Kimyasal Tepkimeler Analiz ayrışma, sentez birleşme demektir.buna göre karmaşık yapılı bir maddenin daha basit yapıda maddelere dönüşmesine(ayrışmasına) analiz tepkimesi denir. İki veya daha çok sayıda elementin ya da küçük molekülün birleşerek yeni kimyasal madde oluşturmasına sentez tepkimesi denir.
Kükürt dioksit / kükürt trioksit Magnezyum / Magnezyum oksit Metan (CH4) / Karbon dioksit Propan (C3H8) / Karbon dioksit Etanol (C2H5OH ) / Glukoz (C6H12O6) Nitrometan (CH3NO2) Azot dioksit
Kimyasal denklemlerin Demir metali ile hidroklorik asitin tepkimesi sonucunda demir klorür çözeltisi oluşur ve hidrojen gazı açığa çıkar. Fe (k) + 2HCl(aq) ===> FeCl2(aq) + H2(g) CO (g) + ½ O2 (g) ===> CO2 (g) NH3(g) + O2(g) ===> NO2(g) + H2O(g) 2NH3(g) + 7/2O2(g) ===> 2NO2(g) + 3H2O(g) CH4(g) + 2O2(g) ===> CO2(g) + 2H2O(g) N2(g) + 3H2(g) ===> 2NH3(g) Zn (k) + CuSO4 (aq) ===> ZnSO4(aq) + Cu(k)
Alüminyum metali, bakır sülfat çözeltisinden bakır metalini açığa çıkarır. Tepkimenin denkleştirilmiş şekli aşağıdaki gibidir: 2Al(k) + 3CuSO4(aq) ===> Al2(SO4)3 + 3Cu(k) Tepkimeyi yorumlayınız. -tepkimede Al ile Cu atomları yer değiştirmektedir. -tepkime tek yer değiştirme yani redoks tepkimesidir. -Alüminyum atomunun değerliği sıfırdır -Alüminyum sülfatta +3 yüklü Al iyonları vardır. -Bakır sülfatta bakır iyonları +2 yüklü, (sülfat iyonlarının da -2 yüklü )
Asit - Baz, metal- asit, metal oksit-asit, metal oksitametal oksit tepkimeleri. Bu tepkimeler sonucunda bir tuzun yanı sıra su ya da hidrojen gazı açığa çıkar. Asit adını alan bileşikler HX ile simgeleyebileceğimiz, moleküler yapılı bileşiklerdir. HCl, HBr, HNO3, H2SO4, CH3COOH gibi.
Kimyasal tepkimeler Bir maddenin farklı maddelere ayrışmasına ya da farklı maddelerin etkileşerek yeni maddeler oluşturmasına kimyasal tepkime (reaksiyon) denir. Maddelerin etkileşerek yeni maddeler oluşturmasına kimyasal tepkime (reaksiyon) denir. Kimyasal tepkimelerin sembol ve formüllerle gösterilmesine ise tepkime denklemleri adı verilir. Örn; C + O 2 CO 2 şeklinde gösterilir. Karbon + Oksijen Karbon dioksit
Günlük hayattan kimyasal tepkimenin gerçekleştiğine dair örnekler; Evlerimizde kullandığımız ocaklarda doğal gazın yanması Uzun süre kullanılmayan demir aletlerin paslanması Çimlerin büyümesi Sütün ekşimesi Yaprakların sararması Her kimyasal değişimin olduğu olayda bir kimyasal tepkime gerçekleşmiştir. Kimyasal tepkime sırasında değişime uğrayan madde veya maddelerdeki mevcut kimyasal bağlar kırılır ve değişim sonucu farklı maddenin oluşması için yeni bağlar oluşur.
KİMYASAL Kimyasal tepkime TEPKİMELER olduğunu anlamanın yolları nelerdir?
KİMYASAL TEPKİMELER Kimyasal tepkime Bir ya da birkaç maddenin başka bir bileşik grubuna dönüştürülmesi olayıdır. Değişime uğrayan ya da tepkimeye giren maddeye «girenler (tepkenler)» değişim sonucu oluşan ya da tepkimeden çıkan maddeye «ürünler» adı verilir. TEPKENLER ÜRÜNLER
Kimyasal bir tepkimede; Korunan nicelikler şunlardır ; - Atomların türü ve sayısı - Toplam kütle (Kütle değişimi önemsizidir.) - Toplam elektriksel yük - Toplam enerji - Atomların çekirdek yapıları (Proton ve nötron sayıları) 2HCl(g) H 2 (g) + Cl 2 (g)
Kimyasal tepkimeler nasıl ifade edilir ya da yazılır? Tepkimedeki girenlerin ve ürünlerin sembol ve formülleri kullanılır. Değişime uğrayan maddeler önce yazılır. Birden fazla madde varsa maddelerin arasına artı (+) işareti konur. Değişimi göstermek için ok işareti ( ) kullanılır. Ok işaretinden sonra değişim sonucu oluşan maddeler yazılır. Birden fazla madde varsa maddelerin arasına artı (+) işareti konur. Kimyasal tepkimenin sembol ve formüllerle ifade edildiği bu eşitliğe «kimyasal eşitlik» denir.
Bu kimyasal eşitlik doğru mu?
Kimyasal bir tepkimede; Kütle korunur. (Tepkimeye giren maddelerin kütleleri toplamı (harcanan) tepkimede oluşan maddelerin kütleleri toplamına eşittir) Tepkimede atomlar yokken var varken yok edilemez. Atomlar sadece yeniden düzenlenir. Girenler tarafındaki toplam atom sayısı ürünler tarafındaki toplam atom sayısına eşittir. Kimyasal tepkimeye giren ve oluşan ürünlerin fiziksel halleri eşitlikte belirtilmelidir. 1 mol 2 mol 2 mol 1 mol
1. kükürt dioksit + oksijen ===> kükürt trioksit 2. magnezyum + oksijen ===> magnezyum oksit 3. metan (CH4) + oksijen ===> karbon dioksit + su 4. propan (C3H8) + oksijen ===> karbon dioksit + su 5. etanol (C2H5OH ) + oksijen ===> karbon dioksit + su 6. glukoz (C6H12O6) + oksijen ===> karbon dioksit + su 7. nitrometan (CH3NO2) + oksijen ===> karbon dioksit + azot dioksit + su
SO2 + 1/2O2 ==> SO3 ya da 2SO2 + O2 ==> 2SO3 Mg + ½ O2 ===> MgO ya da 2Mg + O2 ===> 2MgO CH4 + 2O2 ===> CO2 + 2H2O C3H8 + 5O2 ===> 3CO2 + 4H2O C2H5OH +3O2 ===> 2CO2 + 3H2O C6H12O6 +6O2 ===> 6CO2 + 6H2O 2CH3NO2 +1/7O2 ===> 2CO2 + 3H2O+2NO2
Kimyasal tepkimeler Kimyasal tepkimeler, olaya giren maddelere ait taneciklerin (molekül, atom ya da iyon) çarpışmaları ile gerçekleşirler. Enerjileri yeterli olan taneciklerin çarpışmaları sonucunda kimyasal bağlar koparak moleküller atomlarına dağılır ve atomlar yeniden düzenlenerek farklı maddeler oluştururlar. Kimyasal tepkime, kimyasal değişim ve kimyasal olay eş anlamlıdır. Tepkimelerin sembol ve formüllerle gösterilmesine ise tepkime denklemleri adı verilir. Karbondioksit tepkimesi Karbon + Oksijen C + O 2 CO 2
Kimyasal tepkimedeki türlerin fiziksel halleri nasıl gösterilir?
1 molekül 2 molekül 2 molekül 1 molekül
Stokiyometri Kimyasal tepkimede girenler ve ürünler arasındaki nicel ilişkilerle ilgilenen alana «stokiyometri» denir. Bir kimyasal eşitlikte girenler ve ürünlerin sembolleri veya formülleri arasında yer alan katsayılara stokiyometrik katsayılar denir.
Stiyokiometri-sınırlayıcı BİLEŞEN Bir tepkimede tepkenlerin miktarı her zaman stokiyometrik katsayılara uygun biçimde bir başka deyişle uygun stokiyometrik miktarlarda verilmeyebilir. Bazı durumlarda tepkenlerden biri stokiyometrik orandan çok fazla miktarda kullanılır. Bu durumda fazla kullanılan tepkenden artar. diğer tepken tamamen tükenir. Tepkimede tamamen tükenen tepkimeye sınırlayıcı tepken (bileşen) denir.
SINIRLAYICI BİLEŞEN
t
Kimyasal tepkimeler Kimyasal tepkimeler, olaya giren maddelere ait taneciklerin (molekül, atom ya da iyon) çarpışmaları ile gerçekleşirler. Enerjileri yeterli olan taneciklerin çarpışmaları sonucunda kimyasal bağlar koparak moleküller atomlarına dağılır ve atomlar yeniden düzenlenerek farklı maddeler oluştururlar. Kimyasal tepkime, kimyasal değişim ve kimyasal olay eş anlamlıdır. Tepkimelerin sembol ve formüllerle gösterilmesine ise tepkime denklemleri adı verilir. Karbondioksit tepkimesi Karbon + Oksijen C + O 2 CO 2
Kimyasal tepkimeler Tepkime hızına etki eden faktörler: Maddenin türü Konsantrasyon Sıcaklık Katalizörün varlığı Temas yüzeyi
Kimyasal Tepkimelerin Sınıflandırılması 1-Özelliklerine Göre a)yanma tepkimeleri b)sentez (birleşme) tepkimeleri c)analiz (ayrışma) tepkimeleri d)yer değiştirme tepkimeleri e)iyonik tepkimeler 2-Enerji değişimlerine göre: a)ekzotermik tepkimeler b)endodermik tepkimeler
Kimyasal Tepkimelerin Sınıflandırılması 3-Maddelerin fiziksel durumlarına göre: a)homojen Tepkimeler Tepkimeye girenlerle ürünler aynı fazdadır. 2CO 2 (g) 2CO (g) + O 2 (g) b)heterojen Tepkimeler Tepkimedeki maddeler farklı fazlardadır. C(k) + O 2 (g) CO 2 4-Elektron alışverişine göre: a)redoks (indirgenme-yükseltgenme) Tepkimeleri b)redoks Olmayan Tepkimeler
Kimyasal Tepkimelerin Sınıflandırılması 5-Geri dönüşüne göre: a)tersinir Olmayan Tepkime b)tersinir Tepkime 6-Verimlerine göre: a)artansız Tepkime Tepkimeye giren maddelerin tümü tamamen tükenir. b)tüm Verimler Gerçekleşen Tepkime Tepkimeye giren maddelerin en az biri tamamen tükenir. c)düşük Verimle Gerçekleşen Tepkime Tepkimeye giren maddelerin hepsinden artar
1. Yanma Tepkimeleri Bir maddenin oksijenle verdiği tepkimelerdir. Yanma tepkimesi için: yanıcı madde, hava(oksijen), tutuşma sıcaklığı gerekir. Bu 3 faktörden birinin eksikliği yanmayı durdurur. Organik bileşikler yanarlar. CS 2 + 3O 2 CO 2 + 2SO 2 C 4 H 10 + 13 O 2 4CO 2 + 5H 2 O 2 C 4 H 10 O 3 + 5O 2 4CO 2 + 5H 2 O Metallerin oksijenle birleşmesi paslanma ya da oksitlenme olarak bilinir. Bu tür tepkimelere yavaş yanma da denir. 3Fe + 2O 2 Fe 3 O 4
Herhangi bir maddenin oksijenle reaksiyona girerek oksijenli bileşikler oluşturduğu tepkimeler yanma tepkimeleridir. Yanma tepkimeleri genellikle çok hızlı gerçekleşir. Yavaş gerçekleşen yanma tepkimeleri de vardır: Demirin paslanması veya bakır ve gümüş gibi metallerin oksitlenmesi
2. Sentez (Birleşme) Tepkimeleri İki ya da daha fazla arı maddenin tepkimeye girerek bir bileşiği oluşturduğu tepkimelere sentez (birleşme) tepkimeleri denir. Genel olarak X + Y Z olarak gösterilebilirler. Burada X ve Y element ya da bileşik olabilir ancak Z ise kesinlikle bileşiktir. PCl 3 + Cl 2 PCl 5 MgO + CO 2 MgCO 3 H 2 + ½ O 2 H 2 O
3. Analiz (Ayrışma) Tepkimeleri Bir bileşiğin bir ya da birkaç arı maddeye ayrıldığı tepkimelere analiz (ayrışma) tepkimeleri denir. Genel olarak A B + C olarak gösterilebilirler. Burada B ve C element ya da bileşik olabilir ancak A kesinlikle bileşiktir. KClO 3 KCl + 3/2 O 2
4. Asit-BazTepkimeleri Hidroflorik asit = hidrojen florürün (HF) sulu çözeltisi Hidroklorik asit = hidrojen klorürün (HCl) sulu çözeltisi Hidrobromik asit = hidrojen bromürün (HBr) sulu çözeltisi Hidroiyodik asit = hidrojen iyodürün (HI) sulu çözeltisi Nitrik asit (HNO3), Sülfürik asit(h2so4), Asetik asit (etanoik asit): CH3COOH (Halojen asitler)
Asit - Baz, metal- asit, metal oksit-asit, metal oksitametal oksit tepkimeleri. Bu tepkimeler sonucunda bir tuzun yanı sıra su ya da hidrojen gazı açığa çıkar. Asit adını alan bileşikler HX ile simgeleyebileceğimiz, moleküler yapılı bileşiklerdir. HCl, HBr, HNO3, H2SO4, CH3COOH gibi.
Asit-Baz:Suda çözündüğünde H + iyonu veren maddelere asit, OH - iyonu veren maddelere baz denir. HCl H + (suda) + Cl - (suda) HNO 3 H + (suda) + NO - 3 (suda) NaOH Na + (suda) + OH - (suda) Ba(OH) 2 Ba +2 (suda) + 2OH - (suda) Bir asitle bir bazın tepkimeye girerek tuz ve suyu oluşturduğu tepkimelere nötrleşme tepkimeleri denir. Asit + Baz Tuz + Su Örneğin HCl sulu çözeltisi ile NaOH sulu çözeltisi karıştırılırsa, HCl (suda) + NaOH (suda) NaCl (suda) + H 2 O (s) tepkimesi gerçekleşir.
Günlük yaşamımızdaki pek çok madde asit veya bazdır. limonda sitrik asit, elmada malik asit, sirkede asetik asit bulunmaktadır ve bu nedenle tatları ekşidir Kabartma tozu, sabun, deterjan gibi maddeler ise bazik özellik gösterir.
Baz deyince öncelikle metal hidroksitler akla gelir En önemli bazlar alkali ve toprak alkali metallerin oksit ve hidroksitleridir (Berilyumunkiler hariç). Sodyum hidroksit, NaOH; Potasyum hidroksit, KOH; Baryum hidroksit, Ba(OH)2, Stronsiyum hidroksit, Sr(OH)2 gibi
Asitler ve bazlar birbirleriyle tepkimeye girerek tuz ve su oluşturur. Bir maddenin asidik özellik göstermesi sulu çözeltisinde bulunan H+ iyonlarından kaynaklanır. Bir maddenin bazik özellik göstermesi ise sulu çözeltisinde bulunan OH- iyonlarından kaynaklanır. Bir asit ve baz çözeltisi karıştırıldığında asit çözeltisinde bulunan H+ iyonları ile baz çözeltisinde bulunan OHiyonları tepkimeye girerek H2O moleküllerini oluşturur. Eğer karıştırılan asit ve baz çözeltisindeki H+ ve OHiyonlarının sayısı eşitse nötral bir çözelti elde edilir. Nötral çözeltiler asidik veya bazik özellik göstermez. Bu nedenle asit-baz tepkimelerine aynı zamanda nötralleşme tepkimeleri de denir.
Tuz, bir metal iyonu ya da amonyum iyonu ile bir asit kökünden oluşan iyonik bağlı bileşiklerin genel adıdır. Asiti HX ile gösterirsek buradaki X (iyonu), asit köküdür. Buna gore: NaCl, BaCl2, NH4Br, MgCO3, BaSO4, Mg(NO3)2 bileşikleri birer tuzdur.tuzların tümü, saf iken oda koşullarında katı durumdadır.
5. Çözünme Çökelme Tepkimeleri Bir maddenin diğer bir madde içerisinde gözle görülemeyen küçük tanecikler halinde dağılmasına çözünme denir. Çözünme iyonlaşarak çözünme ve moleküler çözünme olmak üzere iki şekilde olur. Tuzlar, asitler ve bazlar suda iyonlaşarak çözünürler. NaCl Na +1 (suda) + Cl -1 (suda) HNO 3 H +1 (suda) + NO 3-1 (suda) Ba(OH) 2 Ba +2 (suda) + 2OH -1 (suda) Seker ve alkoller gibi organik bileşikler ise suda moleküller halinde dağılarak çözünürler. C 6 H 12 O 6 (k) C 6 H 12 O 6 (suda) C 2 H 5 OH (s) C 2 H 5 OH (suda)
Magnezyum + hidroklorik asit ===> magnezyum klorür + hidrojen gazı Çinko oksit + sülfürik asit ===> çinko sülfat + su Kalsiyum oksit + nitrik asit ===> kalsiyum nitrat + su Bakır(II) karbonat + sülfürik asit ===> bakır(ii) sulfat + su + karbon dioksit Kalsiyum hidroksit + hidroklorik asit ===> kalsiyum klorür + su Magnezyum oksit + nitrik acit ===> magnezyum nitrat + su Çinko + sulfürik asit ===> çinko sulfat + hidrojen Magnezyum hidroksit + hidroklorik asit ===> magnezyum klorür + su Magnezyum karbonat + hidroklorik asit ===> magnezyum klorür + su + karbon dioksit Magnezyum hidroksit + sülfürik asit ===> magnezyum sülfat + su
1. Mg(k) + 2HCl(aq) ==> MgCl2(aq) + H2(g) 2. ZnO(k) + H2SO4(aq) ==> ZnSO4(aq) + H2O(s) 3. CaO(k) + 2HNO3(aq) ==> Ca(NO3)2(aq) + H2O(l) 4. CuCO3(k) + H2SO4(aq) ==> CuSO4(aq) + H2O(l) + CO2(g) 5. Ca(OH)2(k) + 2HCl(aq) ==> CaCl2(aq) + 2H2O(l) 6. Zn(k) + H2SO4(aq) ==> ZnSO4(aq) + H2(g) 7. NH3(aq) + HNO3(aq) ==> NH4NO3(aq) 8. CuO(k) + 2HCl(aq) ==> CuCl2(aq) + H2O(s) 9. MgCO3(k) + 2HCl(aq) ==> MgCl2(aq) + H2O(s) + CO2(g) 10. Mg(OH)2(k) + H2SO4(aq) ==> MgSO4(aq) + 2H2O(s)
ÇÖKELME Bir maddenin başka bir madde içerisinde küçük parçacıklar (atom, molekül veya iyon) hâlinde homojen olarak dağılmasına çözünme denir. Çözünme iyonik veya moleküler olarak gerçekleşebilir. Şeker ve etil alkol gibi birçok kovalent bağlı bileşik moleküllerine ayrılarak çözünür. NaCl ve KBr gibi iyonik bileşikler ise iyonlarına ayrılarak çözünür. Birçok iyonik bileşik suda kolayca çözünür. Ancak her maddenin sudaki çözünürlüğü farklıdır ve bazı iyonik bileşikler neredeyse hiç çözünmez. Örneğin, NaCl ve KBr suda çözünürken AgCl ve PbI2 gibi bazı iyonik bileşikler suda çok az çözünür.
Çökelme REAKSİYONU: Sodyum klorürün sulu çözeltisi ile gümüş nitratın sulu çözeltisi karıştırılırsa, beyaz peynir görünümünde bir çökelme gözlenir. Çökeltiyi oluşturan madde gümüş klorürdür. Gümüş klorür suda az çözündüğü için iyonları (gümüş ve klor iyonları) buluşunca hemen çökelme gözlenir. AgNO3 (aq) + NaCl (aq) ===> AgCl (k) + NaNO3 (aq) 1-Tepkimesi, çift yer değiştirme tepkimesidir. Gümüş nitrat ve sodium klorür maddeleri eş değiştirmektedir! 2-Gümüş nitrat, sodium klorür ve sodium nitrat maddeleri suda çok çözünen maddelerdir. Yani bu maddelerin iyonları, suda yüzmektedir. Gümüş klorür kolayca çöktüğüne gore onun iyonları arasındaki çekim kuvveti ötekilere gore fazla olmalıdır. 3-Bu örneğin çökelen iyonları gümüş ve klor iyonları olduğuna gore yukarıdaki tepkime şöyle de yazılabilir: Ag+(aq)+ NO3-(aq)+ Na+(aq)+Cl-(aq)===>AgCl(k)+ Na+(aq)+ NO3- (aq) : net iyon denklemi Burada gümüş nitrat yerine gümüş florür ya da sodium klorür yerine potasyum klorür de kullanabilir. Sonuçta buluşan ve çökelen iyon çifti gümüş ve klordür. Bunun için yukarıdaki çökelme tepkimesinin net iyon denklemi şöyledir: Ag+(aq)+ Cl-(aq) ===> AgCl (k)
ÇÖKELME A) Metanol b) Magnezyum klorür
ÇÖKELME Suda çözünen iki iyonik bileşiğin çözeltisi karıştırıldığında suda çok az çözünen yeni bir iyonik bileşik oluşabilir. Bu şekilde iki çözeltinin karıştırılmasıyla oluşan ve suda çözünmeyen katıya çökelek ve çökelek oluşumuyla sonuçlanan tepkimelere çökelme tepkimeleri denir.
ÇÖKELME
Bir çökelme tepkimesinde belirli katyon ve anyonlar birleşerek çökelek (çökelti) denilen ve çözünmeyen iyonik bir katı oluştururlar. Oluşan bu iyonik katı suda çözünmediği için katı halde dibe çöker. Örneğin, NaCl ve AgNO 3 tuzlarının sulu çözeltileri karıştırıldığında tepkimede iki tuz oluşur, NaNO 3 ve AgCl. Oluşan bu tuzlardan AgCl nin suda çözünmez, dolayısıyla bu katı çözeltiden ayrılarak dibe çöker ve dipte bir çökelek oluşturur. NaCl (suda) + AgNO 3 (suda) AgCl (k) + NaNO 3 (suda) Tepkime sırasında suda çözünmeyen bir katı oluştuğu için yukarıdaki tepkime bir çökelme tepkimesidir.
Örnek: Baryum klorür çözeltisiyle sodyum sülfat çözeltisi karıştırıldığında baryum sülfatın çökeldiği gözleniyor. Buna göre tepkimenin net iyon denklemini yazınız. Çözüm; Baryum klorür + sodyum sülfat ===> baryum sülfat + sodium klorür BaCl2(aq) + Na2SO4(aq) ===> BaSO4(k) + 2NaCl(aq) Baryum ve sülfat iyonları çökeldiğine göre net iyon denklemi bu iyonları içermelidir. Net iyon denklemi: Ba+2(aq) + SO4-2(aq) ===> BaSO4(aq)
Örnek: Aşırı AgNO 3 (aq) içine 0,5 M 25 ml K 2 CrO 4 çözeltisi ilave ediliyor. Çöken Ag 2 CrO 4 (k) kütlesi nedir? K 2 CrO 4 (aq) + 2 AgNO 3 (aq) ===> Ag 2 CrO 4 (k) + 2KNO 3 (aq)
6. Redoks (Yükseltgenme-İndirgenme) Tepkimeleri Elektron alışverişi ile gerçekleşen tepkimelere indirgenme-yükseltgenme tepkimeleri denir. Yükseltgenme (oksitlenme) ve indirgenme (redüksiyon) iki tür tepkimeyi tanımlayan terimlerdir. Mg şeridi yaktığımızda magnezyumun oksijenle verdiği tepkime bir indirgenme-yükseltgenme tepkimesidir. Mg o + ½ O 2 o Mg +2 O -2 Tepkime denkleminde elementlerin yükseltgenme sayılarına dikkat ettiğimizde elementlerin girenler ve ürünler tarafındaki yükseltgenme sayısının farklı olduğunu görürüz. Bu tepkimelerde elektron alış verişi sonucu atomların değerlikleri değişir. Yanma tepkimeleri, elementlerinden oluşum ve elementlerine ayrışma tepkimeleri, tek yer değiştirme tepkimeleri, aynı zamanda redoks tepkimesidir.
Yükseltgenme ve indirgenme olaylarının bir arada gerçekleştiği tepkimelerdir. Redox tepkimeleri de denir. Yükseltgenme: Elektron verme İndirgenme: Elektron alma
Çözelti ve çinko metal arasında gerçekleşen tepkimenin mikroskobik düzeyde gösterimi
11. bakır(ii) oksit + nitrik asit ===> bakır(ii) nitrot + su 12. çinko + hidroklorik asit ===> çinko klorür + hidrojen 13. magnezyum oksit + sülfürik asit ===> magnezyum sülfat + su 14. magnezyum karbonat + sülfürik asit ===> magnezyum sülfat + su + karbon dioksit 15. çinko hidroksit + hidroklorik asit ===> çinko klorür + su 16. magnezyum + sülfürik asit ===>magnezyum sülfat + hidrojen 17. çinko oksit + hidroklorik asit ===> çinko klorür + su 18. bakır(ii) karbonat + hidroklorik asit ===> bakır(ii) klorür + su + karbon dioksit 19. kalsiyum hidroksit + sülfürik asit ===> kalsiyum sülfat + su 20. alüminyum + hidroklorik asit ===> alüminyum klorür + hidrojen
21. bakır(ii) oksit + sülfürik asit ===> bakır(ii) sülfat + su 22. çinko karbonat + sülfürik asit ===> çinko sülfat + su + karbon dioksit 23. magnezyum + nitrik asit ===> magnezyum nitrat + hidrojen 24. sodium hidroksit + hidroklorik asit ===> sodium klorür + su 25. alüminyum + sülfürik asit ===> alüminyum sülfat + hidrojen 26. magnezyum oksit + hidroklorik asit ===> magnezyum klorür + su 27. sodium karbonat + hidroklorik asit ===> sodium klorür + su + karbon dioksit 28. sodyum hidroksit + sülfürik asit ===> sodyum sülfat + su 29. demir + hidroklorik asit ===> demir (II) klorür + hidrojen 30. demir + sülfürik asit ===> demir (II) sülfat + hidrojen
31. amonyak + nitrik asit ===> amonyum nitrat 32. sodium karbonat + sülfürik asit ===> sodium sülfat + su + karbon dioksit 33. çinko hidroksit + hidroklorik asit ===> çinko klorür + su 34. magnezyum hidroksit + hidroklorik asit ===> magnezyum klorür + su 35. çinko karbonat + hidroklorik asit ===> çinko klorür + su + karbon dioksit 36. sodyum hidrojenkarbonat + hidroklorik asit ===> sodyum klorür + su + karbon dioksit 37. amonyak + hidroklorik asit ===> amonyum klorür 38. amonyak + sulfuric asit ===> amonyum sülfat 39. asetik asit + kalsiyum ===> kalsiyum asetat + hidrojen 40. kalsiyum karbonat + nitrik asit ===> kalcium nitrat +su + karbon dioksit
KİMYASAL TEPKİMELER - VERİM Bir kimyasal tepkimenin hesaplanan sonucu ile gerçek sonucu tam olarak uymayabilir. Ürün miktarı beklenenden daha az olabilir. Tepkime birkaç basamaktan oluşabilir. Aynı anda birden fazla tepkime gerçekleşebilir.
VERİM Kuramsal verim: Tepkenlerin verilen miktarlarından hesaplanarak elde edilen ürünün miktarıdır. Gerçek verim; Tepkime sonunda gerçekten oluşan ürün miktarıdır. Uygulamalarda kullanılan miktardır. Gerçek verim kuramsal verimden küçüktür. Tepkimeye girenlerin tamamı (%100 ü) harcanmadığı için oluşan ürün miktarı kuramsal verimden küçüktür.
VERİM Yüzde verim Gerçek verimin kuramsal verime oranının 100 ile çarpımına eşittir. Bir önceki tepkimeyi laboratuvarda gerçekleştirdiğinizi ve 24 gram metanol elde ettiğimizi düşünelim. Kuramsal verim; 32g Gerçek verim: 24 g Yüzde verim: 24/32x100=75
Kalsiyum karbonat + nitrik asit ===> kalcium nitrat +su + karbon dioksit Sodyum hidroksit + asetik asit ===> sodyum asetat + su Magnezyum hidroksit + asetik asit ===> magnezyum asetat + su CaCO 3 (aq)+ 2HNO 3 ==> Ca(NO 3 ) 2 (aq) +H 2 O (s) + CO2 (g) NaOH(aq) + CH 3 COOH (aq) ==> NaCH 3 COO (aq) + H 2 O(s) Mg(OH) 2 (k) + 2CH 3 COOH (aq) ==> Mg(CH3COO) 2 (aq) + 2H 2 O (s)