95
10 ELİPSOİDAL COĞRAFİ KOORDİNATLARDAN ELİP- SOİDAL GAUSS KOORDİNATLARININ HESABI Buraya kadar küresel coğrafi koordinatla elipsoidal coğrafi koordinatlar elde edilmişlerdir. Elipsoidal coğrafi koordinatları hesaplamak için B A = cpa ] L A = XA varsayımından yararlanılmıştır. Halbuki Gauss 'küresi elipsoide B o = q> o = 41 L o = Xo = 46 noktasında teğet kabul edilmiştir. Bu durumda Gauss küresi >P O noktasında elipsoide teğet durumdadır. Bunun geometrik anlamı Gauss küresi merkezinin P o elipsoid noktası normalinin üstünde olduğu biçimindedir. Diğer bir deyişle Gauss küresi merkezi ile elipsoid merkezi çakışık değildir. Bu durumda, 'küresel coğrafi koordinatlardan hesaplanacak elipsoidal Gauss koordinattan ve elipsoidal coğrafi 'koordinatlardan hesaplanacak elipsoidal Gauss koordinatları birbirleri ile karşılaştırılabilir. Ayrıca küresel Gauss koordinatları ile elipsoidal Gauss koordinatları da karşılaştırılabilir. Bu amacı karşılamak için önce küresel coğrafi koordinatlardan elipsoidal Gauss sonra elipsoidal coğrafi 'koordinatlardan elipsoidal Gauss koordinatları hesaplanmıştır. Burada, küresel dik koordinatlar için başlangıç meridyeni küresel Gauss koordinatlarında dilim orta meridyeni olarak başlangıç enlemi her iki sistemde de ortak alınmıştır. Bir noktanın elipsoidal Gauss koordinatlarını ve meridyen yakınsama açısını hesaplamak için aşağıdaki ilişkiler kullanılır (Aksoy, A; Güneş, İ. H; 1976). AB = Bı Bo L = Lı L, 96
l&
98
m
V 2 = 1 + e' 2 cos 2 B; w 2 - l-e 2 sin 2 B (11.4) eşitlikleri verilmektedir (Aküöy.A., 1976)., Küre yüzündeki bir noktanın uzay dik koordinatları, R - /Sfi - c/v 2 (11.5) olmak.üzere X - R cos<p cosa (11.6) Y - R cos^>sinx (11.7) Z - 'E sîn(f> (11.8) dır (GÜNEŞ.İ.H., 1976).. Şimdiye kadar elde edilen elipsoidal coğrafi koordinatlar ile elipsoidal uzay dik koordinatlar ve küresel coğrafi koordinatlar ile küresel uzay dik koordinatlar verilen eşitlikler ile hesaplanır, karşılaştırma aşağıda verilmiştir. Çizelgenin en sonundaki dikey rakamlar elipsoid merkezi ile küre merkezi arasındaki uzaklıktır. Yukarıda verilen tüm hesaplar Texas Instruments SR 51 elektronik cep hesap makinası ile yapılmıştır. 100
12 SONUÇ Bir ülke Nirengi Ağında Astronomik yöntemlerle enlem ve boylamı belirlenen bir noktanın astronomik koordinatları elipsoidal coğrafi. koordinatlar kabul edilerek buna bağlı hesaplanan diğer noktaların küresel co,ğrafi koordinatları ile elipsoidal coğrafi koordinatları, enlem için max+2".1199 min. CT.OOOO ve boylam için max 3".5524, min. 0"0000 farklar saptanmıştır. Küresel coğrafi koordinatlarla hesaplanan küresel Gauss koordinatları ve elipsoidal coğrafi koordinatlar ile hesaplanan elipsoidal Gauss koordinatları arasındaki farklar ordinat doğrultusunda rriax. + 161.831 m, min. +161.783 m. absis doğrultularında max. 135.119 m, min. 134.667 m büyüklüğündedir. Bunlar göz ardı edilemiyecek büyüklüklerdir. Küesel ve elipsoidal uzay dik koordinatların karşılaş tırılma-sında ise kürenin elipsoide P o noktasında teğet olduğu görüşü ile küre merkezi ile elipsoid merkezinin birbirlerinden 22279.640 m uzakta olduğu
saptanmıştır. Bu durumda bir ülke Nirengi ağının koordinatlandırılması için seçilen sistem önem kazanmaktadır. Seçilecek sistem uluslararası olarak benimsenen referans elipsoidi olmalıdır. Bunun dışında seçilecek hesap yüzeyleri gelecekteki uygulama çalışmalarında karmaşık sorunlar yaratacaktır. Bu nedenlerle uyulamada ülke koordinat sistemine dayamlmalıdır. KAYNAKÇA AKSOY.A., 1976 Jeodezi I, İ. T. Ü. inşaat Fakültesi, Jeodezi-Fotogrametri Mühendisliği Bölümü Jeodezi Anabilim Dalı Yayınları No : 3. ; AKSOY.A., GÜNEŞ, İ.H., 1976 GÜNEŞ, İ.H., 1976 Jeodezi II, İ. T. Ü. İnşaat Fakültesi, ' Jeodezi-Fotogrametri Mühendisliği Bölümü Jeodezi Anabilim Dalı Yayınları No : 5. Jeodezi Ders ve Uygulama Notları (Yayınlanmamıştır). GROSSMANN, W., 1976 Geodâtische Rechnungen und «bbildungen in der Landesvermessung. Verlag Konrad Witwer in Stuttgart 1976. 102
MESLEK GRUP SİGORTASI HAKKINDA DUYURU ANADOLU T.A. Sigorta Şirketi ile TıMMıOB arasında 1958 yılından beri yürürlükte olan «TÜRK MÜHENDİS VE MİMARLAR MESLEK GRUP SİGORTASI» sözleşmesinde son yılların ekonomik koşulları da dikkate alınarak önemli değişiklikler yapılmış ve üyelerimiz yararına bazı yeni olanak ve avantajlar sağlanmıştır. Örneğin : a Bütün tazminat oranları yükseltilmiştir. Prim basamakları günün ekonomik koşullarına uydurulmuştur. * İsteğe bağlı emeklilik ihdas olunmuştur. a Sigortalı üyelere her yıl için %95 Kâr payı verilmesi sistemi getirilmiştir. m Ecelle ölüm veya malûllük maktu tazminatı primi 200 katma; Kaza ile ölüm maktu tazminatı 500 katma çıkartılmıştır. Sağlık raporu alma sınırı 15.000. TL.na yükseltilmiştir. Meslektaşlarımızın eşleri ile 18 yaşını dolduran çocuklarının da isterlerse bu sigortaya girmeleri ve aynı güvencelerden ya rarlanmaları ek bir sözleşme ile sağlanmıştır. «a 1.1.1986 tarihinde yürürlüğe giren 3239 sayılı kanuna göre, hem maaş veya ücretle çalışan meslektaşlarımızın, hem de serbest çalışan ve gelir vergisi mükellefi olan üyelerimizin bu sigortaya ödedikleri primlerin tamamının vergiden düşürülmesi sağlanmıştır. ÖZEL EMEKLİLİK SİGORTASI'yla ilgili daha ayrıntılı bilgileri kapsıyan broşürler ile giriş formlarını dergimizin bu sayısı içinde yolluyoruz. Henüz sigortaya girmemiş olan meslektaşlarımız ile eşlerinin ve 18 yaşını dolduran çocuklarının isterlerse broşür içindeki giriş formunu (tek nüsha olarak) doldurup bağlı bulundukları meslek odasına vermeleri (veya Odaya onaylattırıp Birliğimiz adresine postalamaları); halen sigortalı olan üyelerimizin ise gene isterlerse prim basamaklarını ekli broşürde gösterilen limitlere kadar yükseltebilecekleri meslektaşlarımıza duyurulur. T.M.M.O.B. 103
HABERLER İSTANBUL'DA «İMAR YASASINDA YAPILAN YENİ DÜZENLEMELER İŞIĞINDA KENTLEŞME VE HARİTACILIK PANELİ» DÜZENLENDİ Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası İstanbul Şubesi Yıldız Üniversitesi Jeodezi ve Fotogrametri Mühendisliği Bölümü ile işbirliği yaparak «İmar Yasası'nda yapılan yeni düzenlemeler ışığında Kentleşme ve Haritacılık» ıkonulu bir panel düzenlendi. Panel 25 Nisan 1986 günü saat 14'de Yıldız Üniversitesi Konferans salonunda yapıldı. Odamız İstanbul Şubesi Başkanı Öğr. Gör. Dr. Erol KÖKTÜRlK'ün yönettiği panel, Yıldız Üniversitesi Jeodezi ve Fotogrometri Bölüm Başkanı Prof. Burhan Tansuğ'un açılış konuşmasıyla başladı. Odamız başkamı Cemal tşleyici'nin (konuşmasıyla süren panele konuşmacı olarak; Prof. Dr. Ruşen KELEŞ Dr! Haldun ÖZEN Doç. Dr. Ahmet AÇLAR ' Öğr. Gör. Necdet VİDİNLİOĞLU Mehmet DEMİRCAN katıldılar. Son dönemlerde Ülkemiz gündemim dolduran en önemli sorunlardan birisi olan kentleşmenin ve onunla tüm evren boyunca sürekli ilintileri olan Harita - Kadastro sektörünün yeni düzenlemeler ışığında ele alındığı panele çok sayıda meslektaş, ilgili diğer mesleklerden uzmanlar ve öğrenciler katıldı. İstanbul Teknik Üniversitesi ile İstanbul Kadastro örgütünden katılımın olmaması dikkatleri çekti. Yapılan değerlendirmelerde yeni düzenlemelerin eskisinden pek farklı yenilikler getirmediği ve hem kentleşmeyi hemde harita - kadastro sektörünün bu ıgünkü gelişme düzeyini kucaklamayacağı vurgulandı. Panele ilginin beklenenden fezla olması, mesleki birliğin sağlanması ve bundan sonra yapılacak panellerin oluşması yönünde olumlu etki yarattı. ' 104
BURSA'DA HARİTACILAR GECESİ YAPİLDİ Üyemiz Sayın Şemsettin PAMUKÇU'nun Karayolları 14. Bölge Müdürlüğüne atanması dolayısıyla düzenlenen tanışma ve dayanışma gecesi, Bursa'daki ve çevre illerdeki Harita ve Kadastro Mühendislerinin (katılımıyla 21 Mart Cuma akşamı Karayolları Bölge Müdürlüğünde yapıldı. «Haritacılar Gecesi» olarak düzenlenen geceye 78 üyemizle birlikte Odamız İstanbul Şubesinin 5 yöneticiside katıldılar. Karayolları 14. Bölge'ye Diyarbakırda'ki Müdür yardımcılığı görevinden Bölge Müdürü olarak atanan Şemsettin PAMUKÇU başta olmak üzere ildeki diğer yetkili meslektaşların düzenlediği peçe çok canlı ve neşeli geçti. Eğlencenin, özlemlerin ve mesleki dayanışmanın birlikte yaşandığı geceye, geçmişte yaşanmış meslekle ilgili anılar özel bir renk kattı. Mesleğimizde son dönemlerde giderek daha fazla gereksinme duyulan sosyal etkinlikler; meslektaşlar arasında ikaynaşmayı ve dayanışmayı sağlamaktadırlar. Bursa'daki gecede bunun en güzel örneklerinden biri olmuştur. Gecede Sn. Şemsettin PAMUKÇU'nun yaptığı konuşmayı dileklerine kl'avuz olmak.üzere aynen yayınlıyoruz. DEĞERLİ MESLEKTAŞLARIM Arkadaşlarımızla birlikte tertiplemiş olduğumuz bu tanışma ve dayanışma gecesine teşrif ettiğinizden dolayı şahsım ve arkadaşlarım adına hoş geldiniz diyor, sizleri sevgi ve saygı ile selamlıyoruz. Karayolları 14. Bölge Müdürlüğüne atandığını günden beri Bölgemiz hudutları içerisinde gerek resmi sektörde, gerek sivil sektörde bulunan meslektaşlarımı bir araya getirmek, hepimizin birbirimizi daha iyi tanıyıp, sevgi saygı çerçevesi içerisinde dayanışmamızı sağlamak amacıyla arkadaşlarımla birlikte sizleri Bölgemizde misafür etmek üzere çağrıda bulunduk, çağrımıza meşru mazereti olmayanların dışında i% 90'nm iştirak etmesi bizleri sevindirdi ve heyecanlandırdı. Şu anda beraber olmanın mutluluğu içersindeyiz. 105
Sizlere tercüman olarak, mesleğimizin oluşturulmasında ve kuıulmasuıda büyük emeği geçen saygıdeğer hocalarımıza en derin şükranlarımızı sunuyor, kendilerini saygı ile anıyoruz. Mesleğimiz ilik ikuruluş yallarında Türkiye'de tanıtılması ve kabul ettirilmesi için büyük çabalar sarf edilmiş, bugün için artık kendimizi tartışmasız kabul ettirmiş bulunmaktayız. Bunun içindir ki artık her sektörde haritacı; aranan ve hizmetinin faydasına inanılan bir meslek grubu haline gelmiştir. Mesleğimiz bütün yatırım ve alt yapı hizmetlerinin ilk başlangıcını teşkil etmesine rağmen, somut bir eser gibi ortada görülmemektedir. Bu nedenle hizmetimiz başlangıçta büyük önem arzetaıesine rağmen sonuçta herkes tarafından görülmeyen, bir eser olarak ortaya çıkmaktadır. Biz diyoruz ki, madem ki biz bu işin başlangıcında varız, sonunda da olacağız. îşin başlangıcında bir teknisyen olarak varız, sonucunda da bir idareci olarak var olacağız. İşte bu var olabilmenin yegâne şartı da meslektaşlarımın daima birlik, beraberlik ve dayanışma içerisinde olmasına bağlıdır. Siz genç arkadaşlara sesleniyorum; Bizler daima sizleri düşünerek çalıştık. Mesleğimizin haysiyetini, mesleğimizin gerekliliğim herkese kabul ettirmek, bizden sonra geleceklere şerefli saygın bir meslek anlayışı bırakmak daima şiarımız olmuştur. Sizler de aynı duyguları paylaşarak çalışmanız, kendimizi değil sizden sonra gelecek meslektaşları düşünerek, her türlü şahsi çıkarlarınızı bir tarafa bırakarak, mesleğimizin geleceğine daha sağlam temeller hazırlamalısınız. Kendimizi gelişen teknolojiye sırtımızı çevirerek değil, daima bu gelişmeleri mesleğimize adapde edebilmek için her türlü gayretin içerisinde olmalıyız. Bunların ötesinde insan faktörünün ne kadar önemli olduğunu anlamalı, daima birbirimize yardımcı, birlik ve beraberlik içersinde, sorunlarımızı beraber çözmenin yollarını aramalıyız. Sözlerimi fazla uzatarak geçerim bü saatinde sizleri meşgul etmek istemiyorum. Geleceğe mesleğimiz yönünde' ümitle ve güvenle 106
bakıyorum. Bu gecenin, tertaplenmesânde emeği geçen ıtüm arkadaşlarıma şükranlarımı sunar, davetimize icabet eden sizlere, İstanbul Şubemiz Yöneticilerine, Bursa'da misafir olarak bulunup teşrif etme nezaketini gösteren meslektaşlarıma şahsım ve arkadaşlarım adına en derin sevgi ve saygılarımızı sunar, bundan böyle bu tür toplantıların devamını dilerim. Şemsettin PAMUKÇU Karayolları 14. Bölge Müdürü I. TOPOGRAFYA TEKNİK KURULTAYI YAPILDI Tüm Topoğraflar Derneğince düzenlenen I. Topografya Teknik Kurultayı 26-28 Mart 1986 tarihleri anasında MTA Kültür Sitesinde yapıldı. Açılış oturumu 26 Mart saat 10.00'da Kurultay başkanı Dr. İsmail SEYHAN'm konuşması ile başladı. Tüm Topoğraflar Derneği Başkanı Makin Arif KARAPINAR'm konuşmasından sonra Odamız adına II. Başkan Erdal KGKTÜRK Harita Sektörünün sorunlarını dile getiren konuşmasını yaptı. Üyelerimizin büyük desteğiyle üç oturumda 15 bildirinin sunulup tartışıldığı «Kentleşmede Topografyanın Önemi» konulu panel ve «Türkiye ve Dünyada Topoğraf» konulu panel yer aldı. Kentleşmede Topografyanın önemi konulu panele üyelerimizden Dr. Haldun ÖZEN konuşmacı olarak katıldı. Odamız üyelerinden Ayhan KALYONCU'nun başkanlık ettiği «Türkiye ve Dünyada Topoğraf» paneline gene üyelerinizden Doç. Hüseyin ERKAN, Doç. Dr. Ergun UĞUR konuşmacı olarak katıldılar. Ayrıca; film gösterisi yapılan kurultay süresince, MTA salonunda 11 firmanın katıldığı Jeodezik Aletler Sergisi ilgiyle izlendi. 107