Küçük Tonaj Gemi Piyasaları İstanbul İhracatçılar Birliği 6-7 Kasım 2012 Sunum: Salih Zeki Çakır
İçerik Tarihçe Türk Koster Filosunun Durumu Akdeniz ve Karadeniz Koster Filosu Akdeniz ve Karadeniz Koster Piyasası Akdeniz ve Karadeniz Koster Siparişleri ISTFIX Tanıtım Çift çıpa, Osmanlı İmparatorluğu nun son dönemlerinden itibaren Türkiye de devlet eliyle gerçekleştirilen denizcilik teşebbüslerinin yegane semblü olmuştur. 2
Türkiye de Kosterciliğin Tarihçesi Türkiye de özel sektör denizciliği, köklerini kosterciliğe borçludur. Kostercilik, Cumhuriyet Dönemi nden çok önceleri dahi, Karadeniz kıyılarında yapılagelmiş, çok eski bir ticarettir. Solda ve ortada: İstanbul Boğazı ndaki iskelelere mal getirmekte olan ufak yelkenli çektirme ve mavnalar. Sağda: Haliç te mallarını yelkenli teknelerden tahliye eden kereste tüccar erbabı. 3
Osmanlı nın Son Dönemleri Aslında İstanbul a getirilen pek çok Karadeniz mahsül ve eşyası, mavna ve çektirmeler vasıtasıyla İstanbul un fethinden beri buralardan deniz yoluyla getirilmekteydi. Loncalar bu ticareti son derece sıkı biçimde, usta-çırak hiyerarşisi ve terbiyesi dahilinde organize etmekteydi. Buharlı teknelerin gelmesi ve loncaların kaldırılmasıyla bu örgütlenme de tarihe yenik düşmüş oldu. İstanbul: Yerel eşrafın çektirme, mavna ve uskuna gibi yelkenli tekneleri malların Karadeniz e sevkiyatı için yegane ulaşım aracıydı. s/s Gülcemal, 1800 lü yıllarda inşa edilmiş düzenli hat gemilerindendir. 1910 da kurulan Osmanlı Seyr-i Sefain İdaresi nce alındıktan sonra Karadeniz de hat gemisi olarak işletilmiştir. 4
Cumhuriyetin İlk Yılları Denizciliğe devlet yatırımları Buharlı ticari ve yolcu gemileri Karadeniz kıyısının hızlı gelişimi 1940 ların tipik Taka tipi teknesi Ünye sahilinden arka plandaki posta gemisi Tarı ya yük ve yolcu götürmekte olan küçük bir mavna. s/s Gülcemal in kardeşi s/s Gülnihal, 1933 yılında Bandırma limanından bakliyat yükü alırken. 5
1940 lar-1960 lar Filo büyümesi Birliklerin kurulması Daha organize bir denizcilik camiasının oluşumu Özel denizcilik iştiraklerine ilk kredilerin verilmesi Deniz Nakliyat ın kurulması s/s Güneysu ve s/s Kurtuluş ilk Deniz Nakliyat gemilerindendir. 2. Dünya Savaşı esnasında Türkiye den Yunanistan a yapılan gıda yardımında önemli rol oynamış ve isimleri tarihe geçmiştir. 6
1960 lar-1990 lar İlk Türk inşası kosterler Özel şirketler Uluslararası/devlet destekli kredilerle hızla artan ve büyüyen tonaj Uluslararası denizciliğe adım atılması m/v Arel 3, 1970 li yılların tipik 1.500 dwt lik Türk inşası kosterlerine bir örnek olup halen çalışmaktadır. m/v Kula, 80 lerin başında inşa edilmiş, Deniz Nakliyat tarafından işletildikten sonra Türk Sim Denizcilik e satılmıştır ve halen işletilmektedir. 7
90 ların Sonları & 2000 ler Yabancı bankalardan daha sağlam destek Küresel piyasalarla entegrasyon Denizciliğin patlama yapmasıyla çok hızlı filo büyümesi Konan Denizcilik e ait m/v İlyas Konan. Halihazırdaki sahibi tarafından 1994 yılında Türkiye de inşa edilmiş 5.000 dwt lik bir kosterdir. HKalkavan Denizcilik e ait m/v Dost 1, Yine mevcut sahibi tarafından 1994 te Türkiye de inşa edilmiş 8.060 dwt lik bir kosterdir. 8
Gelecek Nesil Standartları en yüksek batılı örnekleri yakalayabilecek seviyede, Emniyet hususlarına öncelik verilecek Liman devleti denetimlerinde yüksek performans şart olacak İşletme kalitesine önem verilecek Yakıt ekonomisine haiz, yüksek özellikli, yeşil gemiler tasarlanacak mv Türk Yıldızı, Türk Koster Yenileme Projesi için geliştirilen konsept tasarım m/v Serra Atasoy, 2011 yılında Türkiye de en üst batılı standartlarda Atasoy Denizcilik tarafından inşa edilmiştir. 9
Kosterciliğin Önemi Karadeniz, Akdeniz ve Kuzeybatı Avrupa (Kontinent) ticareti yüksek oranda küçük tonajlı gemilere dayalıdır. Yaklaşık 5.4 milyar dolarlık bir sektördür (2011 sonu) 11.4 milyon dwt lik filo ile yılda ortalama 184 milyon ton yük taşınmaktadır. Yılda 40.000 den fazla bağlantı yapılmaktadır. 30.000 in üzerinde denizciye ve 8.000 in üzerinde kara personeline iş olanağı sağlanmaktadır. 10
Yaşa göre Türk Koster Filosu Gemi Sayısı Toplam DWT (x 1.000) 453 1,591 563 89 52 24 58 73 281 138 302 317 0-5 Yaş 6-10 Yaş 11-15 Yaş 16-20 Yaş 21-25 Yaş 26+ Yaş 0-5 Yaş 6-10 Yaş 11-15 Yaş 16-20 Yaş 21-25 Yaş 26+ Yaş 750 nin üstünde gemi 300 gemi 30 yaşın üzerinde Toplam: 3.2 milyon DWT Ortalama Yaş: 25,2 Kaynak: Lloyd s List Intelligence 11
DWT ye göre Türk Koster Filosu Gemi Sayısı Toplam DWT (x 1.000) 930 306 726 706 122 149 104 45 23 182 393 255 1-2.000 DWT 2-4.000 DWT 4-6.000 DWT 6-8.000 DWT 8-10.000 DWT 10-12.000 DWT 1-2.000 DWT 2-4.000 DWT 4-6.000 DWT 6-8.000 DWT 8-10.000 DWT Ana Segment: 2.000-4.000 dwt, 300 ün üzerinde gemi ile toplamda yaklaşık 1.0 mln dwt 6.000 dwt nin altı, 577 gemi (1,84 mln dwt) 10-12.000 DWT Kaynak: Lloyd s List Intelligence 12
Bayrağa göre Türk Sahipli Filo Gemi Sayısı Türkiye Malta Panama 85 60 345 Diğer* 17% Rusya 57 Moldova St. Vincent Kamboçya Comoros Belize 26 25 20 18 17 Kamboçya 3% St. Vincent 3% Moldova 3% Türkiye 46% St. Kitts- Nevis Liberia 17 14 Rusya 8% Marshall Tanzania Antigua Sierra Leone 11 8 7 7 Diğer 32 Panama 8% Malta 11% Türk filosunun yüzde 46 sı milli sicile kayıtlıdır. Kaynak: Lloyd s List Intelligence 13
Akdeniz & Karadeniz Koster Filosu Gemi Sayısı Toplam DWT Filo 11.14 mln dwt büyüklüğünde, yaklaşık 2,300 parça gemiden oluşmaktadır. 2009 dan beri filo sürekli küçülmektedir. 12.8 mln 2,665 2009-2011 arası filo yüzde 18 daralmış durumdadır. 2,479 11.6 mln Yaklaşık 400 gemi (1.65 mln dwt) filodan eksilmiştir. 2,260 11.15 mln 2009 2010 2011 Bölgede ekonomik ve siyasi istikrar sağlanırsa mevcut gemiler için hızlı talep artışı söz konusu olabilir. Kaynak: Istanbul ArGe 14
Bayrağa göre Akdeniz & Karadeniz Filosu Gemi Sayısı Türkiye Rusya Antigua & Barbuda Malta Hollanda Panama Kamboçya Moldova Gürcistan St. Vincent Comoros Belize Ukrayna Sierra Leone Liberia 318 260 215 187 157 128 126 90 77 77 67 66 64 58 43 Diğer 327 Diğer 14% Liberia 2% Ukrayna 3% Belize 3% Sierra Leone 3% Comoros 3% St. Vincent 3% Gürcistan 3% Moldova 4% Kamboçya 6% Panama 6% Hollanda 7% Türkiye 14% An[gua & Barbuda 10% Malta 8% Rusya 12% Kaynak: Istanbul ArGe 15
Türk Filosunun Bölgedeki Konumu (dwt ye göre) Toplam DWT (x 1.000) 7,762 Türk Sahipli Filo 30% 3,382 Diğer Milletler 70% Türk Sahipli Diğer Milletler Kaynak: Istanbul ArGe 16
Yaşa Göre Akdeniz & Karadeniz Filosu Gemi Sayısı Toplam DWT (x 1.000) 764 3,149 322 387 1,952 1,798 191 167 203 222 1,169 967 1,067 1,006 0-5 Yaş 6-10 Yaş 11-15 Yaş 16-20 Yaş 21-25 Yaş 26-30 Yaş 31+ Yaş 0-5 Yaş 6-10 Yaş 11-15 Yaş 16-20 Yaş 21-25 Yaş 26-30 Yaş 31+ Yaş Kaynak: Istanbul ArGe 17
DWT ye göre Akdeniz ve Karadeniz Filosu No. of Vessels Toplam DWT (x 1.000) 891 2809 2512 2581 511 1901 380 1053 163 216 95 254 1-2.000 DWT 2-4.000 DWT 4-6.000 DWT 6-8.000 DWT 8-10.000 DWT 10-12.000 DWT 1-2.000 DWT 2-4.000 DWT 4-6.000 DWT 6-8.000 DWT 8-10.000 DWT 10-12.000 DWT Ana Segment: 900 gemi ile 2.000-4.000 dwt. Toplam tonajlara bakıldığında segmentler daha dengelidir. Kaynak: Istanbul ArGe 18
Koster Siparişleri (Sadece Akdnz & Krdnz) Sipariş Sayısı Toplam DWT (x 1.000) Rusya 34 Rusya 192 Türkiye 17 Türkiye 136 İtalya 12 İtalya 100 Ukrayna 8 Ukrayna 44 Yunanistan 5 Yunanistan 42 Romanya 3 İsrail 21 G. Kıbrıs 2 G. Kıbrıs 15 Fransa 2 Romanya 14 İsrail 2 Fransa 6 Tüm siparişler teslim edilirse, bölgedeki filo 85 gemi ile toplamda ancak 570.000 dwt artacaktır. Kaynak: Lloyd s List Intelligence 19
Aliağa da Hurdaya Çıkan Kosterler Hurdaya Çıkan Koster Adedi 220 90 54 41 45 2009 2010 2011 Hurdaya çıkışlar 2011 de zirve yapmıştır. 2012 de aynı performansın yakalanabileceği görülmektedir. 2011-1.Ç. 2012-1.Ç. Source : Turkish Shipbreakers Association 20
Aliağa da Hurdaya Çıkan Kosterler Toplam LDT (x 1.000) Toplam DWT (x 1.000) 845 307 320 82 213 121 77 178 64 168 2009 2010 2011 Hurdaya çıkışlar sertleşen çevre kuralları ve piyasa koşullarından ötürü artış göstermiştir. 2011-1.Ç. 2012-1.Ç. Source : Turkish Shipbreakers Association 21
Akdeniz & Karadeniz Koster Piyasası İstanbul Navlun Endeksi 2008-2012 ISTFIX tarihi zirvesini 2008 de gördü ve Lehman sonrası çakıldı. 2000 1750 Son 3 yılda nadiren 750 puan üzerine çıkabildi. 1500 Arap Baharı ve Rus tahıl ihraç yasağı Endeks in Lehman krizi sonrası seviyelerin de altına düşmesine sebep oldu. 1250 1000 750 Lehman Arap Baharı Yunanistan Krizi Endeks son çıkışını 2011 Noel öncesi yapmış fakat 750 puan üzerinde yine fazla tutunamadı. 500 250 2012 de için beslenen ümitler ise Yunanistan krizi ve devamındaki Avrupa kriziyle boşa çıktı. 0 1 Oca 2008 16 Haz 2008 24 Kas 2008 4 May 2009 12 Eki 2009 22 Mar 2010 30 Ağu 2010 7 Şub 2011 18 Tem 2011 26 Ara 2011 4 Haz 2012 29 Eki 2012 22
Akdeniz & Karadeniz Koster Piyasası 15,000 Segmente göre günlük getiri, USD/gün 12,500 10,000 7,500 2-4k dwt 4-6k dwt 6-8k dwt 8-12k dwt 5,000 2,500 0 1 Oca 2008 14 Nis 2008 21 Tem 2008 27 Eki 2008 2 Şub 2009 11 May 2009 17 Ağu 2009 7 Ara 2009 15 Mar 2010 21 Haz 2010 27 Eyl 2010 3 Oca 2011 11 Nis 2011 18 Tem 2011 24 Eki 2011 30 Oca 2012 7 May 2012 13 Ağu 2012 29 Eki 2012 23
Akdeniz & Karadeniz Koster Piyasası Gemi gelirleri son 3,5 yılın zirvesine en son geçtiğimiz Aralık 2011 de ulaşmıştır. AMB nin nakit enjeksiyonu ile ticaret 2011 sonuna doğru hareketlendi. Noel sonrası ise Yunanistan endişeleri ile Avrupa krizi tetiklendi. İspanya ya sıçradı ve halen devam etmekte. Segmente göre günlük gelir (USD/gün) 7,000 6,000 5,000 4,000 3,000 2,000 2-4k dwt 4-6k dwt 6-8k dwt 8-12k dwt Baltık Kuruyük Endeksi önce Çin Yeni Yılı nda sonra da yaz döneminde tarihi dipleri gördü. 1,000 24 Eki 2011 5 Ara 2011 16 Oca 2012 27 Şub 2012 9 Nis 2012 21 May 2012 2 Tem 2012 13 Ağu 2012 24 Eyl 2012 29 Eki 2012 24
Baltık Kuruyük Endeksi ve ISTFIX Baltık Kuruyük Endeksi ISTFIX 12,000 2,000 10,000 1,750 8,000 1,500 6,000 1,250 4,000 1,000 2,000 750 0 Ocak 08! Ağustos 08! Mart 09! Ekim 09! Mayıs 10! Aralık 10! Temmuz 11! Şubat 12! Eylül 12! 500 Ocak 08 Ağustos 08 Mart 09 Kasım 09 Haziran 10 Ocak 11 Eylül 11 Nisan 12 Ekim 12 25
ISTFIX Bölgesi için Piyasa Öngörüleri Daha büyük tonajlarda sıkıntı yaratan arz fazlası ve sipariş birikmesi kosterler için söz konusu değildir. Hurdaya çıkışlar önemli seviyelerde olup filo sürekli daralmaktadır. Kuzey ve Batı Afrika nın talebi hızla artış göstermektedir. Doğu Akdeniz de ise Rusya, Türkiye ve İsrail ekonomileri güç kazanmaktadır. Arap Baharı nın yarattığı istikrarsızlık yer yer halen devam etmektedir. Finansman kaynakları kısıtlıdır. Gemi yakıt fiyatları yükselmektedir. Avrupa krizinde tünelin sonunda ışık halen görülememektedir. 26
Yeni Kural ve Düzenlemeler Denizcilik Birleşmiş Milletler nezdinde örgütlenen kuruluşlarca uluslararası kurallarla düzenlenir. 2013 ten itibaren yeni kurallar gündeme gelecektir. Denizde enerji verimliliği, Denizcilerin daha iyi koşullarda çalışması, Balast suyuyla taşınan mikro-organizma ve saldırgan türlerle mücadele. 27
Denizde Enerji Verimliliği 1 Ocak 2013 ten itibaren gemilerin CO2 emisyonlarını düşürmek üzere teknik ve operasyonel önlemler alınacaktır. Teknik önlem: Enerji Verimliliği Tasarım Endeksi (Energy Efficiency Design Index - EEDI), yeni gemilerde yeni standartların benimsenmesi Operasyonel önlem: Gemi Enerji Verimliliği Yönetim Planı (Ship Energy Efficiency Management Plan - SEEMP) 28
Denizde Enerji Verimliliği Bu önlemler sonucunda: Yeni gemilerin tekne formu, ana makine verimlilikleri enerji tasarrufuna odaklı olarak belirlenecektir. Enerji tasarrufu sağlayan yeni eklentiler (nozüller vs.) gemilere takılacak, yakıt ekonomisi sağlayan sürtünmeyi azaltıcı boyalar uygulanacaktır. Sonuç: Türk tersaneleri yüksek enerji verimliliğine sahip koster tasarımlarıyla öne çıkabilir. 29
Denizde Yaşam Koşulları Uluslararası Çalışma Örgütü nün (ILO) 2006 Denizde Çalışma Sözleşmesi (MLC 2006) 20 Ağustos 2013 te yürürlüğe girecektir. Gemi personelinin yaşam alanlarında önemli değişiklikler gerektirmektedir. Eski tip yaşam mahallerine haiz gemiler ciddi yatırımla MLC 2006 ya uygun hale getirilmek durumunda kalacaktırlar. A gap analysis, if not already done, should be carried out evaluating present procedures and levels of compliance under the new requirements of the convention. The role for classification societies in advising on Maritime Labour Convention compliance is becoming increasingly popular amongst shipowners, with many looking to class for pre-assessments and voluntary certification. A classification society has recently issued a pre-convention MLC 2006 certificate of compliance. ^ Well maintained ship s galley 12. Onboard medical care (Regulation 4.1) adequate health care facilities provided onboard and ashore seafarers able to have access to medical doctor without delay in port dental care if essential 13. Onboard complaint procedures onboard complaints system in operation complaints reviewed and action taken record made of complaints 14. Payment of wages (Regulation 2.2) wages to be paid at least monthly pay slip issued with statement of earnings and deductions seafarers able to transmit all or part of wages to family FLAG STATE INSPECTION AND CERTIFICATION Through analysis of a shipowner s procedures and policies, the company can gauge what needs to be adapted to comply with the provisions of the convention. A statement of voluntary compliance can be issued to the company s ships. This may quicken the process of formal certification when the convention has been internationally ratified. ^ Maritime Labour Convention 2006 inspection Upon flag state approval of MLC 2006 compliance, the ship will be issued with: Maritime Labour Certificate Declaration of Maritime Labour Compliance (DMLC) The certification will be subject to revalidation every five years, with mid-term assessments of the quality of the compliance onboard. It will also form part of future port state control inspections. The issue of a Maritime Labour Certificate to a ship is evidence that the ship complies with the requirements of the convention and meets the flag state s approval for seafarers living and working conditions onboard. The DMLC is attached to the Maritime Labour Certificate and is completed by both the flag state and the shipowner. The DMLC contains two parts; Part 1 establishes the national regulations as ratified and is drawn up by a competent national authority in the flag state. It stipulates requirements for drawing up plans for implementation and must address the 14 items listed in the Maritime Labour Convention 2006 Part 2 established by the shipowner to ensure measures are in place for compliance and continued monitoring. It must be approved by the competent national authority and meet requirements as established in Part 1 of the DMLC CERTIFICATION PLAN ^ Hours of work are This will include hours of res employmen medical cer seafarer sta crew compl The requiremen considered as a management or used as an effic complaints, pro continued comp A successful com framework of a ju feel any complai reprisals. It is rec are comfortable management an for new deficienc opportunity so th Procedures for compliance with stipulate that the posted in a pub seafarer. Some system to includ effective in main Flag state review DMLC Plan Part 2 Renewal inspection required 3 months prior to expiry Renewal inspection carried out ^ Clean crew mess Initial ship inspection Certificate endorsed Certificate re-issued 30 MLC + DMLC Mid-term
Balast Suyu Yönetimi Balast Suyu Yönetimi (Ballast Water Management - BWM), dünya filosunun groston olarak yüzde 35 ine sahip 30 ülke sözleşmeyi kabul ettikten 1 yıl sonra yürürlüğe girecektir. Şu anda filonun yüzde 29 una sahip 36 ülke bu sözleşmeye imza koymuştur ve bu hızla yakın zamanda sözleşmenin yürürlüğe girmesi beklenmektedir. Sözleşmeye göre en geç 2013-2015 arasında tüm gemiler balast suyu arıtma sistemi bulundurmak zorundadır. (Aşağıdaki tabloda D2 ile gösterilmiştir) 31
İstanbul Navlun Endeksi ISTFIX, 2008 yılında kurulmuş bağımsız bir araştırma şirketidir. ISTFIX, Karadeniz - Akdeniz ve Kuzeybatı Avrupa da çalışan 2.000 ila 10.000 dwt arası kuru yük / genel yük gemilerinin navlun piyasaları hususunda uzmanlaşmıştır. 32
İstanbul Navlun Endeksi Raporlarımız bölgedeki armatörlerden, brokerlerden ve gemi işletenlerden alınan bağlantı verilerine dayanılarak oluşturulmaktadır. Hedefimiz, piyasa oyuncularına, yakın deniz ve kıyı taşımacılığı için tarafsız bir referans noktası olabilmektir. 33
ISTFIX - Hizmetlerimiz İstanbul Navlun Endeksi, Haftalık navlun endeksleri ve çizelgeleri düzenlemekte, Haftalık gemi alım-satım ve hurda fiyat yorumları yayımlamakta, Gemi günlük getiri (time charter equivalent -TCE) serileri ve çizelgeleri düzenlemekte, Piyasayı yorumlamakta, Temsili bağlantı raporları oluşturmakta, Denizcilik sektörünü doğrudan ilgilendiren emtialarla ilgili haber ve istihbarat sağlamakta, Özel istatiksel analizler ve filo istatistikleri yayımlamaktadır. 34
Lütfen web sitemizi ziyaret ediniz: www.istfix.com 35
Teşekkürler