rehberlik materyalleri 1 Diğer ülke örnekleri için bkz: http://www.ifla.org/files/assets/hq/publications/professional-report/100-tr.pdf 2 Ayrıntılı bilgi için bkz. http://www.bookstart.org.uk/ 3 Ayrıntılı bilgi için bkz. http://www.booktrust.org.uk/ 4 Bookstart impact statistics. 5 Şubat 2015 tarihinde http://www.bookstart.org.uk/research/impact/ adresinden erişildi.

172 Tanıtım - Değerlendirme / Reviews Muhittin Gürbüz sağlamaktadırlar. Kitaba başlangıç paketi, genellikle 7-9 aylık bebekleri sağlık kontrolüne gelen sağlık görevlileri tarafından ailelere verilmektedir. Bez bir çantadan oluşan bu paket içinde iki adet karton kapaklı kitap, bir adet tekerleme kitabı, nitelikli bebek kitapları listesi ve kitap önerileri, kütüphaneler hakkında bilgi ve kütüphane üyelik daveti bulunmaktadır. Şiir ya da öykü zamanı gibi resmi olmayan etkinlikler de sunulmaktadır. İngiltere de, 2006 yılından bu yana ek olarak iki paket türü daha uygulanmaktadır; 18 aylık çocuklar için Kitaba Başlangıç Artı (Bookstart Plus), 3 yaşındaki çocuklar için Hazine Sandığım (My Bookstart Treasure Hest). Bookstart ın işbirliği halinde olduğu ülkeler: Avrupa Kanal Adaları Belçika Danimarka Almanya İtalya Hollanda Portekiz İrlanda Cumhuriyeti Sırbistan İspanya İsviçre Asya Japonya Güney Kore Tayland Kuzey Amerika Kanada Amerika Birleşik Devletleri Orta ve Güney Amerika Britanya Virgin Adaları Kolombiya Falkland Adaları Jamaika Okyanusya Avustralya Yeni Zelanda İngiltere Örneğinin Ayrıntıları Bookstart ailelere, çocuklarıyla birlikte, kitaplarla eğlenceli vakit geçirmeleri için, mümkün olduğu kadar erken yaşlardan itibaren destek olmaktadır.

İlk Kitabım ve Hazine Sandığım Projesi ve Türkiye İçin Öneriler 173 Bookstart çocuklara, hayata atılmalarını sağlayacak olan okuma sevgisini aşılamak için, okula başlamadan önceki iki temel yaşta, onlara kitapları ücretsiz olarak hediye etmektedir. Bir annenin Bookstart hakkındaki düşüncesi: Çocuklarınızla kitapları paylaşmak yapabileceğiniz en güzel etkinliklerden biridir. Bu etkinlik pek çok beceriyi geliştirir ve çocuklarınıza kitap okuduğunuzda ve onunla kitaplar hakkında konuştuğunuzda en doğal davranışı sergilemiş olursunuz. Julia Haris 5. Bookstart aile ve çocuklara aşağıdaki olanakları sunar 6 : Ücretsiz kitap hizmetiyle günlük okumayı desteklemek için çocuklarla kitap paylaşır Kitap bulma hizmetiyle yaş ve temaya uygun okumalar önerir Çocuklara kitap sevgisini aşılama esnasında destek ve rehberlik eder Coşkulu ve eğlenceli etkinliklerde diğer ailelerle yakın ilişki kurma fırsatı sunar Çocuklarla birlikte kitap, hikaye ve şiir paylaşımı için gereksinim duyulan çevirim içi (online) alanı sağlar Bookstart Nasıl Çalışır Bookstart programı ortaklıklar üzerinde inşa edilmiştir. Bu program, bağımsız bir hayır kurumu olan Booktrust tarafından işletilmektedir. Bu program, İngiltere Eğitim Bakanlığı ndan sağlanan fonla, Kuzey İrlanda ve Galler Hükümetleri nin katılımlarıyla ve 25 ten fazla çocuk yayıncısının sponsor olmasıyla yürütülmektedir. Program, yerel halk hizmetleri sunan profesyoneller, sağlık görevlileri, kütüphaneciler ve erken yaş uzmanları tarafından koordine edilmekte ve ailelere ulaştırılmaktadır. Yerel Sağlayıcı Booktrust Bookstart Sponsorlar Hükümet Kaynakları (Şekil 1) 7 Kurucular Bookstart ulusal bağımsız yardım kuruluşu olan Booktrust tarafından yürütülmektedir. Booktrust UK de yarı özerk, 25 adet çocuk yayıncısının desteklediği, çoklu işbirliğine dayalı, 5 About us. 5 Şubat 2015 tarihinde http://www.bookstart.org.uk/about-us/ adresinden erişildi. 6 About us. 5 Şubat 2015 tarihinde http://www.bookstart.org.uk/about-us/ adresinden erişildi. 7 Bookstart: Kamu/özel maliyet ortaklığı. 5 Şubat 2015 tarihinde http://www.bookstart.org.uk/about-us/who-we-work-with/ adresinden erişildi.

174 Tanıtım - Değerlendirme / Reviews Muhittin Gürbüz en geniş sosyal sorumluluk ortaklığına sahip bir yardım kurumudur. Bookstart merkezi fonun sağlayıcıları şunlardır: İngiltere Eğitim Bakanlığı Kuzey İrlanda Eğitim Bakanlığı Galler Hükümeti Bütçe Bookstart, özel sektörden büyük oranda destek oluşturmak için hükümetten önemli yatırım kullanan, yenilikçi kamu/özel ortaklığına mükemmel bir örnektir. Çocuk yayıncıları, yazarlar ve çizerlerce önemli oranda desteklenmektedir. Booktrust, Bookstart paketlerini ve tüm öğrenme kaynaklarını ve etkinliklerini İngiltere, Kuzey İrlanda ve Galler deki yerel yönetimlere ücretsiz olarak sağlar. Yerel öncelikleri ve toplum gereksinimleri karşılamak içi her yerel yönetim sağlık merkezleri, kütüphaneler, erken yaş ve çocuk merkezleri ile birlikte çalışır. Hediye Paketleri Bookstart Bebek Paketi sağlık görevlisi tarafından, okul öncesi çocuklar için Bookstart Hazine Sandığı ise kütüphaneciler, erken yaş öğretmenleri, bunun yanında kadın sığınma evi çalışanları, koruyucu aileler, seyahat toplulukları ve diğer gruplar tarafından ailelere bizzat ulaştırılmaktadır. Kitaplar Nasıl Seçilir? Bütün yayıncılar kitaplarını, kitap uzmanlarının oluşturduğu bağımsız bir panel tarafından ve sağlık merkezinden, kütüphaneden, erken yaş eğitim kurumundan uzmanlarca değerlendirilmesi için gönderirler. Kitaplar mutlaka edebi özellik taşımalıdır. Hayal gücü ve merak kıvılcımlarını uyandırmalı, eğlenceli olmalı, ebeveyn ve çocuk tekrar tekrar okuduğunda eğlenebilmelidirler. Kitaplar olumlu ve kapsayıcı olmalı, toplumumuzu yansıtmalıdır. Cinsiyet, ırk ve etnik kutlamaları içermelidir. Kaliteli ve uygun bir görünüme sahip olması önemli olmakla birlikte, sağlık ve güvenlik kurallarında CE belgesine sahip olmalıdırlar. Yayıncılarla Nasıl Çalışır? Tüm çocuk kitapları yayıncılarından, değerlendirilmesi için kitaplarını göndermeleri istenmektedir. Bağımsız kitap uzmanlarından oluşan kitap paneli yılda iki kez toplanmaktadır Seçilen kitap, örnek kitap olarak ücretsiz sağlanmaktadır Çocuk yayınları yılda 4,2 milyon kitaba ve 21 milyon Sterlin değere ulaşmaktadır. Kütüphanelerle Nasıl Çalışır? Kütüphane yetkilileri, yerel organlarla işbirliklerini koordine etmekte ve Bookstart programını yönetmektedirler. Bookstart ın mesajı kütüphane üyeliği, şiir ve hikâye dönemleri gibi

İlk Kitabım ve Hazine Sandığım Projesi ve Türkiye İçin Öneriler 175 faktörlerin tanıtımıyla geniş bir çevreye yayılmaktadır. Bu paketler, kitaplara olan sevginin ilk adımı olması için sağlanmaktadır. Bu şekilde, resmi olmayan öğrenme fırsatını çocuklar, ebeveynler ve bakıcılar için mükemmel bir eğlence ortamında sağlamaktadır. Kütüphaneler, çok çeşitli hizmet alanlarını ve aile öğrenme grupları gibi diğer programlarını ailelere tanıtmaktadırlar. Ebeveynler ve bakıcılar, (anadilleri İngilizce olmayabilir), şarkılara ve şiirlere aşina olmaktadırlar. Ayrıca bu etkinlikler, çocukluk dönemlerinde unutmuş oldukları şarkıları tekrar çocuklar gibi söylemelerine yardımcı olur. Bunun yanında, Şiir Zamanları etkinliklerinin popülaritesi artmaya devam etmektedir ve pek çok kütüphane yönetimi sundukları bu Şiir Zamanı dönemlerinin sayısını artırmaktadırlar. Bookstart Ayı Kulübü Bookstart Ayı Kulübü tüm bebekler ve okul öncesi çocuklar için eğlenceli ve ücretsiz ödül programıdır. İngiltere deki yerel yönetimlerin yarısından fazlasında bu kulüp, ailelere çocuklarının hikâyelerini, kitaplarını ve şiirlerini kendi yerel kütüphanelerinde paylaştıkları zaman ödüller alma şansı sunmaktadır. Bu kulübe katılan çocuklar, Bookstart Ayı Kulübünün etkinliğinin bir parçasında bulunduğunda pasaportlarında bir pul almaktadırlar ve altı puldan sonra sertifika ile ödüllendirilmektedirler. On adet sertifika toplanmasıyla, aileler yerel kütüphanelerinden daha fazla sertifika elde etmek istemektedirler ve kütüphaneciler de aileleri kütüphaneye tekrar gelmeleri konusunda teşvik etmiş olmaktadırlar. Sağlık Uzmanları Bookstart tamamen çocuk gelişimi ile ilgili bir programdır. Dolayısıyla sağlık uzmanları ile yakın işbirliği halinde olmak önemlidir. Bookstart paketleri genellikle aile sağlık görevlisi tarafından verilmektedir. Düzenli kitap paylaşımı, önemli ölçüde davranış kalıpları ve tutumları şekillendirir ve bir çocuğun yaşam fırsatlarını artırır. Bookstart aracılığıyla aşağıdaki faydalar elde edilmiştir: Anne ve Baba bağları güçlenmiştir Erken yaşta dinleme ve iletişim becerileri gelişmiştir Dikkat, yani odaklanma mesafesi artmıştır. Okuryazar öncesi becerileri gelişmiştir. Sosyal beceriler kazanmıştır İlk Öğretmenler Sağlık uzmanları, ilk öğretmenler olarak aileleri tebrik eder ve yerel kütüphanede Tekerleme Zamanı dönemlerinde ve Hikâye Zamanı etkinliklerde resmi olmayan öğrenme fırsatları konusunda aileleri yönlendirirler. Ayrıca, daha fazla öğrenme fırsatları ve temel beceri kursları hakkında ailelere tavsiyelerde bulunabilmektedirler.

176 Tanıtım - Değerlendirme / Reviews Muhittin Gürbüz Erken Yaş Grupları ve Çocuk Merkezleri Erken Yaş Grupları Erken yaş uzmanlarının Bookstart paketlerinin, özellikle Bookstart Hazine Paketinin hediye edilmesi konusunda çok önemli bir role rahiptirler. Çocuk Merkezleri Çocuk merkezi görevlileri, çocukların ve bebeklerin fiziksel, entelektüel ve sosyal gelişimlerini teşvik etmek amacıyla ailelerle ve bakıcılarla birlikte çalışırlar. Böylece okula gitme zamanına kadar gelişimlerini evde sağlayabilmektedirler. Çocuk merkezleri şu noktalarda önemli rol sahibidirler: Bookstart tanıtımı Aileleri paketlerini almaları için diğer erişim noktalarına yönlendirme Hikâyelerin ve tekerlemelerin önemi konusunda model olma ve tanıtma Bazı yetkililer paketleri ailelere doğrudan hediye etme konusunda katılım talebinde bulunabilmektedirler. Bookstart Noktaları 2011 sonlarına doğru, çocuk merkezlerinin ailelere yoğun bir destek sunmasıyla, onlara yardımcı olabilecek yeni bir hedef program, yani Bookstart Noktaları hayata geçirilmiştir. Böylece aileler ve çocukları hikâyeleri, kitapları ve tekerlemeleri güvenle paylaşabilmektedirler. Kitapevleri Bookstart la Nasıl Çalışırlar? Kitapevleri Derneği uzun yıllardır Bookstart ile birlikte çalışmaktadır. Bookstart Bebeğim ve Bookstart Çocuk Paketleri çocukların daha fazla kitaba sahip olmaları için 1 değerinde kitap hediye çeki de içermektedir. Bu hediye çeklerinin yıllık değeri 1,3 milyona ulaşmakta ve 1200 kitapevi bu çekleri kabul etmektedir. Bu listeye Blakwell s, Waterstones ve W.H. Smith gibi mağaza zincirleri de dâhildir. Kitapevlerinin Bookstart la Çalışmasının Diğer Yolları Nedir? Bugüne kadar Bookstart maskotu ayı Manchester, Londra ve Swindon da kamuoyunda farkındalığı artırmak amacıyla caddelerde ziyaretlerde bulunması için davet edilmiştir. UK genelinde kitapevleri ve kütüphanelerce yapılan etkinlikler paylaşılmaktadır. Her yıl kitapevleri tarafından Ulusal Bookstart Haftası tanıtılmaktaddır. Ulusal Kitap Hediye Çekleri (National Book Tokens) nin sponsorluğunda, kitapevleri ve Bookstart Dünya Kitap Günü nü ve Hızlı Okurlar (Quick Reads) etkinliğini desteklemektedir. Bu Program Uygulanırken Çocuklar ve Ailelere Şunlar Sağlanmış Olacaktır: Kitap ve okuma sevgisini özendirmek Bebeklerin ve küçük çocukların konuşma gelişimlerini teşvik etmek

İlk Kitabım ve Hazine Sandığım Projesi ve Türkiye İçin Öneriler 177 Özellikle dilsel ve etnik azınlıkların, dil ve okuma becerilerinin gelişimi için okumanın / sesli okumanın önemini ailelere v.b. bildirmek Çocukların gelişimini ve okul öncesi becerilerini iyileştirmeye yönelik olarak, aileleri ve bakıcıları sesli okuma, kitapların ve diğer materyallerin kullanımı konularında eğitmek Çocuklara, ebeveynlerine ve bakıcılarına diğer ailelerin ve kültürlerin sergilendiği öyküleri tanıtmak Yaşam boyu okur-yazarlık başarısına yol açmak için başarılı kütüphane ziyaretlerini alışkanlık haline getirmek Yetişkinle çocuk arasında keyifli, paylaşımcı ve deneyim kazandırıcı bir fırsat sağlamak Türkiye İçin Takip Edilecek Yol İngiltere örneğinde görebileceğimiz gibi, bu program halk kütüphaneleri, il ve ilçe eğitim müdürlükleri, sağlık merkezleri gibi pek çok ajansın birlikte çalışması ile yürütülmektedir. Dolayısıyla, Türkiye için bu programın yürütme aşamasında Milli Eğitim, Sağlık ve Kültür Bakanlıkları ortaklaşa çalışmalıdırlar. Programın yürütme ilkelerini kapsayan, üç bakanlık arasında bir ortaklık protokolü yapılmalıdır. Programın yürütme merkezi Milli Eğitim Bakanlığı na (MEB) bağlı bir birim olabilir. Programın bütçesi MEB, diğer fonlar ve sponsorlardan karşılanabilir. İki ayrı yaş grubuna ücretsiz verilecek çanta içerisinde aşağıdaki materyaller bulunabilir. İlk gruba yönelik materyaller şunlardan oluşmalıdır (ilk kitabım): Şık, renkli, üzerinde resimler olan bez bir çanta İki adet, resimli, kapağı ve sayfaları sert kâğıttan imal edilmiş, CE sertifikasına sahip kitaplar (12 x 10 ve 10 x 10 cm boyutlarında) Bazı şekillerin (daire, kare ) olduğu, küçük boy, 8-10 sayfalık mini kitap 80 x 20 cm boyutunda, ön yüzünde çocuk ninnilerinin yazılı olduğu, katlanabilen, kuşe kâğıda basılı kitap İçerisinde kitap ve kütüphane sevgisi konusunda, kitapların nerelerden temin edileceğine ilişkin aile fertleri arasında geçen konuşmaların baloncuk yöntemiyle anlatıldığı ve sonunda çocuk kitaplarının tanıtımını içeren, 30 x 22 cm boyutunda, hediye çekinin sayfada olduğu, kuşe kâğıda basılı bir rehber kitap İkinci gruba yönelik materyaller şunlardan oluşmalıdır (hazine sandığım): Şık, renkli, üzerinde resimler olan bez bir çanta İki adet, resimli, kapağı ve sayfaları sert kâğıttan imal edilmiş, CE sertifikasına sahip, kitaplar (12 x 10 ve 10 x 10 cm boyutlarında) Birlikte eğlenmek ve kitap paylaşımı konusunda önemli ipuçlarının ve kılavuzun bulunduğu, kuşe kâğıda basılı bir kitap Çocukların ilgisini çekebilecek, programı temsil edecek bir hayvan figürü kullanılmalıdır.

178 Tanıtım - Değerlendirme / Reviews Muhittin Gürbüz İngiltere de Ayı maskotu/figürü kullanılmaktadır. Ailelerin ve çocukların tekerlemeleri dinleyebilecekleri, yeni çıkan, çok tercih edilen ve tavsiye edilen kitaplar vb. temel bilgilerin etkin bir şekilde verildiği, renkli, eğlenceli bir web sayfası hazırlanmalıdır. Paketlerin Ailelere Ulaştırılması: İngiltere de bebek paketini sağlık görevlileri ev ziyaretleri sırasında, çocuk paketini ise hemşireler, oyun grubu ya da erken yaş eğitim kurumları tarafından verilmektedir. Kanada da ise, yeni çocuk sahibi olmuş tüm anneler hastanede bir hemşire tarafından ziyaret edilmektedir. Bu ziyaret sırasında anneler, Bebeğine Kitap Oku adlı bir kitap çantası ve gelişim/sağlık bilgileri almaktadırlar. Bunların yanında, yeni doğan bebeklerini kendi yerel kütüphanelerine kayıt ettirirken ücretsiz karton kapaklı bir kitap alacakları bilgisi de verilmektedir. Türkiye de doğum sonrası, anne ve bebeği sağlık kontrolü için evde ziyaret eden bir sağlık görevlisi uygulaması bulunmamaktadır. Paketin ulaştırılmasında Kanada örneği seçilebilir ya da Aile Sağlık Merkezleri bu görevi üstlenebilirler. Umarım böyle bir proje tüm Türkiye genelinde, fazla geç kalmadan hayata geçirilir.