27 28 EYLÜL TARİHLERİNDE MAKEDONYA ÜSKÜP TE GERÇEKLEŞTİRİLEN PEMPAL TOPLANTISI RAPORU Toplantı Konusu: Kamu sektörü muhasebe ve raporlama reformu Katılan Ülkeler: Türkiye, Makedonya, Rusya, Moldova, Azerbaycan, Kazakistan, Tacikistan, Arnavutluk, Beyaz Rusya, Bosna Hersek, Hırvatistan, Bulgaristan, Gürcistan, Karadağ, Ukrayna The PEMPAL Treasury Community of Practice (TCOP) tarafından 27-28 Eylül tarihlerinde Makedonya Üsküp te düzenlenen Public Sektor Accounting and Reporting konulu toplantı 15 ülkenin Maliye Bakanlığı çalışanı 33 katılımcı, 5 Dünya Bankası yetkilisi, 5 mütercim/tercüman ve 2 sekreterya görevlisi katılımı ile gerçekleştirilmiştir. Türkiye yi temsil etmek üzere Genel Müdürlüğümüzde Maliye Uzmanı olarak görev yapan Duygu FIRAT ve Mehmet TOSUN toplantıya katılmışlardır. Toplantıda İngilizce, Rusça ve Boşnakça dillerinde simultane tercüme yapılmıştır.
Toplantı Dünya Bankası yetkililerinin yaptığı açılış konuşması ile başlamıştır. Ardından sabah oturumunda Birleşik Krallık Hazinesine yapılan çalışma ziyaretinin sonuçları, Ukrayna da yapılan bütçe sınıflandırması ve hesap planı entegrasyonu konulu PEMPAL toplantısının sonuçları, Makedonya nın kamu sektörü muhasebesi ve raporlama konularındaki deneyimleri ve Kazakistan ın kamu varlıkları muhasebesi konusundaki deneyimleri sunulmuştur. Öğleden sonraki oturum Dünya Bankası yetkililerinin sabah oturumunda yapılan sunumlara ilişin genel değerlendirme konuşmaları ile başlamıştır. Ardından çalışma grubu, muhasebe standartları, kamu varlıklarının muhasebeleştirilmesi ve finansal raporlamanın konsolidasyonu adı altında üç alt gruba ayrılmıştır. Bu alt gruplarda ülkelerini temsil eden katılımcılar, alt grup konularının ülkeleri için önemini belirten spesifik nedenleri, alt grup konuları hakkında ülkelerin karşılaştığı sorunlar ve grup aktivitelerinden katılımcıların beklediği sonuçlar çerçevesinde sunumlarını gerçekleştirmişlerdir. Muhasebe standartları alt grubunda ülkemiz adına Duygu FIRAT, kamu varlıklarının muhasebeleştirilmesi alt grubunda da Mehmet TOSUN sunumlarını yapmışlardır. Toplantının ikinci gününde sabah oturumunda bir önceki gün yapılan sunumlar değerlendirilmiş ve sunumlar hakkında sorulan sorular yanıtlanmıştır. Sunumların değerlendirilmesinin ardından alt gruplarda tartışılan konular hakkında Ekim 2013 Aralık 2014 arası çalışma planı ve takvimleri belirlenmiştir. ALT GRUPLARDA ALINAN KARARLAR a) Kamu varlıklarının muhasebeleştirilmesi: Varlıkların muhasebeleştirilmesi alt grubunda Arnavutluk, Hırvatistan, Karadağ, Kazakistan, Bosna ve Hersek, Moldova, Makedonya, Tacikistan, Türkiye, Gürcistan ve Ukrayna yer almıştır. Katılımcı ülkelerin yaptıkları sunumlar neticesinde varlıkların muhasebeleştirilmesi ile ilgili ülkelerin kesişen aşağıdaki sorunları tespit edilmiştir. Varlık hesaplarındaki kontrol eksikliği Hisse senedi alım yöntemleri, ipuçları ve tuzakları Varlıkların değerlemesi, yeniden değerleme, endeksleme ve diğer yöntemler Varlıkların amortismanı Varlıkların imhası ve kayıttan düşülmesi Varlıkların sınıflandırılması Varlık yönetiminin çalışma prosedürleri Tespit edilen bu problemlerden Varlık hesaplarındaki kontrol eksikliği ve Varlıkların değerlemesi, yeniden değerleme, endeksleme ve diğer yöntemler ana başlıkları ülkelerin yaptıkları oylama sonucu Eylül 2013 Aralık 2014 arası çalışma takviminde incelenecek iki ana problem olarak belirlenmiştir. Ayrıca gelecekteki çalışma programlarında değerlendirilmek üzere aşağıdaki maddeler tespit edilmiştir.
Hibe olarak alınan varlıklar için İmtiyaz Anlaşmaları (IPSAS32) Maddi olmayan duran varlıklar IPSAS a geçiş aşamasında ne gibi sapmalar olabilir? Taşınır varlıklarda barkod uygulaması Varlıkların elektronik olarak muhasebeleştirilmesi Kamu idareleri arasında ortak bir muhasebe sistemi Finansal tablolarda muhasebe politikalarının açıklanması Toprak ve arazi kullanımı değerlemesi Varlık hesaplarında bilimsel ve araştırma projeleri nasıl muhasebeleştirilebilir? Varlıkların vadeli olarak kayıtları nasıl yapılır? Yasal çerçeve Varlıkların değerlemesi, yeniden değerleme, endeksleme ve diğer yöntemler ana başlığının seçilmesinde Ukrayna (lider), Arnavutluk, Karadağ, Kazakistan, Moldova, Makedonya, Tacikistan ve Gürcistan olmak üzere 8 ülke oy kullanmıştır. Ukrayna bu çalışma grubunun lideri olarak belirlenmiştir. Bu çalışma grubunda, varlıkların tanımlanması, değerleme ve yeniden değerleme için uygun politikaların geliştirilmesi kapsamında 3 hususta çalışma takvimi oluşturulmuştur. Uluslararası deneyimlerin tartışılması amacıyla video konferans (Kasım 2013) Katılan ülkelerin araştırmaları (Aralık 2013) Yapılacak olan video konferansta kararlaştırılmak üzere mevcut durumu değerlendirmek amacıya belirlenecek bir ülkede çalışma ziyaretinin gerçekleştirilmesi Varlık hesaplarındaki kontrol eksikliği ana başlığının seçilmesinde Türkiye (lider), Arnavutluk, Hırvatistan, Bosna Hersek ve Tacikistan olmak üzere 5 ülke oy kullanmıştır. Türkiye bu çalışma grubunun lideri olarak belirlenmiştir. Bu çalışma grubunda, varlıkların muhasebeleştirilmesi ve yönetimi için ortak bir şablon ve kontrol çerçevesi oluşturulması kapsamında 3 hususta çalışma takvimi belirlenmiştir. Ülkelerin konu hakkındaki araştırmaları (Şubat 2013) Gürcistan ın konu hakkındaki deneyimlerinin incelenmesi (Şubat 2013) Türkiye nin kamu muhasebe sisteminin incelenmesi ve diğer uluslararası deneyimlerin tartışılması amacıyla Türkiye ye 3 günlük çalışma ziyareti gerçekleştirilmesi (Nisan 2013) PEMPAL üyesi katılımcı ülkeler ve Dünya Bankası yetkilileri Makedonya/Üsküp te gerçekleştirilen toplantıya Türkiye nin katılımından memnunluk duyduklarını dile getirmişlerdir. Özellikle gelişmekte olan eski Yugoslavya ve Sovyet ülkeleri ile Rusya ve Dünya Bankası yetkilileri, Türk muhasebe sistemini incelemek istemektedir ve Türkiye ye çalışma ziyareti yapılması hususunda PEMPAL yetkilileri Türkiye ye davet edilmişlerdir. Bu tür organizasyonlara Türkiye nin iştirak etmesi, Türk kamu muhasebesinin tanıtılması ve diğer ülke muhasebe sistemlerinin incelenmesi açısından faydalı olacaktır.
b) Uluslararası Kamu Muhasebe Standartları: Kamu muhasebe standartları alt grubunda Türkiye, Rusya, Beyaz Rusya, Moldova, Tacikistan ve Gürcistan yer almıştır. Her ülke kendi muhasebe sisteminden kısaca bahsetmiş ve uluslararası kamu muhasebe standartlarının kendi ülkelerindeki uygulamalarına değinmiştir. Toplantı genel olarak bilgi ve tecrübe paylaşımı ortamında ilerlemiştir. Her ülke kendi tecrübelerini ve uygulama aşamasında karşılaştıkları sorunları aktarmış, çözüm önerileri konusunda fikir alışverişi yapılmıştır. Toplantıda standartların uygulama aşamasında aşağıdaki hususların önemi belirlenmiştir; Standartların uygulamaya geçirilmesinden önce metodolojinin belirlenmesi ve analiz çalışmalarının yürütülmesi başlangıç aşamasında izlenecek yolun belirlenmesinde büyük önem taşıdığı ifade edilmiştir. İlk uygulamaya geçirilecek standardın belirlenmesi; Her ülkenin muhasebe sistemi ve işleyişi göz önüne alınarak bu konunun değişkenlik gösterebileceği ve yapılacak analizler sonucu uygulamanın başlayacağı ülke özelinde bunun belirlenmesinin en doğru yöntem olacağı kararlaştırılmıştır. Eğitim çalışmaları; Uluslararası Kamu Muhasebe Standartları konusunda kamu muhasebesi ve kamu mali rapor kullanıcılarına bilgilendirme yapılmasının, ilgili kişilerin eğitilmesi için eğitim faaliyetleri düzenlenmesinin önemi belirtilmiştir. Standartların uygulamaya alınmasında ihtiyaç duyulacak kaynakların ve fonun önceden oluşturulmasının gerekli olduğu değerlendirilmiştir. Türkiye de kamu muhasebe standartları başlığı altında yapılan sunumda öncelikle Bakanlığımız ve Muhasebat Genel Müdürlüğünden bahsedilmiş, başlıca görev konuları ve yapılan işler hakkında bilgi verilmiştir. Önemi ve getirdiği yenilikler nedeniyle 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununa değinilmiş, bu kanunun amaç ve kapsamı gündeme getirilmiştir. Devlet Muhasebe Standartları Kurulu'na (DMSK) değinilmiş, bu kurulun şimdiye kadar 22 adet muhasebe standardı yayımladığını ancak standartların henüz ülkemizde uygulamaya geçirilmediği bilgisi verilmiştir. Diğer ülkeler tarafından Türkiye nin bu organizasyona katılımı dolayısıyla memnun oldukları ve bundan sonraki toplantılara Türkiye nin de katılmasını istedikleri belirtilmiştir. Bu kapsamda Ocak 2014 te Gürcistan da ve Mayıs 2014 te Rusya da yapılacak olan aynı konu başlıklı toplantılara Türkiye nin davet edilmesi üzerine taleplerini ileteceklerini belirtmişlerdir.