T.C. ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI ÇEVRE YÖNETİMİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Emisyon Ticaret Sistemi ve Örnek Uygulamaları Ankara, 18.01.2016
Küresel Karbon Bütçesi Küresel ortalama sıcaklıklarda bugün itibariyle 0,85 C artış meydana gelmiş durumda ve sera gazı emisyonlarının mevcut artış hızı sürerse sıcaklık artışı 2060 ta 4 C yi, 2100 de ise 6 C yi bulabilir
Emisyon Boşluğu
Neden Müdahale Gerekli? Atmosferin ekonomik dışsallığa maruz kalması Negatif etkilerin kısa dönemde görülememesi Kirletenler direk bir maliyetle karşılaşmaması Piyasa yetersizliği doğması Ekonomik dışsallığın içselleştirilmesi = karbonun maliyetlendirilmesi / fiyatlandırılması Çözüm: Karbon Vergisi, Komuta ve Kontrol mekanizması veya Emisyon Ticaret Sistemi
Emisyon Ticaret Sistemi Tanım: Belirli bir coğrafi sınır ve zaman zarfında, belirlenen sektörlerin yapabileceği emisyonların üst bir sınır ile belirlendiği ve emisyon miktarlarının tahsisatı ve ticaretine dayalı bir emisyon azaltım mekanizmasıdır. Emisyon ticareti sistemi, emisyon üst sınırı ile azaltım miktarını önceliklendirir. Uygun maliyetli azaltım esnekliği sağlar. Emisyon miktarları açık arttırma, ücretsiz yada karma bir şekilde tahsisat yapılabilir. Karbon azaltım sertifikaları ile denkleştirme yapılarak karbon azaltım projelerine destek sağlanabilir.
Emisyon Ticaret Sistemi Nasıl Çalışır?
Karbon fiyatlandırma faaliyetleri
Karbon fiyatlandırma faaliyetleri
Dünyadan Örnek Emisyon Ticaret Uygulamaları
AB-ETS ETS kapsadığı emisyon miktarı:2.007 Mton CO2 ETS kapsadığı sektörler: Enerji, ağır sanayi ve havacılık (2012 sonrası) ETS dahil olan tesis sayısı: 11500 ETS kapsadığı sera gazları: CO2, N2O, PFC ETS tahsisat yöntemi: açık attırma ve ücretsiz tahsisat Denkleştirme: izin veriliyor Emisyon tahsisatları için bankalama yapılmaktadır
AB-ETS Öne çıkan özellikler Kyoto Protokolü çerçevesinde, AB nin yükümlülüğü: emisyon miktarı 1990 seviyesinin %8 altına indirti. Emisyon ticaret sistemi Kyoto hedefini gerçekleştirmek için kurgulanmıştır 2005-2007 pilot uygulama, 2008-2012 ikinci periyod uygulaması yapıldı. 2012 yılında Kyoto Protokolünü uzatılamamasına rağmen AB, AB-ETS nin 3 periyodunu uygulamaya devam etti. Dünya nın en büyük emisyon ticareti olup, Avrupa da salınan sera gazı emisyonlarının neredeyse yarısını kapsar İlk yıllarda emisyon tahsisatları sektörlere ücretsiz verilmesine rağmen son uygulamada çoğunlukla bu tahsisatlar açık attırma ile verilmektedir Emisyonların tesis ölçeğinde yıllık raporlama ve doğruma zorunluluğu vardır.
AB-ETS nin ilk iki Dönemindeki Durumu? Her iki dönemde de emisyon üst sınırı referans senaryonun da üstünde tutulmuştur. İhtiyaç fazlası tahsisat oluşmuştur. Tesis başına emisyonlar tarihsel tahsisat grandfathering yöntemi ile dağıtılmış, bu da gerçek emisyon miktarından daha fazla tahsisata neden olmuştur. 40 35 30 25 20 15 10 5 0 Fiyatlar 2005-2012 (EUR/EUA) Kaynak: Carry-over of AAUs from CPI to CP2 Future Implication for the Climate Regime. Point Carbon, 2012 Piyasadaki tahsisatın çoğu ücretsiz olarak dağıtılmış böylece emisyona neden olan tesisler emisyon ticaret sisteminden ceza yerine ödüllendirilmişlerdir Ayrıca 2007 ve 2009 ekonomik krizleri de üretimi ve dolayısı ile emisyonu düşürünce, ihtiyaç fazla tahsisat fiyatların ve de piyasanın çökmesine neden olmuştur.
AB-ETS nin 3. Dönemindeki Durum? 3. ETS döneminde tarihsel tahsisat yerine kıyas yöntemi ile tahsisat yapılmaktadır. Sektörün %10 en iyisi o sektör için kıyas oluşturmaktadır. Emisyon üst sınırı yani tahsisatlar lineer bir şekilde (yıllık % 1,74) yıllık olarak düşürülmektedir. Kyoto protokolü (CDM) piyasasından kullanılacak denkleştirme ler sınırlandırılmıştır.
RGGI ETS kapsadığı emisyon miktarı:89 Mton CO2 ETS kapsadığı sektörler: Elektrik Üretimi ETS dahil olan tesis sayısı: 168 ETS kapsadığı sera gazları: CO2 ETS tahsisat yöntemi: açık attırma Denkleştirme: izin veriliyor Emisyon tahsisatları için bankalama yapılmaktadır
RGGI de Öne Çıkan Özellikler RGGI 2009 yılında başlamış olup Amerika daki ilk emisyon ticaretidir. RGGI 2005 yılında kurgulanmış olduğundan ve etkilenen santrallerin yakıt değiştirmeleri ve ekonomik durgunluktan dolayı ilk periyodu fazla tahsisattan dolayı çökmüştür. Bu program son derece dar bir kapsama sahip olup sadece elektrik üretimini kapsamaktadır. Yine de ilgili eyaletlerin emisyonlarının %23 kapsamaktadır RGGI üç yıllık periyodlara sahip olup bunlar 2009-2011, 2012-2014, 2015-2017, 2018-2020 dir RGGI da hedef; 2020 yılı itibari ile emisyonları 2012 seviyesinin %15 altına indirmektir
Kaliforniya ETS ETS kapsadığı emisyon miktarı:304 Mton CO2, ETS kapsadığı sektörler: Sanayi, Elektrik Üretimi, Ulaşım ETS dahil olan tesis sayısı: 450 ETS kapsadığı sera gazları: CO2, CH4, N2O, SF6, HFC, PFC, NF3 ve diğer florlanmış sera gazları ETS tahsisat yöntemi: açık attırma ve ücretsiz tahsisat Denkleştirme: sadece yerel sertifikalar
Kaliforniya ETS sinde Öne Çıkan Özellikler Kaliforniya 2006 da yasalaşmış ancak 2013 yılında yürürlüğe girmiştir. Kaliforniya ETS inde hedef 2020 yılı itibari ile eyaletteki emisyon miktarını 1990 seviyesine çekmektir. Bu program şu an elektrik ve sanayi sektörlerini içermek ile beraber 2015 yılından itibaren ulaşımı da dahil edecektir. Yıllık 25 bin ton CO2 üzeri emisyon yapan tesisler kapsam dahilindedir. Emisyon tahsisatları çoğunlukla ücretsiz ama yıllara nazaran açık attırmaya çıkan miktar artmaktadır. Elektrik sektörü çoğunlukla açık artırma ile alırken bazı sanayi sektörleri ücretsiz tahsisattan yararlanmaktadır. Emisyon üst sınırına uyma zorunluluğu yıllık olmayıp periyodlar ile sınırlandırılmıştır. 10 bin ton CO2 üzeri tesisler yıllık raporlama, 25 bin ton CO2 üzeri olan tesisler raporlama ve doğrulama zorunluluğu vardır
Çin pilot ETS leri (Şangay) ETS kapsadığı emisyon miktarı:160 Mton CO2, ETS kapsadığı sektörler: Sanayi, Elektrik Üretimi, Havacılık, Ulaşım, Bina ETS dahil olan tesis sayısı: 191 ETS kapsadığı sera gazları: CO2, ETS tahsisat yöntemi: açık attırma ve ücretsiz tahsisat Denkleştirme: sadece yerel sertifikalar
Çin ETS sinde Öne Çıkan Özellikler 2013-2015 yılları arasında pilot program ile başlamış olup, 2016 yılında ulusal emisyon ticaret sistemine geçeceğini açıklamıştır Pilot program için tüm emisyon tahsisatları ücretsiz dağıtılmıştır, bu tahsisatların eksik olması durumunda açık attırma ile yeniden dağıtım yapılacaktır. Pilot programda hedef; 2010 yılı seviyesine göre 2015 yılı itibari ile %19 luk emisyon yoğunluğu azaltım. Çin hükümetinin ulusal hedefi 2030 yılı itibari ile 2005 seviyesinde %40-45 emisyon yoğunluğunu azaltmaktır Emisyon verileri için yıllık raporlama ve bağımsız doğrulama zorunluluğu vardır.
Kore ETS kapsadığı emisyon miktarı:573 mton CO2 ETS kapsadığı sektörler: Enerji, sanayi, havacılık, bina, atık ETS dahil olan tesis sayısı: 525 ETS kapsadığı sera gazları: CO2, CH4, N2O, HFCs, PFCs, SF6 ETS tahsisat yöntemi: ücretsiz tahsisat Denkleştirme: izin veriliyor (yerel sertifikalar)
Kore ETS sinde Öne Çıkan Özellikler 2015 yılında başlayan Kore ETS nin hedefi 2020 yılı itibari referans senaryodan %30 bir azaltım yapmaktır. Bu da yaklaşık olarak 2005 yılı emisyon miktarının %4 altındadır. Kore ETS si; 2015-2017, 2018-2020, 2021-2025 olmak üzere üç periyoda sahiptir İlk periyod için %100, ikinci periyod için %97, üçüncü periyod ise %90 ücretsiz tahsisat. Emisyon verileri için yıllık raporlama ve bağımsız doğrulama zorunluluğu vardır.
Farklı ETS lerin Birbirine Bağlanması ETS lerde amaç: ulusal bazda karbonu fiyatlandırmak Küresel amaç: emisyonları azaltarak küresel sıcaklık artışını durdurmaktır ETS ler yukarından aşağıya yöntemi yerine aşağıdan yukarıya yöntemi çerçevesinde gelişmiştir Farklı ETS lerde ortak tahsisat kullanımı, denkleştirme gibi ortak kullanım olanağının olması ETS leri birbirine bağlar ve tek sistem meydana getirir. Örnek: AB_ETS ve İsviçre ETS, Kaliforniya ve Quebec ETS
Dinlediğiniz için teşekkür ederim