KARABÜK ÜNİVERSİTESİ İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ 3. SINIF BÜŞRA KARAHÜSEYİN YAZ STAJI SUNUMU 3. KÖPRÜ VE KUZEY MARMARA OTOYOLU PROJESİ
Sunum İçeriği Başvuru Süreci Otoyol Şantiyesi Köprü İtme-Sürme Viyadük Staj Defteri Hazırlama ve Teslim
Başvuru Süreci Staj başvuru evraklarını teslim alma Staj yeri arama Staj başvuru evrakları teslimi ve onaylanması
3.Köprü ve Kuzey Marmara Otoyolu Şekil 1: Animasyon gösterim
Otoyol Şantiyesi Staja başlama tarihinin ilk günü Avrupa yakası Odayeri şantiyesine gidildi ve sağlık testleri yapıldı. İş güvenliği uzmanı tarafından İş güvenliği eğitimi verildi. Baret, yelek ve şantiye ayakkabısı alındı. Personel şefi tarafından hangi kısımda staj yapacağımız belirlendi ve ilgilenecek mühendis ile irtibata geçildi. Şekil 2 : Genel görünüm
Garipçe Şantiyesi Staj yapacağımız bölümde Sanat yapıları şefi, saha mühendisi ve 2 adet Formen bulunuyordu. Formen ile sahaya çıkıldı ve saha tanıtıldı. -Üst geçitler, alt geçitler, viyadükler, menfezler, drenaj yapıları yerleri ve isimleri. Sahada bazı inşaat terimleri anlatıldı.
Şekil 3: Üst geçit 31 den görünüm Şekil 4: Beton dökümü sırasında mühendis
Menfez Zemindeki suların drenajı için yapılan betonarme yapıların menfez olduğunu ve bu bölgenin daha öncesinden dolgu toprak olduğundan menfez ihtiyacının fazla olduğunu öğrendik. Menfezlerin üzerinde yaklaşık 13m dolgu toprak bulunmakta ve burada kare tipli menfezler bazıları çift gözlü olarak yapılmaktadır. Çift göz menfez ihtiyaca göre bir geçişten su bir geçişten doğalgaz hattı geçmesi içindir. Şekil 5 : Menfez beton dökümü
Şekil 6 : Çift göz menfez Şekil 7 : Menfez iç kalıp, donatı
Tüm beton dökme ve donatı hazırlama işlemlerinin öncesine harita mühendisi tarafından kot verildi. Tüm bu işlemlerin sonrasında ise denetleyici firma projeyle uygunluk kontrollerini yaptı. Denetleyici firmadan önce mühendis bizim de kontrolleri yapmamızı ve uygun olmayan yerleri düzelttirmemizi istedi. Beton dökümlerinde ise işçinin başında biz durduk ve uygunluğu sağladık. Beton teslim alımını yaptık irsaliyeyi imzaladık.
Şekil 8 : Araziye; referans noktalara göre kot verme ve kazık çakma
Şekil 9: Betonda rötre kontrolü Şekil 10: Kanat duvarları donatı sayımı
Üst Geçit-Alt Geçit Köprüden çıkışta ilk üst geçit 31 vardır. Burası detay olarak daha özenli yapılan bir geçittir. Üst geçit 31; 2 kenar ayak 6 da orta ayak vardır. Orta ayaklara elevasyon adı verilir. Onun üzerinde başlık kısım vardır. Her başlıkta kirişlerin birbirinden ayrı hareket etmesini sağlayan denge duvarı vardır. Her kirişin altında da elastomer mesnet vardır. Bunlar hareketli mesnettir. Başlıkların kenarlarında da deprem takozu bulunur. Bunlar kirişlerin herhangi olası olmayan hareketlerini kısıtlamak için bulunur.
Beton dökümleri sonrası sulama ve oluşan rötreler takip edildi. Yaya yolu donatısı, korkuluk imalatları detaylı şekilde yapıldı. Üst geçitler viyadüklerle benzerdir. Viyadükler daha uzun ve dere yataklarında doğal yapıya zarar vermeyecek şekilde yapılır. Şekil 11 : Üst geçit kirişler, döşemesi yapılmamış Şekil 12 : Yaya yolu korkuluk imalatı
Şekil 13 : Dolgu toprak üzerine yapılan üst geçit ve meydana gelen kayma
Prekas Kiriş Sahası Kiriş yapım aşamaları: Kalıp temizlenir Kalıp yağlanır. Demir donatı vinçle kalıba yerleştirilir. Öngerme halatı sürülür. Kalıp kapatılır. Öngerme işlemine başlanır, halatlar gerilir. Öngerme işlemi 3 aşamada yapılır. Önce 120 bar verilir sabitlenir, sonra 200bar verilir sabitlenir, sonrada 279bar verilerek germe işlemi bitirilir. Kalıba vibratör takılır ve tijler kapatılır. Beton dökülür ve yatağın üzeri çadırlarla buhar kürü uygulanmak üzere kapatılır. Buhar kürü betonun hidrotasyon ısını düşürmek için yapılır. Kalıp açılır ve öngerme transferi yapılır. Ankraj da olan halatların germe yükü betona verilir. Sonra halatlar kesilir kiriş kalıptan çıkarılır.
Şekil 14 : Kirişi viyadük ayakları üzerine yerleştiren taşıyıcı, lançlar Şekil 15 : Hazır kiriş donatısı Şekil 16 : Öngerme işleminin gerçekleştiği ankraj bloğu
Öngerme halatlarının uygunlukları germe işlemi esnasında halatların uzama miktarının teorik uzama değerleri ile karşılaştırılması sonucu tespit edilir. ΔL : uzama miktarı Δ L = (σ /E)xL ΔF : referans yük ile son yük ( F2-F1) A : halat kesit alanı ΔL = ΔF. L / A.E E : halat elastisite modülü L : toplam halat boyu Öngerme transferi; beton alınan numunelerin % 75 lik dayanımına ulaştığında halatlar ankraj daki kelepçelerden serbest bırakılır ve yük betona verilmiş olur Bu yük sonucunda kirişte yukarı doğru belirlenen hesaplarda olduğu kada sehim meydana gelir. Yük transferi sırasında kirişin yatay hareketine izin verilmeli bu hareketi önleyen etmenler ortadan kaldırılmalıdır.
Köprü 3. Boğaz köprüsü ve kuzey Marmara otoyolu Yap-İşlet-Devret modeli ile planlanmış ve projeyi üstlenen ana firmalar İçtaş ve Astaldi şirketleridir. İCA adı altında yürütülmektedir. Projenin yapı denetim firması devlet tarafından belirlenen Yüksel Proje ve Chodaı dir. 3. Köprünün dizayn grubu; Michel Virlogeux, TEngineering, Greisch, Temelsu, Lombardi, CSTB, Fugro dur. Köprünün alt yüklenicisi ise Hyundai dır. Otoyol dizayn grubu Emay ve Protek Proje dir. Otoyol da birçok farklı taşoron alt yüklenicidir. Projenin yatırım tutarı olarak öngörülen toplam maliyeti 4.5 Milyar USD dır. 59 metrelik genişliği ile dünyanın en geniş, 1408 metrelik ana açıklığı ile üzerinde raylı sistem olan dünyanın en uzun asma köprüsü olacak. Köprünün bir başka ilki ise 322 metreyi aşan yüksekliği ile dünyanın en yüksek kuleye sahip asma köprüsü olması.
Köprü 3. boğaz köprüsü; hem asma köprü adı altında hemde içinde eğik halatlar bulunduğundan bu tip köprülere Hibrit Köprü adı verilir.
Kule yüksekliği 320m dir. Bu kadar yüksek olmasının sebebi kullanılan eğik askı halatlarının kule ile dike yakın bir açı oluşturarak yüksek dayanım sağlaması içindir. Bu kablodaki çelik normal çelikten çok daha fazla çekme dayanımına sahiptir. Dünyada bu çekme dayanımına sahip çelik ilk buradaki kablolarda, çeliğin içine kimyasallar katılarak sağlanmıştır. Köprünün bulunduğu konumda deprem tehlikesi bulunmamaktadır. Çünkü bu bölgeye en yakın olan kuzey Anadolu fay hattına 65km uzaklıktadır. Fakat rüzgar tehlikesi buna nazaran daha fazladır. Köprü yapımından önce kilyosdaki rüzgar direğinden 40 yıllık rüzgar oluşum istatistikleri alınmıştır. Sonrasında topoğrafik ölçümlerle ve poyrazköy de yapılan 65m lik rüzgar direğinden alınan veriler bölgede 130km/saat lik rüzgar olduğudur. Kuleler ve kablolarda 170km/saat lik rüzgara dayanabilcek şekilde dizayn edilmiştir. Ancak tabliyenin dayanımı laboratuvarlarda yapılan deneylerle 320km/saat olduğu belirlenmiştir.
Köprünün düşeyde yaklaşık 4,5m kadar esnek davranış göstermesi beklenen bir durumdur. Ancak yatay hareketi köprünün stabilitesini bozabilen bir harekettir. Bu sebeple rüzgar yükü çok fazla dikkate alınır. Kulelerde kullanılan beton oldukça özeldir. Silindir numuneye göre dayanımı C50 küp numuneye göre dayanımı C60 betonudur. İçinde öğütülmüş cüruf vardır ve denize yakın tuzlu bir ortamda olduğu için klor difüzyonuna dayanıklı bir malzemedir.
Ankraj blok betonarme tabliye çelik tabliye kısımlarından oluşur köprü. Ankraj blokda ön germeli betonarme vardır. Ana halatlar ankraj bloğu bölgesinde temele bağlanacaktır. Ana halat ve eğik halatların içi tam dolu değildir içlerinde kauçuk vardır esnek olabilmesi için. Döşeme betonda çelik halatlarla yapılmış, ön germeli betondur.
Şekil 18 : Kuleden görünüm
Kuleler arasında 3 adet crossbeam bulunur. Bunlar X şekilde kuleleri birbirine bağımlı tutmak için yapılmıştır. Ana kablo, ana açıklıkta 113 adet büklümden oluşur kenar açıklıkta ise 122 adet büklümden oluşur. Fazladan olan 9 kablo güvenlik kablosudur.
Bulunan her çelik tabliye(deck) 45,500ton dur. TTB panel adı verilen iki kule arasına döşenen çelik plakalar kulenin yatmasını engeller stabil eğimde kalmasını sağlar. Halatların kuleye uyguladığı yüklerden dolayı hareketini sınırlar.
Şekil 19 : Ana halatların bağlanması için döşenen Cat Walk ( kedi yolu) 2 kulenin birleşim yeri 320metre
Çelik tabliyeler denizden gemiyle gerelerek alınır. Bu tabliyeler tuzla ve yalovada üretilir. 8. Tabliyeye kadar denizden yüzer vinçle alınır sonrasında köprü üzerinde olan Derrick Crane vinçlerle taşınır. Bu vinçler tabliye üzerine bir çok yerden kaynaklanarak tutunur. Denizden bir tabliye 4 saat kadar bir sürede kaldırılır.
Şekil 20 : Köprüden notlar
Şekil 21 : Kule ve halatların görünümü - Montajı yapılan son tabliyeden görünüm
Şekil 22 : Kule girişi Şekil 23 : Eğik askı halatların gireceği yer
İki tabliye arası yapılan kaynaklarda 0.5mm tölarans payı vardır. Bu sınırdan sonrasındaki hatalar kabul edilemez. İki tabliye arasında rutgep(kaynak ağzı genişliği) 6mm dir.
Şekil 24 : İki tabliye arası U tipi mazleme ile kaynak ve gamalarla sabitleme Şekil 25: Tabliyenin içerisi
Şekil 26 : Beton tabliye ile çelik tabliyenin birleşim noktası Şekil 27 : Beton tabliye odacıkları Şekil 28 : Eğik halatların temeli
İtme Sürme Viyadük
Şekil 29 : İtme sürme beton tabliye kalıbı
Staj Defteri Hazırlama ve Teslim Staj süresince her gün düzenli notlar alındı. Staj bitiminde notlar, fotoğraflar, kaynaklar düzenlendi. Word de düzenleme işlemlerinden sonra defterin ciltli bir şekilde çıktısı alındı. Staj yerine gidilerek tüm iş yaprakları imzalatıldı ve staj sicil fişi doldurtuldu. Ders seçimi haftasında staj ders olarak seçildi. Bölümün sayfasında ilan edilen tarihlerde staj defterinin pdf i mail oalrak ilgili danışmana gönderildi. Defter de bölüm de ilgili danışmana belirli tarihler arasında teslim edildi.
Teşekkürler