ÜNİTE 15 Sıcak - Soğuk Uygulamalar Bu üniteyi çalıştıktan sonra, Amaçlar Sıcak-soğuk uygulamaların tedavi edici etkilerini kavrayarak, uygulama için gerekli olan temel bilgi ve beceriyi kazanmış olacaksınız. İçindekiler Giriş Genel Bilgiler Sıcak Uygulamalar Soğuk Uygulamalar Özet Değerlendirme Soruları Sözlük Yararlanılan ve Başvurulabilecek Kaynaklar Öneriler Derinin yapısı ve vücutta ısı regülasyonu ile ilgili Anatomi, Fizyoloji kitaplarını / notlarınızı gözden geçiriniz. Tedavi edici amaçla yapmakta olduğunuz sıcak-soğuk uygulamaları bilgi ve beceri yönünden değerlendiriniz. Ünite sonundaki soruları lütfen yardımsız cevaplandırmaya çalışınız. Eğer cevaplayamıyorsanız üniteyi yeniden çalışınız.
1. GİRİŞ Sıcak-soğuk uygulamaların terapötik (tedavi edici) amaçla kullanımı eski Yunan ve Roma medeniyetlerine kadar uzanır. Bu ünitede sıcak-soğuk uygulamaların temel ilkelerine değinilecek, sağlık kuruluşlarında sıklıkla uygulanan yöntemlerden ana hatları ile söz edilecektir. 2. GENEL BİLGİLER Sağlık kuruluşlarında tedavi edici amaçla yapılan sıcak-soğuk uygulamaların önemli bir bölümü hemşirelik işlevleri arasında yer almakta ve genellikle hekim istemi gerektirmektedir. Ancak parafin banyoları, ültraviyole tedavisi gibi teknik ve karmaşık özellikteki işlemler, ilgili birimlerce ve özel eğitilmiş kişilerce uygulanmalıdır. Sıcak ve soğuk, moleküllerin hareketi sonucu oluşan kinetik bir enerjidir. Maddeyi oluşturan moleküllerin hızlı hareketi ısıyı yükseltip kimyasal tepkileri çabuklaştırırken, yavaş hareketi ısıyı düşürüp kimyasal tepkileri yavaşlatır. Metabolitk süreçteki değişiklikler aynı doğrultuda olup yükselen ısıyla birlikte hızlanır. Isı; konveksion (hareket/sirkülasyon), radyasyon (ışıma) ve kondüksiyon (iletim/temas) yolu ile iletilir. Isının iletimi maddeler arasında farklılık gösterir. Metaller ve su iyi, hava ise kötü birer iletkendir. 2.1. Sıcak-Soğuk Uygulamaların Algılanması ve Tolerans/Dayanıklılık Deri sıcak-soğuğa karşı tepki gösteren kan damarları, lenf damarları ve sinirlerden zengin bir özelliktedir. Derinin yüzey ısısı yaklaşık 34 C dır ve sıcak/soğuk reseptörler (algılayıcılar) ısı değişimine karşı duyarlıdırlar. Isının sıklıkla değişmesi bu duyarlılığı azaltır.deriye 15 C - 45 C dışındaki maddelerin teması rahatsız edicidir. Isı reseptörleri, vücudun farklı alanlarına yayılmıştır. Soğuk reseptörler sıcak reseptörlere kıyasla yüzeye daha yakındırlar. Vücudun sıcak ve soğuğa karşı toleransı aşağıdaki faktörlere göre değişiklik gösterir: Kişisel özellikler, alışkanlıklar, Yaş; yeni doğan, bebekler ve yaşlılar aşırı sıcak/soğuğa karşıdaha duyarlıdırlar, - 251 -
Derinin genel durumu, duyarlılığı; açık tenli kişiler daha duyarlıdırlar, Fiziksel durum; dolaşım ve sinir sistemi bozuklukları, koma vb. durumlarda tolerans azalır, aşırı ısı hissedilmeyebilir, Uygulanacak yöntem ve süresi; yaş uygulamalar ısı daha çabuk yayıldığı için daha iyi tolere edilir, süre uzadıkça tolerans azalır, Uygulanan alanın genişliği; alan genişledikçe tolerans azalır. Vücudun sıcak ve soğuğa karşı toleransını etkileyen faktörler nelerdir 3. SICAK UYGULAMALAR Terapötik amaçlı sıcak uygulamaların 15-30 dakika sürdürülmesi kan dolaşımını ve metabolizmayı hızlandırıp dokulardaki beslenmeyi hücre onarımını, fagositozu arttırarak, inflamasyonunun çözülmesini ve artıkarın bölgeden atılmasını destekler, iyileşmeyi çabuklaştırıp rahatlık sağlar. Ancak, uygulama süresinin uzaması hücrelerde yorgunluğa, doku hasarına neden olarak, bir saati aşan durumlarda vazodilatasyon yerini vazokonstriksiyona bırakarak amaçlanan etkinin tersi elde edilir. 46 C nin üzerindeki sıcak uygulamalar ise soğuk uygulama gibi etki gösterir. Bu nedenle uygulamanın süresi ve ısısı çok önemlidir. 3.1. Sıcak Uygulamaların Fizyolojik Etkileri Sıcak uygulamalarının fizyolojik etkileri şunlardır: Bölge ısısında yükselme, Vazodilatasyon (damar çeperlerinin genişlemesi), Kaslarda gevşeme, Kanın viskozitesinde (akışkanlığında) azalma, Hücre metabolizması ve kapiler geçirgenlikte artma, Sıcak küvet banyosu gibi tüm vücudu içine alan uygulamalarda kanın vital/hayati organlardan yüzeye çekilmesi. - 252 -
3.2. Sıcak Uygulamaların Terapötik Etkileri Ağrıyı geçirmek (analjezik), Kas spazmını çözmek (antispazmatik), Yorgunluğu gidermek (sedasyon), Kan dolaşımını hızlandırmak, İnflamasyon sürecini çabuklaştırmak, Konjesyonu azaltmak, İyileşmeyi çabuklaştırmak, Peristaltizmi hızlandırmak, Vücut ısısını yükseltmek. Sıcak uygulamaların terapötik etkileri fizyolojik olarak nelerdir 3.3. Sıcak Uygulamaların Sakıncalı Olduğu Durumlar Baş ağrısı, abdominal gerginlik gibi vazodilatasyonun zararlı olduğu haller, Hücre metabolizmasını arttırması nedeni ile kötü huylu tümörü olan hastalar, Travmaların akut dönemi gibi kanama/kanama olasılığının olduğu durumlar, Süpürasyonu arttırıp rüptüre neden olabileceğinden akut inflamasyonlar. Sıcak uygulamaların sakıncalı olduğu durumları fizyolojik yönden açıklayınız. 3.4. Sıcak Uygumaların Isıya Göre Sınıflandırılması Sıcak uygulamalar genellikle şu şekilde sınıflandırılır: Çok sıcak - 41 C - 46 C Sıcak - 37 C - 40 C Hafif sıcak - 34 C - 36 C - 253 -
3.5. Sıcak Uygulama Yöntemleri Sıcak uygulamalar yaş ve kuru şekilde vücudun belli bir alanına (lokal) veya tümüne (genel) uygulanarak, sistemik veya bölgesel etki sağlanır. 3.6. Sıcak Yaş Uygulamalar Sıcak yaş uygulamalar; ısıyı daha çabuk ve daha derin iletmesi, yanıklara daha az neden olması, deriyi daha az kurutması gibi nedenlerle tercih edilirler. En çok kullanılan yöntemler kompresler, sitz banyosu, lokal/genel banyolardır. 3.6.1. Kompresle Yapılan Sıcak Yaş Uygulamaları Kompresle yapılan sıcak yaş uygulamalar lokal olarak deri infeksiyonlarında, genel olarak ise vücut ısısı düşmüş olan hastalarda (hipotermik) kullanılır. Küçük alana uygulanan kompresler gaz bezi, pet, havlu, keçe gibi emici, ısıyı tutan ve hafif malzemelerden yapılır. Tüm vücuda yapılan uygulamalarda daha büyük kompresler ve çarşarflar kullanılabilir. Kullanılan solüsyonun ısısı hastanın tolere edebileceği ısıda olmalı (yaklaşık 40.5 C), daha yüksek ısılı uygulamalarda hekim istemi alınmalıdır.soğuma payı düşünülerek solüsyon istenilen ısıdan 1 C yüksek hazırlanmalıdır. Uygulama 15-30 dakika süre ile 2 saat aralıklarla tekrarlanabilir. Uygulamalarda "medikal asepsi" yöntemi kullanılır. Ancak açık yara gibi deri bütünlüğünün bozulduğu alanlara yapılan uygulamalarda "cerrahi asepsi" yöntemi uygulanır. Uygulanan bölgeye ısının geçişini yavaşlatıp deriyi korumak için özellikle cildi duyarlı olanlarda bölgeye vazelin vb. sürülmelidir. Hasta uygulama öncesi ve sonrası soğuktan korunmalıdır. Kompresle Lokal Yaş Sıcak Uygulama Yöntemi: Kullanılan araç ve gereçler (gerektiğinde ilave ve eksiltmeler yapılabilir). Tepsi içinde; Solüsyonkabı ve solüsyon 3-4 adet kompres Plastik/muşamba örtü, havlu Vazelinli gazbezi Kese kağıdı - 254 -
Yöntem; Hekim istemi kontrol edilir, İşlem hastaya açıklanır, Uygulama yapılacak alan kontrol edilir, Kullanılacak araçlar getirilir, rahat çalışacak şekilde yerleştirilir, Hastanın gizlilik duygusuna özen gösterilerek uygulama yapılacak alan açılır, Uygulama yapılacak alanın altına havlu ve su geçirmeyen örtü çevrenin ıslanmasını önlemek ve ısıyı korumak için yerleştirilir, gerekirse alan temizlenir ve vazelin sürülür, Kompres sıcak suya daldırılır, iyice sıkılır ve uygulanacak bölgeye alıştırılarak, yerleştirilip, biraz beklenip kızarıklık olup olmadığı kontrol edilir, Su geçirmeyen örtü ve havlu ile kompresin etrafı iyice kapatılarak ısı korunmaya çalışılır, Hastanın tepkileri, derinin durumu ve ısının yeterli olup olmadığı sıklıkla kontrol edilerek soğuyan kompres değiştirilir, İşlem sona erdiğinde uygulamanın saati, süresi,derinin durumu, sonuç ve hastanın işlemi nasıl tolere ettiği kaydedilip, imzalanır, Kullanılan araç ve gereçler temizlenip yeniden kullanılacak şekilde yerine kaldırılır. Kompresle lokal yaş sıcak uygulamada izlenen yöntemde takip edilen işlemler nelerdir 3.6.2. Sitz Banyosu Sitz banyosu bazı deri, rektal ve perianal rahatsızlıklarda ısının ve ilaçların etkisinden yararlanmak için pelvis bölgesine uygulanır. Aksi istenmedikçe suyun ısısı 38 C - 46 C arasıda değişebilir. Süre yaklaşık 15-30 dakikadır. İşlemin özel banyo küvetinde yapılması tercih edilir. Ancak medikal aseptik teknikle temizlenip dezenfekte edilen banyo küvetleri de kullanılabilir. Uygulamada hastanın kaymaması için önlemler alınmalı, hiç bir şey yoksa zemine havlu konulmalıdır.evlerde bu işlem temiz bir küvetle uygulanabilir. İşlem öncesi hastaya gerekli açıklamalar yapılmalı, alan kontrol edilmeli, açık bir lezyon varsa ellememesi söylenmelidir. İşlem sırasında banyo içinde vücudun belli alanlarına aşırı basınç engellenmeli, hasta üşütülmemelidir. İşlem sırasında hemşire hastanın rengini, - 255 -
nabzını kontrol etmeli, herhangi bir şikayette/belirtide işleme son vermelidir.yalnız bırakılacaksa hastanın zile vb. ulaşması sağlanmalıdır. Uygulama sonrası alan tekrar kontrol edilerek hasta rahatlatılmalı, işlem gerekli açıklamalarla kaydedilip imzalanmalı, küvet temizlenmelidir. Sitz banyosu hangi amaçlarla, vücudun hangi bölgesine uygulanır 3.6.3. Lokal Banyolar/Daldırmalar Vücudun ön kol gibi belirli bir kısmının su veya ilaçlı bir solüsyon içinde bekletilmesi veya petle örtülü olan alanın iyice ıslatılmasıdır. Bu işlem ilaç uygulamak ve lokal infeksiyonların tedavisi için ısıdan yararlanmak amacı ile "medikal asepsi" veya "cerrahi asesi" yöntemiyle uygulanır. Temel ilkeler diğer uygulamalar doğrultusundadır. 3.7. Sıcak Kuru Uygulamalar Sıcak kuru uygulamalar rahatlık sağlamak ve dolaşımı uyarmak amacı ile yapılır. Mevcut değişik türler içinde termafor, elektrikli petler ve ısı lambaları en fazla kullanılanlardır. 3.7.1. Termofor Hastane ve evlerde kullanılan termafor lastikten yapılmıştır. Suyun ısısı 46 C - 54.5 C arasında hazırlanır, termaforun dış yüzünde ısı yaklaşık 40 C 'dır. Çocuk, yaşlı ve hassas derililerde ısı alt sınırda tutulmalıdır.termaforun yaklaşık 2/3'ü su ile doldurulmalı ve ısı kaybını önlemek için içinde hava bırakılmamalıdır. Bu nedenle doldurma işlemi düz bir zeminde yapılarak, termaforun ağız kısmında su görüldüğünde kapak sıkıca kapatılmalıdır. Doldurma işleminden sonra termafor başaşağı çevrilerek sızıntı olup olmadığı kontrol edilmeli, kurulanmalı, bölgeye konulmadan önce mutlaka kılıfına yerleştirilmelidir. Dikkatsiz uygulama nedeniyle yanıklar sıklıkla görülmektedir. Doğru yöntemle hazırlandığında termafor ısısını yaklaşık 1 saat korur. Termaforun sakıncası, oldukça ağır olmasıdır bu nedenle kullanılacak alan dikkate alınmalıdır. - 256 -
3.7.2. Elektrikli Battaniyeler İstenen ısıya ayarlanması, hafif olması ve vücudun şeklini alabilmesi bu araçların kullanımını kolaylaştırır. Su geçirmeyen türleri tercih etmeli, kullanırken delmemeye ve ıslatmamaya özen gösterilmelidir. 3.7.3. Isı Lambaları Isının özel veya normal lambalarla lokal olarak uygulanmasıdır. Doğum sonrası perianal bölgeye sıklıkla uygulanmaktadır. Isı yaklaşık 3 mm derinliğe kadar etki eder. Uygulanan alan temiz ve kuru tutulmalı, hastaya rahat bir pozisyon verilmelidir. Kullanılan lamba genellikle 40-60 watt gücünde olmalı, deriden 45-60 cm uzağa yerleştirilerek, hastanın toleransına göre işlem yaklaşık 15-30 dakika sürdürülmelidir. Bu uygulamada bölgeye herhangi bir basınç gelmediği için hasta oldukça rahattır. Ancak ilk 5 dakika içinde herhangi bir rahatsızlık eritem, yanık vb. durumlar açısından hasta kontrol edilmeli, lambaya dokunmaması gerektiği işlem öncesi hastaya açıklanmalıdır. Sıcak uygulama yöntemleri nelerdir 4. SOĞUK UYGULAMALAR Terapötik amaçlı soğuk uygulamaların 15-30 dakika sürdürülmesi, kan dolaşımını ve metabolizmayı yavaşlatarak istenilen etkiyi gösterir. Ancak, aşırı soğukta uzun süre kalınmasının hücrelerde hasara/ölüme neden olacağı da unutulmamalıdır. 4.1. Soğuk Uygulamalarının Fizyolojik Etkileri Soğuk uygulamalarının fizyolojik etkileri şunlardır: Bölge ısısında azalma Vazokonstriksiyon (damar çeperlerinin daralması) Adale kontraksiyonu Kanın viskozitesinde artma Hücre metabolizmasında yavaşlama Lokal anestezi - 257 -
4.2. Soğuk Uygulamaların Terapötik Etkileri Bölge anestezi sağlayıp ağrıyı gidermek/azaltmak Travma vb. durumlarda sıvı birikimini/ödemi engellemek Kanamayı durdurmak İnflamasyon ve supürasyon sürecini yavaşlatmak Vücut ısısını azaltmak Soğuk uygulamaların terapötik etkileri fizyolojik olarak nelerdir 4.3. Soğuk Uygulamaların Sakıncalı Olduğu Durumlar Deride/mukozada morarma, hissizlik Ağrı ve kontraksiyon Titreme ve vücut ısısının hızla düşmesi Sıcak uygulamaların sakıncalı olduğu durumların fizyolojik açıklamasını yapınız. 4.4. Soğuk Uygulamaların Isıya Göre Sınıflandırılması Ilık - 26 C - 34 C Serin - 18 C - 25 C Soğuk - 12 C - 17 C Çok soğuk - 12 C' ve aşağısı 4.5. Soğuk Uygulama Yöntemleri Soğuk uygulamalar yaş ve kuru şekilde vücudun belirli bir alanına (lokal) veya tümüne (genel) uygulanarak, sistemik veya bölgesel etki sağlanır. - 258 -
4.6. Soğuk Yaş Uygulamaları Soğuk yaş uygulamalar genellikle kompres, alkol/sünger banyosu, lokal/genel banyolar şeklinde uygulanır. 4.6.1. Kompresle Yapılan Soğuk Yaş Uygulamalar Soğuk yaş kompresler genellikle baş ağrısı ve burkulmalarda lokal olarak uygulanır. Yöntem sıcak yaş kompres uygulama yöntemiyle benzerlik taşır. Kompresler temiz bir kaptaki buzlu suya daldırıp iyice sıkıldıktan sonra ısısını kaybetmeden bölge üzerine yerleştirilmeli ve vücut ısısından etkileneceğinden sıklıkla değiştirilmelidir. Uygulama 2 saat aralıklarla 15-20 dakika kadar sürdürülür. 4.6.2. Alkol/Sünger Banyosu (Serin Sünger Banyosu) Genellikle sistemik etki yoluyla hastanın vücut ısısını düşürmek amacı ile uygulanır. %25-50 oranındaki ılık/serin alkol solüsyonunda alkolün buharlaşıp deride serinlik oluşturmasından yararlanılır. İşlem öncesi hastaya açıklama yapılır, vital belirtiler kıyaslama yapabilmek için alınıp kaydedilmelidir. İşlem sırasında hasta rahat bir pozisyonda olmalı, uygulama özellikle bilek, kasık, boyun gibi kan damarlarının yüzeye yakın ve fazla olduğu bölgelere yapılarak serinliğin vücuda dağılması sağlanmalıdır. Hastada siyanoz, titreme, nabızda değişme olduğunda işleme son verilmelidir.vücut ısısı işlem boyunca kontrol edilerek ısının hızla (1 C fazla) ya da normal değerlerin altına düşmesi engellenmelidir. Uygulama bitiminden 15-20 dakika sonra DNS alınmalı hekim istemine göre işlem tekrarlanmalı ve kaydedilmelidir. Soğuk yaş uygulamalar, özellikle evlerde yüksek ateşli çocukların içinde buzlu su bulunan banyo küvetine yatırılması ya da ıslak çarşafa sarılması yolu ile uygulanabilir. Ancak işlem sonrası hayati belirtiler 72 saat düzenli olana kadar sıklıkla ölçülmelidir. 4.7. Soğuk Kuru Uygulamalar Lokal ve sistemik etki amacı ile uygulanabilirler. Buz torbası ve hipotermi sıklıkla uygulanan türleridir. - 259 -
4.7.1. Buz Torbası Plastikten veya lastikten yapılan buz torbaları evlerde ve hastanelerde lokal etkileri için sıklıkla kullanılır. Torbanın yaklaşık 2/3'ü küçük buz parçacıkları ile doldurulur, torba sıkıştırılarak havası çıkartılır, kapağı iyice kapatılır, buharlaşmaya bağlı ıslanma nedeni ile kurulanır, kılıfına konulup veya havluya sarılarak alana yerleştirilir. Buz torbası ısıyı yaklaşık 1 saat kadar koruduğu için tekrarı gerektiğinde 1 saat kadar ara verilerek yeniden uygulanmalıdır. 4.7.2. Hipotermi Bazı serebral rahatsızlıklarda, ameliyatlarda sistemik etki sağlayıp vücut ısısını düşürmek ve metabolizmayı uzunca bir süre yavaşlatmak amacı ile uygulanabilir. Değişik yöntemleri mevcuttur. Hipotermi Battaniyeleri: Hasta mekanik bir sistemle soğutulan battaniyeye doğrudan veya çarşafla birlikte yerleştirilir. Uzun sürecek uygulamalarda deri yağlı ve krem sürülerek korunmalı, daha sonra bir çarşafa sarılmalıdır. İşlem boyunca hayati belirtiler alınmalı, hasar gösteren belirtiler yönünden hasta dikkatle gözlenmelidir. Çalıştığınız alanda başvurduğunuz sıcak-soğuk uygulama yöntemlerini, temel ilkeler doğrultusunda gözden geçirip tartışınız. Özet Sıcak-soğuk uygulamalar terapötik amaçla kuru ve yaş şekilde yapılabilir. Uygulamaların fizyolojik etkisi uygulama süresine göre farklılık göstererek sürenin uzaması dokularda hasara neden olur. Hemşire bu uygulamalarda; alanın genişliğini, uygulamanın türünü, hastanın toleransını, uygulanan bölgedeki derinin özelliklerini, hastanın yaşı ve genel durumuna gözönünde tutmalı, işlemin sakıncalı olduğu halleri bilmelidir. Sıcak uygulamalar adale spazmını gidermek, konjesyonu azaltmak, rahatsızlığı ve gevşemeyi sağlamak, süpürasyon sürecini çabuklaştırmak, vücut ısısını arttırmak amacı - 260 -
ile yapılır. Kompres, sitz banyoları, termofor, ısı lambaları sıklıkla yapılan işlemlerdir. Soğuk uygulamalar kanamayı durdurmak/azaltmak, bölgede anestezi sağlamak, inflamasyon sürecini yavaşlatmak, sıvı birikimini azaltmak, vücut ısısını düşürmek amacı ile yapılır. Kompres, sünger/alkol banyoları, buz kesesi, hipotermi işlemleri sıklıkla yapılan işlemlerdir. Değerlendirme Soruları 1. Sağlıklı bireyin yüzeysel deri ısısı yaklaşık olarak kaç C'dir işaretleyiniz A) 32 C B) 34 C C) 36 C D) 36.5 C E) 32.5 C 2. Aşağıdaki açıklamaların yanl fl olanı hangisidir A) Soğuk reseptörler sıcak reseptörlere kıyasla deri yüzeyine daha yakındırlar. B) Yeni doğan bebekler ve yaşlılar sıcak-soğuktan daha çok etkilenirler C) Sıcak-soğuk, moleküllerin hareketi sonucu oluşan kinetik bir enerjidir D) Yükselen vücut ısısı yorgunluğa neden olarak metabolizmayı yavaşlatır E) Radyasyon ısının yayılma yollarından biridir. 3. Sıcak uygulamaların en önemli ve öncelikli fizyolojik etkisi aşağıdakilerden hangisidir A) Vazokonstriksiyon B) Vazodilatasyon C) Kanın viskozitesinde artış D) Konjesyon E) Taşikardi 4. Sitz banyosu öncelikle hangi amaçla yapılır A) Vücut ısısını yükseltmek B) Perianal rahatsızlıklarda ilaç uygulamak/rahatlatmak C) Süpürasyonu sağlamak D) İnflamasyonu çabuklaştırmak E) Hepsi 5. Termafor uygulanırken dikkat edilecek noktalar nelerdir A) Hastanın genel sağlık durumu B) Hastanın yaşı C) Uygulanacak alan D) Uygulama süresi E) Hepsi - 261 -
6. Aşağıdaki fizyolojik etkilerin hangisi tedavi amaçlı soğuk uygulamalarda görülmez A) Hücre metabolizmasında yavaşlama B) Lokal anestezi C) Bölge ısısında azalma D) Vazodilatasyon E) Vazokonstriksiyon 7. Kompresle yapılan soğuk uygulamalarda "medikal asepsi" hangi hallerde kullan lmaz A) Burkulmalarda B) Deri bütünlüğünün bozulmuş olduğu durumlarda C) Baş ağrılarında D) Hipotermi uygulandığında E) Şuur bozukluğu olan hastalarda 8. Yüksek vücut ısısını düşürmek için yapılan soğuk uygulamalarda ısı kısa zamanda yaklaşık kaç C düşürülebilir A) 2 C B) 4 C C) 1 C D) 3 C E) 5 C Sözlük Blister Eritem İnflamasyon Süpürasyon : Epidermis ve dermis arasında sıvı birikmesi. : Vücudun bazı yerlerinde meydana gelen kızartı. : Hücre hasarı veya yıkımına karşı dokuların gösterdiği tepki. : İltihap toplanması. Yararlanılan ve Başvurulabilecek Kaynaklar Henderson V., Nite.G.; Principles And Practice of Nursing, Mc. Millan Pub., NY 1978. King. M.VE., Wieck, L., Dyer M.; Hemşirelik Teknikleri El Kitabı, (Çev.:K.Babadağ, N.Sabuncu, G.Tandal), Redhouse Yayınevi, İstanbul, 1981. Kozier B., Erb G.L.Fundementals of Nursing,Addison-Wesley Comp., California, 1987. Sharon.G.,Julia K.;Fundementals Nursing.Springhouse pub.comp.,pennsylyania, 1988. - 262 -
ÜNİTELERDEKİ DEĞERLENDİRME SORULARININ YANITLARI Ünite 1 Ünite 2 Ünite 3 Ünite 4 Ünite 5 1. b 1. e 1. d 1. b 1. c 2. e 2. b 2. c 2. d 2. c 3. a 3. a 3. e 3. a 3. a 4. b 4. d 4. a 4. d 4. e 5. e 5. b 5. e 5. a 5. e 6. e 6. d 6. a 6. e 6. e 7. d 7. e 7. e 7. a 7. c 8. d 8. a 8. c 8. b 8. e Ünite 6 Ünite 7 Ünite 8 Ünite 9 Ünite 10 1. d 1. d 1. b 1. a 1. c 2. b 2. a 2. b 2. c 2. a 3. a 3. d 3. c 3. c 3. b 4. e 4. e 4. d 4. e 4. c 5. c 5. d 5. a 5. b 5. e 6. b 6. b 6. e 6. b 6. c 7. c 7. b 7. c 7. d 7. b 8. e 8. b 8. e 8. e 8. d Ünite 11 Ünite 12 Ünite 13 Ünite 14 Ünite 15 1. d 1. d 1. c 1. a 1. b 2. e 2. a 2. e 2. b 2. d 3. d 3. a 3. d 3. c 3. b 4. c 4. c 4. e 4. c 4. b 5. a 5. b 5. e 5. a 5. e 6. c 6. c 6. c 6. c 6. d 7. b 7. d 7. d 7. c 7. b 8. a 8. a 8. a 8. b 8. c 9. b 10. c - 263 -