İş Sağlığı ve Güvenliğine Genel Bakış ve Güvenlik Kültürü



Benzer belgeler
İş kazalarında yaşamını yitiren binlerce işçinin anısına...


bedensel ve ruhsal olarak tam bir iyilik hali toplumu olma yolunda sürekli bir değişim söz

İÇİNDEKİLER I - İŞYERİ KURMA

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ YÖNÜNDEN TEFTİŞ ESASLARI

Stratejik Planlama ve Performans Yönetimi, Finlandiya Örneği. AB Eşleştirme Projesi, Ankara 5. Eğitim Haftası Klaus Halla

İNSAN KIYMETLERİ YÖNETİMİ 4

İçindekiler. K ısaltm alar Ö nsöz G iriş... 17


KALİTE ÇEMBERLERİ NEDİR?

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığından:

Cinsiyet Eşitliği MALTA, PORTEKİZ VE TÜRKİYE DE İSTİHDAM ALANINDA CİNSİYET EŞİTLİĞİ İLE İLGİLİ GÖSTERGELER. Avrupa Birliği

Risk Tanımı Fırsat - Tehdit Risk Yönetimi Risk Yönetme Süreci Risklerin Tespit Edilmesi Risklerin Değerlendirilmesi Risklere Cevap Verilmesi

ÜNİTE:1. Sosyal Politikaya İlişkin Genel Bilgiler ve Sosyal Politikanın. Araçları ÜNİTE:2. Sosyal Politikanın Tarihsel Gelişimi ÜNİTE:3

Kurumsal Yönetim ve Kredi Derecelendirme Hizmetleri A.Ş. Kurumsal Yönetim Derecelendirmesi

KADIN ERKEK EŞİTLİĞİ YÖNETİM KOMİTESİ (CDEG) Avrupa Konseyi Kadın Erkek Eşitliğinden Sorumlu. 7. Bakanlar Konferansı TASLAK EYLEM PLANI

6331 SAYILI İŞ SAĞLIĞI ve GÜVENLİĞİ KANUNU. NOT: Bu sunum "İş Sağlığı ve Güvenliği Müdürlüğü"nün ISG Kanunu Sunumundan derlenmiştir.

8. Uluslararası İş Sağlığı ve Güvenliği Konferansı

Öğr. Gör. Enes GÜNDÜZ Erciyes Üniversitesi.

El koyduğu trafik kazalarında trafik kazası tespit tutanağı düzenlemek,

VERGİ SİRKÜLERİ NO: 2016/89. Ücretli Çalışanların Bireysel Emeklilik Sistemine Otomatik Olarak Dâhil Edilmesine İlişkin Kanun Yayımlandı.

Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten sonra;

ACİL DURUM PLANI NEDİR, YAPILMASI GEREKLİ MİDİR?

Sağlıkta Yılında Başlamıştır. Dönüşüm Programı

Az Tehlikeli Tehlikeli Çok Tehlikeli

BÜRO YÖNETİMİ VE SEKRETERLİK DANIŞMA GÖREVLİSİ MODÜLER PROGRAMI (YETERLİĞE DAYALI)

Kurumsal Yönetim ve Kredi Derecelendirme Hizmetleri A.Ş. Kurumsal Yönetim Derecelendirmesi

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ PROFESYONELLERİ

İşletmelerin rekabet avantajlarını koruyabilmeleri için sürekli olarak inovasyon yapmaları gerekir. Bunun için de ürettikleri ürünleri ve sundukları

İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku (KAM 427) Ders Detayları

Kurumsal Yönetim ve Kredi Derecelendirme Hizmetleri A.Ş. Kurumsal Yönetim Derecelendirmesi

ASGARİ ÜCRET yılında dönemler itibariyle uygulanacak asgari ücret tarifesi aşağıdaki gibidir.

ÖRGÜTTE İNSAN İLİŞKİLERİ

Kurumsal Yönetim ve Kredi Derecelendirme Hizmetleri A.Ş.

Avrupa Birliği ve Türkiye Arasında Sivil Toplum Diyaloğu IV Hibe Programı

T.C. MUĞLA BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü Strateji Geliştirme Dairesi Başkanlığı

Kurumsal Yönetim ve Kredi Derecelendirme Hizmetleri A.Ş. Kurumsal Yönetim Derecelendirmesi

tepav türkiye ekonomi politikaları araştırma vakfı

SİGORTACILIK VE BİREYSEL EMEKLİLİK SEKTÖRLERİ 2010 YILI FAALİYET RAPORU YAYIMLANDI

EL SANATLARI TEKNOLOJİSİ DEKORATİF AHŞAP SÜSLEME MODÜLER PROGRAMI (YETERLİĞE DAYALI)

Kimler 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu kapsamında değildir?

ÇIKAR ÇATIŞMASI POLİTİKASI İÇİNDEKİLER

AİLE VE TÜKETİCİ BİLİMLERİ EV YEMEKLERİ HAZIRLAMA MODÜLER PROGRAMI (YETERLİĞE DAYALI)

ÇALIŞAN BAĞLILIĞINA İTEN UNSURLAR NEDİR VE NEDEN ÖNEMLİDİR?

HUKUK ADLİ KALEM İŞLERİ MODÜLER PROGRAMI (YETERLİĞE DAYALI)

YILI BORNOVA İLÇE MİLLİ EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜ VE BAĞLI KURUM VE KURULUŞLARIN İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ YILLIK ÇALIŞMA PLANI

SERMAYE PİYASALARININ GELİŞMESİ EKONOMİLERDEKİ KRİZLERİN BAŞ ETKENİ OLABİLİR Mİ?

Gazi Üniversitesi Patent Destek Birimi Deneyimleri

GÜDÜMLÜ PROJE DESTEĞİ

Çukurova Üniversitesi İş Sağlığı & Güvenliği Uygulamaları

Maliye Bakanlığı Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı. Müşterini Tanı 1

TASLAK NİHAİ BİLDİRİ

Türkiye nin İş Sağlığı ve Güvenliği Profili ve Sudan la Yürütülen İş Sağlığı Ve Güvenliği İşbirlikleri

2015 Yılında Yapılan Değişiklikler

GIDA TEKNOLOJİSİ İŞLETMELERDE HİJYEN MODÜLER PROGRAMI (YETERLİĞE DAYALI)

talebi artırdığı görülmektedir.

SEYİS TANIM. Atların bakımı, beslenme ve yetiştirilmesi işlerinde çalışan kişidir. A- GÖREVLER

TARIM TEKNOLOJİLERİ PEYZAJ PROJESİ UYGULAMA MODÜLER PROGRAMI (YETERLİĞE DAYALI)

Faaliyet 1.8. Eğiticilerin Eğitimi Esnaf ve Sanatkarlara Sunulan Eğitim ve Danışmanlık Hizmetleri «Bütüncül Hizmet Modeli»

GİRESUN KOBİ LERİNİN İHRACAT EĞİTİM İHTİYACI ARAŞTIRMA RAPORU

KİŞİSEL GELİŞİM VE EĞİTİM İMAM HATİP, MÜEZZİN KAYYIM VE KUR AN KURSU ÖĞRETİCİLİĞİ YETERLİK SINAVINA HAZIRLIK MODÜLER PROGRAMI (YETERLİĞE DAYALI)

EL SANATLARI TEKNOLOJİSİ BASİT NAKIŞ İĞNE TEKNİKLERİ MODÜLER PROGRAMI (YETERLİĞE DAYALI)

YİYECEK İÇECEK HİZMETLERİ AÇIK ALAN SATICILARI EĞİTİMİ MODÜLER PROGRAMI (YETERLİĞE DAYALI)

1- KONTROL ORTAMI. Eylem Kod No. Öngörülen Eylem veya Eylemler KOS 1.3-E1. verilecektir. İlgili personele eğitim. KOS 1.2-E1 verilecektir.

ANADOLU EFES BĠRACILIK VE MALT SANAYĠ A.ġ. Kurumsal Yönetim Komitesi Yönetmeliği

Cumhuriyet Halk Partisi

Teknik Açıklıklar Nasıl Yönetilmeli? Hayretdin Bahşi Uzman Araştırmacı

DERS BİLGİLERİ. Ders Kodu Yarıyıl T+U Saat Kredi AKTS. Türkiye, Rusya ve Kafkasya İlişkileri SPRI

Yrd. Doç. Dr. Mustafa Fedai ÇAVUŞ. Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi İktisat Bölüm Başkanı 02/12/2011 OSMANİYE

SAYDAMLIĞIN ARTIRILMASI VE YOLSUZLUKLA MÜCADELENİN GÜÇLENDİRİLMESİ EYLEM PLANI

Karar Tarihi : Karar No : B.30.2.OGÜ /02

İnsan Kaynakları İSTANBUL SERBEST MUHASEBECİ MALİ MÜŞAVİRLER ODASI ISTANBUL CHAMBER OF CERTIFIED PUBLIC ACCOUNTANTS

SORULAR VE CEVAP İSTATİSTİKLERİ:

BİR ÖRGÜT OLARAK OKUL

Aile Hekimi kimdir? Aile hekiminin görevleri:

Kurumsal Yönetim ve Kredi Derecelendirme Hizmetleri A.Ş. Kurumsal Yönetim Derecelendirmesi

Proje Teşvik İkramiyesi (PTİ) üst sınırları(*): (Kişinin aldığı ücretin %75 ini aşmamak kaydıyla)

AVRASYA ÜNİVERSİTESİ

TC T.C. ULAŞTIRMA BAKANLIĞI

SOSYAL GÜVENLİK SİSTEMİ

Yard. Doç. Dr. Necmettin ÖZEL Abant İzzet Baysal Üniversitesi Öğr. Grv. İbrahim KARAGÖZ Abant İzzet Baysal Üniversitesi

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA

GIDA TEKNOLOJİSİ PESTİL ÜRETİMİ MODÜLER PROGRAMI (YETERLİĞE DAYALI)

FOTOĞRAFÇILIK ALANI KALFALIK ÇERÇEVE ÖĞRETİM PROGRAMI

Gelişmekte olan ülkeler sahip oldukları makro ekonomik istikrarsızlıklar nedeniyle krizlere karşı daha kırılgandır. Küreselleşme sonrası krizler

İŞÇİNİN İŞVERENE BİLDİRİM ÖNELİ TANIMASI DURUMUNDA DA YENİ İŞ ARAMA İZNİ VERİLİR Mİ?

TARIM TEKNOLOJİLERİ MEYVELERDE HASAT VE MUHAFAZA MODÜLER PROGRAMI (YETERLİĞE DAYALI)

MOTORLU ARAÇLAR TEKNOLOJİSİ DİZEL POMPA VE ENJEKTÖR AYARCISI MODÜLER PROGRAMI (YETERLİĞE DAYALI)

Olasılık ve İstatistiğe Giriş-I (STAT 201) Ders Detayları

FEN BİLGİSİ ÖĞRETMENİ

Eğitim ve Danışmanlık Hizmetinin Tanımı. 1. Proje Kapsamında Eğitim Talep Edilmiş ise, Eğitimin İçeriği Hakkında bilgi veriniz.

Birlikte Çalışma. Dr. Mustafa Burak SAYHAN Trakya Üniversitesi Acil Tıp AD

ĐŞ GÜVENLĐĞĐ UYGULAMALARINDA YÖNETĐM SĐSTEMLERĐNĐN ENTEGRASYONU

EL SANATLARI TEKNOLOJİSİ KEÇE AKSESUARLARI YAPIMI MODÜLER PROGRAMI (YETERLİĞE DAYALI)

TÜRK SANAYĠSĠNĠN KALBĠ TEKSTĠL VE HAZIR GĠYĠM SEKTÖRÜNDEKĠ GELĠġMELER

EMEKLİLİK YAŞINI BEKLEYEN İŞÇİ HER İŞYERİNDEN BU SEBEPLE AYRILIP KIDEM TAZMİNATI ALABİLİR Mİ?

REHBERLİK ETKİNLİĞİ DEĞERLENDİRME FORMU 1. : Açıklama-Bilgilendirme. : Ortaöğretim Kurumları Yönetmeliğini Öğrenir.

Not: yılından itibaren Asgari Ücrette yaş kriteri kaldırılmıştır.

DERS PROFİLİ. Yönetimin İlkeleri MAN 102 Bahar

Erasmus+ Stratejik Ortaklıklar. Celil YAMAN Mesleki Eğitim Koordinatörü

Transkript:

İş Sağlığı ve Güvenliğine Genel Bakış ve Güvenlik Kültürü

Amaç Katılımcıların iş sağlığı ve güvenliğinin temel prensiplerini ve güvenlik kültürünün önemini kavramalarına yardımcı olmaktır.

Öğrenim hedefleri İş sağlığı ve güvenliğinin temel prensiplerini sıralar. Güvenlik kültürünü tanımlar ve faydalarını açıklar. Güvenlik kültürünün oluşturulmasının ve sürdürülmesinin gerekliliği sonucunu çıkarır.

Alt başlıklar İş sağlığı ve güvenliği temel prensipleri Sağlıklı ve güvenli yaşam İş sağlığı ve güvenliği alanında yaşam boyu öğrenme İş sağlığı ve güvenliğine bütünsel yaklaşım İş sağlığı ve güvenliğinin işletme yönetimindeki yeri İşyerinde risk önleme kültürü Güvenlik kültürünün önemi ve günlük yaşamdaki yeri Güvenlik kültürünün oluşturulması ve devamının sağlanması Güvenlik kültürünün oluşturulmasında ulusal kurum ve kuruluşlara düşen görevler

Dünya Sağlık Örgütü Kuruluş Yasası Sağlık; sadece hastalık ve sakatlık halinin olmayışı bedensel, ruhsal ve sosyal yönden tam iyilik halidir. değil,

Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) ve Dünya Sağlık Örgütünün (WHO) İşsağlığı Ortak Komitesinin 1950 yılında gerçekleştirdiği toplantısında yapılan iş sağlığı tanımına göre: "Her türlü işte çalışan işçilerin fiziksel, ruhsal ve sosyal yönden tam iyilik durumlarının korunması ve geliştirilmesi, çalışma şartlarından ötürü işçilerin sağlıklarının yitirilmesinin önlenmesi, çalışma sırasında sağlıklarını olumsuz yönde etkileyecek faktörlerden korunmaları, onların fizyolojik ve psikolojik yapılarına uygun bir işe yerleştirilmesi ve bunun sürdürülmesini, özetle işin işçiye, uygunluğunun sağlanmasını amaçlar.

İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi Madde 23 1. Herkesin çalışma, işini özgürce seçme, adil ve elverişli koşullarda çalışma ve işsizliğe karşı korunma hakkı vardır. 2. Herkesin herhangi bir ayrım gözetilmeksizin eşit iş için eşit ücrete hakkı vardır. 3. Herkesin kendisi ve ailesi için insan onuruna yaraşır ve gereğinde başka toplumsal koruma yollarıyla desteklenmiş bir yaşam sağlayacak adil ve elverişli bir ücrete hakkı vardır. 4. Herkesin çıkarını korumak için sendika kurma ya da sendikaya üye olma hakkı vardır.

TC Anayasası-1981 Madde 48-51 çalışma yaşamı ile ilgilidir. ILO-Uluslararası Çalışma Örgütü (1919 yılında kurulmuştur) Türkiye ILO ya 1932 yılında üye olmuş olmasına karşın ILO tarafından kabul edilmiş sözleşmelerin neredeyse yarısına henüz taraf değildir.

İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi Madde 24 Herkesin iş saatlerinin makul ölçüde sınırlandırılması ve ücretli dönemsel tatiller dahil, dinlenme ve boş zamana hakkı vardır.

Devlet Daha çok gözlemci, aydınlatıcı, teşvik edici ve arabulucu niteliktedir. Bu konuda en önemli etkinliği, gerekli koşul ve standartları mevzuatla düzenlemek ve denetimi sağlamak olmalıdır. Kayıt-dışı istihdamın önlenmesi Çocuk işçiliğinin yok edilmesi Cinsiyet ayrımcılığının yok edilmesi Sosyal güvenliğin desteklenmesi Gelir dağılımı adaletsizliğinin azaltılması Yaşanabilir bir asgari ücretin saptanması İşyerinde çalışan işçi sayısına bakılmaksızın, her çalışanın İSİG hizmetlerinden yararlanmasının sağlanması Kamu sağlık hizmetlerinin düzenlenmesi Güvenilir bir kayıt sistemi kurulması Hekim iş müfettişi istihdamı İş kazalarının Bilimsel analizi İşçi Sağlığı Enstitülerinin kurulması/yaygınlaştırılması Yasalarda çalışanların korunması

İşveren Üretim süreçlerinde Önce verimlilik yerine Önce insan yaklaşımının benimsenmesi Risk değerlendirmesi ve risk yönetimi yaklaşımının benimsenmesi İşyerinde çalışan işçi sayısına bakılmaksızın, her çalışanın İSİG hizmetlerinden yararlanmasının sağlanması İşyeri sağlık ve güvenlik birimlerinin desteklenmesi İlk ve acil yardım hizmetlerinin organizasyonu Çalışanların eğitimi Veri akışının sağlanması İş kazalarının Bilimsel analizi

İşçi sendikaları İşyeri, iş kolu ve üretim süreci ile ilgili bilgi sahibi olunması, Risk değerlendirmesi ve risk yönetimi süreçlerine katılması, İş kazalarının Bilimsel analizi, İş güvenliğinin yaşamın önceliği biçimine getirilmesine yönelik eğitim, örgütlenme ve katılım gibi etkinlikler, Kişisel koruyucu ekipmanın kuralına uygun biçimde kullanılması. Sonuç olarak Güvenlik kültürü ile İSG politikalarının oluşturulmasında başarı, sosyal diyalog sürecinin etkin ve sağlıklı işletilmesine bağlı bulunmaktadır.

Hangi rakamlar kullanılırsa kullanılsın (meydana gelen kaza sayısı, bu kazalarda hayatını kaybeden ve yaralanan kişi sayısı vb) ve ne açıdan bakılırsa bakılsın (ekonomik, sosyal, ve insani vb) iş sağlığı ve güvenliği yalnızca çalışma hayatının değil, günümüz sosyal hayatının bütününü ilgilendiren önemli konulardan birini oluşturmaktadır. Bu önemle bağlantılı olarak, İSİG, nerede ise tıptan hukuka kadar bütün disiplinlerin ilgi alanına giren, çok yönlü olarak ele alınması ve çözümler getirilmesi gereken bir alandır. Bu alanla ilgili çalışmaların odak noktasını da, uluslararası belgelerde belirtilen ve yer alan ifadelerle Bütün çalışanların, insan haysiyetine uygun çalışma şartlarında, kendini geliştirebileceği ve toplum için fayda sağlayabileceği, sağlıklı ve güvenli bir ortamda çalışma hakkı vardır (BM, İnsan Hak. Bil. (1948) Md, 23 ve BM, Eko. Sos. Kül. Haklar Söz,( 1975) md. 7) ilkesinin hayata geçirilmesi oluşturmaktadır.

Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO), dünyada her yıl 2,2 milyon kadın ve erkeğin işle ilgili kaza ve hastalıklar nedeniyle yaşamını yitirdiğini, yılda 270 milyon iş kazası ve 160 milyon meslek hastalığı görüldüğünü tahmin etmektedir. Bu tahminin ortaya koyduğu olumsuz tabloya, ölümcül iş kazalarında özellikle Asya ve Latin Amerika daki artış ta eklenmektedir. Örneğin, Çin de ölümcül iş kazaları 1998 ve 2001 yılları arasında 73.500 den 90.500 e; Latin Amerika da ise 1998 de 29.500 kazadan 2001 de 39.500 kazaya yükselmiştir.

Niçin iş güvenliği Küreselleşme, sermaye için paranın serbest dolaşımı ile kar maksimizasyonu adına fırsatları artırırken, emeğin küreselleşmesi gerçekleştirilemediği için; emeğiyle geçinenlerin özellikle gelişmekte olan ülkelerde daha kötü koşullarda çalışmasına yol açmıştır. Yukarıda sözü edildiği gibi, başta ölümcül iş kazalarındaki artış olmak üzere, işçi sağlığı ve iş güvenliği alanındaki sorunlar giderek artmaktadır.

Küresel ekonomideki değişiklikler her yerde artan ekonomik güvensizlik ve eşitsizlikle sonuçlanmıştır. Bu eğilim dünyanın pek çok yerinde işçi ve işçi topluluklarının seslerini daha az duyurabilmelerine ve çalışma koşullarının bozulmasına neden olmuştur.

Uluslar arası Çalışma Örgütü nün sosyal ve ekonomik güvenliği artırma stratejisi, güvenliğin 7 temel boyutuna odaklanmaktadır. 1.İş piyasası güvencesi : Devlet güvencesinde, tam istihdam yoluyla uygun istihdam olanakları. 2.İstihdam güvencesi : Keyfi işten çıkarmaya karşı koruma, işe alma ve işten çıkarma ile ilgili düzenlemeler, mali yükün işverence karşılanması. 3.İş güvencesi: Kişinin mesleğinin, beceri alanının veya kariyerinin korunması, beceri alanı dışında ya da beceride eriştiği yetkinlik düzeyi altında çalıştırmaya ve kısıtlayıcı iş uygulamalarına karşı koruma ve iş deneyiminin korunması, esnaf birliklerine karşı hoşgörü.

Uluslar arası Çalışma Örgütü nün sosyal ve ekonomik güvenliği artırma stratejisi, güvenliğin 7 temel boyutuna odaklanmaktadır. 4.Beceri geliştirme güvencesi: Çıraklık ve iş eğitimi yoluyla, yaygın beceri kazanma ve sürdürme olanağı. 5.Çalışma güvenliği: Tüm işçiler için işyerinde sağlık ve güvenlik düzenlemeleri, çalışma saatlerinin sınırlandırılması, uygun olmayan saatlerde çalışma ve gece işinin kısıtlanması yoluyla kaza ve hastalıklardan koruma. 6.Temsil güvencesi: Devletin işleyişine ekonomik ve politik olarak katılmış, grev hakkı da olan bağımsız sendikalar, işveren örgütleri ile iş piyasasında ortak sesin varlığının korunması. 7.Gelir güvencesi: Asgari ücret, ücret ayarlamaları, kapsamlı sosyal güvence, vergilerin gelire göre ayarlanması ile gelirin korunması.

İş güvenliğinin kapsamı İş güvenliği tüm çalışanların temel hakkıdır. Çalışma hayatında aşağıdaki koşulları sağlayan iş güvenliği, temel sosyo-ekonomik güvencenin ayrılmaz bir parçasıdır: Güvenlik, sağlık ve çevresel düzenlemelerle işle ilgili sakatlık ve hastalıklardan koruma, İşle ilgili ya da başka nedenlerle oluşacak sakatlıklara, cinsiyet, dini ve etnik grup nedeniyle ayrımcılığa karşı koruma, Şiddet, taciz, stres, uygun olmayan çalışma saatlerine karşı koruma, çalışma saatlerinin, gece işinin, çalışma yaşının sınırlandırılması,

İstihdam ve ücretle ilgili haklar, tazminat, emeklilik güvencesi, analık koruması, işe devamsızlık koruması, uzun süreli bakım, tatil, mantıklı iş planlaması ve iş düzenlemesi, Yasalar, devlet yaptırımı, teftiş yoluyla koruma, Örgütlenme hakkı, Toplu pazarlık hakkı, Sağlık hizmetine ulaşma, eğitim, çocuk bakımı gibi sosyal destek hakkı, Güvensiz işi reddetme hakkı, Ortak işçi yönetim sağlık ve güvenlik kurulları ve diğer temsil mekanizmaları yoluyla katılım hakkı, İşle ilgili olası tehlikeleri bilme hakkı ve İşyerindeki yanlış yapılan işleri bildiren kişiler için korunma hakkı. İş güvenliği, kişi ve toplum sağlığını yükselten Adam gibi bir iş hakkıdır.

İş güvenliği kültürü İş güvenliği kültürü, iş güvenliğinin öncelikli olduğu yaşam biçimidir. Güvenlik bilgiye dayanır ve içselleştirilmiş ve yaşam biçimi haline getirilmiş bilgi, güvenlik kültürünü oluşturur. İş güvenliği göz ardı edildiğinde, İş kazası ve Meslek hastalığı oluşur.

Türkiye de iş güvenliği denince akıla hemen iş kazaları gelmektedir. Gerçekten de iş kazaları işçi sağlığı alanındaki en önemli sorunlarımızdan biridir. Ülkemizde özellikle 2 günden az istirahat gerektiren iş kazalarının istatistiklere 1990 ların ortalarından başlayarak girmemesi sonucunda, iş kazası sayısında bir azalma gerçekleşmiş gibi görünmesine karşın; iş kazası sonucu ölümlerdeki yükseklik dikkat çekicidir (Şekil 1). SSK istatistiklerine göre, 2003 yılında meydana gelen 76.668 iş kazasının % 31,3 ü (23.997 iş kazası) işçi sayısının 1-3 olduğu küçük ölçekli işyerlerinde ; % 64,8 i de işçi sayısının 50 ve altında olduğu işyerlerinde meydana gelmiştir. Bu sayılar iş kazalarının önlenmesi için seçilmesi gereken hedef işyerleri hakkında önemli ipuçları vermektedir.

İş güvenliği alanında başka önemli bir sorun meslek hastalıklarıdır. Ne yazık ki, ülkemizde meslek hastalıkları ile ilgili güvenilir bir veritabanı yoktur. Beklenenin çok altındaki olgu sayıları, meslek hastalıkları ile ilgili öncelikli hedefin iyi bir kayıt ve veri toplama sisteminin ivedilikle yaşama geçirilmesi olduğunu yıllardır açık bir biçimde ortaya koymaktadır

İş güvenliği kültürünün geliştirilmesi ; İş kazalarının azaltılması, Meslek hastalıkları ve işle ilgili hastalıkların azaltılması, İşten memnuniyet/mesleki tatminin artması, ve Çalışanların yaşam kalitesinin artması sonucunu doğuracaktır.

İş güvenliği kültürünün geliştirilmesinde A-Devlet, B-İşveren, C-Çalışanlar/sendikalar, D-Üniversiteler ve E-Meslek örgütlerine çeşitli görevler düşmektedir.

İş güvenliği kültürünün geliştirilmesinde devletin görevleri: Kayıt-dışı istihdamın önlenmesi, Çocuk işçiliğinin yok edilmesi, Cinsiyet ayrımcılığının yok edilmesi, Sosyal güvenliğin desteklenmesi, Gelir dağılımı adaletsizliğinin azaltılması, Yaşanabilir bir asgari ücretin saptanması, İşyerinde çalışan işçi sayısına bakılmaksızın, her çalışanın İSİG hizmetlerinden yararlanmasının sağlanması, Kamu sağlık hizmetlerinin düzenlenmesi, Güvenilir bir kayıt sistemi kurulması, Hekim iş müfettişi istihdamı (En az 400 müfettiş), İş kazalarının Bilimsel analizi, İşçi Sağlığı Enstitülerinin kurulması/yaygınlaştırılması ve Yasalarda çalışanların korunması olmalıdır.

İş güvenliği kültürünün geliştirilmesinde işverenin görevleri: Üretim süreçlerinde Önce verimlilik yerine Önce insan yaklaşımının benimsenmesi, Risk değerlendirmesi ve risk yönetimi yaklaşımının benimsenmesi, İşyerinde çalışan işçi sayısına bakılmaksızın, her çalışanın İSİG hizmetlerinden yararlanmasının sağlanması, İşyeri sağlık ve güvenlik birimlerinin desteklenmesi, İlk ve acil yardım hizmetlerinin organizasyonu, Çalışanların eğitimi, Veri akışının sağlanması ve İş kazalarının Bilimsel analizidir.

İş güvenliği kültürünün geliştirilmesinde çalışanlar/sendikaların görevleri: İşyeri, iş kolu ve üretim süreci ile ilgili bilgi sahibi olunması, Risk değerlendirmesi ve risk yönetimi süreçlerine katılınması, İş kazalarının Bilimsel analizi, İş güvenliğinin yaşamın önceliği biçimine getirilmesine yönelik etkinlikler (Eğitim, çıplak ayaklı araştırma, örgütlenme, katılım vb), ve Kişisel koruyucu ekipmanın kuralına uygun biçimde kullanılmasıdır.

İş güvenliği kültürünün geliştirilmesinde üniversitelerin görevleri: İSİG Sosyal politikalara bilimsel katkı, Güvenilir bir kayıt sistemi kurulmasına bilimsel altyapı, İş kazalarının Bilimsel analizi, İşçi sağlığı ve iş güvenliği alanında çalışacak insan gücünün temel eğitimi, İşçi sağlığı ve iş güvenliği alanında çalışacak insan gücünün mezuniyet sonrası sürekli eğitimine katkı, İSİG ile ilgili araştırmalar, laboratuvarlar ve İSİG ile ilgili akademik ortamın oluşturulmasıdır.

İş güvenliği kültürünün geliştirilmesinde meslek örgütlerinin görevleri: İSİG Sosyal politikalara katkı, İşçi sağlığı ve iş güvenliği alanında çalışacak insan gücünün yetiştirilmesi ve istihdam edilmesi süreçlerine katkı, İşçi sağlığı ve iş güvenliği alanında çalışacak insan gücünün mezuniyet sonrası sürekli eğitiminin organizasyonu ve ş kazalarının Bilimsel analizine katkıdır.

İş Sağlığı Uygulama İlkeleri 1. Uygun işe yerleştirme, 2. İşyeri ortam faktörlerinin değerlendirilmesi, 3. İşyeri risklerinin kontrolü, 4. Aralıklı kontrol muayeneleri (Periyodik M.) 5. İşyerinde sağlık hizmeti sunulması, 6. Sağlık eğitimi ve danışmanlık

İş Sağlığında karşılaşılan bazı kavramlar TEHLİKE: Çalışma çevresinin fiziksel kusurları ve insanların hatalı davranışları gibi çalışma ortam ve koşullarında var olan, ya da dışarıdan gelebilecek kapsamı belirlenmemiş, maruz kimselere, işyerine ve çevreye hasar verme potansiyelidir.

İş Sağlığında karşılaşılan bazı kavramlar RİSK: Çalışma ortamında meydana gelebilecek, maruz kimselere ya da çalışma çevresine zarar ya da hasar verici nitelikteki bir olayın, meydana gelme olasılığı ile zarar verme derecesinin bir bileşkesidir.

İş Sağlığı ve Güvenliği Çalışma koşullarından ve üretim araçlarından kaynaklanan sağlık ve güvenlik sorunlarının önlenmesi veya asgari seviyelere indirilmesi amacıyla, işyerlerinde yapılan bilimsel, teknik ve tıbbi çalışmaların tümüne iş sağlığı ve güvenliği faaliyetleri diyebiliriz.

İşçi sağlığı ve güvenliği sorunları işyerinin kuruluş aşamasıyla birlikte başlar. Kuruluş aşamasında isg sorunları dikkate alınmadan yerleşim yapılmışsa, uzun sürede düzelmesi mümkün görülmeyen risk kaynakları ortaya çıkmış demektir. İSG sorunları İşletme faaliyette olduğu sürece varlığını sürdürür.

Kapasite artışlarıyla İSG sorunları daha da büyük boyutlara ulaşır. Bir süre sonra da işyeri ciddi iş güvenliği sorunlarının olduğu bir işletme haline gelir.

İSG çalışmalarının başlatılmasıyla bir süre sonra durum kısmen veya tamamen kontrol altına alınabilir. Ancak, bu durum aldatıcıdır. Zira, sorun kalmadı düşüncesi ile İSG çalışmaları kendi haline bırakıldığı taktirde, eski sorunlar yeniden ortaya çıkmaya başlar. İSG sorunları asla sıfırlanamaz, ancak konulan hedeflere uygun bir seviyede ve sürekli kontrol altında tutulabilir.

Üretimin vazgeçilmez unsuru olan işçiler, ayni zamanda da çalışma ortamını sürekli değişime uğratarak yeni İSG riskleri yaratırlar. Bu yüzden, hem fiziksel ortam hem de çalışanlar sürekli kontrol altında tutulmalıdırlar.

Eğitim, İşçi sağlığı ve iş güvenliği hem çalışanlar hem yönetenler için belirli bir eğitimi ve bilinçlenmeyi gerektirir.

İşyerlerindeki kaza ve hastalık riskleri günlük yaşamdan çok daha fazla olup, önlem alma zorunluluğu vardır. Bu önlemler sonucu İSG sorunları mutlaka kontrol altına alınacaktır.

İş sağlığı ve güvenliği çalışmalarında, işyerinde bulunan herkesin görev ve sorumluluğu vardır. Bu nedenle, işyerinde görevli olan herkesin eğitilmesi gerekir.

İş kazaları ve meslek hastalıkları çevresel faktörler ile kişisel faktörlerin bir araya gelmesi sonucu ortaya çıktığına göre, çalışanlara verilen İSG eğitimi; kişisel faktörleri ortadan kaldıran ya da en aza indiren uygulama sürecinin ilk aşamasıdır.

İş kazaları ve meslek hastalıklarının önlenmesi 3 nedenden dolayı bir zorunluluktur. a) İnsani açıdan zorunluluktur. b) Kamu düzeni ve hukuki açıdan zorunluluktur. c) İşletmenin geleceği açısından zorunluluktur.

İSG eğitimi, süreklilik gerektiren bir eğitim olup, yenilenmeli ve yinelenmelidir.

İSG faaliyetleri için Personel istihdam etmenin ekonomik maliyeti, İSG faaliyetlerinin ve önlemlerinin parasal maliyeti, Çalışanların eğitiminin parasal maliyeti, Bilgi ve teknoloji transferi, danışmanlık hizmetleri gibi faaliyetlerin maliyeti,

Yapılan bilimsel araştırmalar göstermiştir ki; iş kazaları ile meslek hastalıklarının firmaya olan direk ve dolaylı maliyetlerinin toplamı, İSG çalışmaları için yapılan parasal yatırımdan çok daha fazladır.

İSG çalışmaları artık ayrı bir bilimsel disiplin olarak kabul edilmektedir. Bu nedenle, profesyonel ve uzman bir kadronun istihdamını ve örgütlenmeyi gerekli kılmaktadır.

İş sağlığı ve güvenliği kurulu, işyeri sağlık ve güvenlik birimi Bu birimde görevli olan iş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimi Bu servisler ve elemanlar; gerek işyerinin İSG politikası çerçevesinde, gerekse yasal yükümlülükler çerçevesinde işbirliği yaparak İSG organizasyonunu oluşturmalıdırlar.

Bu örgütlenme ve organizasyonda; İSG Kurulu; temel ve stratejik kararların alındığı üst örgütlenmedir. İşyeri sağlık ve güvenlik birimi; İSG Kurulunda alınan kararları uygulayan, proje üreten, eğitim faaliyetlerini gerçekleştiren, İSG uygulamalarının işyeri ve çalışanlar bazında takibini yapan, mevzuatın öngördüğü yükümlülükleri takip eden ve yerine getiren hizmet birimidir.

İSG sorunlarının çözümü için; çalışanların eğitilmesi, parasal kaynak ayrılması, profesyonel kadro istidam edilerek bilimsel ve hukuki örgütlenmenin tamamlanmış olmasının yanında; dinamik iş güvenliği sorunlarının çözümünde bilim ve teknolojideki yeni gelişmelerin yakından takip edilmesi ve işyerinde uygulanması, gerek ulusal, gerekse uluslar arası rekabet açısından da son derece önemlidir.

Yürürlükteki mevzuatın öngördüğü tedbirlerin alınması için, Mevzuatta yapılan güncel değişikliklerin izlenmesi ve uygulanabilmesi için, İşletmenin hukuki ve cezai yaptırımlarla karşı karşıya kalmaması için,

Eski teknolojiye sahip ve kaza riski yüksek üretim araçları ve sistemlerle yapılan çalışmalar, İSG sorunlarının ciddiye alınmaması ve önleyici çalışmalarının yapılmaması, Çalışanlara İSG eğitimlerinin verilmemesi, İSG yönünden iş disiplinin sağlanmamış olması, Ergonomik sorunlar, Bu olumsuzluklar sonucu, işletmede iş kazalarının, meslek hastalıklarının ve sağlık sorunlarının artması, işletmenin iş kazası ve meslek hastalığı açısından direk ve dolaylı maliyetlerinin yükselmesi demektir. Bu durum hiç kuşkusuz işletme verimliliğinin düşmesi demektir.

İş sağlığı ve güvenliği çalışmalarına ayrılan parasal kaynak verimli bir yatırımdır. İSG harcamalarının sonucunda, iş kazaları ve meslek hastalıklarındaki sayısal azalma, direk ve dolaylı maliyetlerin de önemli oranda düşmesine neden olacaktır. Bu maliyetler; İş günü kayıplarının azalması, İş kazası ve meslek hastalık ve diğer hastalıklar nedeniyle SGK.na, işçiye, yakınlarına ödenen tazminatların azalması, Resmi makamlara karşı ödenen cezaların azalması, Yargılama giderlerinin azalması.

İşletme Açısından İdari Yaptırımlar; İdari para cezaları, İşyerinin kapatılması veya işin durdurulması, İşletme belgesi alınamaması, alınmış belgenin iptal edilmesi,

Hukuki Yaptırımlar; Sosyal Güvenlik Kurumuna ödenecek tazminatlar, İş Kazasına uğrayan işçilere ve yakınlarına ödenecek tazminatlar.

Çalışanlar Açısından; Ceza Yasası hükümlerine göre yargılanmaları söz konusudur. Sosyal Güvenlik Kurumuna tazminat ödemeleri mümkündür. İş Kazasına uğrayan işçilere ve yakınlarına tazminat ödemeleri mümkündür. İşlerini kaybetme tehlikesi vardır.

1 Dinamiktir. 2 Eğitimi gerektirir. 3 Parasal yatırımı gerektirir. 4 Örgütlenmeyi ve organizasyonu gerektirir. 5 Bilim ve teknolojiyi takibi gerektirir. 6 Mevzuat takibini gerektirir. 7 Verimliliği etkiler. 8 Verimli bir yatırımdır. 9 Cezai ve hukuki sonuçları vardır.