2013 - BÜTÇE TASARISI
«Farklı kurumsal kültürlerden gelen birçok kurum Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı çatısı altında birleşti» Aile ve Toplum Hizmetleri Genel Müdürlüğü Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü Çocuk Hizmetleri Genel Müdürlüğü Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü Sosyal Yardımlar Genel Müdürlüğü Şehit Yakınları ve Gaziler Dairesi Başkanlığı Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı -
Bakan Yardımcısı İç Denetim Birimi Başkanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı Destek Hizmetleri Dairesi Başkanlığı Bilgi İşlem Dairesi Başkanlığı Personel Dairesi Başkanlığı - Döner Sermaye İşletme Müdürlüğü Darülaceze Müessesi Müdürlüğü
633 SAYILI KHK İLE BAKANLIĞIN GÖREVLERİ Ulusal düzeyde politika ve stratejiler geliştirmek ve uygulamak, Aile yapısı ve değerlerini korumak, Çocukları her türlü istismardan korumak ve sağlıklı gelişimlerini temin etmek, Kadınlara karşı ayrımcılığı önlemek ve kadın haklarını korumak, Özürlüleri ve yaşlıları her türlü engel, ihmal ve dışlanmaya karşı korumak, Şehit yakınları ile gazilerin her türlü mağduriyet ve mahrumiyetten korunması, Yoksullukla mücadeleye ilişkin ulusal politika ve stratejilerin belirlenmesi ve koordine edilmesi,
633 SAYILI KHK İLE BAKANLIĞIN GÖREVLERİ Toplumun sosyal yardım ve korumaya ihtiyaç duyan kesimlerine yönelik yardım faaliyetlerini düzenli ve etkin bir biçimde yürütmek, Kamu kurumları ve gönüllü kuruluşlar tarafından yürütülen sosyal desteklere ilişkin ilgili ilke, usül ve standartları belirlemek ve bu standartlar çerçevesinde denetimi yapmak, Sosyal yardım ve sosyal hizmet faaliyetlerini merkezi veri tabanı aracılığıyla işlemek, kontrol etmek, izlemek ve geliştirilecek politika, strateji ve önlemler bağlamında değerlendirmek, Sosyal hizmetler ve yardımlar alanındaki uluslararası gelişmeleri ve faliyetleri izlemek ve katkı sağlamak,
İLKELER Arz Odaklı Hizmet Koruyucu Önleyici Yaklaşım Bütüncül Hizmet Sunumu İnsan Odaklı Hizmet Multidisipliner Yaklaşım Kapsayıcı Sosyal Yardım ve Sosyal Hizmet Adil ve Objektif Hedefleme İstihdamı Özendirici Sosyal Yardım ve Sosyal Hizmet Politikası Halka En Yakın Noktadan Hizmet Sunumu Politika üreten, Standart Oluşturan ve Denetleyen Bakanlık Güçlü Birey, Güçlü Aile, Güçlü Toplum
MİSYONUMUZ Birey, aile ve toplum refahını artırmak amacıyla dezavantajlı kesimler öncelikli olmak üzere tüm toplumu hedefleyen katılımcı anlayışla, adil ve arz odaklı bütüncül sosyal politikalar üretmek, uygulamak ve izlemek. VİZYONUMUZ Türkiye nin 2023 e doğru tarihsel yürüyüşünde, mutlu birey ve güçlü ailelerden oluşan müreffeh bir toplum için, zamanın ruhunu yakalayan, değişimi yönetebilen ve buna yönelik dönüşümü gerçekleştiren, sosyal riskleri önleyici sosyal politikalar geliştiren ve uygulayan bir bakanlık olmak.
Sosyal Yardımlar
SOSYAL YARDIM HARCAMALARI 2012(2013?) KURUM İÇERİK 2012 Gider (TL) Kişi Sayısı SYDTF Düzenli Yardımlar (EVEK,ŞESY) 1.064.214.070 SYDTF MEB ve TOKİ'ye Aktarılan 835.170.948 SYDTF Proje Destek Programları 184.160.608 2.101.611 SYGM SYDV'ye Aktarılan Periyodik Pay ve Süreli Yardımlar 1.016.036.489 GSS Prim Ödemeleri 4.072.863.810 7.467.871 2022 Aylıkları 2.911.191.180 1.228.355 TKİ-TTK Süreli Yardım(Yakacak Yardımları) 700.000.000 2.082.620 ENGELLİ VE YAŞLI HİZMETLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Düzenli Yardımlar(Evde Bakım Yardımı) 2.944.114.520 398.335 ÇOCUK HİZMETLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Düzenli Yardımlar 197.859.252 Süreli Yardımlar 1.301.748 49.464 KYK Düzenli Yardım-Burslar 1.036.934.530 377.151 Düzenli Yardım-Yemek Yardımı 262.343.760 304.978 VGM Düzenli Yardımlar-Aşevi, Muhtaç Aylığı, Burs 43.949.530 97.057 MEB Düzenli Yardımlar-Burslar 371.159.020 254.128 BELEDİYELER Süreli Yardımlar 721.997.000 TAZMİNAT NİTELİĞİNDEKİ PRİMSİZ ÖDEMELER Düzenli Yardımlar-Aylıklar 500.000.000 TOPLAM SÜRELİ SOSYAL YARDIMLAR 1.739.335.237 TOPLAM SOSYAL YARDIMLAR 16.863.296.465 SÜRELİ YARDIMLARIN SOSYAL YARDIMLAR 10% İÇİNDEKİ ORANI DÜZENLİ YARDIMLARIN SOSYAL YARDIMLAR İÇİNDEKİ ORANI GSYİH 90% 1.416.817.000.00 0 SOSYAL YARDIMLARIN GSYİH İÇİNDEKİ ORANI 1,19% KONSOLİDE BÜTÇE 360.491.000.000 SOSYAL YARDIM HARCAMALARININ KONSOLİDE BÜTÇE İÇİNDEKİ ORANI 4,68% 9
YOKSULLUK ORANLARI
SOSYAL YARDIM PROGRAMLARI (2003-2013 HAZİRAN) AİLE YARDIMLARI Gıda Yardımları 1 Milyar 436 Milyon TL Barınma 244,08 Milyon TL TOKİ işbirliğinde 831 Milyon TL Yakacak 15,4 Milyon Ton kömür(2013?) İhtiyaç sahibi ailelerin gıda ve giyim gibi temel ihtiyaçlarının karşılanması amacıyla Ramazan ayı ve Kurban Bayramı öncesinde yılda iki kez yapılmaktadır. Oturulamayacak derecede eski, bakımsız ve sağlıksız evlerde yaşayan muhtaç vatandaşlara evlerinin bakım ve onarımı için ayni veya nakdi olarak yapılan yardımlardır. 14.952 konut teslim edilmiştir. Türkiye Kömür İşletmelerinden sağlanan kömür, SYD Vakıfları aracılığı ile ihtiyaç sahibi ailelerin kışlık yakacak ihtiyacının karşılanması amacıyla hane başına en az 500 kg. olmak üzere dağıtılmaktadır.
SOSYAL YARDIM PROGRAMLARI (2003-2013 HAZİRAN) EĞİTİM YARDIMLARI Şartlı Eğitim Yardımı Yıllık ortalama 2 milyon öğrenciye yapılan toplam yardım miktarı 2 Milyar 85 Milyon TL Ücretsiz Ders Kitapları 2 Milyar 146 Milyon TL Eğitim Materyali 866,6 Milyon TL Maddi imkânsızlıklar nedeniyle çocuklarını okula gönderemeyen ailelere, çocuklarının okula devam etmeleri şartıyla, Şartlı Eğitim Yardımı yapılmaktadır. Ödemeler doğrudan anneler adına açılan hesaplara yapılmaktadır. Kız çocukları için daha yüksek tutarda yardım yapılmaktadır. İlköğretim öğrencilerinin ders kitapları ücretsiz verilmektedir. Her eğitim-öğretim yılı başında, ilköğretim ve lisede okuyan fakir ve yardıma muhtaç ailelerin çocuklarının önlük, ayakkabı, çanta, kırtasiye gibi temel okul ihtiyaçları karşılanmaktadır
SOSYAL YARDIM PROGRAMLARI (2003-2013 HAZİRAN) EĞİTİM YARDIMLARI Öğle Yemeği Giderleri (Taşımalı eğitimden yararlanan öğrenci) 1 Milyar 743 Milyon TL Engelli Öğrencilerin Okullarına Ücretsiz Taşınması 40 bin öğrenci için 360 Milyon TL Öğrencilerin Ev Kiralama veya Taşıma, 76 milyon TL MEB ile işbirliği içinde taşımalı eğitim uygulaması kapsamında, okulların bulunduğu merkezlere taşınan yoksul öğrencilere öğle yemeği verilmektedir. Özel eğitime gereksinim duyan öğrencilerin okullara erişiminin sağlanması amacıyla MEB ile işbirliği içinde destek sağlanmaktadır. Taşımalı sistem dışında kalan ilköğretim ve ortaöğretim öğrencilerinin ulaşım, barınma vb. ihtiyaçlarına yönelik destek verilmektedir.
SOSYAL YARDIM PROGRAMLARI (2003-2013 HAZİRAN) SAĞLIK YARDIMLARI Tedavi Destekleri 925,43 Milyon TL (2013 de 934 müş) Şartlı Sağlık Yardımı Yıllık ortalama 900 bin çocuk için 1 Milyar 65 Milyon TL Yoksun vatandaşlarımızın ödeme güçlerini aşan ilaç ve tedavi giderleri karşılanmaktadır. Nüfusun en yoksul kesiminde yer alan ailelere 0-6 yaş arası çocuklarını düzenli olarak sağlık kontrollerine götürmeleri şartı ile düzenli yardım yapılmaktadır. Ayrıca Gebe kadınların doğumlarını hastanede gerçekleştirmeleri ve düzenli olarak doktor kontrolüne gitmeleri şartıyla Gebelik yardımları yapılmaktadır. Ödemeler doğrudan anneler adına açılan hesaplara yapılmaktadır.
SOSYAL YARDIM PROGRAMLARI (2003-2013 HAZİRAN) ENGELLİ YARDIMLARI Engelli İhtiyaç Yardımı 16,75 Milyon TL (önceki aynı) Yoksul engelli vatandaşların topluma uyumunu kolaylaştıracak her türlü araç gereç ihtiyaçlarının karşılanmasına yönelik yürütülen bir sosyal yardım programıdır. ÖZEL AMAÇLI YARDIMLAR Aşevleri yıllık ortalama 30.000 vatandaşımız için 81,93 Milyon TL Afet (Acil Durum) Yardımları 62,81 Milyon TL Aşevleri, işsizliğin ve yoksulluğun belirgin olarak yaşandığı yerlerde, yaşlı, engelli, kimsesiz ve muhtaç vatandaşlarımıza günlük sıcak yemek verilmesi amacıyla işletilmektedir. Deprem, sel, yangın gibi afetlerden zarar gören vatandaşlarımıza destek verilmektedir.
PROJE DESTEKLERİ (2003-2013 HAZİRAN) DESTEKLENEN PROJE SAYISI AKTARILAN KAYNAK DESTEKLENEN KİŞİ/ AİLE SAYISI Gelir Getirici Projeler 18.304 370.038.139 TL 74.870 Istihdam Eğitimi Projeleri 490 12.964.666 TL 10.673 Koyun Yetiştiriciliği Projeleri 287 11.263.915 TL 809 Süt Sığırcılığı Projeleri 523 35.900.207 TL 2.764 TOPLAM 19.604 430.166.927 89.116 KASDEP DESTEKLENEN PROJE SAYISI AKTARILAN KAYNAK DESTEKLENEN KİŞİ/ AİLE SAYISI Damızlık Koyun (Kasdep) 161 104.973.307 TL 7.951 Seracılık (Kasdep) 5 5.466.907 TL 336 Süt Sığırcılığı (Kasdep) 942 923.979.020 TL 64.703 TOPLAM 1.108 1.034.419.234 TL 72.990 DESTEKLENEN PROJE SAYISI AKTARILAN KAYNAK DESTEKLENEN KİŞİ/ AİLE SAYISI Sosyal Hizmet Projeleri 3.322 113.301.351 TL 1.699 Geçici Istihdam Projeleri 743 11.861.088 TL 4.344
SOSYAL YARDIM-İSTİHDAM İLİŞKİSİNİN KURULMASI ÇALIŞMASI Sosyal yardım alan ve başvuru yapan kişiler SOYBİS ve Bütünleşik Sosyal Yardım Hizmetleri Bilgi Sistemi üzerinden İŞKUR veri tabanına kaydedilmektedir. FAALİYETLER 30 HAZİRAN 2013 İTİBARİYLE SON DURUM Kadın Erkek Toplam Kadın (%) Erkek (%) KAYDI YAPILAN 490.902 604.126 1.095.028 44,83 55,17 İŞE YERLEŞTİRİLEN 6.529 26.666 33.195 19,67 80,33 KURSLARA BAŞVURAN 20.183 54.702 74.885 26,95 73,05 İŞSİZLİK SİGORTASINDAN FAYDALANDIRILAN 4.070 33.804 37.874 10,75 89,25
YENİ SOSYAL YARDIM PROGRAMLARI (2012-2013 HAZİRAN) EŞİ VEFAT ETMİŞ KADINLARA DÜZENLİ NAKDİ YARDIM PROGRAMI 29.12.2011 tarih ve 2011/8 sayılı Fon Kurulu kararı ile sosyal güvencesi olmayan, fakir ve muhtaç durumda bulunan eşini kaybetmiş kadınlara yönelik düzenli nakdi sosyal yardım programı başlatılması kararı alınmıştır. Bu kapsamda Bütünleşik Sosyal Yardım Hizmetleri Bilgi Sisteminde gerekli modül yazılım işlemleri tamamlanmış ve 2012 yılı Şubat ayı itibariyle SYD Vakıfları tarafından başvurular alınmaya başlanmıştır. Aylık 250 TL olmak üzere iki ayda bir 500 TL kadınların adlarına bankaya yatırılmaktadır. Mevcut durumda yardım programından 247 bin kadın faydalanmaktadır. 2012-2013 döneminde 735,18 Milyon TL kaynak aktarılmıştır.
YENİ SOSYAL YARDIM PROGRAMLARI (2012-2013 HAZİRAN) MUHTAÇ ASKER AİLELERİNE DÜZENLİ NAKDİ YARDIM PROGRAMI 2013/5 sayılı Fon Kurulu kararı ile askere giden kişilerin fakir ve muhtaç durumda bulunan eşlerine, bekarlarsa annelerine /babalarına aylık 250 TL olmak üzere iki ayda bir 500 TL yardım yapılmaktadır. Bu kapsamda Bütünleşik Sosyal Yardım Hizmetleri Bilgi Sisteminde gerekli modül yazılım işlemleri tamamlanmış ve 2013 yılı Nisan ayı itibariyle SYD Vakıfları tarafından başvurular alınmaya başlanmıştır. Başvurularda hiçbir belge istenmemektedir. Tüm sorgulamalar sistem üzerinden yapılabilmektedir. Aylık 250 TL olmak üzere iki ayda bir 500 TL kadınların adlarına bankaya yatırılmaktadır. 103 bin başvuru alınmıştır. Bu kişilerden 33 bin kişi hak sahibi olmuştur. İlk ödeme Eylül ayında yapılacaktır.
YENİ SOSYAL YARDIM PROGRAMLARI (2012-2013 HAZİRAN) 2022 YAŞLI VE ENGELLİ AYLIKLARI 2022 Sayılı 65 Yaşını Doldurmuş Muhtaç, Güçsüz ve Kimsesiz Türk Vatandaşlarına Aylık Bağlanması Hakkında Kanun gereğince muhtaç olduğu tespit edilen yaşlı ve engellilere yapılan yardımlar olup, 662 sayılı KHK ile Bakanlığımıza devredilmiştir. Kanun kapsamında şu yardımlar yapılmaktadır; - Yaşlılık Aylığı: 660 bin hak sahibine toplam 1 Milyar 551 Milyon TL kaynak aktarılmıştır. - Engelli Aylığı: 521 bin hak sahibine toplam 2 Milyar 703 Milyon TL kaynak aktarılmıştır. - Engelli Yakını Aylığı (18 Yaşından küçük engelliler): 65 bin hak sahibine toplam 286 Milyon TL kaynak aktarılmıştır. - Silikozis Hastalarına Yapılan Yardımlar: 200 bin hak sahibine toplam 1,92 Milyon TL kaynak aktarılmıştır.
YENİ SOSYAL YARDIM PROGRAMLARI (2012-2013 HAZİRAN) GENEL SAĞLIK SİGORTASI GELİR TESPİTİ VE PRİM DESTEĞİ Toplumun her kesiminin sağlık güvencesine kavuşturulması amacıyla 2012 yılında Genel Sağlık Sigortası uygulaması başlatılmıştır. Genel Sağlık Sigortası kapsamında daha önce sağlık güvencesi olmayan kişilerin gelir durumları tespit edilmiş ve gelir durumuna uygun düzeyde prim ödeyerek sağlık güvencesinden faydalanmaları sağlanmıştır. Vakıflar tarafından yapılan gelir testi sonucunda yoksul olduğu tespit edilen vatandaşlarımız, ülkemizde bulunan vatansız ve sığınmacılar gibi aylık ortalama 9 milyon kişinin sağlık primleri Genel Müdürlüğümüz tarafından ödenerek sağlık hizmetlerinden ücretsiz faydalanmaları sağlanmıştır. 2012 Ocak- 2013 Haziran döneminde 6 Milyar 836 Milyon TL prim desteği SGK ya ödenmiştir.
TÜP BEBEK PROJESİ Proje ile Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı ve Acıbadem Sağlık Grubunun işbirliği ile tüp bebek tedavi giderlerini karşılayamayan, yoksul ve tıbbi muhtaçlık belgesine sahip 2500 ailenin tüp bebek tedavilerinin yaptırılması amaçlanmıştır. Proje Kapsamında; Tüp Bebek Proje Modülü hazırlanmıştır. Eylül 2012 tarihinde söz konusu program kapsamında başvurular SYD Vakıflarınca alınarak Modüle kaydedilmiştir. Başvuran yaklaşık 3.000 kişiden hak sahibi olmasına karar verilen 2.400 kişinin bilgileri tedavi olmaları için Acıbadem Sağlık Grubuna iletilmiştir.
SOSYAL YARDIM KARTI PROJESİ Proje PTT ile işbirliği içinde düzenli sosyal yardım alan (ŞNT, Eşi Vefat Eden, 2022 ve Evde Bakım Aylığı) kişilere birer banka kartı verilmesi için çalışmalarda sona gelinmiştir. Amaç Düzenli yardımlardan faydalanan yaklaşık 2 milyon kişinin banka kartı ile alışveriş yapması ve parasını banka kuyruğuna girmeden istediği zaman ATM lerden çekebilmesidir. Mevcut Durum Protokol hazırlıkları karşılıklı mutabakat ile sonuçlanmıştır. Şu ana kadar yaklaşık 800 bin kişiye kart teslimi yapılmıştır. 1 ay içinde yaklaşık 2 milyon kişiye kart verilmiş olacaktır. Kart için vatandaşlarımızdan herhangi bir ücret talep edilemeyecektir. Kart ile alışveriş yapılabilecek, para çekilebilecek ancak vatandaşa kredi (avans) açılamayacaktır. Planlanan Faaliyetler Haziran 2013 te Aile ve Sosyal Politikalar Bakanı Sn. Fatma ŞAHİN ile Ulaştırma Bakanı Sn. Binali YILDIRIM ın basın açıklaması ile işbirliği protokolüne imza atması ve kamuoyuna duyurusunun yapılması. Haziran döneminden itibaren vatandaşlarımızın düzenli yardımlarının Sosyal Yardım Kartı ile alabilmesi.
SOSYAL YARDIM MESAJ SERVİSİ PROJESİ Proje Düzenli sosyal yardım alan (ŞNT, Eşi Vefat Eden, 2022 ve Evde Bakım Aylığı) kişilerin cep telefonlarına ödeme dönemlerinde SMS atılması uygulaması. Amaç Sosyal yardım kartı ile birlikte düşünüldüğünde, ödeme dönemlerinde vatandaşların cep telefonlarına bilgilendirme maksatlı olarak sms atılması yoluyla ödeme kuyrukları engellenecek ve vatandaşlarımızın bilgiye kısa yoldan ulaşması sağlanacaktır. Mevcut Durum Genel Müdürlüğümüz ve PTT Parasal Posta Dairesi ile gerekli görüşmeler yapılarak ödeme dönemlerinde kişilerin cep telefonlarına bilgilendirme içerikli sms atılması hususunda mutabakata varılmıştır. SIFIR MALİYET ilkesi ile uygulanacaktır. Planlanan Faaliyetler Haziran 2013 te Aile ve Sosyal Politikalar Bakanı Sn. Fatma ŞAHİN ile Ulaştırma Bakanı Sn. Binali YILDIRIM ın basın açıklaması ile işbirliği protokolüne imza atması ve kamuoyuna duyurusunun yapılması. Haziran döneminden itibaren düzenli yardım ödemelerinde sms uygulamasına geçilecektir.
KONUTTA ÖDEME UYGULAMASI GENİŞLETİLİYOR Konutta Ödeme 2022 sayılı Kanun kapsamında maaş alan yaklaşık 40 bin Engelli ve Yaşlımızın maaşını konutlarında ödüyoruz. Söz konusu uygulama Evde Bakım Aylığı ve Eşi Vefat Yardımı faydalanıcılarına da yaygınlaştırılacaktır.
BÜTÜNLEŞİK SOSYAL YARDIM HİZMETLERİ PROJESİ PROJE AMAÇ 2009-2016 Yatırım Programı TÜBİTAK ile işbirliği Sosyal yardımlar alanında ortak veri tabanı (yoksulluk envanteri) oluşturmak (6.4 milyon hane) SYGM ve SYDV lerin tüm iş ve işlemlerini elektronik ortama aktarmak, Kamu kurumları tarafından verilen tüm sosyal yardımları merkezi veri tabanında tutmak, STK ve yerel yönetimler ile veri alışverişi yapmaktır. AŞAMA 1-SYGM ve SYDV Entegrasyonu -----> Tamamlandı 2-Kamu Kurumları ile Entegrasyon-----> 15 Kurum ile Tamamlandı 3-Kızılay ve Yerel Yönetimler ile Entegrasyon-----> 2014 MEVCUT DURUM Şartlı Eğitim ve Şartlı Sağlık Yardımları Modülü (Eylül 2010) Yardımlar ve Kaynak Yönetimi Modülü (Ekim 2011) Genel Sağlık Sigortası Modülü (Ocak 2012) Eşi Vefat Etmiş Kadınlara Nakit Destek Modülü (Nisan 2012) Vakıf İnsan Kaynakları Modülü (Nisan 2012) 2022 Modülü (Kasım 2012) Sosyal Konut Modülü (Nisan 2013) Muhtaç Asker Ailelerine Yardım Modülü (Temmuz 2013) Proje Destekleri Modülü (Eylül 2013) Evde Bakım Modülü (Eylül 2013) 26
PUANLAMA FORMÜLÜ PROJESİ PROJE 2009-2013 Yatırım Programı TÜBİTAK ile işbirliği AMAÇ Objektif kıstaslara dayanan, İBBS-1 düzeyinde bölgelerarası farklılığı gözeten Kır-kent ayrımını içeren Hane ziyaretleri sırasında doğrulanabilen, Somut olarak ölçülebilir göstergelere dayalı, Güvenilirlik düzeyi yüksek, Uygulaması kolay puanlama formülleri ile sosyal yardım başvurusu yapan vatandaşların muhtaçlıklarına karar vermektir. MEVCUT DURUM TÜİK tarafından yaklaşık 44 bin hane üzerinde yapılan saha çalışması sonucunda TÜBİTAK tarafından formüller hazırlanarak teslim edilmiştir. Bütünleşik Sosyal Yardım Hizmetleri Bilgi Sistemine hane ziyaret formunun entegrasyonu tamamlanmıştır. Formüllerin sisteme entegrasyonu ile sistem üzerinden izleme süreci devam etmektedir. İzleme sürecinin sonucuna göre 2014 yılında uygulamaya geçirilecektir. 27
- Aile ve Toplum Hizmetleri
Sosyal politika oluşturmak ve var olan sosyal politikaların sonuçlarını ölçmek için sosyal araştırmalar yapmaya devam etmekteyiz. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığımız, aile ve toplum yapımızda meydana gelen değişim tespitleriyle hem kendi politikalarını güncellemekte hem de söz konusu araştırmaların sonuç ve önerilerini paylaşarak diğer kurum ve kuruluşlara da yol gösterici olmaya devam etmektedir.
HANEHALKI TİPLERİ Tek Kişilik Hane Çekirdek Aile Geniş Aile Öğrencilerden/ İşçilerden Oluşan Hane Türkiye 2011 9,6 75,3 14,4 0,7 2006 6,0 80,7 13,0 0,4 YERLEŞİM YERİ Kent 2011 8,6 77,1 13,3 1,0 2006 6,2 83,0 10,3 0,5 Kır 2011 12,1 70,7 17,1 0,1 2006 5,8 76,2 17,9 0,1 Aile ve Toplum Hizmetleri Genel Müdürlüğü Türkiye de Aile Yapısı Araştırması 30
EVLİLİĞİN DURUMU VE BOŞANMA (2000-2012) YILLAR Nüfus (TÜİK ) EVLENME (TÜİK) BOŞANMA NVİ YENİDEN EVLENME NVİ YENİDEN EVLENME % BOŞANILAN KİŞİ İLE YENİDEN EVLENME (NVİ) BOŞANILAN KİŞİ İLE YENİDEN EVLENME % 2000 64.252.000 675.602 122.459 70.805 58 7.562 11 2001 65.133.000 544.322 145.700 74.290 51 7.830 11 2002 66.008.000 510.155 128.818 72.451 56 8.442 12 2003 66.873.000 565.468 96.242 70.810 74 10.407 15 2004 67.723.000 615.357 95.807 73.759 77 11.633 16 2005 68.566.000 641.241 102.598 76.722 75 12.146 16 2006 69.395.000 636.121 100.322 81.348 81 15.584 19 2007 70.215.000 638.311 100.673 82.437 82 14.399 17 2008 71.095.000 641.973 104.035 82.747 80 13.120 16 2009 72.050.000 591.742 117.410 85.345 73 14.879 17 2010 73.003.000 582.715 122.939 88.214 72 14.128 16 2011 73.950.000 592.775 124.019 93.178 75 15.528 17 Aile ve Toplum Hizmetleri Genel Müdürlüğü Türkiye de Aile Yapısı Araştırması 31
AB Türkiye Karşılaştırması Evlenme (binde) Boşanma (binde) 2002 2009 2002 2009 Avrupa Birliği (27 ülke) 4,88 4,51 1,9 2,1 Türkiye 7,36 8,21 1,4 1,6 Not : Eurostat web sitesindeki en güncel veriler 2009 yılına aittir. Kaba evlenme oranı: Belli bir yıl içinde her 1000 nüfus başına düşen evlenme sayısıdır. Kaba boşanma oranı: Belli bir yıl içinde her 1000 nüfus başına düşen boşanma sayısıdır.
EŞLER ARASINDA SORUN YAŞANAN DURUMLARDA DESTEK ALINAN KURUM YADA KİŞİLER Aile büyükleri Akrabalar Kardeşler Çocuklar Uzman kişi veya kurumlar Arkadaşlar Komşular Din adamları Kimseden destek almam Diğer Türkiye 22,0 2,3 2,0 5,9 2,7 1,4 0,4 0,2 62,8 1,4 YERLEŞİM YERİ Kent 22,6 1,9 2,3 5,8 3,6 1,8 0,4 0,2 61,0 1,5 Kır 20,7 3,3 1,2 6,2 0,5 0,5 0,4 0,2 67,1 1,3 CİNSİYET Erkek 20,6 2,3 1,0 4,8 2,5 1,1 0,2 0,2 66,6 1,6 Kadın 23,6 2,3 3,0 7,1 2,9 1,7 0,7 0,1 58,8 1,3 Eşler arasında sorun yaşandığında kimseden destek almayanların oranı yüzde 62,8 dir. Kırsal alanda ve erkeklerde destek alma oranı daha düşüktür. Aile ve Toplum Hizmetleri Genel Müdürlüğü Türkiye de Aile Yapısı Araştırması 33
AİLE Aile kurumunun kurulması, devamı ya da bir nedenle sonlandırılma durumu da dahil olmak üzere üç aşamada (başlarken, devam ederken, sonlandırırken) aile üyelerine yada eşlere eğitim, rehberlik ve danışmanlık desteği yönündeki hizmetlerimizi yapılandırdık: Evlilik Öncesi Eğitim Programı Aile Eğitim Programı Boşanma Süreci Danışmanlığı hizmetleri sunulmaktadır.
AİLE VE TOPLUM HİZMETLERİ Özel Aile Danışma Merkezlerinin açılması ve yaygınlaşmasına ilişkin yasal mevzuat tamamlanmış olup, konu ile ilgili çalışmalar başlatılmıştır. Yurt dışında yaşayan Türk ailelerine yönelik Sosyal Hizmet Politikaları oluşturulacaktır. Aile ve toplum araştırmaları Sivil toplumu ve duyarlılığı geliştirme Güvenli internet Afetler sonrası psiko-sosyal destek (Ör: Van Depremi)
Afet ve Acil Durum Sonrası Psiko-Sosyal Destek Çalışmaları 54.000 hane, 315.000 kişi ziyaret edilmiş, ihtiyaç tespiti yapılmış ilgili kuruluşlara bilgi paylaşımı sağlanmıştır. Konteyner kentlerdeki çocuklara yönelik okul öncesi eğitimi, kütüphane hizmetleri, tiyatro, sinema, gezi ve sosyal etkinlik ile kurs faaliyetleri (satranç, dama, tiyatro, müzik, resim) gerçekleştirildi. Bu faaliyetlerden 0-18 yaş aralığında 150.000 in üzerinde çocuk ve genç faydalanmıştır. Çadır ve konteyner kentlerdeki kadın ve erkeklere yönelik aile içi eğitim, sağlık, eğitim seminerleri, beceri geliştirme, insan hakları eğitim programları ile sinema günleri, kahvaltı programları, piknikler ve şehirlerarası geziler düzenlendi. Bu Faaliyetlerden bu güne kadar yaklaşık 60.000 kişi faydalanmıştır. Bu yöndeki hizmetlerimiz devam etmektedir. Suriye de yaşanmakta olan iç karışıklıktan etkilenerek ülkemize gelen ve Hatay, Kilis, Gaziantep, Osmaniye, Şanlıurfa, Kahramanmaraş, Adıyaman illerindeki kamplarda ikamet eden sığınmacılara yönelik psiko-sosyal destek çalışmaları, eğitim çalışmaları, kreş desteği başta olmak üzere sosyal hizmetler sürdürülmektedir.
AİLE SOSYAL DESTEK PROGRAMI Müracaata dayalı hizmet sunumunun yanı sıra, arz odaklı hizmet anlayışı ile haneye ve kişiye özel hizmet sunmak üzere Aile Sosyal Destek Programını başlattık. Aile Sosyal Destek Programı sayesinde sosyal hizmet ve yardıma ihtiyacı olan aile ve bireylerin bu hizmetlerden ve diğer kamu hizmetlerinden yararlanmaları sağlanarak yaşam koşullarının iyileştirilmesi ve refah seviyelerinin yükseltilmesi amaçlanmaktadır.
AİLE SOSYAL DESTEK PROGRAMI Karabük ilinde yapılan çalışmalar neticesinde tespit edilen sorunlarla ilgili yapılan yönlendirmeler aşağıda yer almaktadır: Merkez ve 5 ilçede olmak üzere toplam 11.133 hane ziyaret edilmiştir. Sosyal yardım (Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfına): 154 Sosyal hizmet (Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürlüğüne): 108 Sağlık (İl Sağlık Müdürlüğüne): 86 İstihdam (İş kur İl Müdürlüğüne):47 Güvenlik (İl Emniyet Müdürlüğüne): 8 Eğitim (İl Milli Eğitim Müdürlüğüne): 12 Yerel yönetim (Karabük Belediyesine): 1
ASDEP
Sosyal Hizmet Merkezleri Vatandaşımızın eğitim, sağlık, güvenlik hizmetleri gibi sosyal hizmetlere de ulaşımını kolaylaştırmak amacı ile daha yaygın bir hizmet ağı ile faaliyet göstermek üzere gündüzlü sosyal hizmet kuruluşlarını tek çatı altında birleştiren Sosyal Hizmet Merkezleri (SHM) ni oluşturduk.
Yarının teminatı Olan Çocuklarımıza Yarının Gözüyle Bakalım ki Yarınlarımız Aydınlık Olsun Çocuk Hizmetleri 41
Hizmet Dönüşüm Esasları Kuruluş Bakımından; Aile yanında destek hizmetlerine, Koruyucu aileye, Evlat edinme hizmetlerine Koğuş Tipi kuruluş bakımından; Çocuk Evi (Apartman Dairesi) Sevgi Evi sistemine 42
Hizmet Dönüşüm Esasları Aile yanında bakım birinci önceliğimiz olmuştur, Bakım standartları yükseltilmiştir, Çocuk Koruma Kanunu ile birlikte suça sürüklenen ve suç mağdurlarına yönelik ihtisas kuruluşları açılmıştır, Sokaktaki çocuklarımıza Yeni Hizmet Modeli ile ulaşılmıştır, Çocuk Hakları Ulusal Strateji haline getirilmiştir. 43
2002 YILI 2012 YIL SONU Hizmet Modeli/Yıllara Göre Çocuk Kalan Kalan Sayısı Kuruluş Kuruluş Çocuk Çocuk Yetiştirme Yurdu 108 7689 70 4671 Çocuk Yuvası 79 8555 48 3484 Sevgi Evi -- -- 43 4086 Çocuk Evi -- -- 600 3506 KBRM - BSRM -- -- 48 1614 Çocuk Yuv.ve Kız Yet. Yurd. (0-18) 13 1459 TOPLAM (Yatılı) 187 16244 822 18820 ÇOGEM 24 5520 39 9300 44
Hizmet Modeli/Çocuk Sayısı 2002 YILI 2012 YILI Koruyucu Aile 515 1420 Evlat Edinme 6976 11863 Aile Yanında Sosyal Ekonomik Destek 12075 36294 Kurum Bakımından Aile Yanına Döndürülen Çocuk Özel Kreş Gündüz Bakımevinden ücretsiz yararlanma 268 8637 576 1147 45
Yapılan Çalışmalar 2012 Koruyucu ve önleyici politikalar birinci öncelik haline getirilmiştir. Çocuk Hakları İzleme Değerlendirme Kurulu oluşturulmuş ve çalışmalarına başlamıştır. BM Çocuk Hakları İzleme Komitesine birleştirilmiş 2 nci ve 3 ncü Ülke Raporu 9 Bakanlıktan üst düzey temsil ile sunulmuş ve Ülkemizin yaptığı çalışmalar Komite tarafından geneli itibariyle memnuniyetle karşılanmıştır. Yeni Anayasa Çalışmasında Çocuk Görüşü Çalıştayı yapılarak TBMM Başkanlığı na sunulmuştur. 46
Yapılan Çalışmalar 2012-2014 yılı sonuna kadar, koğuş tipi kuruluşlarımızın hizmeti sonlandırılarak çocuklarımızın Sevgi Evi ve Çocuk Evine yerleştirilmesine yönelik hizmet dönüşümü planlanmıştır. Buna göre Bakanlığımızın oluşumundan itibaren koğuş tipi hizmet veren 12 kuruluşumuz kapatılmış, 10 Sevgi Evi ve 162 562 Çocuk Evi açılmıştır. Ayrıca kuruluşlarımızdaki 3073 çocuğumuz sosyal ekonomik destek, koruyucu aile ve evlat edinme hizmetinden yararlandırılmış faydalanmıştır. 47
Yapılan Çalışmalar 2012 -Sokakta yaşayan, çalıştırılan ve risk altındaki çocuklara yönelik koruyucu, önleyici ve rehabilite edici çalışmalar yürütülmektedir. Bu alanda faaliyet gösteren 16 STK ile etkin işbirliği sağlamak amacıyla Protokol imzalanmıştır. -Suça sürüklenen ve suç mağduru çocuklara yönelik hizmetlerde ihtisaslaşmaya gidilmiştir. Mevcut kuruluşlar çocukların korunma altına alınma nedenlerine göre ihtisaslaştırılmıştır. 48
Yapılan Çalışmalar 2012 Akademik ve sosyal başarı teşvik edilmiş bu çerçevede; Koruma ve bakım altındaki çocukların ilk defa özel okullara ücretsiz olarak gönderilmesi sağlanmıştır. Bu okullara 2011 yılında 157 çocuğumuzun kaydı yapılmış, bu sayı 2012 yılında % 125 lik artışla 354 e ulaşmıştır. MEB ve Sağlık Bakanlığı ile işbirliği yapılarak kuruluşlarımızda kalan çocuklarımızdan üstün zekalı ve yetenekli olanlar tespit edilmiş olup yeteneklerine göre eğitim almaları için çalışmalarımız halen devam etmektedir. 49
Yapılan Çalışmalar 2012 2012 yılında 363 çocuğumuz üniversite sınavına girmiş ve 238 i bir yüksek öğretim kurumuna yerleştirilmiştir. 2012 yılında 219 çocuğumuz SBS sınavında başarılı olmuştur. Başarılı çocuklar ilk defa TÜBİTAK Bilim Kampına gönderilmiştir. 9 çocuğumuz çeşitli spor dallarında, ulusal ve uluslar arası yarışmalara katılarak dereceler elde etmiştir. 50
Yapılan Çalışmalar 2012 2002 ile 2012 yılları arasında 15.406 gencimiz işe yerleştirilmiştir. Kuruluş bakımı hizmetlerinde standardın sağlanması amacıyla Minimum Standartlar Programı geliştirilmiş, ülke geneline yaygınlaştırma çalışmaları sürmektedir, Türkiye, Kanada ve Peru nun önerisi ile BM nezdinde 11 Ekim Dünya Kız Çocukları Günü olarak kabul edilmiştir. 2012 Yılında ilki gerçekleştirilen ve BM nezdinde özel gündem düzenlenen Panelde ülkemiz büyük bir gururla temsil edilmiştir. 51
Yapılan Çalışmalar 2012 - Türkiye de Korunmaya Muhtaç Çocuklara Yönelik Hizmetlerde Kurumsal Kapasitenin Geliştirilmesi projesi yaklaşık 3 Milyon Euro bütçe ile AB Türkiye Delegasyonu tarafından kabul edilerek uygulamaya geçilmiştir. -Çocuk Erken Tanı ve Uyarı Sistemine (ÇETUS) ilişkin Araştırma Projesi geliştirilmiş, 635 bin TL bütçeli Proje, Kalkınma Bakanlığı 2013 Yılı Yatırım Programına dahil edilmiştir. - Koruyucu Aile Hizmetlerimizin Yaygınlaştırılması Projesi 1.7 Milyon TL bütçe ile hazırlanmış, finansal destek için Milli Piyango Genel Müdürlüğü ne sunulmuştur. 52
Yapılan Çalışmalar 2011-2012 - Uluslararası Spor Değişim Programı Projesi 265 Bin TL bütçe ile Gençlik ve Spor Bakanlığınca kabul edilmiş ve uygulamaya konulmuştur. - Çocuklar için Adalet Projesi Bakanlığımızın yanı sıra, Adalet Bakanlığı, UNICEF, HSYK ve Adalet Akademisi işbirliği ile yürütülmektedir. Proje bütçesi 3,15 Milyon Euro dur. - Okul Öncesi Eğitimin Güçlendirilmesi Projesi MEB ile işbirliği ile yürütülmektedir. Proje bütçesi 16,8 Milyon Euro dur. 53
- Engelli ve Yaşlı Hizmetleri
ENGELLİ HİZMETLERİ Özel ve resmi bakım ve rehabilitasyon merkezlerinin hizmet standartları yükseltilmesi Ulaşılabilirlik Umut Evleri Projesi İstihdam 2 ve daha fazla işçi çalıştırmakta olup, buna ilaveten engelli istihdam eden işyerlerinde 1 yıl süre ile işbaşı eğitimi kapsamında engellinin sigorta pirimi devlet tarafından ödenecektir. Girişimcilik Kamu da (25.563 kadro dolu 20.000 boş kadro) ve Özel Sektörde Engelli (37.982 kişi) İstihdamı
YAŞLI HİZMETLERİ Yaşlılarımızın hayat tecrübelerinden yararlanılması ve aktif yaşlanma yaklaşımına uygun politikalar ve hizmet modelleri oluşturulması Sağlıklı yaşlanmanın sağlanması için gerekli hizmetlerin yaygınlaştırılması Yaşlılara «evde destek» ve «evde bakımı» sağlanması Yaşlıların kurumsal bakımının belediyeler, STK lar ve özel sektör imkanlarından yaralanmak sureti ile geliştirilmesi. Huzurevlerinin sınıflandırılarak kademeli ücretlendirilmesi Bakım yaşlılarının özel huzurevlerinden yararlandırılması
DPT NÜFUS PROJEKSİYONU DPT 2005 Nüfus Projeksiyonlarına göre yaş gruplarına ilişkin dağılım (%) Yıllar 0-14 15-64 65+ 1990 34,52 60,43 5,05 2000 29,67 64,38 5,95 2005 28,15 65,34 6,51 2010 26,23 66,84 6,93 2015 24,05 68,49 7,46 2020 22,78 68,69 8,53 2025 21,64 68,46 9,90 2030 20,65 67,82 11,53 2035 19,60 66,98 13,42 2040 18,58 65,73 15,69 2045 17,73 64,40 17,87 2050 17,07 63,45 19,48 DPT nin nüfus projeksiyonuna göre, 2050 yılında ülke nüfusunun yaklaşık olarak yüzde 20 si 65 yaş ve üzeri yaş grubunda olacaktır. Aile ve Toplum Hizmetleri Genel Müdürlüğü
YAŞLILIK DÖNEMİYLE İLGİLİ YAŞAM TERCİHLERİ Oğlumun yanında kalırım Kızımın yanında kalırım Evimde bakım hizmeti alırım Huzurevine giderim Diğer Fikrim yok Türkiye 2011 29,0 10,2 18,2 9,0 2,3 34,7 2006 57,2 17,5 9,1 1,1 15,1 YERLEŞİM YERİ Kent 2011 24,8 9,9 19,1 10,6 2,4 36,1 2006 51,0 19,4 11,1 1,1 17,3 Kır 2011 41,0 11,2 15,5 4,5 2,0 30,7 2006 66,8 14,6 6,0 10 11,6 CİNSİYET Erkek 2011 30,6 9,1 16,8 8,1 2,8 36,1 2006 58,5 16,4 8,0 1,2 15,9 Kadın 2011 27,4 11,4 19,6 9,9 1,7 33,3 2006 56,2 18,3 10,0 0,9 14,5 2011 yılı verilerine göre, huzurevine gitme eğilimi çok değişmemesine karşın, çocuğunun yanında kalmak isteyenler in sayısında azalma görülmektedir. Huzurevine giderim diyenlerin oranının yüzde 9 olması yaşlılara yönelik politikalarda üzerinde durulması gereken bir orandır. Ülkemizde yaşlıların yaklaşık binde 4 ü kurum bakımı almaktadır. Aile ve Toplum Hizmetleri Genel Müdürlüğü Türkiye de Aile Yapısı Araştırması 58