HÂKİMLER VE SAVCILAR YÜKSEK KURULU HUKUKİ MÜZAKERE TOPLANTILARI PROJE FİŞİ GİRİŞ Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu (HSYK) yeni yapısıyla göreve başladığı günden bugüne yargının daha etkin ve verimli bir şekilde çalışabilmesini temin etmek amacıyla çeşitli çalışmalar ve projeler yürütmüştür. Yargı hizmetlerinde kalite ve güvenin artırılabilmesi için, yargının tüm paydaş kurumlarının işbirliği içinde çalışması gerektiğine inanan HSYK, hâkim ve savcıların karar ve işlemlerinde ortaya çıkan farklı uygulamaları, yargıya güveni olumsuz yönde etkileyen en önemli unsurlardan biri olarak görmektedir. Hâkim ve savcıların, hukuk alanındaki yeni gelişmelere, mevzuat değişikliklerine, yüksek mahkemelerin değişen içtihatlarına zamanında vakıf olmaları farklı uygulamaları ortadan kaldıracağı gibi ilk derece mahkemeleri ile yüksek mahkemeler arasında yeterli düzeyde bilgi alışverişinin olması da uygulama birliğinin oluşmasına önemli bir katkı sağlayacaktır. İçtihat hukukumuzun geliştirilmesi için yüksek mahkemelerle daha yoğun bilgi alışverişi içinde bulunmaları gereken hâkim ve savcılar, aynı zamanda özellikle AİHM nin içtihatları başta olmak üzere, hukuk alanındaki uluslararası gelişmeleri de yakından takip edebilme imkânına sahip olabilmelidirler. Hâkim ve savcıların bölgesel düzeyde toplantılar yaparak bilgi ve tecrübe paylaşımında bulunmaları ve bu toplantılarda yüksek mahkeme üyeleri ve tetkik hâkimleri ile bir araya gelerek tartışmalı konularda müzakere yapmaları, uygulama birliğinin sağlanması yönünde önemli bir adım olacaktır. Bu kapsamda aynı bölgede bulunan hâkimler ve savcılar arasında düzenli toplantılar yapılması planlamakta olup, yargı organları arasında uygulama birliğinin sağlanması ile yargıya olan güvenin artırılması amaçlanmaktadır. PROJENİN GENEL AMACI Yargı organları arasında uygulama birliğinin sağlanarak yargıya güvenin artırılması.
PROJENİN ÖZEL AMAÇLARI AİHM içtihatları çerçevesinde hâkim ve savcıların karar ve işlemlerinde uygulama birliğinin sağlanması. Göreve yeni başlayan hâkim ve savcılar ile kıdemli hâkim ve savcıları bir araya getirerek bilgi ve tecrübe paylaşımına imkân verilmesi. Aynı bölgelerde çalışan hâkim ve savcıların daha hızlı bir şekilde bilgi alışverişinde bulunmaları sağlanarak, soruşturma ve kovuşturmaların etkin ve makul sürede sonuçlandırılmasına katkı verilmesi. Yerel mahkemeler ile içtihat mahkemeleri arasında bilgi alış verişini artırarak uygulamalardaki farklılıkların azaltılması. Karşılıklı bilgi ve tecrübe alışverişinin bir sonucu olarak, hâkim ve savcıların olaylara değişik yönlerden bakabilmelerine imkân sağlanması, muhakeme güçlerinin daha üst seviyelere çıkmasına katkı verilmesi. Müzakerelerde belirlenecek hukuki sorunların bir ortak metne bağlanması suretiyle çözüm oluşturulması amacıyla gerekli girişimlerde bulunulması ve mevzuat değişikliklerine katkı verilmesi. Ortaya çıkacak sonuç raporlarına göre savcılık ve mahkemelerin görev tanımları ile dava türlerine göre dava dosyalarının minimum standartlarının belirlemesi suretiyle uygulama rehberlerinin oluşturulması. Hâkim ve savcılar arasında hukuki konularda müzakere kültürünün oluşturulması. PROJENİN BÜTÇESİ Proje, tamamen Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulunun sorumluluğunda yürütülecektir. PROJENİN SÜRESİ Projenin 2012 yılı içerisinde başlatılarak her yıl devam ettirilmesi planlanmaktadır. Değişik bölgelerde iki günlük sürelerle düzenlenmesi planlanan toplantıların, HSYK nın belirleyeceği tarihler arasında, yılda iki kez olmak üzere bir ay içinde tamamlanması düşünülmektedir. 2012 yılı için ilk toplantıların 15 Eylül- 07 Ekim tarihleri arasındaki hafta sonlarında yapılarak tamamlanması planlanmaktadır. PROJE ORTAKLARI Yargıtay, Danıştay, Adalet Bakanlığı, Türkiye Adalet Akademisi. 2
GENEL ESASLAR 1. Toplantılar bölgesel düzeyde, bölgede görev yapan hâkim ve savcıların katkılarıyla belirlenecek hukuki konular üzerine yapılır. 2. Toplantılar, bölge adliye mahkemelerinin yargı çevresi esas alınarak bölgesel düzeyde yapılır. İdari yargı birimleri ekli listede belirtildiği üzere, en yakın bölge adliye mahkemesinin yargı çevresine dâhil olur. 3. Her toplantının bölgedeki farklı bir şehirde yapılması sağlanır. 4. Toplantıların koordinasyonu HSYK Genel Sekreterliği tarafından yapılacak olup her bölgenin adli ve idari yargı birimleri için bölge koordinatörleri ayrıca belirlenir. 5. İhtiyaca göre oluşturulacak grup sayısı HSYK tarafından belirlenecektir. Gruplar katılımcı sayısı 15 kişiyi geçmeyecek şekilde oluşturulur. 6. Toplantılara, belirlenen bölgelerde görev yapan ve talebi olan tüm hâkim ve savcıların sırasıyla katılmasına imkân verilir. 7. Her bölgede, yapılacak toplantının konusu/konuları, yeri, tarihi ve sair hususlar Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu tarafından belirlenir ve ilan edilir. 8. Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu, gerekli görürse, toplantının konusu, yeri, tarihi ve sair hususlarda değişiklik yapabilir veya toplantılara temsilci gönderebilir. 9. Toplantının konusuna göre, Yargıtay veya Danıştay dan üyeler ve tetkik hâkimleri, AİHM de görevli uzman ve hâkimler toplantıya davet edilir. Koordinasyon Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu tarafından yapılır. 10. Her grup kendi üyeleri arasından bir moderatör ve bir yazıcı seçer. Moderatörler öncelikle müzakere edilecek konular hakkında genel bilgi verir ve sırasıyla tüm katılımcılara her konu hakkında söz vererek fikirlerini alır. Katılımcıların görüş ve önerileri yazıcı tarafından daha önceden hazırlanacak standart forma yazılır. 11. Toplantıda tartışılan hususlar ve varılan sonuçlar, bir sonuca varılamadıysa ortaya çıkan görüşler moderatör ve yazıcı tarafından bir rapor haline getirilerek, toplantı tarihinden itibaren en geç 1 hafta içinde Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kuruluna sunulur. 12. Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu, kendisine sunulan raporları düzenleyerek uygun araçlarla tüm yargı teşkilatına duyurur ve gerekli gördüğü takdirde, tüm hâkim ve savcılar arasında Yargı Kürsüsü aracılığıyla müzakerelerin devam etmesini sağlar. 13. Toplantılar Cumartesi tam gün, Pazar günü öğlene kadar sürecektir. Şehir dışından gelen katılımcılar Cuma günü idari izinli sayılarak aynı gün otele giriş yapabileceklerdir. 3
KONULARIN VE KATILIMCILARIN BELİRLENMESİ 1. Yargıtay ve Danıştay Başkanlıklarından alınacak konu önerileri tüm teşkilata duyurulur, 2. Yüksek mahkemelerden gelen konu başlıklarına ilişkin hâkim ve savcıların görüş ve önerileri ile ilave etmek istedikleri konu ve konu başlıkları ile birlikte katılım talepleri toplanır, 3. Bu talepler dikkate alınarak Proje Takip Heyeti tarafından hangi bölgede, hangi konuda kaç grup oluşturulacağı belirlenir ve gruplara kimlerin katılacağı hususu izin işlemleri yönünden HSYK Birinci Dairesine sunulur. 4. Toplantılardan önce kimlerin hangi konudaki grupla müzakere toplantısına katılacağı internet sitesi aracılığıyla duyurulur. PROJENİN ORGANİZASYONU 1. Proje Takip Heyeti (PTH) Proje Takip Heyeti, HSYK Genel Sekreteri Muzaffer Bayram, HSYK Genel Sekreter Yardımcısı Bülent Albayrak, Tetkik Hâkimleri; Seyfullah Çakmak, Mustafa Arslan, Murat Turan, Mümin Şen, Osman Nesuh Yıldız, Murat Kakilli, Yunus Yönügül, Nuri Karakuş ve Adnan Acar dan oluşur. Başkanın talimatı doğrultusunda heyetin üye sayısı ve yapısı değiştirilebilir, PTH, projeyle ilgili tüm işlemlerin koordinasyonundan sorumludur. PTH, Genel Sekreter Muzaffer Bayram başkanlığında toplanır, başkanın yokluğunda Genel Sekreter Yardımcı Bülent Albayrak heyete başkanlık yapar. 2. Yargıtay Koordinatörü: (Tetkik Hâkimi Nuri Karakuş) (Yargıtay Temsilcileri: Yargıtay Genel Sekreter Yardımcısı İsmail Hakkı Eröz, Yargıtay Tetkik Hâkimi Volkan Yıldız) Yargıtay Genel Sekreterliği ile PTH arasındaki iletişimi ve koordinasyonu sağlar, Bölge toplantılarına katılacak Yargıtay Üyeleri ve Tetkik Hâkimlerinin belirlenmesi sürecini hızlandırır, Bölge toplantıları öncesi belirlenen konulara göre Yargıtay tetkik hâkimi görevlendirilmesi ve izin işlemlerinin düzenli bir şekilde yürütülmesi için Kurulun ilgili bürosundan takibini yaptırır, 3. Danıştay Koordinatörü: (Tetkik Hâkimi Yunus Yönügül) (Danıştay Temsilcileri: Danıştay Genel Sekreter Yardımcısı Fikret Erkan, Danıştay Tetkik Hâkimi Yusuf Altıntaş) Danıştay Genel Sekreterliği ile PTH arasındaki iletişimi ve koordinasyonu sağlar Bölge toplantılarına katılacak Danıştay Üyeleri ve Tetkik Hâkimlerinin belirlenmesi sürecini hızlandırır, 4
Bölge toplantıları öncesi belirlenen konulara göre Danıştay tetkik hâkimi görevlendirilmesi ve izin işlemlerinin düzenli bir şekilde yürütülmesi için Kurulun ilgili bürosundan takibini yaptırır. 4. Tanıtım Koordinatörleri: (Tetkik Hâkimleri: Murat Turan, Murat Kakilli) Projenin bilinirliğini artırmak amacıyla projenin logosu, renkleri ve imajı ile ilgili gerekli tüm çalışmaları yapar, Kurul internet sitesinde proje ara yüzü hazırlanması için gerekli çalışmaları yapar, Proje için kullanılacak tüm doküman ve basılı malzemelerin tek bir standartta ve projenin genel amaçlarına uygun olarak hazırlanması için gerekli tedbirleri alır, Projenin ulusal basında yer alması ve uluslararası kamuoyunda bilinmesi için gerekli tedbirleri alır, 5. Konu Takip Heyeti: (Tetkik Hâkimleri: Seyfullah Çakmak, Mümin Şen, Yunus Yönügül) PTH üyesi tüm tetkik hâkimleri bu heyetin de doğal üyesidir ve bu heyete Tetkik Hâkimi Seyfullah Çakmak başkanlık eder, Tetkik Hâkimi Mümin Şen Adli Yargıya ilişkin konularda, Tetkik Hâkimi Yunus Yönügül ise İdari Yargıya ilişkin konularda heyet başkan yardımcısı olarak çalışacaktır. Heyet, - Yargıtay ve Danıştay dan gelen konu önerilerini tasnif ederek taşraya duyurulmasını sağlar, - Taşradan gelen önerileri tasnif ettikten sonra konuşulacak konuların sırasını, bölgesini ve her bir konu için oluşturulacak masaların niteliğini belirler, - Hangi bölgede hangi konularda kaçar adet masa kurulacağına ilişkin teklifi hazırlar, - Toplantılar sonunda çıkan bölgesel raporların orantılı bir şekilde heyet üyelerine dağıtımı ile tasnifini yapar ve taşrayla paylaşılmasını sağlar. 6. Bütçe Koordinatörü: (Tetkik Hâkimi Adnan Acar) Projenin bütçesini hazırlar, Toplantılar için gerekli tüm faaliyetler için bir teknik şartname hazırlar, Projenin mali işlemlerinin tamamını, Olur lar dahil, yerine getirir. 7. Bölge Takip Koordinatörleri (BTK): (Ekli listedeki Kurul Tetkik hâkimleri) Her bölge için Başkanın uygun göreceği yeterlilikte ve sayıda tetkik hâkimi görevlendirilir, BTK ler kendilerine bağlı olan bölgenin toplantılarına iki gün boyunca katılırlar ve toplantılarda kurulu temsil ederler, Hâkim ve savcıların her türlü talep ve şikâyetlerini kurula bir rapor halinde sunmakla görevlidirler. 5