Ekonomik G r n m No.1215 Şubat 2015 zel Rapor www.eulerhermes.com.tr Global Ticaret: Mutfakta ne pişiyor? 12 lkenin ihracatı canlandırmaya y nelik stratejileri Ekonomik Araştırmalar
Ekonomik G r n m No. 1215 Şubat 2015 zel Rapor Euler Hermes İ indekiler Ekonomik Araştırmalar Euler Hermes Group Ekonomik G r n m No.1215 zel Rapor 3 EDİTORYAL 4 GENEL BAKIŞ 12 13 14 15 16 17 TARİF #1: Doğanın verdiğini kullanmak ABD nin kimya sekt r n g lendirdiği vaka TARİF #2: Her şeyin dâhil olduğu bir hizmet paketini hedef almak İngiltere nin makine ve te hizat ihracatı yaptığı vaka TARİF #3: İnsanların her zaman ihtiyacı olacak r nler zerinde uzmanlaşmak Fransa nın ila ve ilgili r nlerin ihracatını yaptığı vaka TARİF #4: Kalite ve itibara g venmek Almanya nın her şeye are bulan kimya sekt r vakası TARİF #5: Yavaşlayan cretler, hızlanan ihracat İspanya nın otomotiv sekt r n g lendirdiği vaka TARİF #6: Global istek oluşturmak İtalya ve moda odaklı tekstil zekâsının vakası 18 19 20 21 22 23 TARİF #7: Fabrika lkesi olmak Polonya nın Batı Avrupa ya otomotiv bileşenleri tedarik ettiği vaka TARİF #8: Gelişme ihtimali olan pazarların yolunu yapmak T rkiye nin y ksek riskli lkelere tarımsal gıda r nlerini ihra ettiği vaka TARİF #9: Altyapıya yatırım Birleşik Arap Emirlikleri nin plastik ihracatını genişlettiği vaka TARİF #10: En y ksek seviyeden destek almak in in elektronik ev cihazları alanında h k mdar olduğu vaka TARİF #11: İnovasyona bahis oynamak Tayvan ın yarı iletkenler sekt r n geliştirme vakası TARİF #12: Birden fazla Serbest Ticaret Anlaşması Singapur un elektronik cihaz alanındaki boşluğu doldurduğu vaka 2
Euler Hermes Ekonomik G r n m No. 1215 Şubat 2015 zel Rapor EDİTORYAL Can boğazdan gelir LUDOVIC SUBRAN R zgâra karşı pedal eviren bir bisiklet i gibi global ticaret de zorlu bir m cadele veriyor. Genel g r n m daha iyi g r n yor ve ticari durgunluk trendi, kulağa eski habermiş gibi geliyor ancak yarışma olduk a rekabet i. Ticaret, aynı bir maraton gibi; yarışı nde g t renler ve geride kalanlar, rakipler, başı yananlar ve unutulup gidenler var. Hevesli uluslar nlerindekileri yakalayacak mı? Yine yabancılar oyunun kurallarını değiştirecekler mi? Bu soruları cevaplayabilmek i in global ticaret tenceresinin kapağını a tık ve i inde neler piştiğine baktık. Eğer yarışı kazanmak istiyorsanız, ok alışmanız, iyi bir şekilde beslenmeniz, iyi malzemeler kullanmanız, katı yağlardan ve balık kıl ıklarından uzak durmanız gerekiyor. İyi bir yaşam ko u gibi sizin i in yeni restoranlar araştırdık; ben bilmiyorum demeyin diye, yarının ticaret turtası i in iştahlı olanları da se tik. Bunlara ek olarak, d nyanın d rt bir yanından başarılı tarifleri derledik. D nyayı ele ge irmek i in kendini riske atanların set m n s n n yerli ekonomiyi koruma politikası, finansman riskleri ve deflasyona bağlı trendlerden oluşmaya devam edeceği doğru. Buna rağmen, alakart stratejinizi se ebileceğinize inanıyoruz ancak bunun sunacakları neler? Raporumuzda yer alan on beş lezzetli yemek, yeni ticari rotalar s z konusu olduğunda ihracatınızı artırmak isteyeceğiniz lkeler. Yerel talep serbest kaldığında bu lkelerde sağlam bir itibarınız olması nemli bir fark yaratıyor. İhracattaki yeni oyuncuların ise g z a ık ve karnı a olanların g lenmeye başladıklarını bilmeleri gerekiyor. G z a ık ve karnı a oyuncular, ticaret politikalarını ve ara larını aktif bir şekilde kullanıyor. Bunlar, ihracatın artırılmasına y nelik y ntemleri oluşturmamızda iyi bir ilham kaynağıydı. İtalya gibi global talep yaratmak, Singapur gibi birden ok iş birliğine sahip olmak veya Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) gibi altyapıya yatırım yapmak, akşam yemeğinde size anlatmak istediğimiz başarı hikâyeleri arasında yer alıyor. İhracatı s ylemesi kolay, yapması zordur. KOBİ lerin n ndeki en nemli engeller arasında yeni m şteriler bulmak, onların ihtiya larına uyum sağlamak, b rokrasiyle savaşmak ve dil bariyerleri yer alıyor. Risk, genellikle d lden daha y ksek gibi g r n yor ancak hazırlık s recinin nemli fark yarattığını da unutmamak gerekiyor. Politika yapıcıların g revi hi kolay değil; size destek sağlayabilirler ancak işinizi yapamazlar. Bunlara ek olarak, politika yapıcılar diyet yapıldığı d nemlerde ihracatın değerini artırmaktansa ithalatı azaltmaya odaklanıyorlar. Sonu olarak şansını denemekle, denememek arasında kalanlara verebileceğimiz mesaj şu: r n ihra etme, inovasyon ithal etmek demektir. Dokunulmamış, yeni m şterilerin peşinden giderek r nlerinizi kalite ve hizmet ekleyecek şekilde geliştirebilirsiniz. Yapmanız gereken ilk lokmayı yutmak. Bu lokma bazen fazla acı gelebilir (bu bizim i in oğu zaman tahsilat yapamamanız anlamına gelir) ancak tabağınızdakileri bitirdiğinizde rakiplerinize g re ne ıktığınızı fark edebilirsiniz. 3
Ekonomik G r n m No. 1215 Şubat 2015 zel Rapor Euler Hermes GENEL BAKIŞ Global Ticaret: Mutfakta ne pişiyor? 12 lkenin ihracatı canlandırmaya y nelik stratejileri Global olarak baktığımızda ekonominin ticari bir durgunluk i erisinde olduğunu ve bunun zayıf ticaret b y mesi ve durgun fiyat baskılarını birleştiren bir durum olduğunu s yleyebiliriz. Bunun nedenlerinden biri, B y k Buhran d neminden bu yana s regelen, ekonomik b y medeki durgunluk. Bu, kurumsal gelirler i in ok nemli olmasının yanı sıra, global kapsamda mevcut olan fazla kapasitenin de bir g stergesi. Bazı lke ve şirketler global ticaretin avantajlarından faydalanmaya devam ederken diğerlerinin giderek daha fazla izole olmasıyla 2015 ve 2016 nın daha iyi haberler getirmesi bekleniyor. Kim kazanacak, kim kaybedecek? Ticari rotalar nasıl değişecek? Risk ve fırsatlar s z konusu olduğunda gelecek neler getirecek? Yemek hazır! D nya ticaret b y mesi Hacim ve değer %5 %4 %3 %2 %1 Turta ne hızda b y yor? Yapısal olarak yavaş aktivite ve daha d ş k ya da negatif ticaret fiyatı enflasyonu, nominal anlamda baktığımızda orta vadede ticarette b y me beklediğimiz anlamına geliyor. Bunun 3-5 yıllık bir d nemde, 2001-2008 yılları arasında g r len +%12 nin yaklaşık yarısı civarında olması bekleniyor. Tahminler forecasts Nominal ticaret 2015 te +%1.8 seviyesinde, ve 2016 da +%4.5 seviyesinde b y yecek. Ancak nominal uluslararası ticaret b y mesinin nceki seviyelere oranla daha k t durumda olması nedeniyle mevcut durum 2014 teki +%1,9 un ardından, 2015 te +%1,8 ve 2016 da +%4,5 lik beklenti ile daha olumsuz seyrediyor. Benzer şekilde, reel anlamda ele alındığında d nya ticareti ( r n ve hizmetler) 2001 ile 2008 yılları arasında yıllık ortalama +%6 civarında arttı. 2014 yılında +%3,3 seviyesinde b y menin ardından 2015 te +%4 ve 2016 da +%4,5 lik b y me ger ekleşeceği ng r l yor. 2012 ile 2014 yılları arasında negatif fiyat baskıları sonucunda nominal ticarette 826 milyar Dolar lık kayıp kaydedildi, bu da Euler Hermes in 2014 e y nelik nominal ticaret tahmini olan 23,590 milyar Dolar ın %4 ne denk d ş yor. Ancak, ana nedenleri talebin sınırlı bir şekilde b y mesi, d ş k enerji fiyatları ve fazla kapasite olan, 2015 yılında g r len daha b y k negatif fiyat baskıları da nominal ticaret zerinde 560 milyar Dolar lık y k oluşturacak. %0 -%1 -%2 -%3 12 13 14 15 16 Hacim Volume Deflat r Deflator Value Değer Global ticari durgunluğa neden olan etken var. ncelikle, global kemer sıkma politikaları nedeniyle, zellikle talebin zayıf olduğu d nemlerde d nya genelinde b y menin nemli bir bileşeni olan kamu harcamaları azaldı. Kaynaklar: CHELEM, Euler Hermes tahminleri 4
Euler Hermes Ekonomik G r n m No. 1215 Şubat 2015 zel Rapor İkinci etken, global ihracattaki karşılıklı ilişkilerin tedarik zinciri ve faaliyetlerin geneline ciddi etkisi olması dolayısıyla ihracat ve ithalat hacmindeki azalma oldu. Bu ikinci tur etkilerin global b y menin daha da azalması ve buna bağlı olarak ticaretin zayıflaması, bunun sonucu olarak da yine b y menin zayıflaması gibi sonu ları oluyor. nc ve son etken de, mevcut ve gelecek b y menin iki nemli itici g c olan zel t ketim ile yatırımın en iyi senaryoda durgun b y me kaydetmeleri. zel talebin olmamasının nedenlerinden biri, gelişmiş lkelerdeki hane esaslarında kaydedilen iyileşmenin sınırlı olması (Euro b lgesi lkelerinde y ksek işsizlik oranları; Japonya da hem reel, hem de nominal olarak maaşlardaki artışın zayıf olması). Diğer nedenler arasında ise in gibi gelişmekte olan ana lkelerdeki tasarruf oranlarının y kselmesi, Brezilya ve Endonezya gibi gelişmekte olan b y k lkelerdeki finansal kısıtlamaların devam etmesi ile Rusya ve evresindeki zorlu politik ortam yer alıyor. Sonu olarak, global GSYİH nin arkasındaki itici g artık global ticaret değil; bu kapsamda global ticaret artık yalnızca lkelerin kendi yerel taleplerini ve ihracatı artırmaya odaklanmalarına olan ihtiyacı artıran yol arkadaşı konumunda. Ne yazık ki, Mars ta koloni kurulamadığı s rece herkesin aynı anda ithalat ve ihracatı artırabilmesi matematiksel olarak imkânsız. Besin değeri y ksek ithalat: 2015 ve 2016 da nerelere ihracat yapmak lazım? B y me daha yavaş seyretse de, ithalat iştahı d nya genelinde artış trendini s rd r yor. Talebin nereden geleceği s z konusu olduğunda hem bildiğimiz olağan ş pheliler ile, hem de bazı s rprizlerle karşı karşıyayız. B y kl k nemli. Bazı b y k ithalat ılar diyete girmek istese de ithalat gelirlerinin itici g c halen geleneksel olarak ok para harcayanlar olacak. ABD, +210 milyar Dolar lık k m latif ek ithalat ile 2015-2016 daki en a d nya pazarı olacak. Fed in para politikasının kademeli olarak normalleşmesi Dolar ın diğer ana para birimleri karşısında g l olmasını sağlayacak ve bu durum da ABD li ithalat ıların satın alma g c n destekleyecek. S regelen ekonomik model d n ş m ne bağlı olarak reel ithalat b y mesinde biraz yavaşlama olsa da in in +200 milyar Dolar lık ek ihracat beklentisi ile ABD yi yakından takip edeceği ng r l yor. 2015-2016 yılları arasında 10 b y k ihracat ının oluşturduğu ithalat, k m latif nominal ithalat gelirlerinin toplamının %60 ı seviyesinde olacak. 5
Ekonomik G r n m No. 1215 Şubat 2015 zel Rapor Euler Hermes Risk ve talepteki b y meye g re ithalat ı grubu < 3% 3% 4.5% > 4.5% 2015-2016 daki reel ithalat b y mesi (yıllık ortalama, %) oktan Doymuş İstikrarlı Beslenenler 15 Tadımlıklar Euler Hermes in uyarladığı lke risk kategorileri Daha y ksek risk Daha d ş k risk Kanada Şili Avusturya Norve İsvi re Suudi Arabistan Avusturalya Yeni Zelanda l l Yiyenler Paraguay Kıbrıs Finlandiya İtalya Kamerun Abur Cubur Arjantin Venezuela Rusya Ukrayna ABD Peru Bel ika Danimarka Fransa Almanya İrlanda Hollanda Portekiz İspanya İngiltere İsrail Fas Japonya Singapur Set Men Ekvator Bulgaristan Macaristan T rkiye Tunus Tayland Mide Yanması Riski Hırvatistan Slovenya Gabon Nijerya Cezayir Kolombiya Meksika Uruguay Estonya Letonya Polonya Slovakya Birleşik Arap Emirlikleri G ney Afrika in Hong Kong Hindistan Malezya G ney Kore Tayvan Tatlı Ekşi Brezilya ek Cumhuriyeti Litvanya Romanya Kenya Endonezya Filipinler Vietnam Acı Yunanistan İzlanda Mısır Bangladeş Pakistan Sri Lanka Kaynak: Euler Hermes İlk 10 ithalat ı Ek ithalat, USD olarak ABD in Almanya Hindistan Japonya İngiltere Meksika Fransa G ney Kore Hong Kong 40 37 32 30 51 66 63 60 Kaynaklar: Euler Hermes tahminleri 2015 2016 201 210 İthalata bağlı kazan ların arkasındaki itici g ; Almanya da talep destekleyici politikalar (minimum cret seviyelerinin belirlenmesi gibi) Japonya da gevşek mali politikalar, G ney Kore ve İngiltere de hane harcamaları teşviki ve bu alana yapılan yatırımlar olacak. İngiltere nin ithalatı, İngiliz Sterlin inin (GBP) Euro (EUR) karşısında değer kazanması ile artacak. Hindistan da ithalatı destekleyen ana kalem, iki sıkıntılı yılın ardından toparlanan yerel talep olurken, Hong Kong, b lgesel ticari merkez olmasının avantajlarından faydalanmaya devam edecek. Meksika, en b y k Latin Amerikalı ithalat ı olarak lider pozisyonunu sağlamlaştırırken, ithal edilen r nlerdeki ihra i eriğinin g l olması nedeniyle lkenin ithalatı ihracat odaklı end stri sekt rlerine odaklanacak. Son olarak, halen rekabet g c ile ilgili sorunları aşmaya alışan Fransa ise ithal r nlere olan eğilimini 2015 ve 2016 yıllarında da koruyacak. İthalatın devleri en iştahlılar olmaya devam ederken, dinamik ve b y yen lkeler de a g zl olacak. Ger ekten de talebin nereden geleceği s z konusu olduğunda ithalatın yalnızca miktarına değil, b y me hızına da bakmak gerekiyor. Uzun vadeli iş ilişkisine girilmesinin en kârlı olacağı lkeler yalnızca b y mede sı rama yaşayan lkeler değil, aynı zamanda g l temellere ve huzurlu iş ortamlarına sahip lkeler. Se im s reci kritik olmaya devam ediyor. 2015-2016 daki reel ithalat b y mesi (a lık seviyeleri) ile Euler Hermes in lke risk metodolojisini (sağlık seviyeleri) temel alarak lkelerin bir tipolojisini oluşturduk. oktan Doymuş tan Acı ya ve Euler Hermes in 15 Tadımlıklarına kadar dokuz farklı grup bulduk. Bu geleceği parlak (global ortalamanın zerinde reel ithalat ve d ş k lke riski) grubun i erisinde hem b y k, hem de k k lkeler yer alıyor. 6
Euler Hermes Ekonomik G r n m No. 1215 Şubat 2015 zel Rapor 2009-2012 yılları arasında in in y ksek teknolojili r nlerdeki pazar payındaki artış: 4 puan Y ksek teknolojili r nlerin pazar payındaki* değişim 2009-2012 yılları arasında in Tayvan Singapur Malezya İsvi re Meksika Filipinler İtalya Tayland İsve G ney Kore Macaristan Kanada Japonya Fransa Almanya İngiltere İrlanda Hollanda Bel ika ABD -%0.1 -%0.1 -%0.2 -%0.3 -%0.3 -%0.3 -%0.3 -%0.4 -%0.5 -%0.6 -%0.7 -%0.7 -%0.7 -%0.9 *global ihracattaki payı Kaynaklar: CHELEM, Euler Hermes %0.5 %0.4 %0.2 %0.1 %0.1 %0 in, Hindistan ve onlar kadar olmasa da Meksika ile G ney Kore, pazarlarının b y kl ğ nden faydalanmakla kalmayacak, 2015-2016 da g l ithalat artışı kaydedecekler. Kolombiya, Tayvan, Malezya, G ney Afrika, Birleşik Arap Emirlikleri ve bazı Doğu Avrupa lkeleri gibi daha k k ithalat ılar ise n m zdeki yıllarda masada daha fazla yere sahip olmayı talep ediyorlar. Á la carte ihracat: Değer zincirinde bir st sınıfa y kselmek Asya nın bir sonraki yemeği Maliyetleri azaltma ve kaliteyi artırma ikilemi, yanlış bir ikilem. Fiyatlar d şt ğ zaman, şirketlerin istikrarlı kârları garantileyebilmek i in iki se eneğin bir karışımını kullanmaları gerekiyor. %4.0 Bunlardan ilki, retim maliyetlerinin azaltılması. İkinci se enek ise r n kalitesini geliştirip, benzerlerinden farklılaşmış bir r n yaratarak fiyatlandırma g c n artırmak. İkinci se enek, ilkine g re daha masraflı olsa ve sonu larının g r lmesi daha uzun zaman alsa dahi iş verimini ve gelecekteki kârlılığı artırdığından şirketlerin dış şoklara karşı hassasiyetini azaltması sebebiyle daha g l bir stratejidir. Duruma lke bazında baktığımızda, odak noktası kâr artışı yerine ekonomik gelişim olduğu i in mekanizmaların daha karmaşık olduğunu g r yoruz ancak benzer mantıkla değerlendirilebilir. Gelişim s recinin başlarında olan lkeler, genişlemelerinin ilk adımı i in d ş k maliyetli bir stratejiyi tercih edebilirler. Bu, zellikle ihracata bağlı b y me modelini uygulayan lkeler i in ge erli. Bunun sonu ları 2000 li yıllarda sınırlı cret ve değeri d ş k d viz kurunun avantajlı birleşimiyle ihracatta g l bir artış kaydeden in de g r l yor. Artık ekmek sepeti; retim sekt rlerinde g l gelişmeler kaydeden Vietnam, Kambo ya ve Bangladeş e ge ti. Ancak ekonomiler belirli bir seviyeye ulaştığında birim emek maliyetleri cret artışları nedeniyle y kseliyor, fiyat bazlı rekabette bozulma oluyor ve b y meyi sıkı tutmak adına farklı yollar bulmanın nemi daha da artıyor. r n kalitesinin artırılması, en g venilir uzun d nem stratejisi. Bu strateji, inovasyon zerinde alışılarak (ABD, Tayvan, Japonya ve Almanya), markalama ve y ksek standartlı retimin yanı sıra retim s re lerinin iyileştirilmesiyle de ( in, Malezya) ger ekleştirilebilir. 7
Ekonomik G r n m No. 1215 Şubat 2015 zel Rapor Euler Hermes KA IRMAMANIZ GEREKEN 10 İHRACAT TARİFİ! Tarif #1: Doğanın verdiğini kullanmak Tarif #2: Her şeyin dâhil olduğu bir hizmet paketini hedef almak Tarif #3:İnsanların her zaman ihtiyacı olacak şeyler zerinde uzmanlaşmak Tarif #4: Kalite ve itibara g venmek Tarif #5: Yavaşlayan cretler, hızlanan ihracat Tarif #6: Global talep oluşturmak Tarif #7: Fabrika lkesi olmak Tarif #8: Gelişme ihtimali olan pazarların yolunu yapmak Tarif #9: Altyapıya yatırım Tarif #10: En y ksek seviyeden destek almak Tarif #11: İnovasyona bahis oynamak Tarif #12: Birden fazla Serbest Ticaret Anlaşması Daha d ş k fiyatlı r nler alanındaki şiddetli rekabet, gelişmekte olan pazarları ham (temel) r nlerden uzaklaştırıyor ve daha sofistike r nlerin (ara r nler; ekipman veya t ketim malları) ihracatına y nlendirerek daha fazla katma değer getiriyor. Latin Amerika da Meksika, ara r nlere (taşıt bileşenleri) ve donanım r nlerine (ticari taşıtlar) bel bağlayarak ihracat yapısını eşitlendiriyor. Polonya ve T rkiye gibi Avrupa nın gelişmekte olan lkeleri ise Avrupa nın imalathanesi haline geliyor. Asya b lgesi, zellikle ara ve donanım r nleri alanlarındaki g l anahtar oyuncuları ile katma değerli r n savaşına en ok dâhil olmuş b lgelerden biri. S z konusu oyuncular arasında in, Kaplanlar (Singapur, Hong Kong, Tayvan ve G ney Kore) ile Yavru Kaplanlar (Malezya, Filipinler, Vietnam) yer alıyor. Bu tabloda, gelişmekte olan lkelerin global ticarette daha aktif olması ve gelişmiş ekonomilerin pazar paylarını korumaya y nelik yeni stratejiler uygulamaları ile global ticaretin daha fazla segmente ayrılacağı ng r l yor. retim merkezleri ( in, Vietnam) ve y ksek teknolojiye odaklanan yeleri (Tayvan, G ney Kore, Japonya ve Singapur) ile gelişmekte olan Asya nın elektronik sekt r nde en nde olması bekleniyor. Meksika ve Polonya nın da ABD ve AB gibi temel ihra yerlerinden edindikleri bilgiler ve sermaye aktarımlarının faydalarından yararlanarak oyuna gireceği ng r l yor. Bu şiddetli rekabet, lkelerin ihracat odaklı, g l stratejiler ortaya koymasını gerektiriyor. Raporumuzda, T rkiye den Singapur a ve Birleşik Arap Emirlikleri ne kadar pek ok lkede başarıyla hayata ge irilen ve bunun ana sekt rlerde a ık a g r ld ğ toplam on iki lkenin ihracat tariflerini inceliyoruz. Bu tariflerin bazılarının veya tamamının kullanılması bu lkelerde bulunan şirketler i in oyun değiştirici olabilir. İhracat mutfağının aş ıları kimler olacak? Asya, 2015 yılında toplam 221 milyar Dolar lık ihracat geliri ile ihracat yarışının birincisi olacak. Asya nın arkasından +134 milyar Dolar ile Batı Avrupa ve +78 milyar Dolar ile Kuzey Amerika geliyor. Emtia fiyatlarının d şmesi ve Dolar a karşı kur değişiminin olumsuz seyretmesi nedeniyle yarışın kaybedenleri ise Ortadoğu ve Afrika olacak (eksi 102 milyar Dolar). Fiyatlandırma g c nden ve ana tedarik iler olarak b y kl klerinden faydalanmaya devam eden in, ABD, Almanya, Japonya ve G ney Kore, r n ihracatı kazan larının oğunluğunu kaydeden lkeler olacak. İhracat kazan ları s z konusu olduğunda ilk 10 lkemiz arasında b y k ticaret (Hong Kong, Singapur), inovasyon (Tayvan) ve retim (Meksika) merkezleri de yer alıyor. İlk 50 lke s z konusu olduğunda, b y kl ğe sahip olanlar ile (2015 ve 2016 da ihracat kazan larında değer fazlalığı; 20 milyar Dolar da kayıt kesimi) hıza sahip olanları (2015-2016 da d nya ortalaması olan yıllık %4,25 in st nde veya altında reel ihracat b y mesi performans g sterenler) birbirinden ayırmak nemli. Bu nedenle ihracat ı tiplerini d rt gruba ayırdık: Oburlar (ihracatta b y k kazan ve b y me kaydedenler), Gurmeler (b y kl kleri nedeniyle kazan ları y ksek ancak ihracat b y mesi yavaş olanlar), Açlar (d ş k kazan elde eden ancak diğerlerini yakalamaya yaklaşanlar) ve Diyettekiler (d ş k kazan, d ş k b y me). Oburlar kategorisinde, her zamanki tayfadan Vietnam, Kanada ve İspanya gibi, bug n ve yarının ihracatındaki ana oyuncular olan lkeler yer alıyor. Fransa, Almanya, İtalya ve İngiltere gibi lkeler, b y kl kleri nedeniyle nominal terimlerle ihracatı artan ancak reel terimlerle b y meleri sınırlı olan (ortalamanın altında) lkeler arasında bulunuyor. Bu lkeler muhtemelen sekt rler ve destinasyonlar s z konusu olduğunda olduk a sınırlılar ( oğunlukla komşularıyla sınırlı) veya rahatlık alanlarından ıkmaları ok pahalıya patlayabilir. Açlar grubunda en hızlı b y yen G neydoğu Asya lkeleri İş Birliği rg t (ASEAN) lkeleri (Malezya, Endonezya ve Filipinler), G ney Asya nın fabrika lkeleri (Bangladeş) ve Avrupa değer zincirine bağlı lkeler (Romanya gibi; +%5,5 ve 4,7 milyar Dolar. Batı Avrupa ve Fas a makine, ekipman ve tarımsal gıda tedariki sağlıyor) yer alıyor. Bu lkelerin genellikle b y k ihracat pazarları bulunmuyor ancak ihracatları hızlı bir şekilde diğerlerini yakalıyor. 2015-2016 da ortalama +%4,6 lık reel ihracat b y mesi ve +3 milyar Dolar lık ihracat geliri ile Açlar ın iyi bir rneği G ney Afrika. Emtia fiyatlarındaki olumsuz şok, kısıtlı bir hizmet alanında geliştirilen (Sahra altı Afrika) kısıtlı retim tabanı ve hizmetler ile telafi edilemez. 2015 te global taşıt ihracatının değerindeki artış 67 milyar Dolar olacak ve 2016 da ise 75 milyar Dolar olacak 8
Euler Hermes Ekonomik G r n m No. 1215 Şubat 2015 zel Rapor D nya ticaret kazan ları Milyar Dolar olarak İhracatta en ok kazanan ilk 10 Milyar Dolar olarak ek ihracat Enerji Tarımsal gıda Tekstil Hamur Kâğıt Kimyasallar Demir i eren r nler Demir dışı metaller Makine Taşıtlar Elektrik Elektronik -400 2015 2016 29 46 53 38 43 34 39 28 31 78 89 67 75 44 50 126 142 106 120 109 124 in ABD Almanya Japonya G ney Kore Hong Kong Meksika Fransa Tayvan Singapur 42 40 35 34 48 75 71 112 162 2015 2016 251 Kaynak: Euler Hermes tahminleri Kaynak: Euler Hermes Ana global ihracat ılar: 2015-2016 d nemindeki ihracat performansı Gurmeler U.S. (4,6%; 162bn) China (5,8%; 251bn) Oburlar Germany (4,1%; 112bn) Japan (5,3%; 75bn) South Korea (5,5%; 71bn) 2015 teki nominal ihracat kazan ları (k m latif, milyar Dolar olarak) 50 Hong Kong Mexico France 40 Taiwan Singapore Switzerland The Netherlands (0,2%; 32bn) India Vietnam (8,5%; 32bn) 30 Spain Italy Canada United Kingdom Poland 20 1% 0% 2% 3% Belgium 4% 5% 6% 7% 8.5% 8% Diyettekiler Brazil Austria United Arab Emirates Sweden Ireland Thailand 10 Indonesia Israel Hungary South Chile Slovakia Africa Pakistan Denmark Portugal Malaysia Bulgaria Morocco Peru Slovenia Nigeria 0 Cote d'ivoire 2015 ve 2016 daki reel ihracat b y mesi (yıllık ortalama) Czech Republic Colombia Philippines Romania Bolivia Turkey Bangladesh Sri Lanka A lar Kaynak: Euler Hermes 9
Ekonomik G r n m No. 1215 Şubat 2015 zel Rapor Euler Hermes 2016 yılı ok nemli olacak. Son olarak, d şen emtia fiyatları ve rekabet eksikliği sorunlarıyla karşı karşıya olan, Brezilya ve Şili gibi b y k Latin Amerika lkeleri ile bazı Avrupa lkeleri (Portekiz, Macaristan) beklenenin altında performans g steren (kısıtlı ihracat geliri ve ortalamanın altında b y me) lkeler olacak. Bu lkeleri Diyettekiler olarak tanımlıyoruz. Portekiz, (+%4,2 ve +5 milyar Dolar) bizim i in sınır izgisi nk diğerlerini hızla yakalıyor; ihra ettiği r n grubunun ihracatını geri alabilirse ve rekabette İspanya gibi yamyam iştahlı lkelere yenilmezse A lar grubuna girebilir. Sekt rel olarak baktığımızda 2015 in en b y k kaybedeninin enerji sekt r olduğunu g r yoruz (yalnızca 2015 te 400 milyar Dolarlık kayıp). Kazananlar ise ş yle: (i) retim sekt r ndeki iyileşmeden ve enerji maliyetlerinin azalmasından faydalanan kimya sekt r (2015 te +125 milyar Dolar ve 2016 da +145 milyar Dolar), (ii) zellikle Asya daki talep artışı tarafından desteklenen elektronik sekt r (2015-2016 da +233 milyar Dolar), Kapasite kullanımı*, enflasyon oranı* ve ihracat** *2004 ile 2000-2007 ortalaması karşılaştırması, **2015, GSYİH y zdesi olarak Kapasite a ığı 10 %6 %4 %2 %0 -%2 -%4 Spain Germany Russia Italy Chile U.S. Mexico Turkey -%6 -%6 -%4 -%2 0% %2 %4 Not: Balonun b y kl ğ ihracatın GSYİH ye oranını temsil etmektedir Kaynaklar: Ulusal kaynaklar, Euler Hermes (iii) sanayileşen lkelerden retim mallarına gelen talebin ve gelişmiş lkelerin dış kaynak kullanımı i in d ş k maliyetli lkelere y nelmesiyle makine sekt r (+227 milyar Dolar). Set risk men s : Fiyat savaşı başlayacak; ana yemek politika, tatlı ise kısa d nem finansman olacak İhracat, risksiz bir faaliyet değil. 2015 te dikkat edilmesi gereken tehlike var: Fiyatlar, Korumacılık ve Tahsilat. Bahşiş yok Deflasyona bağlı baskıların ihracat b y mesini etkileyeceğine inanmak i in iki neden var. Bunlardan ilki, d nya genelinde emtia fiyatlarındaki d ş ş trendi. İkincisi ise talep ve alım g c durgunken, yeni ihracat pazarları edinebilmek i in fiyat rekabetinin devam etmesi. Enflasyon a ığı Brazil Euler Hermes, petrol fiyatlarının en d ş k seviyeye ulaştığını ve gelecekte kademeli olarak artacağını ng r yor. G r n rde yapısal belirleyici fakt rler ( in den gelen talebin daha zayıf olması, kaya gazı arzının artması, Petrol İhra Eden lkeler rg t n n OPEC- kotaları d ş rmek konusunda g n ls z olması) olmadığı g z n nde bulundurulduğunda 2016 yılının sonuna kadar kademeli artışı destekleyecek fakt rler kısa d nemli fakt rler (jeopolitik ve finansman) olacak (2016'da petrol fiyatının varil başına 84 Dolar olacağını tahmin ediyoruz). Petrol, fiyatlarında aşağı y nl bir trendin olduğu tek emtia değil. Ana tarım bazlı ekonomilerin (Brezilya, in ve Rusya) mevcut ortalamanın daha altında b y mesinin etkisiyle gıda fiyatları 2011 yılından bu yana zayıflıyor (Birleşmiş Milletler Tarım ve Gıda rg t endeksi -%12). Hizmetler de hızla d şen fiyatlardan payını alıyor ve en ağır darbeyi alanın da y k taşımacılığı olduğu g r l yor. Deniz taşımacılığı fiyatlarında da benzer bir d ş ş kaydediliyor. retim fazlası (aktif gemi sayısı) ve daha d ş k talep ( in) ile Baltık Kuru Y k Taşımacılığı Endeksi (referans endeksi, yirmi nakliye rotasının toplamını g steriyor) 30 yıldır en d ş k seviyesini kaydetti. D ş k fiyatlı ham maddeler, nihai r nlerin fiyatlarının da d ş k olmasını sağlıyor; bununla birlikte işletmelerin aynı kazan larda olduğu gibi daha y ksek faaliyet marjlarını da uygulamaya almaları gerekiyor. Fiyatlandırma g lerinin seviyesine g re şirketlerin en azından pazar paylarını kurtarabilmek i in bu tasarrufların hi bir veya bir kısmını son satış fiyatına entegre etmeleri gerekebilir. Bu, uzun d nem global ticaret b y mesini tehdit eden, deflasyona bağlı bir kısır d ng. Bu durum yalnızca Batı ile de sınırlı kalmıyor; bu trend Asya da retici fiyatlarında da g r lebiliyor. Uzun d nemde deflasyona bağlı baskıların şiddetlenmesi, end strilerin değer zincirinde olumsuz etkilere (finansal zorluklar) yol a abilir ve zamanla yatırım ve verimliliğin kısıtlanmasına neden olabilir. Son birka ayda Asya daki ana ticaret merkezlerinde retici fiyatlarının d ş ş oranı: -%2 ve -%4
Euler Hermes Ekonomik G r n m No. 1215 Şubat 2015 zel Rapor Korumacı nlemlerin sayısı 2014 4,000 3,750 3,500 3,250 3,000 +124 +57 +60 +65 +44 +45 +37 +37 +47 +55 +11 Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eyl l Ekim Kasım Aralık Kaynaklar: Global Trade Alert 2007-2010 yılları arasındaki +%7,8 lik b y meye oranla 2010-2013 yılları arasında +%1,6 lık ortalama gelir b y mesi ile bu durumun en iyi rneği olarak d nyanın ilk 25 gıda perakendecisini g sterebiliriz. Fiyatlarla ilgili şiddetli rekabet, faaliyet marjlarının erimesine ve finansal g c n zayıflamasına neden oluyor. B yle bir senaryoyla ilgili en ciddi risk, t ketici fiyatlarının satışların kârlı olmamasına neden olacak kadar d şmesi. Oligopol piyasalar ve birliği bozan d n ş mler (e-ticaret) değer zincirine sistematik risk eklenmesine neden oluyor. Fransa gıda dağıtımı sekt r n n yarısında az miktarda b y k oyuncu bulunuyor. Fiyatlandırma g c n n sınırlı olması, tedarik ilerin pazarlık g c n n de sınırlı olacağı anlamına geliyor. Tek başına yemek yemenin riskleri 1990 lı yılların başından bu yana ivme kazanan globalleşme ve Serbest Ticaret Anlaşmaları ticaretin canlanmasına yardımcı oldu. zerinde g r ş len pek ok s per anlaşma bulunuyor. Bunlardan bazıları AB ve ABD arasındaki Transatlantik Ticaret ve Yatırım Ortaklığı (TTIP), Pasifik Okyanusu nun iki tarafı arasındaki Trans Pasifik Ortaklığı (TPP) ve G neydoğu Asya lkeleri İş Birliği rg t (ASEAN) ile in, Hindistan ve Japon gibi komşu lkeler arasındaki B lgesel Kapsamlı Ekonomik Ortaklık (RCEP). Yalnızca bu Serbest Ticaret Anlaşması bile global GSYİH nin yaklaşık %80 ini karşılayabilir ve buna paralel olarak oyun değiştiriciler olmaları bekleniyor. Ekonomi ve Dış Politika Araştırma Merkezi nin tahminlerine g re, anlaşmanın son durumuna bağlı olarak TTIP, AB ve ABD arasındaki karşılıklı ticareti 2027 ye kadar yıllık 270 Dolar a kadar y kseltebilir. Şeytan, ayrıntılarda gizli. Ancak, g r şmeler devam ediyor olmasına rağmen globalleşmedeki hızlanma, r n ve finans akışı s z konusu olduğunda karşılıklı dayanışmayla ilgili riskleri ortaya ıkaran, 2009 da ger ekleşen global finansal kriz ile alt st oldu. Bunlara ek olarak, gelişmekte olan pazarların oğunluğu şu anda global kriz ncesinden daha yavaş b y me kaydediyor. +8 T rkiye, 2014 yılında ayakkabı sekt r ndeki g mr k vergisini %50 artırdı Avrupa Komisyonu nun, ticareti kısıtlayıcı nlemlerle ilişkin yapılan yıllık ankette Haziran 2013-Haziran 2014 d neminde, 170 yeni nlem g r lmesi 2008 yılından bu yana s regelen artışın yansıması oldu. İlk bakışta, en arpıcı hadisenin g mr k vergisi bariyerleri olduğu g r l yor. rneğin, T rkiye Ağustos 2014 te ayakkabılar i in g mr k vergisini %50 artırdı. Arjantin ise Mercosur anlaşması kapsamındaki vergi muafiyetini uzatarak k p kl şarap ve metal kalıplama kalıpları gibi r nlere uygulanan ithalat vergisinin %35 e kadar ıkmasına neden oldu. Ancak daha yakından bakıldığında g mr k vergisiyle ilgili olmayan bariyerlerin neminin de giderek arttığı ve ortamın ticareti kısıtlayıcı bir ortam olabileceği g r l yor. zellikle kalite, g venlik, gıda g venliği ve evre koruma gibi konulardaki ulusal standartlar (bazen mantıklı olsalar da) oğunlukla yerel pazarlardaki ulusal reticileri koruma amacıyla uygulamaya alınıyor. rneğin Rusya, Ocak 2014 te (Batı ile arasındaki sorunlar şiddetlenmeden nce) sağlıkla ilgili hususlar nedeniyle AB den bazı et ve tarımsal r nlerin ithal edilmesini kısıtladı. Diğer yandan standartlar TTIP g r şmelerinde de bir sorun haline geliyor ve bu durum anlaşmanın taraflara sağlayacağı faydaların azalmasına neden olabilir. Son olarak, politikanın y n verdiği, ticareti kısıtlayan yatırımlar da son yıllarda daha pop ler oldu (bunun en bilinen rnekleri İran ve Rusya). Tarihin bu t r nlemlerin beklenen politik hedeflere ulaşılmasında verimli olmadığını g stermesine rağmen mevcut durum bu. Hesabı kim deyecek? Mevcut ticaret akışları, Dolar ın b y k likiditesi ile daha da kolaylaşıyor nk şimdiye kadar uluslararası işlemlerde en ok tercih edilen y ntem bu ve t m ticari faaliyetlerin %81 inde bir Dolar bileşeni bulunuyor. Diğer yandan ek likidite akışları, finansal enstit lere en ok para getiren, kârlı unsurlardan biri olan ticari finansal marjlar zerinde ciddi aşağı y nl baskı oluşturuyor. Dolar 2014 n ikinci yarısında +%12 değer kazandı D ş k enerji fiyatları da enerji ithal eden lkelerin gelirlerini canlandırarak global ticareti destekliyor. Ancak riskler de var. ncelikle ana merkez bankaları, uyumlu mali politikalara y nelirken, Fed faiz oranlarını artırmak konusunda harekete ge meye hazır. Bunun sonucu olarak Dolar, son altı ayda +%12 değer kazandı ve faiz oranlarında beklenen artış Dolar ı daha da ekici kılacak. B ylece Dolar a olan talep artabilir ve artarsa likiditede daralma ger ekleşebilir ve finansman maliyetleri artabilir. Dolar a bağlı likiditede azalma ger ekleşmesi, 2013 yılında %9 luk global pay ile d nyanın ikinci en ok kullanılan para birimi olan (Euro nun payı %6) in Yuan ı (RMB) gibi alternatif para birimlerinin ticarette kullanılmasına nayak olabilir. Bu sırada d vize bağlı riskler ve yerel kredi daralmaları ticaretin iyileşmesini olumsuz etkileyebilir. Problem, ticaret finansmanının bir veya daha başka para birimine kalmasıyla da sınırlı değil. DSO daki artışlarla l len, demelerdeki gecikmelerde 2014 yılında d nya genelinde bir bozulma kaydedildi. Bunun sonucu olarak global ticaret yavaşladı. zellikle global kapsamda yeterince yer almayan Sahra Altı Afrika gibi b lgeler i in n deme veya benzer y ntemler yerine a ık hesapla ticaret yapılmasının artması, global ticaretin canlanmasına yardımcı olabilir. Avrupa da İtalya likit Euro ve d zg n işleyen bankacılık sistemine rağmen geleneksel kredilerdeki daralmanın ve kısa d nem finansmanın bir kısmının ortalama DSO dan daha uzun s rede tazmin edildiği vakalar i in iyi bir rnek. in de ve g lge bankacılığın diğer kurbanları olan Brezilya, Hindistan ve Suudi Arabistan gibi lkelerde deme vadeleri y ksek olmakla kalmıyor, geleneksel finansman yollarını dengeleyecek kadar y kselmiş bulunuyor. Bu lkelerde tedarik iler b lgesel ticaretin bir kısmı i in finansman sağlıyor. Satıştan parayı alana kadar ge en zaman* (DSO) G n sayısı Hollanda ABD İngiltere Rusya Almanya Bel ika Polonya Suudi Arabistan Brezilya T rkiye in İspanya 2013 2014 İtalya 0 20 40 60 80 100 120 *Borsada işlem g ren şirketler Kaynaklar: Bloomberg, Euler Hermes 11
Ekonomik G r n m No. 1215 Şubat 2015 zel Rapor Euler Hermes Tarif #1: Doğanın verdiğini kullanmak ABD nin kimya sekt r n g lendirdiği vaka +15 milyar Dolar ABD kimya sekt r n n 2015 teki ihracat geliri 2015 İhracat kazan ları İlk 5 sekt r Milyar Dolar olarak MARC LIVINEC, DAN NORTH Kimya 15.2 BENZER İHRACAT STRATEJİLERİ BREZİLYA FRANSA IES Makine Tarımsal gıda 9.6 13.8 ABD, enerji reticisi olarak bağımsızlığına kavuşacak Enerjinin yerel dağıtımının daha ucuz bir şekilde yapılması, ABD nin sanayi temeline g z ardı edilemez, yatırım akışlarının ve işe alımların artmasını sağlayacak bir avantaj kazandırdı. 2009 da başlayan kaya gazı devriminin ardından, ABD artık zor elde edilir petrol kaynaklarının avantajlarından faydalanıyor. Bu rahatlama, 2007 deki doruk noktasının ardından ABD nin petrol ithalatını yaklaşık %30 oranında azalmasına neden oldu. Ancak ABD, k m r n yanı sıra dizel, benzin ve gaz yağı gibi rafine r nler de aralarında olmak zere diğer enerji kaynaklarını ihra ediyor olsa da kısa d nemde net bir ham petrol ihracat ısı olarak kalacağı ng r l yor. Bu nedenle ABD nin 2015 teki enerji ihracatı kaybının 5 milyar Dolar seviyesinde olacağını, lkenin 2016 da ise 8 milyar Dolar lık ihracat geliri toplayarak bunu fazlasıyla telafi edeceğini ng r yoruz. En b y k fayda kimya sekt r n n olacak ABD de enerji kaynaklarını ağırlıklı olarak kullanan sekt rlerin stratejileri değişmiyor; ucuz gaz ve petrol n avantajları temel alınmaya devam ediliyor. Bu durumdan en ok kimya sekt r faydalanıyor. ABD kimya sekt r, 2013 yılında 189 milyar Dolar lık, 2014 te ise 190 milyar Dolar ın zerinde ihracat yaptı ve bu ABD nin toplam ihracatının %12 sini oluşturdu. ABD artık Kuzey ve G ney Amerika b lgesinin en rekabet i kimyasal retim kaynağı olmaya daha yakın ve n m zdeki on yılda bunu başarabilecek durumda. Elektronik Taşıtlar Kaynaklar: CHELEM, Euler Hermes tahminleri 6.6 8.7 2005 te vergi politikaları farklı olmasına rağmen Avrupa ve ABD de kimyasal ham maddelerin retim maliyetleri aynıydı ancak ABD gaz fiyatlarının 2010 yılından bu yana bir d ş ş trendi izlemesi sebebiyle bu durum artık ge erli değil. Mevcut durumda, petrol fiyatlarının azalmasıyla kimyasal retimin maliyeti, Avrupa ya g re ABD de d rt kat daha ucuz. Kimyasallar ve t m alanlardaki retim b y mesi ivme kazanıyor ABD nin enerji kaynaklarının zerkliğinin giderek artması, ekonominin yeniden sanayileşmesinin temelini attığı i in ok daha fazla nem kazanmış durumda. Toptan kimyasal r nler s z konusu olduğunda (enerji kaynağı olarak) gaz ve rafine edilmiş petrol (temel hammadde) global maliyetin %75 ine tekab l ediyor. A ık a g r l yor ki d ş k petrol ve gaz fiyatları ABD nin kimyasal sekt r ne olumlu yansıyor. Bunun sonucu olarak son iki yıldır ABD li kimya şirketleri 1999 yılından bu yana ilk kez işe alımlarını artırabiliyor. Diğer yandan, plastik sekt r n n anahtarı olan etilen retim fabrikaları da dâhil olmak zere yeni kimyasal kapasiteye yaklaşık 150 milyar Dolar lık yatırım yapıldı. n m zdeki 10 yılda ticari ama larla kullanılması planlanan 58 milyon tonluk yeni etilenin %20 sinden fazlası 2000 ve 2010 yılları arasında tedarikin yalnızca %2 sini alan yerel pazar i in ayrılıyor. Dolayısıyla, ABD de ucuz enerji maliyetlerinin kimya sekt r n n 2015 teki 15 milyar Dolar lık ihracat ve 2020 ye kadar yıllık ortalama +%8 lik b y me hedeflerinin temelini oluşturduğunu s yleyebiliriz. 12
Euler Hermes Ekonomik G r n m No. 1215 Şubat 2015 zel Rapor Tarif #2: Her şeyin dahil olduğu bir hizmet paketini hedef almak İngiltere nin makine ve te hizat ihracatı yaptığı vaka ANA BOATA 2015 yılında makine ihracatına bağlı kazan ların toplam kazan ların %20 si olan +1,3 milyar GBP seviyesine ulaşması bekleniyor BENZER İHRACAT STRATEJİLERİ İRLANDA 1. Hizmet: Rekabet i bir d zenleyici er eve H k met, 2020 ye kadar ihracatı ikiye katlayarak 1.000 milyar GBP ye ulaşmasını sağlamaya ve ekonomiyi daha fazla ihracat ekecek şekilde dengelemeye y nelik resmi bir hedef koydu. Diğer G20 lkeleri ile karşılaştırıldığında bu, İngiltere nin mevcut, d ş k r n pazarı d zenlemelerinin getirdiği avantajları, işletmelere y nelik destekleyici d zenleyici ve kurumsal ortamı sermayeleştirmesi, zaman a ısından kritik bir fırsat. İş piyasasının, zellikle sıfır saat anlaşması ve retim tarafının maliyetlerinin d ş k olması da İngiltere i in ana avantajlardan bazıları. 2. Hizmet: Kamu desteği ve finansal destek H k met, b lgesel dengesizlikleri azaltmak i in aynı zamanda kreatif sekt rlere (71 milyar GBP) ve altyapıya (Ulusal Altyapı Planı, 2015-2016 da 55 milyar GBP) da yatırımı teşvik ediyor. Şirketlerin İngiltere ye (yeniden) yerleşmesine y nelik olarak yapılan teşviklerin yanı sıra, mali teşvikler de sunuluyor. S z konusu mali teşvikler arasında G20 lkeleri arasındaki en d ş k seviyede (2006 daki %30 ve 2010 daki %28 e g re Nisan 2015 te %20) olan kurumsal vergide yapılan d zenlemelerin uzun d nemli yatırımı artırması bekleniyor. Bunlara ek olarak, İngiliz ihracat ılara yardımcı olmak amacıyla h k met işletmelere sunduğu desteği de nemli oranda artırdı: (i) İngiltere Ticaret ve Yatırım (UK Trade and Investment - UKTI), 2014 yılında desteğini iki katına, 40.000 adet işletmeye ıkardı; (ii) İhracat ı firmalara ucuz finansman sağlanması amacıyla İngiltere İhracat Finansmanı (UK Export Finance UKEF) kuruldu (toplam ihracatın %10 una tekab l eden 50 milyar GBP ye kadar destek); (iii) 2012 yılında Bor lanma i in Finansman Projesi (Funding for Lending Scheme) hayata ge irilerek 2013 yılında zellikle KOBİ lerin bor lanmalarına yeniden odaklanıldı ve bu sayede b y melerini destekleyecek daha sağlam bir ortam oluşturuldu. Gelişmekte olan lkelerle g l bağlar kurulması makine ihracatını canlandırıyor İngiltere, tarihi bağları ile Avrupa (EU), Asya ( zellikle Hindistan ve Hong Kong) ve Afrika (G ney Afrika) olmak zere ihracat koridorları olduk a eşitli olan bir lke. Bu tablo doğrultusunda h k met, gelişmekte olan lkeler zerindeki etkisini artırmaya y nelik bir strateji geliştirdi: 2006 ve 2013 yılları arasında gelişmekte olan lkelere yapılan toplam ihracat neredeyse ikiye katlandı ve toplam ihracatın %27 sini oluşturdu. Gelişmekte olan pazarlar arasında en b y k artışı kaydeden lkeler in (+2 puan ile İngiltere ihracatının %3,3 ), BAE (+1,3 puan ile %2,8), Hong Kong (+1,4 puan ile %2,6), Rusya (+0,7 puanla %1,5), Hindistan (+0,4 puan ile %1,5), G ney Kore (+0,7 puan ile %1,4) ve Suudi Arabistan (+0,5 puan ile %1,2) oldu. Bu performans, makine ihracatına da olumlu yansıdı. Bu lkelerden gelen talebin g l olmaya devam edeceğini farz edersek, makine ve ilgili r nlerin ek ihracatının 2015 yılında +1,3 milyar GBP ye ulaşarak toplam ihracat kazan larının %20 sini temsil edeceğini s yleyebiliriz. 2015 İhracat kazan ları İlk 5 sekt r Milyar GBP olarak Kimya Makine Taşıtlar Elektronik 0.7 0.8 1.3 1.6 Tarımsal gıda 0.6 Kaynaklar: CHELEM, Euler Hermes tahminleri 13
Ekonomik G r n m No. 1215 Şubat 2015 zel Rapor Euler Hermes Tarif #3: İnsanların her zaman ihtiyacı olacak r nler zerinde uzmanlaşmak Fransa nın ila ve ilgili r nlerin ihracatını yaptığı vaka FRÉDÉRIC ANDRES, MARC LIVINEC +1,2 milyar Euro Fransa nın 2015 te ila r nlerinden elde edeceği ihracat geliri BENZER İHRACAT STRATEJİLERİ BREZİLYA Fransız ila sekt r : lkedeki hız azalıyor mu? İstihdamın 2000 yılından bu yana %20 d şt ğ sanayi sekt r n n genelinin tam tersine, Fransız ila sekt r ndeki istihdam d ş ş yalnızca -%3 seviyesinde ger ekleşti. Kâr marjları karşılaştırıldığında da yine sanayi sekt r n n geneline kıyasla ila sekt r n n kâr marjlarının iki kat daha y ksek olduğu g r l yor. Ancak kamu sekt r ve hanelerin son iki yılda ila t ketiminin azalmasına (sırasıyla -%1,3 ve -%2,4) paralel olarak Fransız ila sekt r yerel pazarda engelli bir yarışla karşı karşıya. zel t ketimde +%1 lik az bir artış beklenmesine rağmen t ketimde genel olarak nemli derecede bir iyileşme g r lmeyecek. Bu, Fransız h k metinin daha y ksek miktarda sağlıkla ilgili tasarrufların oluşturduğu a ığı kapamak zere sağlık sigortası masraflarını kısmaya y nelik projesi nedeniyle zellikle ila harcamaları i in ge erli olacak. Sonu olarak 2014 yılında Fransa daki ila reticisi grupların gelirlerinin -%3 oranında gerileyeceğini ve bu trendin devam edebileceğini ng r yoruz. İhracat motorunun temposu yeniden artacak mı? Yerel pazarın hâli g z n nde bulundurulduğunda, ilk sıralarda yer alan ila reticilerinin kendilerini yurt dışına a ılmaya adamaları anlaşılabilir bir durum. Fransa nın en b y k (ve d nyadaki beşinci b y k) ila reticisi olan SANOFI, gelişmekte olan lkelerdeki pazar payının hızlı bir şekilde artması ile yurt dışına a ılım s recine nayak oluyor. 2013 yılında 29,6 milyar Euro ve 2014 te 28 milyar Euro luk ila ihracatının yanı sıra yine 2014 te 4,6 milyar Euro luk retim fazlası ile ila sekt r genellikle en y ksek performansı g steren ihracat sekt rleri arasında yer alıyor. Pahalı Hepatit C aşısı ithalatının y ksek seyretmesinin ardından, 2014 yılındaki rakamsal veriler biraz umut kırıcıydı. Bunlara ek olarak 2013 yılındaki %2,5 lik artışın ve son 10 yıllık +%4 l k ortalamanın ardından ihracatta 2014 yılında -%5 lik d ş ş kaydedildi. Fransız ila şirketlerinin İtalya dakilerden %20, İngiltere dekilerden ise %60 daha fazla vergiye tabi tutulması ve yeteri kadar mali teşvikin olmaması ihracattaki bu d ş ş a ıklayabilir. Bu, problem teşkil eden bir durum olabilir nk ila şirketleri gelirlerinin yaklaşık %15 ini Ar-Ge ye ve retim hatlarını yenilemeye ayırıyor. Yurt dışındaki rakipler parmaklarını kıpırdatmıyor Fransız ila firmaları daha verimli Ar-Ge yatırımları yaparak rekabet i yanlarını g lendirebilirlerse sekt r n +1,2 milyar Euro luk ek ihracat geliri elde edebileceğini ng r yoruz. 2014 yılında 220 Fransız ila fabrikasına 800 milyon Euro luk nemli bir yatırım yapıldı. Buna ek olarak, son yılda Avrupa da onaylanan y z molek lden yalnızca on tanesi Fransa da retildi. Bunun nedenlerinden biri, SANOFI nin aşı alanında global liderliğine ve biyotek satınalmalarına rağmen Fransa nın biyoteknoloji işletmelerinin umut kırıcı sonu lar elde etmesi. retim ve İla Sekt r nde İstihdam Taban 100=2000 115 110 105 100 95 90 85 80 75 İstihdam, retim İstihdam, İla Sekt r 70 00 01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 11 12 13 14 Kaynaklar: INSEE, Euler Hermes 14
Euler Hermes Ekonomik G r n m No. 1215 Şubat 2015 zel Rapor Tarif #4: Kalite ve itibara g venmek Almanya nın her derde deva kimya sekt r vakası MARC LIVINEC, LUKAS BOECKELMANN BENZER İHRACAT STRATEJİLERİ JAPONYA G NEY KORE Alman ihracat makinesi Jeopolitik sıcak b lgelerdeki dalgalanmalar ve Almanya nın ana ihracat b lgesi olan Euro B lgesi ndeki durgun b y meye rağmen 2015 te +36 milyar Euro ve 2016 da +62 milyar Euro luk ihracat geliri ile Almanya en b y k nc global ihracat ı konumunu koruyacak. Almanya nın ihracattaki başarısının anahtarı, orta-ileri teknoloji sekt rlerinin daha st segmentlerine odaklanmak. Lider sekt rler (makine, kimya ve taşıtlar) 2015 ve 2016 yıllarında 60 milyar Euro luk ihracat artışı (k m latif) kaydedebilir: Almanya nın ihracat b y mesinin aslan payı. İnovatif se kin segmentlere odaklanılmasının iyi gelişmiş bir ihracat ağı (ticaret ve sanayi odaları) ile birleşmesi, gelişmekte olan lkelerde pazar payı kazanılması konusunda Alman r nlerini daha olumlu bir pozisyona yerleştiriyor. Bunlara ek olarak, Alman r nleri 2000-2011 yılları arasında durgunluk g steren rekabet i iş g c maliyetlerinin avantajlarından faydalanıyor. Ancak bu rekabet avantajı yavaş yavaş t keniyor, 2010-2014 yılları arasında Almanya da retimdeki saat başı kazan, y ksek değerli r nler alanındaki ana rakipleri olan ABD ve Japonya dakinden 5 puan daha hızlı artış g sterdi. Bu trendin 2015 yılında da devam etmesi bekleniyor. Kimyanın dış ticaret bilan osu halen artıda Alman kimya sekt r, ge tiğimiz yıl 143 milyar Euro luk ciro kaydederek d nya kimya retiminde d rd nc sırada yer aldı. Şirketler, enerjiye daha ucuz erişimin avantajlarından faydalanan yabancı rekabetle başa ıkmaya alışıyor. ABD ve Asya da kimya retimi maliyetlerinin daha d ş k olması Almanya nın ihracattaki Pazar payını biraz etkilemiş olabilir ancak Alman kimya sekt r buna rağmen ge tiğimiz yıl 53 milyar Euro luk retim fazlası kaydetti. Bunun ana nedenlerinden biri, Ar-Ge ve satış sonrası faaliyetlerinin kalitesi sayesinde y ksek kalite konumlandırma yapabilmesi. Bunlara ek olarak, sekt r, retim tesislerini ok g l bir şekilde entegre etmesi sonucunda yan r nlerin ek maliyet olmasının n ne ge erek geri d n ş m yoluyla kâr elde edebiliyor. Euler Hermes, Alman kimya sekt r n n ihracat gelirlerindeki artışın 2015 yılında +8 milyar Euro, 2016 yılında ise +11 milyar Euro olacağını ng r yor. 2015 ihracat kazan ları- G nderim yerine g re ilk 3 sekt r Milyar Euro olarak Makine Kimya Taşıtlar 7.4 7.8 9.3 0 5 10 15 Kaynaklar: CHELEM, Euler Hermes tahminleri İhracat kazan larının %68 i Avrupa Kuzey Amerika Latin Amerika Afrika & Ortadoğu Asya Alman kimya sekt r n n artan elektrik maliyetleriyle başa ıkması gerekiyor Alman kimya sekt r n n problemlerden biri, lkenin 2012 yılında n kleer enerjiyi zamanından nce, devreden ıkarma kararının etkisiyle artan enerji maliyetleriyle karşı karşıya olması. H k metin bu kararının kimya şirketlerinin elektrik maliyetlerini y kselmesi sonucunda bug n Alman kimya şirketlerinin elektrik maliyetleri Atlantik b lgesi genelindekinin iki katında seyrediyor. Bu maliyet a ığı nedeniyle bazı Alman kimya tesislerinin son yılda yeni tesislere yaklaşık 8 milyar Euro luk yatırımı yapan ABD den dış kaynak kullanımı yapmaya zorlanması Avrupa nın en b y k ekonomisi i in talihsiz olur. Diğer +19 milyar Dolar Alman kimya sekt r n n 2015-2016 da ihracattan elde ettiği k m latif kazan 15
Ekonomik G r n m No. 1215 Şubat 2015 zel Rapor Euler Hermes Tarif #5: Yavaşlayan cretler, hızlanan ihracat İspanya nın otomotiv sekt r n g lendirdiği vaka 2015 ihracat kazan ları - G nderim yerine g re ilk 5 sekt r Milyar Euro olarak Taşıtlar 3.2 Tarımsal gıda 2.7 Avrupa DANIELA ORD EZ, YANN LACROIX Kimya 2.5 Kuzey Amerika Latin Amerika BENZER İHRACAT STRATEJİLERİ MEKSİKA PORTEKİZ Makine Tekstil 1.0 2.0 Afrika & Ortadoğu Asya Okyanusya Kaynaklar: CHELEM, Euler Hermes tahminleri İş g c maliyetlerindeki ciddi d ş ş, İspanya nın ihracat alanındaki rekabet iliğini artırdı İş g c pazarının esnekliğinin artmasıyla birlikte birim iş g c maliyeti kriz ncesi seviyenin -%8 altına indi. B ylece retim sekt r n n saatlik iş g c maliyeti Fransa da saatlik 36,8 Euro ve Almanya da 37,9 Euro yken, İspanya da 22,7 Euro oldu (Eurostat verileri). İspanya nın ihracatı 2014 yılında GSYİH nin %32 sine ulaşarak (2007 de %22 si), kriz ncesi %6 dan sonrasında bir iyileşme g stergesi oldu ve Euro B lgesi nin toplam ihracatının %7 sine tekab l etti. Euler Hermes, Euro nun değer kaybetmesinin de desteğiyle İspanya nın ihracatının yukarı y nl trendinin devam edeceğini, 2015 yılında +10 milyar Euro ve 2016 da +17 milyar Euro olacağını, bunun 3 milyar Euro dan fazlasının da otomotiv end strisinden geleceğini ng r yor. Sekt r genelindeki iş g c rekabet ilik anlaşmaları sayesinde İspanyol otomotiv end strisi canlılığını geri kazanıyor Sekt r n doğası gereği deflasyonal olmasından dolayı (fiyat konusunda sıkıntılı ancak iyileşmesini s rd ren r nler nedeniyle) retim tesislerinin ekiciliği, yeni modellerin b l şt r lmesi konusunda belirleyici olan bir unsur. 2013 ve 2014 yılları arasında bu şekilde İspanya daki retim tesislerine b l şt r lmesi, devam etmesini beklediğimiz bir trend ve bunu Ford, GM ve VW nun yanı sıra Fransız reticilerin de se imlerine dayanarak s yl yoruz. İspanya nın otomotiv retimi, 2012 yılsonunda en d ş k seviyeye ulaşmalarının ardından (1,5 milyon zel ara ), s rekli bir şekilde y kseldi; 2014 yılında 1,9 milyonun biraz altına gelerek +%25 in zerinde b y me kaydetti ve yıl boyunca 31.700 kişilik istihdamın oluşmasını sağladı. Aynı zamanda diğer Avrupa lkelerinde retimin azalması (Bel ika, İtalya ve Fransa) Avrupa pazarının +%2 ile d ş k seviyede b y me kaydetmesine neden oldu. Otomobil ihracatında 2015 ve 2016 da +%15 lik yıllık b y meye doğru gidiyor Avrupa pazarına y nelik olarak tasarlanan modellerin retim slerinin değiştirilmesine ek olarak (Ford Mondeo ve Kuga nceden Bel ika veya Almanya da, Opel Moka ise G ney Kore de retiliyordu) İspanya, Avrupa dışı pazarlara daha uygun olan yeni modellerin montajı i in de se ilen bir lke oldu (Peugeot 301 ve Citroën C Elysée de dâhil). İspanya nın ihracat rotası, talebin Avrupa dışındaki b lgelerde daha fazla b y mesinden yararlanmak ve ihracat hacimlerini daha da artırmak zere uluslararası boyutlara, Mağrip lkeleri, T rkiye ve hatta G ney Afrika ya doğru da genişliyor. İspanya nın otomotiv retiminin %80 inden fazlasının ihra edildiği g z n nde bulundurulduğunda bunun d ng sel b lgesel riskleri azaltmak adına etkili bir strateji olduğu g r l yor. Euler Hermes, 2012 yılındaki %8,8 e oranla İspanya nın 2016 daki otomobil ihracatının toplam ihracatın %12 sine tekab l edeceğini ng r yor. İspanyol otomotiv retiminin %80 den fazlası ihra ediliyor 16
Euler Hermes Economic Outlook no. 1215 February-March 2015 Special Report +3,4 milyar Euro İtalyan tekstil sekt r n n 2015-2016 daki k m latif ihracat geliri 2015 ihracat kazan ları- G nderim yerine g re ilk 5 sekt r Milyar Euro olarak Makine 3.0 Kimya 1.9 Tarif #6: Global talep oluşturmak İtalya ve moda odaklı tekstil zekâsının vakası Tekstil 1.4 Tarımsal Gıda 1.0 Taşıtlar 0.9 Kaynaklar: CHELEM, Euler Hermes tahminleri FARAH ALLOUCHE, ANA BOATA BENZER İHRACAT STRATEJİLERİ FRANSA İtalya nın ihracatı, Euro daki değer kaybından kazan lı ıkanlardan olacak zel t ketimin yavaş yavaş iyileşmesi ve net ihracatın artılarda olması sonucunda, GSYİH b y mesinin 2015 te artılarda seyretmesi (2014 teki -%0,4 n ardından +%0,3) bekleniyor. Bu trendin daha da g lenmesinin beklenmesi ile GSYİH b y mesinin 2016 da neredeyse e katlanacağı (+%0,8) ancak yine de +%1 in altında, zayıf bir seviyede seyredeceği ng r l yor. İtalya nın ihracatının akran grubunun performansını geride kalmasının yanı sıra rekabet iliğe y nelik d zenlemelerin yavaş seyretmesine rağmen İtalya Euro daki değer kaybından (2015 in 4 nc eyreğinde 1,12 seviyesinde olması bekleniyor) kazan lı ıkan lkelerden biri olacak. Bunun nedenlerinden biri Euro B lgesi dışına daha a ık olması ve fiyat değişikliklerine karşı olduk a hassas olan ihracat yapısı. Bunlara ek olarak, İtalya 35 yıl nce oluşturulan, KOBİ lerin akran gruplarına g re uluslararası platformda kendilerini daha iyi konumlamalarını sağlayan İtalya da retildi markasının da avantajlarından faydalanmaya devam edecek. Genel olarak bakıldığında İtalya nın toplam ek ihracat gelirlerinin 2015 yılında 10 milyar Euro ya (2014 te 7 milyar Euro), 2016 yılında ise 15 milyar Euro ya ulaşması bekleniyor. Diğer yandan, bu seviyeler dahi artan hacme rağmen fiyatlar zerindeki aşağı y nl baskının devam etmesiyle 2006-2007 ortalaması olan %30 n altında kalıyor. Stil: İtalya da retildi her yerde giyiliyor Tekstil sekt r, bir ulusun markalaşmasının standartıdır. İtalya, 2014 te 48 milyar Euro luk ihracat ile in ve Hindistan dan sonra tekstil ihracatı alanında d nya nc s. Sekt r oluşturan ok sayıda KOBİ nin (yaklaşık 50.000) başarısının altında ulusal markalama (ve Ar-Ge) stratejisini uygulamaları yatıyor. Tarihsel olarak, k meler halinde d zenlenmiş, bir arada var olan b t nleyici faaliyetler inovasyon yatırımlarını engelledi. Hem i, hem de dış pazardaki g l rekabet, şirketleri katma değerli, b y k ihracat potansiyeline sahip faaliyetlere y nelmeye zorladı. Euler Hermes, tekstil ihracatının 2015 yılında 1,4 milyar Euro, 2016 yılında ise 2 milyar Euro luk artış kaydedeceğini ng r yor. İtalya nın tekstil alanına y nelik makine m hendisliği modanın en ileri noktasında H k met, kendini bu konum iyileştirmesine adamış durumda. Ar-Ge yi destekleyen vergi teşviki ge tiğimiz yıl hayata ge irilmişti ve 2016 ya kadar devam edecek. Teşvikin hedefi, zellikle ABD de olmak zere İtalya da retildi markası hakkında farkındalığı artırmak. Pazarın tekstil ihracatının toplam potansiyel değerinin 10 milyar Euro olduğu tahmin ediliyor. Benzer şekilde tekstil makinesi reticileri de sıkıntılı i talebi atlayarak daha dinamik dış pazarlara y neldiler. Sekt re yapılan yatırımlar 2009 yılından bu yana yıllık yaklaşık +%4,6 oranında arttı. Bunlara ek olarak, retimin %79 u ihra ediliyor. Bu ihracatın yarısının Asya ya yapılması da İtalya yı, Almanya dan sonra Avrupa nın ikinci en b y k ihracat ısı konumuna yerleştiriyor. Tekstil s z konusu olduğunda ise İtalya b y mede başı eken kalemleri hedef alıyor. Geleneksel Asya pazarının doymuş olmasıyla birlikte (2014 n ikinci eyreğinde satışlar -%3 geriledi) bunların başında ncelikle ABD (satışlarda +%46 artış) ve T rkiye (satışlarda +%24 artış) geliyor. Siparişler, mitli bir tablo izecek şekilde 2014 n nc eyreğinde eyrek bazında +%6 lık artış kaydetti. Euler Hermes, tekstil makinelerinin toplam ihracatının 2015 yılında 2,5 milyar Euro yu aşacağını, 2016 yılında ise 2,7 milyar Euro seviyesinde ger ekleşeceğini ng r yor. 17
Ekonomik G r n m No. 1215 Şubat 2015 zel Rapor Euler Hermes Tarif #7: Fabrika lkesi olmak Polonya nın Batı Avrupa ya otomotiv bileşenleri tedarik ettiği vaka 2015 otomotiv ihracatı kazan ları- G nderim yerine g re ilk 5 sekt r Milyar Dolar olarak Almanya İtalya 0.21 0.56 İngiltere 0.19 YANN LACROIX, MANFRED STAMER ek Cumhuriyeti 0.12 BENZER İHRACAT STRATEJİLERİ FAS ROMANYA Taşıt tedarik ilerinin ihracatının %41 i Almanya ya y neliyor Fransa 0.10 Kaynaklar: CHELEM, Euler Hermes ng r leri Toplam otomotiv ihracatı gelirlerinin %83 Dış kaynak kullanımı, otomotiv tedarik ilerini Polonya taşıt end strisi i in b y me motoruna evirdi lke ihracatının %10 unu oluşturan otomotiv end strisi Polonya ekonomisi i in olduk a nemli bir sekt r. Polonya nın 2004 yılında AB ye girmesinden faydalanarak sekt rdeki otomotiv tedarik ilerinin k meleşmesi başlı başına bir başarı hikâyesi. Bu durum ihracatı canlandırmasının yanı sıra Almanya yla olan bağlantıların artmasını da sağlayarak, Polonya nın Batı Avrupa yla karşılaştırıldığında ana avantajı sayılabilecek unsurları ne ıkarmasını sağladı (mesela cretler). Polonya nın retim sekt r nde saat başı maaşın 7,50 Euro olması, Euro B lgesi ndeki saat başı maaşın 32,50 Euro olduğu g z n nde bulundurulduğunda Polonya nın maliyet avantajını ve dış kaynak kullanımı potansiyelini ortaya koyuyor. Otomotiv tedarik ilerinin ger ekleştirdiği ihracat, 2004-2013 yılları arasında yıllık ortalama +%13 seviyesinde artarak otomotiv reticilerinin (+%6) ve Polonya nın toplam ihracatını (+%11) geride bıraktı. Bu, Avrupa otomotiv pazarının zayıfladığı g z n nde bulundurulduğunda olduk a başarılı bir performans. Aynı zamanda otomotiv tedarik ilerinin ihracatı, otomotiv sekt r n n t m ihracatının %43 n oluşturuyor (2004 te %33 idi). G l Doğrudan Yabancı Yatırım (FDI) girişleri otomotiv tedarik ilerinin daha iyi performans sergilemeye devam edeceğine işaret ediyor FDI girişlerinin hızlanması (2009-2011 yılları arasındaki ortalama +730 milyon Dolar ile karşılaştırıldığında 2012 de +2,2 milyar Dolar), n m zdeki yollarda otomotiv sekt r n n ve ihracat b y mesinin hareketli olacağına işaret ediyor. Diğer yandan Volkswagen, FIAT ve Opel gibi otomotiv reticilerinin yaptığı b y k yatırımlar faaliyetleri artıracak (Volkswagen: kurumsal taşıtların montajı i in yeni bir fabrika; FIAT: şu anda İtalya da retilmekte olan, FIAT Punto nun yerini alacak taşıtın retimi; Opel: yeni motorların retimi). Diğer yandan, bu gelişmelerle ilişkili olan otomotiv tedarik ileri ve taşeron firmalar da bu durumdan avantajlı ıkacak. Aralarında Delphi, Eaton, Faurecia, Val o, Lear ve Hutchinson ın da bulunduğu ok sayıda uluslararası tedarik i Polonya da faaliyet g steriyor.ana global lastik reticilerinin de Polonya da şube a mış olmaları, dış kaynak kullanımı stratejisinin metabilimsel zg ll ğ n tesine ge tiğini g steriyor. Bu da end striyel kalkınmanın iyi gittiğine dair bir işaret. 2015-2016 i in ng r len yıllık ihracat b y mesi +%8 Avrupa otomotiv pazarındaki iyileşme, FDI girişlerindeki artış ve Polonya dan dış kaynak kullanımının birleşmesi ile Euler Hermes otomotiv tedarik ilerinin ihracat b y mesinin hem 2015, hem de 2016 da +%8 civarında olacağını ng r yor. Bu performansı s r kleyen kalemler arasında Almanya daki otomobil reticileri, Skoda nın (Volkswagen Grubu nun pazar payını artırmayı s rd ren alt kuruluşu) ana retim tesisinin yer aldığı ek Cumhuriyeti ile Volkswagen, Kia ve Peugeot-Citroen fabrikalarının bulunduğu Slovakya olacak. 18
Euler Hermes Ekonomik G r n m No. 1215 Şubat 2015 zel Rapor Tarif #8: Gelişme ihtimali olan pazarların yolunun yapılması T rkiye nin y ksek riskli lkelere tarımsal gıda r nlerini ihra ettiği vaka FARAH ALLOUCHE, MANFRED STAMER +1,3 milyar Dolar T rk gıda sekt r n n 2015-2016 da ihracattan elde ettiği k m latif kazan taki artış BENZER İHRACAT STRATEJİLERİ İN JAPONYA Gelişme ihtimali olan pazarlara odaklanılmasının faydaları Son 10 yılda T rkiye nin ihracatı, global ihracattan daha hızlı bir şekilde b y d (2005-2014 yılları arasındaki yıllık ortalama +%8,5 e g re T rkiye ihracatının b y mesi +%10,5 seviyesindeydi). Bu başarının nedenlerinden biri, T rkiye nin başta Ortadoğu olmak zere gelişme ihtimali olan pazarlara daha fazla yoğunlaşması oldu. 2000-2012 yılları arasında Euro B lgesi nin ihracat payı %44 ten %27 ye d şerken, aynı d nemde Ortadoğu nun payı %9 dan %28 e y kseldi. T rkiye, Avrupa ile Ortadoğu ve Afrika (MENA) arasında b lgesel bir merkez olmasının avantajlarından faydalanırken aynı zamanda bunun bedelini de d yor. Jeopolitik risklerin 2013-2014 te ticari yapının ters d nmesine neden olması sonucunda Ortadoğu nun ihracat payı %22 ye d şt ; Euro B lgesi nin payı ise %30 a yaklaştı. T rkiye nin ikinci b y k ihracat pazarı olan Irak ın 2013 te %8 olan payı ise 2014 te %7 ye d şt. Euler Hermes, T rkiye nin ihracatında 2015-2016 da 10 milyar dolarlık artış kaydedileceğini ve bunun 3,5 milyar Dolar ını Ortadoğu ile Euro B lgesi ne yapılan ihracatın oluşturacağını ng r yor. 2023 e kadar ana gıda ihracat ılarından biri olma hedefi T rkiye, 2014 yılında lider ihracat ılar olan ABD, Hollanda, (Hollanda nın toplam ihracatının neredeyse yarısı olan yeniden ihra lar da dâhil) ve Almanya nın olduk a gerisinde kalarak 17,5 milyar Dolar ile en b y k 25 inci gıda ihracat ısı oldu. Buna rağmen T rkiye, ana uluslararası oyunculardan biri olabilecek potansiyele sahip. 2014 yılında gıda end strisi GSYİH nin %11,8 ini oluşturdu; 2009-2014 yılları arasında da gıda ihracatında yıllık ortalama +%10,9 luk b y me kaydedildi. 2015-2016 d neminde ise gıda sekt r n n k m latif ihracat gelirinde 1,3 milyar Dolar lık artış olması bekleniyor. T rkiye nin Vizyon 2023 programında tarımsal gıda ihracatının 40 milyar Dolar a ulaşması da yer alıyor. Belirsiz pazarlara uzun vadeli yatırımlar T rkiye nin gıda ihracatındaki y kselişin arkasında, b lgesel dengesizliğe rağmen komşu lkeler vardı. T rkiye nin zellikle Irak a olan gıda ihracatı 2009-2013 yılları arasında yıllık ortalama +%27 seviyesinde artarak 2013 te 3,5 milyar Dolar a ulaştı. Buna rağmen Irak taki son olaylar, T rk şirketlerinin 2014 te yaklaşık 1 milyar Dolar lık ihracat ticareti kaybetmesine neden oldu. AB li tarımsal gıda r nlerine uygulanan yaptırımlar g z n nde bulundurulduğunda kısa d nemde T rkiye nin Rusya da pazar payını artırma potansiyeli de bulunuyor. 2009 yılından bu yana, T rkiye nin Rusya ya yaptığı gıda ihracatında yıllık +%10 seviyesinde artış ger ekleşti. Ancak, Rusya ya yapılan ihracatın -%15 seviyesinde azalması sebebiyle bu trendin 2014 yılında devam etmesi beklenmiyordu. Aralarında et ve balığın bulunduğu bazı r nler tek başlarına 2014 un ikinci yarısında Rusya ya yapılan ihracatın artmasında rol oynadı. İleriye baktığımızda, et, narenciye ve s t r nleri gibi r nler, Rusya nın gıdayla ilgili d zenlemelerine uymaları durumunda T rk şirketleri i in yararlı olabilir. Genel olarak, daha y ksek riskli pazarlara yatırım yapmanın uzun vadeli, b y k d ller getirebilecek bir strateji olduğunu s yleyebiliriz. Toplam ihracat Nominal, 100-2010 250 200 150 100 50 09 Almanya- Benchmark 10 11 Sudi Arabistan 12 Rusya Kaynaklar: Ulusal kaynaklar, IMF, Euler Hermes 13 14 Irak 19
Ekonomik G r n m No. 1215 Şubat 2015 zel Rapor Euler Hermes Tarif #9: Altyapıya yatırım Birleşik Arap Emirlikleri nin plastik ihracatını genişlettiği vaka İlk 10-D nyanın en yoğun havaalanları Toplam kargo trafiği Y klenen ve boşaltılan (bin ton cinsinden) Hong Kong Memphis 4,162 4,138 MAHAMOUD ISLAM, DIDIER MOIZO BENZER İHRACAT STRATEJİLERİ HOLLANDA HONG KONG Şangay Incheon Dubai Anchorage Louisville Frankfurt Paris Tokyo 2,929 2,464 2,436 2,421 2,216 2,094 2,069 2,020 Kaynak: Uluslararası Havaalanı Konseyi Yavaşlama var ama panik yapmayın Birleşik Arap Emirlikleri nin (BAE) GSYİH b y mesi 2015 yılında yavaşladı (2013 te +%5 ken 2014 te +%4). 2016 daki iyileşme (+%4,5) ncesinde 2015 te biraz daha yavaşlama (+%3,5) bekliyoruz. 2016 da iyileşmenin başlaması ncesinde (+18 milyar Dolar) 2015 yılında d şen petrol fiyatlarının ihracatın azaltması sebebiyle, bu zayıf performansın en b y k sorumlusu ihracat olacak. Kısa d nemde lkenin direnci, şu konularla ilgili yatırımların performansına bağlı olacak: (i) World Expo 2020 ye ev sahipliği yapmaya y nelik hazırlıklar ve (ii) BAE nin global ticaret merkezi konumunu geliştirmeye y nelik uzun vadeli bir strateji (Dubai zaten Hong Kong ve Singapur un ardından en b y k nc yeniden ihra merkezi). Lojistiği iyileştirmek nemli Petrol retimi dışındaki sekt rlerin getirdiği kısıtlı ihracat payı ile yetkililer BAE nin stratejik konumunu ve hem gelişmiş ekonomilere, hem de hızlı b y yen, gelişmekte olan pazarlara erişim sağlayan bir k pr olmasından faydalanmaya karar verdiler. Global ticaretin %90 ının deniz yoluyla yapıldığı g z n nde bulundurulduğunda, BAE ciddi bir altyapı programını hayata ge irmesinin yanı sıra lkeyi ticaret i in daha ekici hale getirmek amacıyla d zenleyici er eveyi de g lendirdi +1,2 milyar Dolar Birleşik Arap Emirlikleri nin (BAE) 2015-2016 da plastik r nlerinin ihracatından elde ettiği k m latif gelir (buna ihracat yapmak i in gerekli işlemlerin azaltılması da dâhil oldu). Bu, BAE nin D nya Ekonomi Forumu (Ticarete Fırsat Veren lkeler Endeksi nde 138 lke arasında 16 ncı sırada) ve D nya Bankası (İş Yapma anketinde 189 lke arasında 22 nci sırada ve Lojistik Performans Endeksi nde 160 lke arasında 27 nci sırada) gibi enstit lerin sıralamalarında global klasmanının y kselmesini sağladı. Buna paralel olarak Dubai, multimodel deniz ve hava taşımacılığının merkezi pozisyonunu pekiştirdi. Uluslararası Havaalanı Konseyi nin sıralamasına g re Dubai d nyanın 5 inci en yoğun hava kargosu merkezi. Bu strateji, d nya ortalaması %6,4 ken GSYİH nin %9,4 una ulaşan BAE inşaat sekt r n n ağırlığına da yansıyor. İnşaat sekt r ne sağlanan katma değerin 2014 te 39,4 milyar dolar olduğu ve 2015 te 44 milyar dolara ulaşacağı tahmin ediliyor. İhracat: ncelikle işlenmiş petrokimya r nlerine odaklanıyor BAE, ham enerji r nlerine (ihracatın yaklaşık %70 i) fazlasıyla odaklanmış olan ihracat tabanını eşitlendirmeyi planlıyor. Kısa d nemde BAE nin odak noktası değer zincirinde y kselmek ve petrol t revi r nlerin ihracatını artırmak olacak. Son on yılda plastikler gibi r nlerin ihracatında nominal terimlerle %20 lik artış ger ekleşti ve bu r nlerin genişlemesi devam ediyor. Plastik r nlerin genişlemesinin 2015 yılında d nya genelindeki talebin kısıtlı olması nedeniyle yavaşlayacağını (2014 le karşılaştırıldığında yıllık +%10, 500 milyon Dolar a eşit), 2016 da ise dış talebin daha da iyileşmesi ile biraz hızlanma (+%13 ve 700 milyon Dolar) kaydedeceğini ng r yoruz. 20