HADİM İLÇE RAPORU 2014
ÖNSÖZ Mevlana Kalkınma Ajansı, TR52 (Konya, Karaman) Düzey 2 Bölgesi için bölgesel gelişmeyi hızlandırmak, bölgesel gelişmenin sürdürülebilirliğini sağlamak ve bölgeler arası ve bölge içi gelişmişlik farklarını azaltmak amacına yönelik olarak faaliyet göstermektedir. Bu amaçlara ulaşmak için kamu kesimi, özel kesim ve sivil toplum kuruluşları arasındaki işbirliğini geliştirmek, kaynakların yerinde ve etkin kullanımını sağlamak ve yerel potansiyeli harekete geçirmek istemektedir. Bölgesel gelişmeye yönelik olarak icra edilecek bütün faaliyetlerin temeli ise bölgenin bütün detayları ile iyi tanınmasından geçmektedir. Bu nedenle, bölgenin kaynak ve olanaklarının doğru şekilde tespit edilmesi, mevcut sahip olunan değerlerin rekabet edebilirlik açısından yeniden yorumlanması ve bölgesel kalkınmayı sürdürülebilir şekilde sağlanmasına yönelik olarak faaliyetlerin birbiri ile ilişkili olarak icra edilmesi gerekmektedir. Bu amaca yönelik ilk olarak MEVKA, Bölgenin Mevcut Durum çalışması ve 2010-2013 bölge planını hazırlamıştır. Bu işlem yapılırken bölgeyi oluşturan ilçelere yönelik olarak GZFT Analizi çalışması gerçekleştirilmiş ve her ilçe için bir İlçe Raporu hazırlanmıştır. Diğer yandan MEVKA, Konya-Karaman (TR52) Bölgesi 2023 Vizyonu Temel Çerçevesinin Belirlenmesi İçin Teknik Destek Alınması İşi için ihaleye çıkmış ve bu kapsamda gerçekleştirilecek faaliyetler ile MEVKA tarafından yürütülen Bölge ye ilişkin stratejik plan ve vizyon çalışmalarının kapsamlı ve derinlikli olmasının sağlanması amaçlanmıştır. İhale kapsamı faaliyetlerin icrasına yönelik olarak Yüklenici tarafından ilçelerde İlçe Odak Grup Toplantıları düzenlenmiş, GZFT Analizleri yapılmış ve ilçelere yönelik olarak gerçekleştirilen çalışmalar ve planlar incelenmiştir. Bütün çalışmaların, bilgilerin özgün bir yöntemle Rekabetçilik ekseninde yeniden yorumlanması temelinde birleştirilerek 2023 Vizyon Stratejisinin Belirlenmesi amacına hizmet etmesi sağlanmıştır. Elinizde yer alan doküman, 2023 Vizyon Stratejilerinin belirlenmesine esas oluşturan 2011 yılında hazırlanan İlçe Raporu dur. İlçenin mevcut durumunu göstermekte ve ilçe potansiyellerin kullanımına yönelik olarak altyapı oluşturmaktadır. En son 2011 yılında Konya-Karaman (TR52) Bölgesi 2023 Vizyonu Temel Çerçevesinin Belirlenmesi İçin Teknik Destek Alınması İşi kapsamında hazırlanan ilçe raporlarına ilişkin veriler 2014 yılında ağırlıklı olarak 2013 yılı sonu itibariyle, TÜİK verileri kullanılarak güncellenmiştir. Hadim İlçe Raporu, 2014 Sayfa 1
1. DOĞAL YAPI 1.1.COĞRAFİ ÖZELLİKLER Konya ili Hadim ilçesi, 36 59 Kuzey enlemi ile 32 27 Doğu boylamı arasında yer almaktadır. İl merkezine uzaklığı 135 km dir. İlçenin deniz seviyesinden ortalama yüksekliği 1.530 metredir. İlçenin kuzeyinde Bozkır, güneyinde Taşkent, batısında Antalya ve doğusunda Karaman ili bulunmaktadır. İlçenin yüzölçümü 1.083,6 km² dir. Toros dağlarının, Orta Toroslar ismi verilen kısmında sarp kayalık ve yüksek tepeler arasındaki oldukça engebeli bir sahada kurulmuş olan Hadim, Akdeniz Bölgesi içerisinde yer almaktadır. İlçenin Güneyi genişçe bir vadiye bakmaktadır. Hadim, yüksekliği kimi yerde 2.588 metreyi bulan yalçın kayalarla kaplı dağlar, yüksek ve dik yamaçlı tepeler, bu dağ ve tepeler arasında küçük akarsular ve eni gayet dar olan oluk şeklinde vadilerden meydana gelen bir coğrafya parçasıdır. İlçe Alan Kullanım Dağılımı Tablosu Alan Adı Hadim Alan Kullanım Türü Konya Alan Kullanım Türü Türkiye Alan Kullanım Türü (Ha) (%) (Ha) (%) (Ha) (%) Konya (%) Hadim Alan Kullanım/ 30. Göller TR52 Havzası Türkiye (%) (İle düşen) (%) Arazi (%) Tarım 20.000,00 18,46 2.247.856,60 55,08 24.294.680,8 31,00 0,89 0,80 4,86 0,08 Arazisi Çayır-Mera 4.000,00 3,69 761.460,70 18,66 14.616.687,3 18,65 0,53 0,38 3,17 0,03 Orman 54.258,00 50,07 540.189,00 13,24 21.389.783,0 27,30 10,04 7,74 11,12 0,25 Diğer 30.108,38 27,78 531.845,65 13,03 18.056.548,9 23,04 5,66 4,31 8,38 0,17 Toplam 108.366,38 100 4.081.351,95 100 78.357.700,0 100 2,66 2,18 7,83 0,14 * Konya Tarım İl Müdürlüğü (2010), TÜİK (2009), DSİ Hadim İlçe Raporu, 2014 Sayfa 2
Hadim ilçesi 108.366,38 ha lık alan ile Konya nın %2,66 sını, Türkiye nin ise %0,14 ünü kapsamaktadır. İlçe toplam alanının %18,46 sı tarım arazilerine ayrılmış olup, bu oran Türkiye ortalamasından ve Konya ortalamasından oldukça düşüktür. Toplam alanın %3,69 bir oranı çayır-mera alanları için ayrılmıştır. Ormanlık alan ise toplam alanın %50,07 sini oluşturmakta ve bu alan Konya toplam ormanlık alanın %10,04 ünü kaplamaktadır. 1.2.DOĞAL KAYNAKLAR İlçede Bulunan Doğal Kaynaklar 1. Enerji Kaynakları Potansiyel Mevcut Çalışma 1.1. Güneş Var-Yüksek Yok 1.2. Su Gücü Göksu Nehri Yer Köprü Hidroelektrik Santrali 1.3. Kömür Yok Yok 1.4. Doğalgaz Yok Yok 1.5. Rüzgar Var-Zayıf Yok 1.6. Biyokütle Var-Zayıf Yok 1.7. Petrol Yok Yok 1.8. Jeotermal Enerji Yok Yok 2. Biyolojik çeşitlilik 54.258 hektar orman alanına sahiptir. (Kızılçam, Orman ürünleri, 2.1. Ormanlar Karaçam, Sedir, Göknar, Ardıç, Çınar ve Meşe Ağaçları bulunmaktadır.) hayvan otlatma ve dinlenme 2.2. Çayır ve Mera 4.000 hektar çayır-mera alanı bulunmaktadır. Hayvan otlatma 2.3. Sulak Alanlar Hadim Yerköprü Şelalesi, Hadim (Hocalar) Göleti, İnönü Göleti Sulama, turizm 2.4. Flora Guttıferae Hyprıcum L.(Sarı Kantaron), Legumınosae Astragalus L.(Geven), Scrophularıacea Verbascum L.(Sığır Kuyruğu), Sıderıtıs L.(Sarıkız Çayı) Endemik Yok bitkileri bulunmaktadır. 2.5. Fauna - - 2.6. Milli Park, Tabiat Parkı ve Diğer Hassas Alanlar Yok Yok 3. Toprak 3.1. Toprak İlçede Kırmızı Akdeniz Toprakları, Kırmızı Kahverengi Akdeniz Toprakları, Kahverengi Topraklar, Kırmızı Kahverengi Topraklar bulunmaktadır. İlçe merkezi Tarım şist ve kireçtaşları üzerindedir. 4. Su Kaynakları 4.1. Barajlar Yok Yok 4.2. Yeraltı Su Kaynakları Yer altı suyu derindedir. Sulama 4.3. Akarsular Göksu Nehri, Yerköprü Şelalesi, Göksu Şelalesi Sulama, turizm 4.4. Göller ve Göletler Hadim (Hocalar) Göleti (Sulama alanı 35 ha depolama hacmi 0.3 hm3) Sulama 5. Mineral Kaynaklar 5.1. Sanayi Madenleri Kalker (İşletilebilir), Traverten Traverten Ocağı 5.2. Metalik Madenler Demir, Kurşun, Çinko, Yok 5.3. Enerji Madenleri (Bakınız 1. Enerji Kaynakları) 5.4. Kıymetli Taşlar (Madenler) Yok 5.5. Diğer Mineraller Yok Yok 5.6. Maden Kanununa Tabi Kum, Taş ve Kireç Taş, Kum Olan Doğal Malzemeler Taşı Ocağı *MTA 2009, Konya Tarım İl Müdürlüğü 2010, Elektrik İşleri Etüt İdaresi veri tabanı Hadim İlçe Raporu, 2014 Sayfa 3
2. DEMOGRAFİK YAPI 2.1. NÜFUS İlçe nüfusunun Konya nüfusuna oranı %0,65 iken, TR52 bölgesi nüfusuna oranı %0,58 dir. İlçe Nüfus Durumu ve 2023 Projeksiyonu Hadim İlçe Nüfusu İlçe İlçe YILLAR İlçe Merkez Köy Nüfusu Nüfus Nüfus Konya Toplam Nüfus İlçe Nüfusu/ Konya Nüfusu (%) Nüfus Oranları TR52 Bölge Nüfusu İlçe Nüfusu/ TR52 Nüfusu (%) 2011 3.064 12.310 15.374 2038555 0,75 2272560 0,67 2012 3.073 11.506 14.579 2052281 0,71 2.287.705 0,63 2013 13.572-13.572 2079225 0,65 2317164 0,58 *TÜİK ( 2013 ADNKS) Hadim ilçe nüfusunun %61,62 si aktif nüfus olarak nitelendirilebilecek 15-64 yaş grubu içerisinde yer almaktadır. Bu oran, Konya ve Türkiye ortalamasından düşüktür. Ancak 65 yaş üstü yaşlı nüfusun %16 oran ile Konya ve Türkiye ortalamalarının üstündedir.. İlçede Bulunan Nüfusun Yaş Aralıklarına Göre Hadim İlçe Nüfusu Konya İl Nüfusu TR52 Bölge Nüfusu YILLAR Yaşa Göre (%) Yaşa Göre (%) Yaşa Göre (%) 0-14 15-64 65 Üstü 0-14 15-64 65 Üstü 0-14 15-64 65 Üstü 2011 24 61 14 26 66 8 26 66 8 2012 22 61 15 26 66 8 26 66 8 2013 21 61 16 26 66 8 25 67 8 3. EKONOMİK YAPI 3.1. TARIM Hadim İşlenen Arazi Kullanım Durum Tablosu İşlenen Arazi Türü Hadim İşlenen Arazi Konya İşlenen Arazi (da) (%) (da) (%) Hadim İşlenen Arazi/ Konya İşlenen Arazi (%) TR52 İşlenen Arazi (%) Tarla arazisi 5.441 6,58 12.588.987 66,19 0,043 0,03 Nadas 2.043 2,47 5.865.622 30,84 0,03 0,03 Sebze 1.030 1,24 176.516 0,93 0,58 0,32 Meyve, içecek ve 74.073 89,69 385.753 2,03 baharat 19,20 10,43 Süs bitkileri 0 0 1.506,80 0,01 0,00 0,00 Toplam 82.567 100,00 19.018.384,80 100 0,43 0,36 Hadim de işlenen toplam arazi 82.000 da olup, Konya toplam işlenen alanın % 0,43 unu oluşturmaktadır. Bu arazilerin % 6,58 inde tarla tarımı yapılmaktadır. Tarım arazilerinin toplam işlenen araziye oranı Konya oranla oldukça düşüktür. İlçede genellikle kuru tarım yapıllmaktadır. Hadim İlçe Raporu, 2014 Sayfa 4
Hadim Arazi Sulama Durum Tablosu Konya Türkiye Hadim Arazi/ Hadim Sulama Sulama Sulama Sulama Konya TR52 30. Göller Türkiye Durumu Durumu Durumu Durumu Arazi Arazi Havzası (İle Arazi (Ha) (%) (Ha) (%) (Ha) (%) (%) (%) düşen) Arazi (%) (%) Sulu Arazi 2.780,9 13,90 517.684,0 23,03 5.420.000,0 22,31 0,54 0,41 4,31 0,05 Kuru Arazi 17.219,1 86,10 1.730.172,5 76,97 18.874.680,8 77,69 1,00 0,94 4,97 0,09 Toplam 20.000,0 100 2.247.856,5 100 24.294.680,8 100 0,89 0,80 4,86 0,08 * Konya Tarım il Müdürlüğü (2010), DSİ, TÜİK (2009) **İlçe 30 Nolu Göller Havzasında bulunmaktadır. 30. Göller Havzasında bulunan Hadim ilçesinin toplam işlenen arazisinin %86,10 u kuru arazi, %13,90 ı sulu arazi niteliğindedir. Kuru arazi oranı, Konya ve Türkiye kuru arazi oranının oldukça üstündedir. 3.1.1.Bitkisel Üretim Hadim İşlenen Tarla Arazisi Durum Tablosu Hadim Tarla Arazisi Ekim Ekim Alanı Dekar Verim Türü Kg/Da Durum Buğdayı Buğday (Diğer) Arpa 550 Toplam Ürün Miktarı (Ton) Ekim Alanı Da % Da % KONYA Dekar Verim Kg/Da Toplam Ürün Miktarı (Ton) 126 2,23 222 28 1.860.804 17,2 323 601.691 3310 58,67 248 820 5.255.781 48,8 324 1.690.239 9,75 242 133 2.523.609 23,4 332 838.491 Nohut 647 11,46 145 94 237.816 2,2 153 36.442 Korunga 480 Diğer 528 Toplam 123006 TÜİK 2013 8,5 9,3 100,00 800 384 17267 0,16 1318 22767 - - 874278 8,11 - - - - 10769555 100-11.517.868 Hadim de en fazla yetiştirilen tarla ürünleri buğday, nohut ve arpadır. Bu ürünler içerisinde en fazla yetiştirme alanına sahip ürün ise %60,82 oran ile buğday olup, bu oran Konya ve Türkiye ortalamalarının üzerindedir. İlçede buğday verimi (222kg/da), Konya (323,60 kg/da) ortalamasının altındadır. İlçede arpa verimi de Konya ve Türkiye ortalamalarının altındadır. Hadim İlçe Raporu, 2014 Sayfa 5
Hadim İşlenen Sebze Arazisi Durum Tablosu Hadim Sebze Arazisi Ekim Türü Ekim Alanı Dekar Verim Ton/Da Toplam Ürün Miktarı (Ton) Ekim Alanı Konya Dekar Verim Ton/Da Toplam Ürün Miktarı (Ton) Da % Da % Soğan 50 4,58 1,16 58 11395 18,4 2,15 24609 Sarımsak 400 38,8 0,70 280 1776 2,87 1,46 2593 Domates 200 19,4 1,8 360 38.370 62,17 4485,95 172.126 Fasulye 350 33,9 0,7 245 9.180 14,87 982,03 9015 Patlıcan 30 2,91 0,7 21 995 1,61-1999 Toplam 1030 100,0-964 61716 100-210342 TÜİK 2013 İlçede 1.030 da sebze alanı bulunmakta olup, bu alanın %19 unda domates, %33 ünde fasulye yetiştiriciliği yapılmaktadır. Domates verimi 1.800 kg/da olup, Konya domates ortalama veriminin oldukça altındadır. Fasulye verimi 800 kg/da olup, Konya fasulye veriminin altındadır. Hadim İşlenen Meyve-Bağ Arazisi Durum Tablosu Hadim KONYA Meyve-Bağ Ağaç başı Ağaç başı Arazisi Ekim Ekim Alanı Toplam Ürün Ekim Alanı verim verim Türü Miktarı (Ton) Da % Kg/ağaç Da % Kg/ağaç Elma 2246 3,03 95 11.439 87.666 23 29 70.441 Kiraz 30241 40,8 35 89 65.339 17 32 49.893 Üzüm 39000 52,65 367 625 Toplam Ürün Miktarı (Ton) 92.053 23 706 64.990 Badem 312 0,42-5,66 3928 1,02 12 1581 Meyve (diğer) 2274 3,06 18524 - - - - Toplam 74073 100 4.472,61 385.753 100,0 TÜİK 2013 İlçede meyve yetiştiriciliği için ayrılan alanın %3,03 inde elma üretimi yapılırken, %52,65 inde bağ üretimi, %40,8 inde ise kiraz üretimi yapılmaktadır. İlçe elma verimi 950 kg/da olup, Konya elma veriminden yüksektir. İlçe üzüm verimi 367 kg/da olup, Konya veriminin üzerindedir. İlçe kiraz verimi 35 kg/da olup, Konya veriminin üzerindedir. Bölgenin koşullarına uygun geç olgunlaşabilen kiraz çeşidi üzerinde çalışılır ve pazarlama problemi çözülebilirse, kiraz ihracatı bir avantaj olabilecektir. Hadim İlçe Raporu, 2014 Sayfa 6
3.1.2.Hayvansal Üretim Konya ili Hadim ilçesi toplam 4.000 Ha Çayır-Mera alanı ile Konya ili içerisinde %0,53 lük düşük bir orana sahiptir. Ormanlık arazi bakımından Konya ili ormanlık arazisinin %10,04 ünü TR52 bölgesinin %7,74 ünü Göller Havzası nın ise %11,12 sini oluşturmaktadır. Hadim Çayır-Mera ve Orman Durum Tablosu Hadim Konya Türkiye Hadim/ (Ha) (%) (Ha) (%) (Ha) (%) Konya (%) TR52 (%) 30. Göller Havzası (İle düşen) (%) Türkiye Arazi (%) Çayır-Mera 4.000 6,87 761.460,7 58,5 14.616.687,3 40,59 0,53 0,38 3,17 0,03 Orman 54.258 93,13 540.189,0 41,5 21.389.783,0 59,41 10,04 7,74 11,12 0,25 * Konya Tarım İl Müdürlüğü (2010), TÜİK (2009) Konya ili Hadim ilçesi 697 da yem bitkisi ekim alanına sahiptir. Yem bitkisi ekim alanı içerisinde korunga %68,8 lik pay alırken bunu %19,2 ile fiğ ve %11,9 ile yonca takip etmektedir. Hadim Yem Bitkileri Durum Tablosu Hadim KONYA Yem Bitkisi Arazisi Ekim Türü Ekim Alanı Ekim Alanı Da % Da % Yonca 83 11,9 195.525 35 Silajlık Mısır 0 0 211.636 38 Fiğ 134 19,2 128.114 23 korunga 480 68,8 17.267 3,1 Diğer 0 0 4310 0,7 Toplam Yem Bitkisi Alanı 697 100,00 556.852 100 Hadim ilçesi yem bitkileri yok denecek kadar az olup ekiliş alanı bakımından Konya ilinin %0,12 sını oluşturmaktadır. İlçede yonca, fiğ ve diğer yem bitkileri dışında ekiliş alanı bulunmamaktadır. Hadim Yem Bitkileri Genel Durum Karşılaştırması Yem Bitkisi Arazisi Ekim Hadim / Türü Konya (%) TR52 (%) Yonca 0,04 0,03 Silajlık Mısır 0 0 Fiğ 0,1 0,07 korunga 2,77 1,94 Toplam Yem Bitkisi Alanı 0,12 0,09 Hadim İlçe Raporu, 2014 Sayfa 7
Hadim ilçesinde 2013 yılı itibariyle 3582 adet büyükbaş hayvan mevcutken yıllar itibariyle bakıldığında büyükbaş hayvan mevcudunda dalgalanma olduğu bunun içerisinde ise kültür ırkı sığır varlığındaki dalgalanmanın dikkat çekici olduğu görülmektedir. Hadim Büyükbaş Hayvan Sayıları Durum Tablosu Hadim Hayvan Sayısı Konya Hayvan Sayısı TR52 Hayvan Sayısı Hayvan Cinsi 2011 2012 2013 2011 2012 2013 2011 2012 2013 Sığır (Saf Kültür) 1397 1726 1765 317.247 398.899 448.047 343.179 430.631 483.673 Sığır (Kültür Melezi) 851 1323 1126 157.583 193.440 214.100 176.448 212.525 234.956 Sığır (Yerli) 754 747 691 43.461 54.244 54.025 44.660 55.485 55.410 Manda 0 2 0 98 233 311 132 302 365 TOPLAM 3002 3798 3582 518.389 646.816 716.483 564.419 698.943 774.404 Hadim ilçesi Konya daki büyükbaş hayvan varlığı açısından bakıldığında ildeki mevcut toplam büyükbaş hayvanın %2,18 sini, TR52 bölgesindeki büyükbaş hayvan varlığının %2 sini oluşturduğu görülmektedir. Hadim Büyükbaş Hayvancılık Genel Durum Karşılaştırması Hadim Büyükbaş Hayvan Sayısı / Hayvan Cinsi Konya (%) TR52 (%) 2011 2012 2013 2011 2012 2013 Sığır (Saf Kültür) 0,44 0,43 0,39 0,4 0,4 0,36 Sığır (Kültür Melezi) 0,54 0,68 0,52 0,48 0,62 0,47 Sığır (Yerli) 1,73 1,37 1,27 1,68 1,34 1,27 Manda - 0,85 - - 0,66 - TOPLAM 2,71 3,33 2,18 2,56 3,02 2,1 Konya ili Hadim ilçesi küçükbaş hayvan varlığı içerisinde özellikle koyun önemli bir yer tutmaktadır. İlçede toplam 11.510 adet koyun varlığına karşılık 17019 adet kıl keçisi varlığı mevcuttur. Koyun varlığı içerisinde yerli koyun ırkı ve merinos koyun ırkıdır. Hadim İlçe Raporu, 2014 Sayfa 8
Hadim Küçükbaş Hayvan Sayıları Durum Tablosu Hayvan Cinsi Hadim Hayvan Sayısı Konya Hayvan Sayısı TR52 Hayvan Sayısı 2011 2012 2013 2011 2012 2013 2011 2012 2013 Koyun (Yerli) 9684 9210 10611 1.398.429 1.634.416 1.802.048 1.629.246 1.898.610 2.043.2 06 Koyun (Merinos) 310 264 899 146.037 181.437 211.316 237.846 281.856 336.188 Toplam Koyun 9994 9474 11510 1544466 1815853 2013364 1867092 2180466 237939 4 Kıl Keçisi 6342 14891 17019 146.037 181.437 211.316 237.846 281.856 336.188 Tiftik Keçisi - - - 3.361 3.570 2.416 12.299 15.298 15.527 Toplam Keçi 6342 14891 17019 149398 185007 213732 250145 297154 351715 İlçe koyun varlığı bakımından2013 yılı itibari ile Konya ilinin %1 ini keçi varlığı bakımından ise %8,05 ine, TR52 bölgesi içerisinde ise toplam koyun varlığının %0,87 sine keçi varlığının ise %5,06 ine sahiptir. 2012 yılına göre İlçedeki koyun ve keçi varlığının Konya ili içerisinde oransal olarak hızla arttığı görülmektedir. Hadim Küçükbaş Hayvancılık Genel Durum Karşılaştırması Hadim Küçükbaş Hayvan Sayısı / Hayvan Cinsi Konya (%) TR52 (%) 2011 2012 2013 2011 2012 2013 Koyun (Yerli) 0,69 0,56 0,58 0,59 0,48 0,51 Koyun (Merinos) 0,21 0,14 0,42 0,13 0,09 0,26 Toplam Koyun 0,9 0,7 1 0,72 0,57 0,87 Kıl Keçisi 4,34 8,2 8,05 2,6 5,28 5,06 Tiftik Keçisi - - - - - - Toplam Keçi 4,34 8,2 8,05 2,6 5,28 5,06 İlçenin 2010 yılı tavuk varlığı 7.380 adet olup bunun tamamı yumurtacı tavuklardan oluşmaktadır. Hadim Kanatlı Hayvan Sayıları Durum Tablosu Hayvan Cinsi Tavuk (Yumurtacı) Toplam Tavuk Hadim Hayvan Sayısı Konya Hayvan Sayısı TR52 Hayvan Sayısı 2011 2012 2013 2011 2012 2013 2011 2012 2013 5974 7530 7380 10.697.284 10.053.182 11.325.549 11.936.739 11.327.773 12.653.991 5974 7530 7380 10.697.284 10.053.182 11.325.549 11.936.739 11.327.773 12.653.991 Konya ili Hadim ilçesi Konya ilinin yumurtacı tavuk bakımından %0,06 una sahiptir. Bu oranlar TR52 bölgesi için sırası ile %0,05 olarak gerçekleşmiştir. Hadim Kanatlı Hayvancılık Genel Durum Karşılaştırması Hayvan Cinsi Tavuk (Yumurtacı) Toplam Yumurta Hadim Kanatlı Hayvan Sayısı / Konya (%) TR52 (%) 2011 2012 2013 2011 2012 2013 0,05 0,074 0,06 0,05 0,06 0,05 0,05 0,074 0,06 0,05 0,06 0,05 Hadim İlçe Raporu, 2014 Sayfa 9
Hadim ilçesi arıcılık bakımından fazla potansiyele sahip bir ilçedir. İlçede toplam 2013 yılı itibari 6.267 adet kovan bulunmakta olup toplam bal üretimi 2725 kg dır. Hadim Arıcılık Durum Tablosu Hayvan Cinsi Hadim Hayvan Sayısı Konya Hayvan Sayısı TR52 Hayvan Sayısı 2011 2012 2013 2011 2012 2013 2011 2012 2013 Yeni Usul Kovan 6300 8340 6267 77.649 75.295 73.978 123.154 119.096 119.710 Bal Üretimi (ton) 98 30 27,25 1.116,84 911,06 928,582 1.937,23 1.567,58 1.487,24 Arıcılık Yapan Köy Sayısı 26 16-341 311-425 403 - Konya ili Hadim ilçesi toplam yeni usul arı kovanı bakımından Konya ilinin %8,47 üne sahip iken bal üretiminin %5,23 üne ve arıcılık yapan köy sayısı bakımından 2012 ile %5,14 una sahiptir. Bu oranlar sırasıyla TR52 bölgesi için %2,93, %1,83 olarak gerçekleşmiştir. Hadim Arıcılık Genel Durum Karşılaştırması Hayvan Cinsi Yeni Usul Kovan Hadim Kovan Sayısı / Konya (%) TR52 (%) 2011 2012 2013 2011 2012 2013 8,11 11,07 8,47 8,77 3,29 2,93 Bal Üretimi (kg) Arıcılık Yapan Köy Sayısı 5,11 7 5,23 5,05 1,91 1,83 7,62 5,14-6,11 3,97 - Konya ili Hadim ilçesinde verilere göre et üretimi mevcut değildir. İlçe 2013 yılı itibariyle 6.143,5 ton süt üretimine sahiptir. Süt üretiminin 5.083,1 tonu büyükbaş hayvandan elde edilmektedir. Hadim Hayvancılık - Süt Üretim Miktarları Durum Tablosu Konya Süt Üretim Hadim Süt Üretim Miktarı Hayvan Cinsi Miktarı (Ton) TR52 Süt Üretim Miktarı 2011 2012 2013 2011 2012 2013 2011 2012 2013 Süt (Büyükbaş)/Ton 3604,276 4927,309 5083,12 652151 772970 871771 707029,25 834133,55 939484,36 Süt (Koyun)/Ton 458,381 469,521 435,856 67084 77611 82193 78348,67 90877,29 96648,6 Süt (Keçi)/Ton 279,888 770,351 624,562 6311 7873 8842 11282,44 12715,33 15061,11 Toplam Süt (Ton) 4342,545 6167,181 6143,538 725546 858454 962806 796660,36 937726,17 1051194,1 Hadim İlçe Raporu, 2014 Sayfa 10
3.2. SANAYİ 3.2.1. MADENCİLİK Hadim ilçesinde kalker, travarten, demir, kurşun ve çinko rezervleri bulunmaktadır. Bu rezervlerden traverten ocağı işletilmektedir. Ayrıca diğer madencilik ve taş ocakçılığı başlığında bir tesis faaliyet göstermektedir. Hadim Maden Sanayi Durum Tablosu NACE Mevcut Sanayi Durumu Kapasitedeki Pay (%) Rev.2- Maden Sanayi Kolları Faaliyet Bölgede Kapasite İstihdam İlde TR* Sayısı (TR52) B MADENCİLİK VE TAŞ OCAKÇILIĞI 08 Diğer madencilik ve taş ocakçılığı Kg 08.12 Çakıl ve kum ocaklarının faaliyetleri; kil ve kaolin çıkarımı 1 190.000.000 38 0,96* 0,88* * Kapasite, farklı ölçülerde de hesaplanmakta olduğundan oranlar buna göre değerlendirilmelidir. *Ulusal Ekonomik Faaliyet Sınıflaması, Kaynak: TOBB Mayıs 2011 Verileri 3.2.2. İMALAT SANAYİ 3.2.2.1.Tarıma Dayalı İmalat Sanayi İlçede girdisini direk olarak ilçeden alan ya da ilçe dışından alan herhangi bir tarımsal sanayi tesisi bulunmamaktadır. 3.2.2.2.Tarıma Bağlı İmalat Sanayi Hadim ilçesinde tarıma girdi sağlayan tarıma bağlı sanayii kollarından herhangi birine yönelik üretim faaliyeti bulunmamaktadır. 3.2.2.3.Diğer İmalat Sanayi Hadim ilçesinde diğer imalat sanayi kolunda bir adet hazır beton tesisi faaliyet göstermektedir. Hadim Diğer İmalat Sanayi Durum Tablosu NACE Mevcut Sanayi Durumu Kapasitedeki Pay (%) Rev.2- Diğer İmalat Sanayi Kolları Faaliyet Bölgede Kapasite İstihdam İlde TR* Sayısı (TR52) C İMALAT 23 Diğer metalik olmayan mineral ürünlerin imalatı Kg 23.61 İnşaat amaçlı beton ürünlerin imalatı 26.265.600 2,07** 1,77** 1 0* 23.63 Hazır beton imalatı 552.960.000 6,68** 5,73** * İstihdam madencilik tablosunda belirtilmiştir ** Kapasite, farklı ölçülerde de hesaplanmakta olduğundan oranlar buna göre değerlendirilmelidir. *Ulusal Ekonomik Faaliyet Sınıflaması, Kaynak: TOBB Mayıs 2011 Verileri Hadim İlçe Raporu, 2014 Sayfa 11
3.3.HİZMETLER 3.3.1.EĞİTİM Hadim İlçesi %95,87 lik bir okuma yazma oranına sahiptir. Nüfusun büyük çoğunluğu ilkokul ya da ilköğretim mezunudur. Hadim ilçesinde okuma yazma bilen fakat hiçbir okula gitmeyen kesimin nüfusa oranı % 20,2 dir. Bu durum ilçede okuma yazma seferberliği neticesinde yapılan faaliyetlerin olumlu bir sonuç verdiğinin önemli bir göstergesidir. İlçe Okur Yazar Durumu Hadim Konya TR52 Kişi Sayıları Kişi % Kişi % Kişi % Okuma Yazma Bilmeyen 512 4,13 53.128 2,9 59.275 2,85 Okuma Yazma Bilen Fakat Bir Okul Bitirmeyen 2510 20,2 376.278 20,2 416.169 20,03 İlkokul Mezunu 4324 34,8 522.355 28,0 582.471 28,03 İlköğretim Mezunu 2468 19,9 379.299 20,4 428.644 20,63 Ortaokul veya Dengi Okul Mezunu 429 3,46 63.994 3,4 70.681 3,40 Lise veya Dengi Okul Mezunu 1517 12,2 270.550 14,5 301.879 14,53 Yüksek Okul veya Fakülte Mezunu 591 4,76 154.547 8,3 172.256 8,29 Yüksek Lisans Mezunu 39 0,31 12.037 0,6 12.969 0,62 Doktora Mezunu 2 0,16 4.340 0,2 4.565 0,22 *TÜİK 2013 Yılı Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları İlköğretim mezunu olan kesim nüfusun %74 dür. Nüfusun yalnızca % 12,2 u lise ve dengi okul mezunudur. Hadim ilçesi göç veren yapısından dolayı okuma çağındaki nüfusun bir bölümünü kaybetmiştir. Bu etken hayata erken atılma zorunluluğu ile de birleşince, ilçe genelinde ilköğretimden sonra eğitim hayatında keskin bir düşüş yaşanmaktadır. İlçede yüksek eğitime devam oranı ise %5 tir. Hadim İlçesi Eğitim Genel Durumu Kurumlar Kurum Sayısı Öğrenci Derslik Öğretmen Öğretmen Başına Düşen Sayısı Sayısı Sayısı Öğrenci Sayısı İlköğretim 27 1854 99 121 15,32 Ortaöğretim 3 326 23 32 10.18 * Konya MEM 2013 Yılı Eğitim Verileri Hadim ilçesinde 27 adet ilköğretim, 3 adet ortaöğretim okulu bulunmaktadır. İlçede ilköğretim için öğretmen başına düşen öğrenci sayısı 15,32, ortaöğretim için 10,18 dir. Bu verilerden de görüldüğü gibi, özellikle ilköğretimde hem fiziki alt yapı hem de yüksek oranda öğretmen ihtiyacı bulunmaktadır. Hadim ilçesi, zor doğa şartlarının hakim olduğu bir coğrafi yapıya sahiptir. İlçeye atanan öğretmenler burayı kalıcı değil; geçici bir yer olarak görmektedirler. Bu durum öğretmen hareketliliğini artıran ve eğitim kalitesini düşüren bir unsurdur. Bu konuda kalıcı çözümler üretilmesi ve ilçenin eğitimcilerin kalacağı ve yaşayabileceği yaşam alanı haline getirilmesi gerekmektedir. Bu konuda yerel yönetimler de üzerlerine düşeni yapmalıdır. Hadim ilçesi Öğrenci Sayısı Karşılaştırma Tablosu İlköğretim Ortaöğretim Kurumlar Öğretmen Başına Düşen Öğretmen Başına Düşen Öğrenci Sayısı Öğrenci Sayısı Öğrenci Sayısı Öğrenci Sayısı İlçe 1854 15.32 236 10.18 Konya 345.082 18.8 133.176 18.9 TR52 382.904 18.5 150.037 18.8 Türkiye 12.238.829 19.8 4.995.623 19.5 * Konya MEM 2013 Yılı Eğitim Verileri Hadim İlçe Raporu, 2014 Sayfa 12
Hadim, mesleki ortaöğretim ve yaygın eğitim kurumları düzeyinde 1 adet Çıraklık Eğitim Merkezi, 1 adet Erkek Teknik ve Meslek Lisesi, 1 adet Kız Teknik ve Meslek Lisesine sahiptir. Milli Eğitime Bağlı Bulunan Kurumlar ve Sayıları Kurum Sayısı Çıraklık ve Yaygın Eğitim Merkezi 1 Erkek Teknik Öğretim ve Meslek Lisesi 1 Kız Teknik Öğretim ve Meslek Lisesi 1 * Konya MEM 2013 Yılı Eğitim Verileri İlçede bulunan mesleki eğitim veren okul ve merkezlerin eğitim verdiği bölümler, ilçenin rekabet gücü olan tarım ve hayvancılık sektörü için gerekli insan kaynağını yetiştirecek şekilde yeniden yapılandırılmalıdır. İlçede Bulunan Orta Öğretim Kurumlarında Verilen Mesleki Eğitim Bölümleri Bölüm İsimleri Elektrik- Elektronik Teknolojisi Alanı İmam Hatip Programı Uygulanan Alan Makine Teknolojisi Alanı Sosyal Bilimler Alanı Türkçe Matematik Alanı * Konya MEM 2013 Yılı Eğitim Verileri İlçede, Mimarlık ve Şehir Planlama, Makine ve Metal Teknolojileri ile Pazarlama ve Dış Ticaret bölümlerinin bulunduğu bir adet Meslek Yüksekokulu bulunmaktadır. Bu bölümlere toplam 525 öğrenci devam etmektedir. İlçe Yüksek Öğrenim Durumu Hadim Meslek Y.O. Mimarlık ve Şehir Planlama Makine ve Metal Teknolojileri Pazarlama ve Dış Ticaret *Selçuk Üniversitesi 3.3.2.TURİZM Hadim ilçesi doğal güzellikleri ile bir eko turizm potansiyeli taşımaktadır. Hadim Turizm Envanteri Tablosu Varlık Adı Varlık Türü Varlık Yeri Sit Alanları Antik Saha (II. Derece Arkeolojik Sit Alanı) Arkeolojik Sit Hadim Astra Örenyeri (I. Derece Arkeolojik Sit Alanı) Arkeolojik Sit Hadim Kayaönü Mevkii (II. Derece Arkeolojik Sit Alanı) Arkeolojik Sit Hadim Anıtsal Kaya Mezarı Ve Kızıl Kaya Mağaraları (I. Derece Arkeolojik- Doğal Sit Doğal Sit Hadim Alanı) Işıkini Mağarası (I. Derece Arkeolojik- Doğal Sit Alanı) Doğal Sit Hadim Yerköprü Şelalesi (I. Derece Doğal Sit Alanı) Doğal Sit Hadim Tarihi Yapılar Aşağı Hadim Mahallesi Camii Cami Hadim Büyük Camii ( Yalınçevre Beldesi ) Cami Hadim Fakir Köyü Camii Cami Hadim Sazak Köyü Camii Cami Hadim Yalınçevre Köyü Camii Cami Hadim Yukarı Esenler Köyü Camii Cami Hadim Zühtü Camii Cami Hadim Taşpınar Çeşmesi Çeşme Hadim Hadim İlçe Raporu, 2014 Sayfa 13
Varlık Adı Varlık Türü Varlık Yeri Müftüler Çeşmesi Çeşme Hadim Kütüphane Sivil Mimari Hadim Tabiat Alanları Göksu Şelalesi Şelale Hadim Gevne Deresi ve Şelalesi Şelale Yellice Yaylası Yayla Hadim Bolat Yaylası Yayla Hadim Gevne Yaylası Yayla Hadim Çatal Oluk Mesire Hadim Su Çıktığı Mesire Hadim Tarihi Şahsiyetler - - - Yöresel Değerler Ağıt Halk Kültürü Hadim Çantı-Nazarlık(İsabet De Deniliyor) Halk Kültürü Hadim Kirmanla Yün Eğirme Halk Kültürü Hadim Nazarlıklı Bebek Takkesi Halk Kültürü Hadim Zili Seccade Halk Kültürü Hadim Kıl ve Halı Heybeler El Sanatları Hadim * Türkiye Bilimler Akademisi Veri Tabanı, Vakıflar Genel Müdürlüğü Veri Tabanı, Türk Tarih Kurumu Veri Tabanı, Kültür ve Turizm Bakanlığı Veri Tabanı, Sit Alanları Yerköprü Şelalesi (I. Derece Doğal Sit Alanı) Yerköprü Şelalesi Aladağ bölgesindedir. Alüvyon üzerine traverten çökelmesi ve daha sonra alttaki alüvyonun eriyerek bir köprü şeklini alması ve Göksu kollarından gelen suyun bu köprünün altından akması sonucu bu adı almıştır. Başka kaynaktan çıkan su köprünün çıkış noktasında belli bir yükseklikten aşağı düşmekte ve bu noktada dere yatağından gelen su ile birleşmektedir. Tarihi Yapılar Aşağı Hadim Mahallesi Camii 14. asırdan kalan cami içerisinde el işçiliği ile yapılmış ağaç süsleme ve boyamaları bulunmaktadır. Hadim İlçe Raporu, 2014 Sayfa 14
3.3.3.TİCARET Hadim ilçesinde; Konya Ticaret Odası na kayıtlı olarak faaliyet gösteren 40 üye bulunmaktadır. Bu üyelerin Nace Kodlarına göre dağılımına bakıldığı zaman Perakende Ticaret (8), Bitkisel ve Hayvansal Üretim İle Avcılık ve İlgili Hizmet Faaliyetleri(9) ve Bina İnşaatı (5) faaliyetlerinde yoğunlaşma görülmektedir. Hadim Ticaret Durum Tablosu NACE KODU NACE FAALİYETİ HADİM A TARIM, ORMANCILIK VE BALIKÇILIK 9 01 Bitkisel ve hayvansal üretim ile avcılık ve ilgili hizmet faaliyetleri 9 C İMALAT 5 13 Tekstil ürünlerinin imalatı 1 20 Kimyasalların ve kimyasal ürünlerin imalatı 4 F İNŞAAT 5 41 Bina inşaatı 5 G TOPTAN VE PERAKENDE TİCARET; MOTORLU KARA TAŞITLARININ VE MOTOSİKLETLERİN ONARIMI 12 46 Toptan ticaret (Motorlu kara taşıtları ve motosikletler hariç) 4 47 Perakende ticaret (Motorlu kara taşıtları ve motosikletler hariç) 8 H ULAŞTIRMA VE DEPOLAMA 4 49 Kara taşımacılığı ve boru hattı taşımacılığı 4 K FİNANS VE SİGORTA FAALİYETLERİ 5 64 Finansal hizmet faaliyetleri (Sigorta ve emeklilik fonları hariç) 2 66 Finansal hizmetler ile sigorta faaliyetleri için yardımcı faaliyetler 3 TOPLAM 40 Kaynak: Konya Ticaret Odası 2011 Ayrıca, Hadim ilçesinde 1 adet esnaf ve sanatkârlar odası bulunmakta, bu odaya kayıtlı toplam 471 adet esnaf faaliyet göstermektedir. ODA İSMİ KAYITLI AKTİF ÜYE SAYISI Hadim Esnaf Sanatkârlar Şoförler ve Otomobilciler Odası 471 TOPLAM 471 Kaynak: Konya Esnaf ve Sanatkarlar Odaları Birliği 2011 3.4 DİĞER İlçenin ulaştırma altyapısı tamamen karayoluna dayanmaktadır. İlçe, Hadim-Konya karayolu ile İçeriçumra kasabası üzerinden Konya ve Karaman a bağlanan karayoluna kavuşmaktadır. Karaman iline 120 km uzaklıkta olan ilçenin Konya şehir merkezine uzaklığı 135 km dir. İlçenin en yakın havalimanına uzaklığı ise 141 km dir. İlçeye bağlı (6) adet belde ve (22) adet köy bulunmaktadır. İlçenin bütün köy ve beldelerinde içme suyu şebekesi bulunmaktadır. İlçe Merkezinde kanalizasyon sistemi mevcut olup, birçok belde ve köylerde kanalizasyon sistemi bulunmamaktadır. İlçe Merkezinde (15) yataklı Devlet Hastanesi ve Bademli, Bağbaşı, Korualan, Dedemli beldelerinde 1 er Sağlık Ocağı ve (2) köyde Sağlık Evi bulunmaktadır. Devlet Hastanesinde (1) Uzman Doktor, (3) Pratisyen Hekim, (1) Diş Hekimi, (41) adet yardımcı sağlık personeli ve (15) diğer personel görev yapmaktadır. Hadim İlçe Raporu, 2014 Sayfa 15
GÜÇLÜ YANLAR ZAYIF YANLAR FIRSATLAR TEHDİTLER 1.DOĞAL YAPI İlçenin Akdeniz sahil şeridine ve Alanya ya yakın olması 2.DEMOGRAFİK YAPI Doğal ve kültürel zenginlik potansiyeli (Doğal oluşumlar, otantik yaşam örnekleri, geleneksel sanatlar, inanç turizmi cazibe merkezi, organik ürün potansiyeli) 3.EKONOMİK YAPI 3.1.TARIM Tarımsal üretim potansiyelinin zenginliği (özellikle kiraz, badem ve ceviz yetiştiriciliği) ve potansiyel ürün çeşitliliği İl merkezine uzak ve ana yollardan içeride olması Toprak kalitesinin düşüklüğü ve arazinin engebeli yapı nedeniyle erozyonun yaygınlığı, toprak kaynaklarının kabiliyetlerine uygun kullanılmaması İlçenin göç vermesi, genç nüfusun az olması Memur kesimin sürekli yer değiştirmesi İlçenin sosyal ve kültürel imkanlarının yetersizliği (spor, sanat ve kültür faaliyetlerinde alt yapı yetersizliği) Halkın güven, cesaret ve eğitim eksikliği ve halkın birlik oluşturamaması Arazi yapısının eğimli, taşlık ve dağlık olması sebebiyle tarım alanlarının azlığı, toprak kalitesinin düşüklüğü ve engebeli yapı nedeniyle erozyonun yaygınlığı, toprak kaynaklarının kabiliyetlerine uygun kullanılmaması Toprak analizlerinin yapılması Genç ve nitelikli işgücünün kırsal alanlardan göçü, üretken faktörlerin kaybı ve nüfusun yaşlanması Üretimin doğal koşullara bağlı olması Hadim İlçe Raporu, 2014 Sayfa 16
GÜÇLÜ YANLAR ZAYIF YANLAR FIRSATLAR TEHDİTLER Kiraz Üretimi için arıcılık tozlaşma bakımından önem arz etmektedir. Arıcılığın desteklenmesi kiraz üretimine büyük katkı sağlayacak olması İlçede sulama problemlerinin olmayışı (sulama kooperatifinin varlığı, kapalı sistem sulamanın yaygın olarak kullanılması ve Göksu nehrinden su çekilebiliyor olması) Ucuz kırsal işgücü potansiyeli Sulama sistemlerinin düzensiz olması, sulama için gerekli olan elektriğin olmaması Kalite ve standartlara uyum konusunda güçlükler Sermaye ve mali kaynak yetersizlikleri İlçe ürünlerinin pazarlanması ve üretici birliği konusunda eksiklikler olması Tarımsal eğitim ve yayın hizmetleri ile işbirliği konusundaki yetersizlikler Küçükbaş hayvancılığın yok olmaya yüz tutması İlçede göletlerin bulunması Yüksek telli sistem bağcılık potansiyeli ve İlçe Tarım Müdürlüğü öncülüğünde Dülgerler Köyünde 1500 dekarlık alanda köyün tüm halkının katılımıyla bir bağcılık projesi planlanıyor olması Meyve hali ve soğuk hava depoları kurularak ilçedeki meyve ve sebze yetiştiriciliğine önemli katkı sağlanabilecek olması Kiraz ihraç edilmekte fakat halk arasında bir birliktelik ve kooperatifçilik oluşturulamadığı için rekabetçilik oluşması ve sonucunda da ürünlerin fiyatlarının düşmesi Sulama suyunun ihtiyaç zamanı kuruması 3.2.SANAYİ Güçlü ve potansiyel insan gücünün olması Sermaye ve mali kaynak yetersizlikleri Makroekonomik istikrarın bozulması Bölgede kiraz üretiminin yaygın olması Çevre ilçeler ile beraber üretilen Paketleme ve sanayi tesislerinin ürünlerin işleneceği tarımsal sanayi olmaması tesislerinin kurulma ihtimali Hadim İlçe Raporu, 2014 Sayfa 17
3.3.HİZMETLER GÜÇLÜ YANLAR ZAYIF YANLAR FIRSATLAR TEHDİTLER Tarım-sanayi entegrasyonu ve pazarlama faaliyetlerinde etkinlik sorunları, pazarlara olan uzaklık Kalite ve standartlara uyum konusunda güçlükler İlçenin Akdeniz sahil şeridine ve Alanya ya yakın olması Ulaşım, haberleşme ve elektrik altyapısının önemli ölçüde tamamlanmış olması Bademli beldesindeki Yerköprü şelalesinin ilçe turizmi açısından önem arz etmesi Doğal ve kültürel zenginlik potansiyeli(doğal oluşumlar, otantik yaşam örnekleri, geleneksel sanatlar, inanç turizm cazibe merkezi, organik ürün potansiyeli) İlçede Meslek Yüksek Okulunun varlığı İlçede Devlet Hastanesinin olması Güneş enerjisi potansiyelinin olması Ulaşım zorluğu ve pazarlara olan uzaklık Yolların bozuk ve stabilize olması Halkın bölgede bulunan turizm potansiyellerine ilgi göstermemesi Mevcut yüksekokul öğrencileri için yurt imkanlarının kısıtlı olması Ortaöğretimde kurumların az olması ve eğitimin ortaöğretime kadar devam etmesi Alanya ve Antalya limanlarına ulaşım sorununun çözülmesi halinde transit ticaret ve ulaşım imkanlarının gelişmesi İlçeye yakın olan Alanya dan turist ziyaretlerinin gerçekleştirilebilme imkanı ilçenin Akdeniz sahil şeridine ve Alanya ya yakın olması Bölgenin eko turizm potansiyeli taşıması Kış turizmi potansyeli Hadim İlçe Raporu, 2014 Sayfa 18
TR52 Bölgesi 2023 Vizyon Stratejileri Hadim İlçe Faaliyetleri Sonuç Notları 1. İlçenin gelir kaynağı tarımdır. Bu nedenle ilçede tarım alanlarının en üst düzeyde kullanılmasına yönelik, arazi toplulaştırması, toprak analizi, sulanabilir alanların arttırılması, nisbi karlılığı yüksek ürünlerin yetiştirilmesinin sağlanması, iyi tarım uygulamaları ile basınçlı sulama sistemlerinin yaygınlaştırılması, tarımda örgütlü hareket edilmesi, ve yaylaların tarım potansiyelinin arttırılmasına yönelik faaliyetler desteklenmelidir. 2. Meyvecilik bölgede önemli bir gelir kaynağıdır. Kiraz üretiminde verimin arttırılması, geç hasat dönemli ağaç türlerinin geliştirilmesi ve ürünlerin pazarlanmasına yönelik projeler desteklenmelidir. Ayrıca yüksek sistem bağcılıkta bölgeye uygundur ve meyve üretimi ile su kullanımı bakımından tamamlayıcı bir ürün türü olarak önem arz etmektedir. 3. Bölge küçükbaş hayvancılık için uygundur. Özellikle dağ köylerinde devamı sağlanmalıdır. 4. Hadim doğal güzellikleri ile Sarıveliler, Taşkent, Başyayla ve Ermenek ile beraber entegre bir ekoturizm bölgesi özelliği taşımaktadır. Özellikle Alanya üzerinden sahil turizmi ile entegre edilmesine yönelik projeler desteklenmelidir. Hadim İlçe Raporu, 2014 Sayfa 19