ELEKTRONİK TABLOLAMA Aritmetiksel işlemler ve mantısal karşılaştırmaların yapıldığı programlar elektronik tablolama programlarıdır. Günümüzde yaygın olarak kullanılan elektronik tablolama programlarından biri Microsoft Office paket içinde yer alan Excel programıdır. MS Excel in 2003, 2007, 2010, 2013 sürümleri kullanılmaktadır. Bu sürümlerin kullanım açısından farklılıkları olmasına rağmen birinin kullanım mantığını öğrenen için diğerlerini kullanmak sorun oluşturmamaktadır. Ticarethaneler, bürolar, muhasebeciler, okul idareleri excel in kullanıldığı yerlere örnek olarak verilebilir. 1-)EXCEL E GİRİŞ a-)tanımlar Excel in çalışma alanı satır(yatay bloklar) ve sütunlardan(dikay bloklar) oluşmaktadır. Bunların kesişmesiyle oluşan kutulara hücre adı verilir. Hücreleri oluşturan satırlar 1, 2, 3 gibi sayılarla, sütunlar ise A,B,C gibi harflerle isimlendirilir. Bir hücreyi oluşturan sütunun harf ile satırın numarası, o hücrenin adresini belirler. Örneğin D7 hücresi, D sütunun 7. satırı göstermektedir. Bu hücrelerin oluşturduğu alana ise çalışma sayfası adı verilir. b-)excel i Açma Başlat menüsü Tüm Programlar Microsoft Office Microsoft Office Excel 2007 adımları takip edildiğinde Excel programı açılır c-)genel Excel Görünümü
d-)kısayollar Ctrl+N.:Yeni Sayfa Aç Ctrl+P.:Yazdır Ctrl+V.:Yapıştır Ctrl+O.:Dosya Aç Ctrl+X.:Kes Ctrl+Z.:Geri Al Ctrl+S..:Dosya Kaydet Ctrl+C.:Kopyala Ctrl+Y.:İleri Al F1 :Excel Yardım F2 :Bulunduğu hücreden yazmaya başla F4 :Bulunduğu sayfayı kapatır F5..:Git-Başvuru Açar F6-F10..:Faresiz menü yönetimi sağlar F7..:Yazım denetimi sağlar F8..:Faresiz çoklu hücre seçimi F11 :Grafik alanı açar F12 :Farklı Kaydet Alt+Tab..:Pencereler arası geçmiş e-)kaydetme Ofis düğmesinden kaydet veya farklı kaydet, ctrl+s veya F12 tuşları belgeyi kaydetmeye yarar. Kaydedilen bir Excel dosyasının uzantısı farklı formatlarda bulunmasına rağmen genellikle xls veya xlsx olarak kaydedilir. xls 2003 versiyonu ve daha eski sürümlerde, xlsx ise 2007 ve sonrası versiyonların standart uzantısıdır. 2007 ve sonrasındaki Excel versiyonları hem xls hem de xlsx dosyalarını açarken 2003 ve öncesinde xlsx versiyonun açabilmek için bir hizmet paketi yüklemek gerekir. Ayrıca bu bölümden belgeleri pdf, xps veya diğer dosya biçimlerine çevirebiliyoruz. f-)belge Alışverişi Excel de hazırlanmış belgeler E-posta ya da İnternet Faksı yoluyla başka ortamlara gönderilebilir. Belge alışverişi için Ofis düğmesine tıklayıp Gönder seçeneği seçilir. Gönder seçeneği ile belge; E-posta, PDF eki, XPS eki ve İnternet Faksı olarak gönderilebilir. 2-)SAYFA GÖRÜNÜM İŞLEMLERİ a-)sayfa Görünümü Değiştirme Excelde sayfa görünümünü değiştirmek için Görünüm sekmesinden Belge Görünümleri değiştirme kullanılır. b-)göster/gizle Cetvel, Kılavuz Çizgiler, Başlıklar ve Formül Çubuğu Görünüm sekmesinden Göster/Gizle kullanılır. c-) Görünümü Ölçeklendirme(Zoom) yapılır Görünümü ölçeklendirme işlemleri Görünüm sekmesindeki Yakınlaştır bölümünden
e-)pencereler Çalışma Pencereler çalışmak için Görünüm sekmesinden Pencere bölümünden faydalanabiliriz. 3-)TEMEL İŞLEMLER a-) Hücreye veri yerleştirme Excel de bir hücre seçildikten sonra klavyeden veri girişi yapılır. Daha sonra Enter tuşuna basılarak giriş işlemi tamamlanır. Hücreye veri girişi yapıldıktan sonra Enter tuşuna basıldığında bir alt hücre aktif hâle gelir. Tab tuşuna basılırsa hücrenin sağında yer alan hücre etkinleşir. Klavyedeki ok tuşları kullanılarak da hücreler aktif hâle getirilebilir. Hücreye veri girildiğinde, girilen veriler hem hücrenin içinde hem de formül çubuğunda görülür. Kullanıcı isterse formül çubuğunu tıklayarak verileri değiştirebilir. b-)hücreye formül girme Excel de bir hücreye formül girmek için formülün başına eşittir (=) işareti konmalıdır. Excel, hücreye girilen formülü eşittir işaret ile algılamaktadır. Eşit işaret olmadan girilen bir formülü Excel formül olarak değerlendirmez. Excel de aritmetiksel ve mantısal birçok türde formül kullanılabilmektedir. c-)veri seçimi Tek hücre seçimi--------- Sol tıklama Bitişik çoklu seçim-------- Sol tıkla+sürükle Satır veya Sütun Seçimi-- İsim üstünde tek tıklama Ayrık çoklu seçim-------- Shift+fare seçimi Bir hücre seçiliyken klavyeden Shift+Boşluk tuşuna basıldığında satır, Ctrl+Boşluk tuşuna basıldığında ise sütun seçilebilir. d-)hücre İçeri Silme Delete tuşu seçili hücre veya hücreleri siler. e-)bul ve Değiştir Bulmak için Ctrl+F, Değiştirmek için Ctrl+H
f-)satır Sütun İşlemleri Seçili satır/sütun silme için------ Seçili Satır/Sütun üzerinde fare sağ tıkla->sil Satır sütun eklemek için-------- Seçili Satır/Sütun üzerinde sağ tıkla->ekle g-)veri Sıralama ve Filtreleme Excel de bir sütunda yer alan verileri belli bir düzene göre sıralamak mümkündür. Bunun için Giriş sekmesi Düzenle grubunda Sırala ve Filtre Uygula komutu kullanılmaktadır. Sıralama düğmesi ile büyükten küçüğe, küçükten büyüğe sıralama işlemleri yapılabileceği gibi özel sıralama seçeneği ile belirlenecek özel ölçütlere göre de veriler sıralanabilir. 4-)FORMÜLLER Formüller, bir sayfadaki verileri kullanarak işlem yapan denklemlerdir. Bir formülde, aynı sayfadaki diğer hücreler, aynı kitabın diğer sayfalarındaki hücreler veya diğer kitapların sayfalarındaki hücrelerde kayıtlı değerler ya da metinler kullanılabilir. Formül yazarken dikkat edilmesi gereken hususlar: Her formül = eşittir işaret ile başlar. Formülde karakter dizileri ve boşluklar tırnak içinde yazılır. Formülde matematiksel ifadeler doğru ve eksiksiz yazılmalıdır. Fonksiyon, bağımsız değişken olarak adlandırılan özel değerleri belli bir sırada veya yapıda kullanarak hesaplamaları gerçekleştiren önceden tanınmış formüllerdir. Formüller formül çubuğuna yazılır. Ayrıca tüm fonksiyon ve formülleri formüller sekmesinden ulaşabiliriz. a-)temel Aritmetik ve Mantık Formüllerini Kullanma Excel çalışma sayfasında formüller oluşturulurken işlemlerin öncelik sırasının bilinmesi doğru sonuca varılması bakımından çok önemlidir. Aksi takdirde bulunacak sonuçlar yanlış olacaktı. Formüllerdeki başlıca işlemlerin öncelik sırası aşağıda belirtildiği şekildedir:
b-)standart Hata İletileri c-)otomatik Doldur-Kopyala Excel de dizi oluşturmanın en kısa yolu otomatik doldurma yöntemidir. Otomatik doldurma yöntemiyle, aylar, yıllar, haftanın günleri vb. çok kısa bir şekilde istenilen sayıda yazdırılabilir. Otomatik doldurma seçenekleri ile haftanın günlerini yazdırmak için hücreye haftanın herhangi bir günü yazılır. Hücrenin sağ alt köşesine gelindiğinde hücrenin işaretçisi siyah art halini aldığında farenin sol tuşu ile aşağıya doğru istenilen miktarda sürüklenir. Doldurmalarda ve kopyalamalarda bir formülü doldururken formülde değişmesini istemediğiz değerlerin başına $ işareti konur. d-)fonksiyonlarla Çalışma Excel de birçok alanda fonksiyonlar yazılabilir. Bu fonksiyonlar; finansal, tarih ve saat, matematik ve trigonometri, istatistiksel, arama ve başvuru, veritabanı, metin, mantısal, bilgi, mühendislik ve küp alanın da olabilir. Formül ve fonksiyonlar formül çubuğuna yazılmaktadır. Excel de yüzlerce formül bulunmaktadır. Bunları hepsini öğrenmek bir uzmanlık istemekle birlikte belli başlı kullanılan formüller şunlardır;
Örnek Sorular 1-)Aşağıdaki formüllerin sonuçlarını yazınız.(önceliklere dikkat ediniz) a-) =((15+23)*2+3)/3 b-) =((3+2)^2-(5-3)^2)/4 c-)=(15*2/3-10/2*5-(15-7*2)^2) d-) =(15+3-9*8+8/2*2-3+5) 2-)Aşağıdaki excel verilerine göre soruları cevaplayınız. a-) = topla(a1;a1) b-) = topla(a1:a10) c-) = min(a1:a10) d-) = mak(a1;a5;a10) e-) = ortalama(a1:a6) f-) = yuvarla(ortalama(a1:a10);1) g-) = min(a1:a10)+mak(a1:a10) h-) = topla(topla(a1:a5);topla(a6:a10)) ı-) = topla(3;5;a3;a5;a9) j-) =topla(ortalama(a1;a3)+ortalama(a7;10)) h-) =yuvarla(ortalama(a1;a2;a3;a5)*7;1) 3-)Bugünün tarihini gün ay ve yıl olarak veren formülü yazınız. 4-)a1 hücresindeki sayının pozitif veya negatif olma durumuna göre ekrana "sayı pozitiftir" veya "sayı negatiftir" yazan formülü yazınız.
5-)Öğrencinin 3. sınavdan aldığı notlar sırasıyla a1,b1 ve c1 hücrelerine yazılıyor. d3 hücresine öğrencinin aldığı notların ortalaması 45 ve üstü ise "geçtin", 45'in altında ise kaldın yazan formülü yazın. 6-)a1=15, b1=20, c1=25, d1=5 ise a-) b-) =EĞER(ORTALAMA(A1;B1)>ORTALAMA(C1;D1);"MERHABA";"HELLO") =(c1/(b1-a1-d1)) formüllülerinin sonuçları neler olur? 5-)İLERİ EXCEL ÖZELLİKLERİ a-)nesneler Excel dosyasına eklenen PDF doküman, resim belgesi, Word belgesi, Powerpoint slayt ve sunusu vb. dosyalara nesne adı verilir. Excel de nesne eklemek için Ekle sekmesi Metin bölümünde Nesne düğmesi seçilir. b-)grafikler Elektronik tablolama programında birbiri ile ilişkili verileri grafik ile gösterebilir. Grafik eklemek için Ekle sekmesinde yer alan Grafikler grubu kullanılır. Excel'de; Sütun, Çizgi, Pasta, Çubuk, Alan, X Y, Hisse Senedi, Yüzey, Halka, Kabarcık ve Radar grafik türleri bulunur.