Gelir tablosu, iģletmenin belli bir dönemde elde ettiği tüm gelirler ile aynı dönemde katlandığı bütün maliyet ve giderleri ve bunların sonucunda iģletmenin elde ettiği dönem net kârı veya zararını gösteren bir tablodur. GELİR TABLOSU A-BRÜT SATIŞLAR 1-Yurt içi Satışlar 2-Yurt dışı Satışlar 3-Diğer Gelirler B-SATIŞ İNDİRİMLERİ(-) 1-Satıştan İadeler(-) 2-Satış İskontoları(-) 3-Diğer İndirimler(-) C-NET SATIŞLAR D-SATIŞLARIN MALİYETİ(-) 1-Satılan Mamuller Maliyeti(-) 2-Satılan Ticari Mallar Maliyeti(-) 3-Satılan Hizmet Maliyeti(-) 4-Diğer Satışların Maliyeti(-) BRÜT SATIŞ KÂRI VEYA ZARARI E-FAALİYET GİDERLERİ(-) 1-Araştırma ve Geliştirme Giderleri(-) 2-Pazarlama, Satış ve Dağıtım Giderleri(-) 3-Genel Yönetim Giderleri(-) FAALİYET KÂRI VEYA ZARARI F-DİĞER FAALİYETLERDEN OLAĞAN GELİR VE KÂRLAR 1-İştiraklerdan Temettü Gelirleri 2-Bağlı Ortaklıklardan Temettü Gelirleri 3-Faiz Gelirleri 4-Komisyon Gelirleri 5-Konusu Kalmayan Karşılıklar 6-Menkul Kıymet Satış Kârı 7-Kambiyo Kârları 8-Reeskont Faiz Gelirleri 9-Diğer Olağan Gelir ve Kârlar G-DİĞER FAALİYETLERDEN OLAĞAN GİDER VE ZARARLAR(-) 1-Komisyon Giderleri(-) 2-Karşılık Giderleri(-) 3-Menkul Kıymet Satış Zararı(-) 4-Kambiyo Zararları(-) 5-Reeskont Faiz Giderleri(-) 6-Diğer Olağan Gider ve Zararlar(-) H-FİNANSMAN GİDERLERİ(-) 1-Kısa Vadeli Borçlanma Giderleri(-) 2-Uzun Vadeli Borçlanma Giderleri(-) OLAĞAN KÂR VEYA ZARAR I-OLAĞAN DIŞI GELİR VE KÂRLAR 1-Önceki Dönem Gelir ve Kârları 2-Diğer Olağan Dışı Gelir ve Kârlar J-OLAĞAN DIŞI GİDER VE ZARARLAR(-) 1-Çalışmayan Kısım Gider ve Zararları(-)
2-Önceki Dönem Gider ve Zararları(-) 3-Diğer Olağan Dışı Gider ve Zararlar(-) DÖNEM KÂRI VEYA ZARARI K-DÖNEM KÂRI VERGİ VE DİĞER YASAL YÜKÜMLÜLÜK KARŞILIKLARI(-) DÖNEM NET KÂRI VEYA ZARARI 61. SatıĢ Ġndirimleri (-) 62. SatıĢların Maliyeti (-) 63. Faaliyet Giderleri (-) 64. Diğer Faaliyetlerden Olağan Gelir ve Karlar 65. Diğer Faaliyetlerden Olağan Gider ve Zararlar (-) 66. Finansman Giderleri (-) 67. OlağandıĢı Gelir ve Karlar 68. OlağandıĢı Gider ve Zararlar (-) 69. Dönem Net Karı (Zararı) 60. BRÜT SATIġLAR İşletmenin esas faaliyetleri çerçevesinde satılan mal/hizmetler karşılığında alınan değerleri kapsar. Satılan mal/hizmetlerle ilgili sübvansiyonlar, satış tarihindeki vade farkları, ihracatla ilgili dönem içinde ortaya çıkan kur farkları ve vergi iadeleri brüt satışlarda gösterilir. 600. Yurtiçi Satışlar 601. Yurtdışı Satışlar 602. Diğer Gelirler 600. Yurtiçi SatıĢlar Yurtiçinde gerçek ve tüzel kiģilere satılan mal ve hizmetler karģılığında alınan değerlerin izlendiği hesaptır. SatıĢ gerçekleģtiğinde oluģan tutar bu hesaba alacak kaydedilir.
601. YurtdıĢı SatıĢlar YurtdıĢına satılan mal ve hizmetler karģılığında alınan değerlerin izlendiği hesaptır. SatıĢlar gerçekleģtikçe hasılat tutarı bu hesaba alacak kaydedilir. Örneğin; iģletme 01.05.2015 tarihinde yurtdıģına 100.000 $ tutarında mal satmıģ, 15.05.2015 tarihinde tahsil edilmiģtir. (01.05 tarihinde kur 1,5 TL, 15.05 tarihinde kur 1,6 TL) -----------------------------------01.05.2015-------------------------------- 120 Alıcılar 150000 601 YurtdıĢı SatıĢlar 150000 Mal satıģ kaydı ----------------------------------15.05.2015--------------------------------- 102 Bankalar 160000 120 Alıcılar 150000 601 YurtdıĢı SatıĢlar 10000 Alacağın Tahsili 602. Diğer Gelirler ĠĢletmenin korunması ihracatı teģvik ya da hükümet politikasına uyma zorunluluğu karģısında oluģan iģletmenin faaliyet hasılatındaki düģüklüğü veya faaliyet zararını gidermek için sermaye katkısı niteliğinde olmayan mali yardımlar (sübvansiyonlar), vergi iadeleri ve satıģ tarihindeki vade farkları, ihracatla ilgili fiyat istikrar destekleme primi vb. hasılat kalemleri bu hesapta izlenir. Dönem içindeki faaliyetlerden doğan sübvansiyon, vergi iadesi, vade farkı tutarları saptanarak ilgili hesaba borç, bu hesaba ise alacak kaydedilir. Örneğin; PeĢin fiyatı 40000 TL olan mal, 50000 TL ye 2 ay vadeli olarak satılmıģtır. ----------------------------------/---/-------------------------------- 120 Alıcılar 59000 600 Yurtiçi SatıĢlar 40000 602 Diğer Gelirler 10000 391 Hesaplanan KDV 9000
Mal satıģ kaydı 61. SATIġ ĠNDĠRĠMLERĠ (-) Net satıģ hasılatına ulaģabilmemiz için brüt satıģlardan indirmemiz gereken değerleri kapsar. Zaten bu tür hesaplardaki (-) iģaretinin koyulması da indirimle ilgili olduğunu gösterir. 610. SatıĢtan Ġadeler (-) 611. SatıĢ Ġskontoları (-) 612. Diğer Ġndirimler (-) 610. SatıĢtan Ġadeler (-) Satılan malların iade edilen bölümünün tutarlarını kapsar. Daha önce yapılan satıģlarla ilgili olarak ilgili hesaba borç, brüt satıģlardan ilgili hesaba alacak kaydedilmiģ malın tutarı, malın kısmen veya tamamen iade edilmesi durumunda 610. SatıĢtan iadeler hesabının borcuna, ilgili hesabın alacağına kaydedilir. Örneğin, iģletme 10000 + %18 KDV ye kredili sattığı mallardan, 2000 + %18 KDV lik kısmı iade edilmiģtir. ----------------------------------/--/----------------------------- 120 Alıcılar 11800 600 Yurtiçi SatıĢlar 10000 391 Hesaplanan KDV 1800 Mal satıģ kaydı ----------------------------------/--/----------------------------- 610 SatıĢtan Ġadeler 2000 191 Ġndirilecek KDV 360 120 Alıcılar 2360 SatıĢtan iade kaydı
611. SatıĢ Ġskontoları (-) SatıĢla ilgili faturaların düzenlenip satıģın gerçekleģmesinden sonra yapılan kasa ve miktar iskontoları bu hesapta izlenir. Uygulanan iskonto ile ilgili 120 Alıcılar hesabına alacak kaydedilirken bu hesaba borç kaydedilir. Kasa Ġskontosu: Kredili satıģlarda alıcının mal bedelini vadesinden önce ödemesi nedeniyle, bu peģin ödeme karģılığında alıcıya belirli oranda indirim yapılmasıdır. Miktar Ġskontosu: Alıcının belli tutarlar üzerinde alıģlarda bulunarak satıcının mal sürümüne katkıda bulunmasından dolayı kendisine belli oran veya tutarlarda indirim yapılmasıdır. Örneğin, iģletme 30.000 TL tutarında kredili mal satmıģtır. Alıcı, kredili borcunu erken ödemek istemiģ bu nedenle ayrıca %10 iskonto yapılmıģtır. Alıcı, iskonto tutarı düģtükten sonra kalan borcunu banka hesabımıza yatırmıģtır. ----------------------------------------/--/------------------------------- 120 Alıcılar 30000 600 Yurtiçi SatıĢlar 30000 Mal satıģ kaydı ----------------------------------------/--/------------------------------- 611 SatıĢ Ġskontoları 3000 102 Bankalar 27000 120 Alıcılar 30000 SatıĢ iskontosu kaydı 612. Diğer Ġndirimler Satıcı tarafından alıcının hesabına malın sevki sırasında ödenen giderleri ifade eden ve satılan mallara ait olan sevk giderleri, satılan malların hatalı ve noksan olması ya da taģıma sırasında hasara uğramıģ olması nedeniyle yapılması zorunlu indirimler ile satıģ vergileri, fonlar ve benzerleri bu hesapta gösterilir. Satılan mal/hizmet bedelinden yapılan indirim, hasılatla iliģkilendirilmeden 612. Diğer Ġndirimler hesabına borç, ilgili hesaplara alacak kaydedilir.
62. SATIġLARIN MALĠYETĠ ĠĢletmenin dönem içindeki stok hareketleri ile satılan mamul, yarı mamul, ilk madde malzeme ile ticari mal gibi maddelerin ve satılan hizmetlerin maliyeti bu hesaplarda gösterilir. 620. Satılan Mamuller Maliyeti 621. Satılan Ticari Mallar Maliyeti 622. Satılan Hizmet Maliyeti 623. Diğer SatıĢların Maliyeti 620. Satılan Mamuller Maliyeti Satılan mamullerin maliyetinin kaydedildiği hesaptır. Satılan mamullerin maliyet tutarı 152. Mamuller hesabına alacak, bu hesaba ise borç kaydedilir. 621. Satılan Ticari Mallar Maliyeti Aldığımız malda hiçbir değiģiklik yapmadan yani sadece satmak için aldığımız malların maliyetini kapsar. Satılan ticari malın maliyet tutarı 153. Ticari Mallar hesabına alacak, bu hesaba ise borç kaydedilir. 622. Satılan Hizmet Maliyeti Üretilen hizmetlerle ilgili giderlerin kaydedildiği hesaptır. Üretilen hizmetle ilgili giderler niteliklerine göre, eģ zamanlı kayıt sistemine tabi olan ve 7/A seçeneğini uygulayan hizmet iģletmeleri 741 Hizmet Üretim Maliyeti Yansıtma Hesabı alacağı ile, 7/B seçeneğini uygulayan küçük iģletmelerde 799 Üretim Maliyeti Hesabı alacağı ile, bu hesaba borç olarak kaydedilir. 622. Satılan Hizmet Maliyeti xxx 741. Hizmet Üretim Maliyeti xxx (799. Üretim Maliyeti xxx) 623. Diğer SatıĢların Maliyeti ĠĢletmenin esas faaliyet konusu ile ilgili diğer satıģ gelirlerinin elde edilmesi için yapılan giderlerin izlendiği hesaptır. Hesaplanan satıģların maliyeti bu hesabın borcuna kayıt edilir.
63. FAALĠYET GĠDERLERĠ Dönem sonunda maliyet hesaplarındaki ilgili giderlerin gelir tablosuna aktarılması için kullanılır. Gider hesaplarında açılıģ kayıtları daima borç taraflıdır. 630 ARAġTIRMA ve GELĠġTĠRME GĠDERLERĠ 631 PAZARLAMA, SATIġ ve DAĞITIM GĠDERLERĠ 632 GENEL YÖNETĠM GĠDERLERĠ 630 AraĢtırma ve GeliĢtirme Giderleri Dönem sonunda maliyet hesaplarına kaydedilen AR-GE giderlerinin gelir tablosuna aktarılmasında kullanılır. Dönem sonunda maliyet hesaplarından olan 750 ARAġTIRMA ve GELĠġTĠRME GĠDERLERĠ hesabının borcunda biriken tutar, 751 ARAġTIRMA ve GELĠġTĠRME GĠDERLERĠ YANSITMA HESABI yardımıyla 630 ARAġTIRMA ve GELĠġTĠRME GĠDERLERĠ hesabına aktarılır. Örnek: Dönem sonunda maliyet hesaplarından araģtırma ve geliģtirme giderleri hesabının borç kalanı 100.000 TL'dir. 751 AraĢtırma ve GeliĢtirme Giderleri Yansıtma 100000 750 AraĢtırma GeliĢtirme Giderleri 100000 630 AraĢtırma GeliĢtirme Giderleri 100000 751 AraĢtırma ve GeliĢtirme Giderleri Yansıtma 100000 ** Önemli: Eğer Ar-ge giderleri bilançoda aktifleģtirildiyse 750 Ar-ge Giderleri hesabı yerine 263 Ar-ge Giderleri hesabı kullanılmıģtır. 631. Pazarlama SatıĢ ve Dağıtım Giderleri Dönem sonunda pazarlama, satıģ ve dağıtım giderleri maliyet hesabında biriken tutarların gelir tablosuna aktarımı için kullanılır. Dönem sonunda 760 PAZARLAMA, SATIġ ve DAĞITIM GĠDERLERĠ hesabında biriken tutar, 761 PAZARLAMA, SATIġ ve DAĞITIM GĠDERLERĠ YANSITMA HESABI yoluyla 631 PAZARLAMA, SATIġ ve DAĞITIM GĠDERLERĠ hesabına aktarılır.
632. Genel Yönetim Giderleri Dönem sonunda maliyet hesaplarından genel yönetim giderleri hesabında biriken tutarların gelir tablosuna aktarılması için kullanılır. Dönem sonunda 770 GENEL YÖNETĠM GĠDERLERĠ hesabında biriken tutar, 771 GENEL YÖNETĠM GĠDERLERĠ YANSITMA HESABI yoluyla gelir tablosu hesaplarından 632 GENEL YÖNETĠM GĠDERLERĠ hesabına aktarılır. 64. DĠĞER FAALĠYETLERDEN OLAĞAN GELĠR VE KARLAR ĠĢletmenin esas faaliyeti dıģında iģtiraklerden ve bağlı ortaklıklardan elde edilen temettü (kar payı) geliri ve faiz ve diğer temettü gelirleri, temettü faizleri, kambiyo karları, kira gelirleri, menkul kıymet satıģ karları gibi diğer faaliyetlerden elde edilen gelir ve karlardan oluģur. 640. ĠĢtiraklerden Temettü Gelirleri 641. Bağlı ortaklıklardan Temettü Gelirleri 642. Faiz Gelirleri 643. Komisyon Gelirleri 644. Konusu Kalmayan KarĢılıklar 645. Menkul Kıymet SatıĢ Karları 646. Kambiyo Karları 647. Reeskont Faiz Gelirleri 649. Diğer Olağan Gelir ve Karlar 640. ĠĢtiraklerden Temettü Gelirleri izlenir. ĠĢletmelerin sermayelerine katıldıkları iģtiraklerden elde ettikleri temettü gelirleri bu hesapta 132 ĠĢtiraklerden Alacaklar xxx 640 ĠĢtiraklerden Temettü Gelirleri xxx
641. Bağlı ortaklıklardan Temettü Gelirleri ĠĢletmenin bağlı ortaklıklarından elde ettikleri temettü gelirinin izlendiği hesaptır. 133 Bağlı Ortaklıklardan Alacaklar xxx 641 Bağlı ortaklıklardan Temettü Gelirleri xxx 642. Faiz Gelirleri Kısa ve uzun vadeli her türlü mali yatırımlardan elde edilen faiz gelirinin izlendiği hesaptır. 643. Komisyon Gelirleri Tahakkuk eden (kesinleģen, gerçekleģen) komisyon gelirlerinin izlendiği hesaptır. Esas faaliyet konusu dıģındaki bir iģlemden dolayı tahakkuk eden komisyon gelirleri bu hesabın alacağına kaydedilir. Dönem sonunda 690 Dönem Kar veya Zararı hesabına aktarılarak kapatılır. 644. Konusu Kalmayan KarĢılıklar Varlık hesapları için ayrılan karģılıkların iptal edilen tutarlarının izlendiği hesaptır. Ġptal edilen karģılık bu hesabın alacağına, ilgili varlık hesabının borcuna kaydedilir. Dönem sonunda 690 Dönem Kar veya Zararı hesabına aktarılarak kapatılır. Örneğin, ABC iģletmesi 10.10.2015 tarihinde Ali Bey e senet karģılığında 20.000 + %18 KDV mal satmıģtır. 121 Alacak Senetleri 23600 600 Yurtiçi SatıĢlar 20000 391 Hesaplanan KDV 3600 ABC iģletmesinin Ali Bey e mal satıģı
Ali Bey in borcunu ödeyemeyeceği anlaģılmıģ ve ABC iģletmesine borcu kadar karģılık ayrılmıģtır. 128 ġüpheli Ticari Alacaklar 23600 121 Alacak Senetleri 23600 Senetli alacağın Ģüpheli hale gelmesi 654 KarĢılık Giderleri 23600 129 ġüpheli Ticari Alacaklar KarĢılığı (-) 23600 ġüpheli ticari alacak için karģılık ayrılması ABC iģletmesi önceden tamamı için karģılık ayırdığı Ali Bey den 23600 TL lik alacağının 5000 TL lik kısmını 11.11.2015 tarihinde tahsil etmiģ ve kalanının tahsil ihtimali ortadan kalkmıģtır. 100 Kasa 5000 129 ġüpheli Ticari Alacaklar KarĢılığı(-) 23600 128 ġüpheli Ticari Alacaklar 23600 644 Konusu Kalmayan KarĢılıklar 5000 KarĢılık tutarının iptali
645. Menkul Kıymet SatıĢ Karları Menkul kıymet (hisse senedi, tahvil, bono vb) satıģ karlarının izlendiği hesaptır. Menkul kıymetler alıģ değerlerinin üzerinde bir değerden satıldığında ortaya çıkan kar bu hesabın alacağına, ilgili hesabın borcuna kaydedilir. X iģletmesi 4.5.2015 tarihinde geçici amaçla 20.000 TL ye satın aldığı XGYO Ģirketinin hisse senetlerini 25000 TL ye satmıģtır. Ayrıca satıģ tutarı üzerinden %5 komisyon ödenmiģtir. 100 Kasa 23750 653 Komisyon Giderleri 1250 110 Hisse Senetleri 20000 645 Menkul Kıymet SatıĢ Karları 5000 Hisse senetlerinin karlı satılması 646. Kambiyo Karları ĠĢletmenin yabancı paralı iģlemlerden dolayı elde ettiği kambiyo karlarının izlendiği hesaptır. Yabancı paralı iģlemlerden doğan karlar bu hesabın alacağına, ilgili hesabın borcuna kaydedilir. ** Dönem içinde ihracatla ilgili ortaya çıkan kur farkları, bu hesaba değil, 601 YurtdıĢı SatıĢlar hesabına kaydedilir. 647. Reeskont Faiz Gelirleri Borç senetleri reeskont faizleri ile önceki dönemde kaydedilen alacak senetleri reeskontunun yeni dönemin baģındaki iptallerinden oluģan gelirlerin izlendiği hesaptır. ĠĢletmenin senetli borçlarına dönem sonunda yapılan reeskont iģlemi sonucunda hesaplanan reeskont tutarı 322 Borç Senetleri Reeskontu hesabının borcuna, bu hesabın alacağına kaydedilir. Örneğin, A iģletmesi 31.12.2015 tarihinde 321 Borç Senetleri hesabına kayıtlı 80000 TL lik borcun vadesi 15.03.2016 ve faiz oranı %20 dir. ĠĢletme bilanço gününde senedini tasarruf değeri ile değerlemeye karar vermiģtir.
Senet Değeri x Gün Sayısı x Faiz Oranı Reeskont Faiz Geliri = -------------------------------------------------- 36500 x (Gün Sayısı x Faiz Oranı) 80000 x 74 x 20 Reeskont Faiz Geliri = ------------------------ = 3.117 36500 x (74 x 20) ---------------------------------------31.12.2015-------------------------------------------------- 322 Borç Senetleri Reeskontu (-) 3117 647 Reeskont Faiz Gelirleri 3117 Borç senetleri reeskont tutarının kaydı. ---------------------------------------01.01.2016--------------------------------------------------- 657 Reeskont Faiz Giderleri 3117 322 Borç Senetleri Reeskontu (-) 3117 Borç senetleri reeskont tutarının kaydı 649. Diğer Olağan Gelir ve Karlar Yukarıda belirtilen hesapların hiçbirinin kapsamına girmeyen diğer olağan gelir ve karların izlendiği hesaptır. Diğer olağan gelir ve karlar, ilgili hesabın borcuna, bu hesabın alacağına kaydedilir. Örneğin, demir ticareti yapan bir Ģirketin kira geliri elde etmesi gibi. 67. OLAĞANDIġI GELĠR VE KARLAR ĠĢletmenin esas faaliyet konusu ile ilgili olmayan, sık sık veya düzenli olarak ortaya çıkmayan olay ve geliģmeler nedeniyle ortaya çıkan gelir ve karlar bu grupta yer alır. ĠĢletmenin olağandıģı gelir ve karları duran varlık satıģ karları, önceki dönem gelir ve karları, sayım fazlaları, alınan tazminatlar ve benzer gelir ve karlardan oluģur. 671 Önceki Dönem Gelir ve Karlar Hesabı 679 Diğer OlağandıĢı Gelir ve Karlar Hesabı 671 Önceki Dönem Gelir ve Karlar Hesabı Ġçinde bulunulan dönemden önceki dönemlere ait olan ve bu dönemlerin mali tablolarına hata ya da unutulma nedeniyle yansıtılamayan gelirlerin ve karların izlendiği hesaptır. Önceki dönemleri ait gelir ve karlar bu hesabın alacağına kaydedilir.
Örneğin; iģletme aktifinde kayıtlı demirbaģını 10.10.2015 tarihinde KDV hariç 10000 TL ye peģin olarak satmıģtır. DemirbaĢın aktifteki değeri 11000 TL olup birikmiģ amortismanı ise 2000 TL dir. 100 Kasa 11800 257 BirikmiĢ Amortismanlar 2000 255 DemirbaĢlar 11000 391 Hesaplanan KDV 1800 549 Özel Fonlar 1000 Maddi duran varlığın karlı satılması. ĠĢletme 2015 döneminde karlı sattığı duran varlıktan ayırdığı 500 TL lik yenileme fonunu 2015 yılında kullanmaktan vazgeçmiģtir. 549 Özel Fonlar 1000 671 Önceki Dönem Gelir ve Karları 1000 Yenileme fonunun gelirlere aktarılması. 679 Diğer OlağandıĢı Gelir ve Karlar Hesabı Diğer olağandıģı gelir ve karlar hesabı, iģletmenin arızi nitelik taģıyan ve daha önce açıklanan hesapların kapsamına girmeyen gelir ve karların izlendiği bir hesaptır. Diğer olağandıģı gelir ve karlar tahakkuk ettikçe, ilgili hesabın borcuna, bu hesabın alacağına kaydedilir. Örneğin; ĠĢletme, aktifinde kayıtlı demirbaģını 25.07.2014 tarihinde %18 KDV hariç 5.000 TL.ye peģin satmıģtır. DemirbaĢın aktifteki değeri 5.500 TL. olup, birikmiģ amortismanları ise 1.000 TL dir.
100 Kasa 5900 257 BirikmiĢ Amortismanlar 1000 255 DemirbaĢlar 5500 391 Hesaplanan KDV 900 679 Diğer OlağandıĢı Gelir ve Karlar 500 Maddi duran varlığın karlı satılması. Gelir Hesaplarının Kapatılması Gelir ve gider hesapları iģletmenin faaliyet sonucunu oluģturan hesaplardır. Sonuç hesapları olarak da isimlendirilen bu hesapların, iģletme faaliyet sonucunu ortaya koyabilmesi için dönem sonunda gerekli ayarlama ve düzeltme kayıtları yapıldıktan sonra 690 Dönem Kar veya Zarar Hesabına devredilerek kapatılması gerekir.