TÜRKİYE OTOMOTİV SEKTÖRÜNE BAKIŞ (2011 / 01-12)

TÜRKİYE OTOMOTİV SEKTÖRÜNE BAKIŞ (2011 / 01-12)

OTOMOTİV SEKTÖRÜ Otomotiv sanayi, motorlu karayolu taşıtlarının üretildiği ana sanayi ile bu ana sanayinin belirlediği teknik dokümanlara uygun orijinal ya da eşdeğer aksam, parça, modül ve sistem üreten yan sanayinin tümünü kapsayan büyük bir sanayi koludur. Bu yapısıyla otomotiv sanayi, tüm sanayileşmiş ülkelerde ekonominin lokomotif sanayilerinden biridir. Otomotiv sanayi, demir-çelik, petro-kimya gibi temel sanayi dallarının başlıca alıcısı ve bu sanayilerdeki teknolojik gelişme ve derinleşmenin de sürükleyicisidir. Otomotiv sanayi, savunma sanayisinin de en başta gelen destekçisidir.

TÜRKİYE DE OTOMOTİV SEKTÖRÜ Türkiye de otomotiv sektörü 1960 lı yıllardan itibaren önemli gelişmeler kaydetmiştir. Sektör, 1990 lı yıllarda ihracata yönelik rekabetçi bir nitelik kazanmış ve 1990 lı yılların sonlarına doğru Türkiye de dünyanın önde gelen otomotiv firmalarının Türk ortaklarla kurdukları tesislerle birlikte önemli bir konum elde ederek bunlardan bazıları ortak oldukları yabancı otomotiv firmalarınınihracat üssü haline gelmiştir. Otomotiv ana ve yan sanayi Türkiye imalat sanayisinin Avrupa nın en büyük otobüsüreticisive hafif ticari araç üreticilerindenbiridir. Otomotiv sanayi, tedarik zinciri içinde doğrudan ve özellikle dolaylı olarak çok geniş istihdam olanakları sağlayan bir sanayi dalıdır. Gelişmiş otomotiv sektöründe, uluslararası sürdürülebilir rekabet için üretim ve yönetimde yetenekliinsan gücününvarlığı temel olarak kabul edilmektedir.

TÜRKİYE DE OTOMOTİV SEKTÖRÜ Otomotiv sanayi, tedarik zinciri içinde doğrudan ve özellikle dolaylı olarak çok geniş istihdam olanakları sağlayan bir sanayi dalıdır. Gelişmiş otomotiv sektöründe, uluslararası sürdürülebilir rekabet için üretim ve yönetimde yetenekliinsan gücününvarlığı temel olarak kabul edilmektedir. Türkiye de, otomotiv ana sanayide 50 bin, yan sanayide 200 bin olmak üzere yaklaşık 250 bin kişinin istihdam edildiği ve bu sayının dağıtım, pazarlama ve satış ağlarında çalışanları ile birlikte400 bin kişi olduğu tahmin edilmektedir. 2001 ve 2002 yıllarında Türkiye de etkili olan krizin ardından, özellikle 2003 yılından itibaren AB ülkeleri ile entegrasyon sürecindeki yoğun gelişmeler ile birliktesanayininihracat potansiyelihızla gelişmeyebaşlamıştır. 2003 yılından bu yana uygulanan ekonomik istikrar programı ile Türkiye de önemli gelişmeler sağlanmış ve bu ortamda otomotiv sanayi yeni yatırımlara devam ederek, hızlı gelişmesürecinibaşarı ile sürdürmüştür.

TÜRKİYE DE OTOMOTİV SEKTÖRÜNÜN GELİŞİM TARİHİ 1960-1970 Montaj Üniteleri Belirli Bir Kapasiteye Ulaştı 1971-1980 Otomotiv, Yan Sanayi Gelişimi 1981-1990 Liberalleşme, Modern Teknoloji Kullanımı ile Kapasite Artışı 1991-1995 İhracat Başlangıcı 1996-2004 Tam Entegre Üretim Tesisleri Sürdürülebilir Küresel Rekabet 2005-2015 Ar-Ge Dizayn ve Teknoloji Yönetimi Gelişimi

SEKTÖRÜN EKONOMİDE YERİ VE ÖNEMİ SAVUNMA TARIM TURİZM ULAŞTIRMA ALT YAPI İNŞAAT PAZARLAMA/ BAYİ SERVİS/ Y.PARÇA FİNANS SİGORTA AKARYAKIT DEMİR ÇELİK PETRO KİMYA LASTİK TEKSTİLCAM ELEKTRİK ELEKTRONİK MAKİNA İMALAT OTOMOTİV SANAYİ MOTORLU TAŞIT ARACI VE AKASAM/PARÇA ÜRETİMİ ARAÇ FİLO KİRALAMA

TÜRKİYE DE OTOMOTİV SEKTÖRÜ STRATEJİSİ Vizyon Bölgede Üretim Merkezi ve Ar-Ge Üssü Olmak Genel Amaç Otomotiv sektörünün sürdürülebilir küresel rekabet gücünü artırmak ve ileri teknoloji kullanımının ağırlıklı olduğu katma değeri yüksek bir yapıya dönüşümünü sağlamak Hedef 1 Hedef 2 Hedef 3 Hedef 4 Hedef 5 Ar-Ge Altyapısını İyileştirmek Şirketlerin tasarım, üretim, markalaşma beceri ve kapasitelerini artırmak Otomotiv sektöründe iç ve dış pazarları geliştirmek Hukuki ve idari düzenlemeleri iyileştirmek Fiziki altyapıyı geliştirmek T.C Sanayi ve Ticaret Bakanlığı Türkiye Otomotiv Sektörü Strateji Belgesi ve Eylem Planı 2011 2014

TÜRKİYEDE OTOMOTİV SEKTÖRÜ İSTATİSTİKLERİ OSD (Otomotiv Sanayii Derneği) OSD (Otomotiv Sanayii Derneği) 2011 raporu

Ar-Ge MEVZUAT ve POLİTİKALARI 5746 sayılı Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun un amacı; Ar-Ge ve yenilik yoluyla ülke ekonomisinin uluslararası düzeyde rekabet edebilir bir yapıya kavuşturulması için teknolojikbilgi üretilmesini, Üründe ve üretim süreçlerinde yenilik yapılmasını, ürün kalitesi ve standardının yükseltilmesini, Verimliliğinartırılmasını, üretim maliyetlerinindüşürülmesini, Teknolojikbilgininticarileştirilmesini, Rekabet öncesi işbirlikleriningeliştirilmesini, Teknoloji yoğun üretim, girişimcilik ve bu alanlara yönelik yatırımlar ile Ar-Ge'ye ve yeniliğe yönelik doğrudan yabancı sermaye yatırımlarının ülkeye girişinin hızlandırılmasını, Ar-Ge personeli ve nitelikli işgücü istihdamının artırılmasını desteklemek ve teşvik etmektir. Kaynak: Sanayi Ar-Ge Genel Müdürlüğü

Ar-Ge MEVZUAT ve POLİTİKALARI 2011 yılı başı itibariyle, Sanayi ve Ticaret Bakanlığına 12 ayrı sektörden toplam 84 işletmeye Ar-Ge Merkezi Belgesi verilmiştir. Otomotiv sanayi 29 Ar-Ge Merkezi kuruluşu ile 74 merkez arasında ilk sırayı almaktadır. Kurulan Ar-Ge Merkezlerinin 12 si ana sanayi şirketlerinde 17 si ise yan sanayi şirketlerinde yer almaktadır Otomotiv sanayindeki bu Ar-Ge Merkezlerinde 2.556 Ar-Ge personeli çalışmakta ve toplam merkezlerdeki personelin yüzde 26,9 unu oluşturmaktadır. Kaynak: Sanayi Ar-Ge Genel Müdürlüğü

YATIRIMLARIN TEŞVİKİ İLE İLGİLİ MEVZUAT ve POLİTİKALAR Büyük ölçekli yatırımlar, yüksek teknoloji ve sermaye gerektiren ve Türkiye nin üretim yapısı açısından bir ileri aşamaya götürecek yatırımlardır. Büyük ölçekli yatırımlar listesinde motorlu kara taşıtları imalatı yatırımları yer almakta olup, bu sektörde 250 Milyon TL ve üzeri tutarlarda yapılacak yatırımlar büyük ölçekli proje olarak değerlendirilmektedir. Büyük ölçekli yatırımların teşviki ile; KDV istisnası, gümrük vergisi muafiyeti gibi daha önceki dönemlerde de uygulanan klasik teşvik unsurlarına ek olarak, kurumlar/gelir vergisi indirimi, sigorta primi işveren hissesi desteği, yatırım yeri tahsisi şeklindeki teşvik unsurlarından yatırımın bulunduğubölgeye göre değişensüre ve oranlarda yararlanılmaktadır. Kaynak: Sanayi Ar-Ge Genel Müdürlüğü

MUHTEMEL YATIRIM ALANLARI İçten Yanmalı Motor Üretimi KYOTO Protokolü gibi iklim değişikliğinin önlenmesine yönelik uluslararası tedbirler otomotiv sanayini karbon salınımının düşürülmesi için baskı altına almaktadır. Fosil yakıtlı geleneksel motorların üretimi yerini yeni çevre dostu üretimlere bırakacağı öngörüsüçerçevesindeülkemizdeiçtenyanmalı motor yatırımı beklenmemektedir. Hibrit Motor Teknolojileri Elektrikli araç teknolojilerinin hızla gelişmesi sonucu, hibrit teknolojilerin çok uzun ömürlü olmayacağı tahmin edilmektedir. Hibrit motorlar sadece belli bir geçiş sürecine öncülük edebilir. Bu geçiş süreci de elektrikli araçlarda pil teknolojisinin gelişmesi sonucu menzillerin artışı, pil ömrünün uzaması vb. sonuçların elde edilmesiyle sona erecektir. Bu anlamda bir yatırım, küresel otomotiv sanayindeki gelişmeler ışığında çok fazla beklenmemektedir.

MUHTEMEL YATIRIM ALANLARI İçten Yanmalı Motorlu Araç Üretimi Güney ve Doğu sınırkomşularımızda hali hazırda uygulanan standartlar ülkemizin gerisindedir. Bu kapsamda, ülkemiz bu ülkeleri pazar olarak hedefleyecek yabancı yatırımcı için köprü görevindedir. Ayrıca ülkemiz; bankacılık hizmetleri, güvenlik, siyasi ve ekonomik istikrar açısından da bu ülkelere kıyasla avantajlı durumdadır. Ortadoğu ülkelerinde gelişmekte olan pazarlara yakınlık dolayısıyla yabancı yatırımcıların ülkemizitercih etmesimümkündür. Elektrik Motorlu Araç ve Yan Sanayisi Çevre dostu araç olarak tabir edilen araçlar 2010 ortalarında ülkemiz pazarına giriş yapmaya başlamıştır. Otomotiv Sektörü Strateji Belgesi içinde elektrikli araçların kullanımının yaygınlaştırılmasına yönelik gerekli altyapı yatırımlarının hayata geçirilmesi planlanmaktadır. Bu tür altyapı düzenlemeleri, vergisel destekler ve kamuoyunun bilinçlendirilmesine yönelik çalışmaların bir araya gelmesiyle bu araçlara ilgi artacak ve tüketiciler tarafından tercih edilecektir. Böylece önemli bir pazar payı yaratılması mümkünolacaktır.

TÜRKİYE OTOMOTİV SANAYİ FİRMALARI HAKKINDA GENEL BİLGİLER -2011 OSD (Otomotiv Sanayii Derneği) 2011 raporu

2011 YILI ÜRETİM PAZAR - İHRACAT DEĞERLENDİRMESİ PAZAR: 2011 Aralık ayında toplam pazarın 2010 Aralık ayına göre yüzde 13 azaldığı ve bu aylık azalmanın Temmuzaydan bu yana aratarak devam ettiği; Otomobilpazarının yüzde 11 azaldığı; Aralık ayı hafif ticari araç pazarının yüzde 20 oranında azaldığı; Toplam ihracattada 2010 Aralık ayına göre yüzde 5oranında düşüş görülmüştür. TCMB nın ekonomiyi soğutmak amacı ile kredileri daraltmak üzere almış olduğu kararlar yanında, Türk Lirasındaki değer kaybının özellikle otomobil satışlarındaki artış hızını olumsuzolarak etkilemektedir. Ticari araçlar ve özellikle ÖTV artışına maruz kalan hafif ticari araçlarda, 2011 yılının son aylarında talep azalmasının giderek büyüyen boyutu, ihracattaki daralma ile birlikte üretimede olumsuzyansımaktadır. OSD Basın Bülteni (OCAK 2012)

PAZAR SATIŞLARI 2010-2011 Toplam Satışlar 180 160 140 155 Toplam Satışlar (X1000) 120 100 80 60 40 48 62 54 83 82 57 85 86 62 63 64 65 65 67 61 64 77 77 73 67 134 2010 2011 20 21 32 0 Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Aylar OSD (Otomotiv Sanayii Derneği)

2011 YILI ÜRETİM PAZAR - İHRACAT DEĞERLENDİRMESİ İHRACAT: 2011 yılı Ocak-Aralık döneminde bir önceki yıla göre, toplam otomotiv sanayi ihracatı yüzde 5, otomobil ihracatı ise yüzde 1oranında arttı. 2011 yılı Ocak-Aralık döneminde toplam ihracat 791 bin adet, otomobil ihracatı ise 443 bin adet düzeyinde gerçekleşti. 2011 Aralık ayında bir önceki yılınaynı ayına göre toplam ihracattaki düşüş yüzde 5oranında gerçekleşirken, otomobil ihracatında ise yüzde 10 oranında gerçekleşti. Bu dönemde, ticari araç ihracatı ise yüzde 11 artış ile 348 bin adet düzeyinde gerçekleşti. Traktör ihracatı ise yüzde 10 oranında arttı ve 10.146 adet düzeyine yükseldi. OSD Basın Bülteni (OCAK 2012)

İHRACAT ve İTHALAT VERİLERİ Türkiye'nin Yıllara Göre Otomotiv İhracat ve İthalat Verileri (Milyon ABD Doları) 20.000 18.327 15.000 10.000 15.904 12.397 11.882 10.237 10.542 11.279 9.531 8.289 12.790 12.252 8.976 13.816 13.442 16.782 15.446 İhracat İthalat Açık/Fazla 5.000 0 5.272 5.383 5.537 3.304 3.507 3.276 2.335 1.827 2.333 508 971 603 374 2001 2002 2003-111 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011-1.011-1.948-1.336-5.000 OSD Basın Bülteni (OCAK 2012)

İHRACAT RAKAMLARI Sektör 2009 2010 2011 2011 / 2010 Otomobil 388.994 439.999 442.674 1% Ticari Araçlar 239.976 314.470 348.292 11% *Kamyonet 231.260 306.902 339.468 11% *Minibüs 1.271 800 61-92% *Kamyon 1.910 2.411 3.912 62% *Midibüs 1.065 807 647-20% *Otobüs 4.470 3.550 4.204 18% Taşıt Araçları 628.970 754.469 790.966 5% Traktör 8.885 9.201 10.146 10% Toplam 637.855 763.670 801.112 5% OSD (Otomotiv Sanayii Derneği)

2011 YILI ÜRETİM PAZAR - İHRACAT DEĞERLENDİRMESİ ÜRETİM: 2011 Aralık ayında bir önceki yılınaynı ayına göre toplam üretim yüzde 7, otomobil üretimi ise yüzde 10 oranında azaldı. 2011 Ocak-Aralık döneminde toplam üretimde artış yüzde 9, otomobil üretiminde ise yüzde 6oranında gerçekleşti. Bu dönemde, toplam üretim 1.189 bin adete, otomobil üretimi ise 640 bin adete yükseldi. 2011 yılı Ocak-Aralık döneminde üretim büyük kamyonda yüzde 60, küçük kamyonda 39, midibüste ve minibüste 32, otobüste yüzde 31 ve kamyonette yüzde 8oranında arttı. Budönemde, traktör üretimi ise yüzde 50 oranında artarak 46 bin adet oldu. OSD Basın Bülteni (OCAK 2012)

ÜRETİM RAKAMLARI 2011 Toplam ve Otomobil Araç Üretimi 2000 1800 1600 1099 1147 1095 1189 1400 988 Üretim (X1000) 1200 1000 800 634 823 879 870 Toplam Üretim Otomobil Üretimi 600 400 271 347 394 447 454 546 635 622 511 603 540 200 0 175 204 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Yıllar OSD (Otomotiv Sanayii Derneği)

PAZAR-İHRACAT-ÜRETİM RAKAMLARI Aralık Ocak-Aralık Konular 2010 2011 Artış 2010 2011 Artış Toplam 111.792 104.453-7% 1.094.557 1.189.131 9% Üretim Otomobil 56.646 51.066-10% 603.394 639.734 6% Toplam 70.382 67.195-5% 754.469 790.966 5% İhracat Otomobil 39.972 35.777-10% 439.999 442.674 1% Toplam 154.734 134.281-13% 793.172 910.867 15% Pazar Otomobil 99.461 88.957-11% 509.784 593.519 16% OSD (Otomotiv Sanayii Derneği)

MARKALARA GÖRE ARAÇ ÜRETİMİ (ADET) Firmalar Otomobil Minibüs Midibüs Otobüs Kamyonet Kamyon Traktör Toplam Anadolu Isuzu 0 0 1.175 0 618 2.531 0 4.324 BMC 0 0 2 488 0 3.234 0 3.724 Ford Otosan 0 19.371 0 0 267.240 9.239 0 295.850 Hattat 0 0 0 0 0 0 4.889 4.889 Honda Türkiye 12.341 0 0 0 0 0 0 12.341 Hyundai Assan 90.231 0 0 0 0 0 0 90.231 Karsan 0 2.936 0 76 16.742 2.392 0 22.146 Mercedes Benz Türk 0 0 0 3.018 0 18.344 0 21.362 MAN 0 0 0 1.610 0 0 0 1.610 Otokar 0 168 1.492 727 675 0 0 3.062 Oyak-Renault 330.994 0 0 0 0 0 0 330.994 TEMSA 0 0 840 988 576 1.656 0 4.060 TOFAŞ 114.529 0 0 0 193.259 0 0 307.788 Toyota 91.639 0 0 0 0 0 0 91.639 Türk Traktör 0 0 0 0 0 0 40.617 40.617 Toplam 639.734 22.475 3.509 6.907 479.110 37.396 45.506 1.234.637 TAYSAD SEKTÖR RAPORU

TÜRKİYE OTOMOTİV SEKTÖRÜNE İLİŞKİN GÜÇLÜ YÖNLER GÜÇLÜ YÖNLER; AB ile Gümrük Birliği ve küresel teknik mevzuata uyum, Avrupa pazarına yakınlık, AB ülkelerine göre daha düşük maliyette işgücü, Rekabetçi maliyetlerle, esnek üretim yapabilme yeteneği, Rekabetçi ve güçlü tedarik zinciri, Üretimde yüksek kalite standartları, İyi eğitilmiş, genç, dinamik, istekli ve kalifiye işgücü, Teknik ve ticari beceri düzeyi, Yabancı firma ortaklıkları ile gelişmiş yan sanayi know-how düzeyi, Uluslararası yönetim sistemleri yaygınlığı (kalite, çevre, güvenlik, vs.) Konjonktür ve standart değişimlerine uyum becerisi, üretim ve teslimatta esneklik yetkinliği

TÜRKİYE OTOMOTİV SEKTÖRÜNE İLİŞKİN FIRSATLAR FIRSATLAR; Coğrafi konum avantajı ve bölgesinde uluslararası üretim merkezi olma potansiyeli, AR-GE ve tasarım merkezi olma potansiyeli, İç pazar potansiyeli, Küresel pazarlarda ve komşu ülkelerde yeni olanaklar - yeni ihracat pazarları, Küresel kriz sonrasında yeniden küresel yapılanma ve üretim merkezlerinin yer değiştirmesi, AB ve küresel teknik mevzuata uyum çalışmaları, Yeni yatırımlar için ülkenin çekici hale gelmesi, AR-GE ve yatırım teşviklerinde sağlanan yeni avantajlar,

TÜRKİYE OTOMOTİV SEKTÖRÜNE İLİŞKİN FIRSATLAR FIRSATLAR; Lojistik sektörünün gelişmesi, Küresel pazarlara ihracat potansiyeli, Yeni araç projelerinde yan sanayinin proje başlangıcında tasarıma ortak olma potansiyeli, Yenilikçi araç teknolojileri konusunda gelişmiş ülkeleri araç ve üretim teknolojileri anlamında yakalama fırsatı, Türk otomotiv sanayinin ihtisası haline gelen toplu taşıma ve ticari araçlara dünyaca yönelmenin artması, Sanayi ve Ticaret Bakanlığının otomotiv konusunda kurumsal kapasitesinin güçlendirilmesi

TÜRKİYE OTOMOTİV SEKTÖRÜNE İLİŞKİN ZAYIF YÖNLER ZAYIF YÖNLER; Ar-Ge çalışmalarına yönelik yeterli öz kaynak yaratılamaması, Temel hammadde yetersizliği ve dışa bağımlılık, Düşük kapasite kullanım oranından kaynaklanan yüksek üretim maliyeti Yeterli test merkezlerinin olmaması, Lojistik altyapının yetersizliği, Taşıt araçları ile aksam ve parçalarda yerli katkı payının düşük olması, Motor ve aktarma organları teknolojisinde özgün yerli tasarım eksikliği ve dışa bağımlılık, Yeni araç projelerinde ortak tasarım yetkinliğine sahip firma azlığı

TÜRKİYE OTOMOTİV SEKTÖRÜNE İLİŞKİN TEHDİTLER TEHDİTLER; İklim değişikliği ve düşük karbon ekonomisini amaçlayan mevzuatın yaratacağı yükümlülükler, Taşıt araçları satışlarındaki vergi yükünün yüksekliği, MTV nin aracın yaşına bağlı olarak azalması, Akaryakıt üzerindeki vergi yükünün yüksekliği, İhracat -ithalat prosedürlerindeki bürokratik işlemler /giderler, Makroekonomik konjonktürün olumsuz etkileri, Yüksek girdi maliyetleri,

TÜRKİYE OTOMOTİV SEKTÖRÜNE İLİŞKİN TEHDİTLER TEHDİTLER; Kullanılmış motorlu taşıtların AB de serbest dolaşımı (ikinci el araç ithalatı) Enerji Verimliliği ve Çevre Kanunu ile ilgili yeni mevzuat çalışmalarındaki belirsizlikler, Alternatif ihracat pazarlarının eksikliği, Doğu Avrupa ülkeleri, Çin ve Hindistan gibi ülkelerin yüksek katma değerli parçaları içeren yeni projelerde yer alabilme yetkinliğinin gelişmesi ve düşük maliyet sunabilmeleri.