EĞİTİM BİLİMLERİ KPSS 2015 Birincilerin Tercihi ÖĞRENME PSİKOLOJİSİ Tamamı Çözümlü 20 DENEME Soruları yakalayan komisyon tarafından hazırlanmıştır.
Komisyon KPSS ÖĞRENME PSİKOLOJİSİ TAMAMI ÇÖZÜMLÜ 20 DENEME ISBN- 978-605-364-911-3 Kitapta yer alan bölümlerin tüm sorumluluğu yazarına aittir. Pegem Akademi Bu kitabın basım, yayın ve satış hakları Pegem Akademi Yay. Eğt. Dan. Hizm. Tic. Ltd. Şti. ne aittir. Anılan kuruluşun izni alınmadan kitabın tümü ya da bölümleri, kapak tasarım; mekanik, elektronik, fotokopi, manyetik, kayıt ya da başka yöntemlerle çoğaltılamaz, basılamaz, dağıtılamaz. Bu kitap T.C. Kültür Bakanlığı bondrolü ile satılmaktadır. Okuyucularımızın, bondrolü olmayan kitaplar hakkında yayınevimize bilgi vermelerini ve bondrolsüz yayınları satın almamalarını diliyoruz. 5. Baskı: Kasım 2014, Ankara Yayın-Proje Yönetmeni: Demet Tamer Dizgi-Grafik Tasarım: Gülnur Öcalan Kapak Tasarımı: Gürsel Avcı Baskı: Ayrıntı Basım Yayın ve Matbaacılık Ltd. Şti. İvedik Organize Sanayi 28. Cadde 770. Sokak No: 105/A Yenimahalle / ANKARA (0312-394 55 90) Yayıncı Sertifika No: 14749 Matbaa Sertifika No: 13987 İletişim Karanfil 2 Sokak No: 45 Kızılay / ANKARA Yayınevi: 0312 430 67 50-430 67 51 Yayınevi Belgeç: 0312 435 44 60 Dağıtım: 0312 434 54 24-434 54 08 Dağıtım Belgeç: 0312 431 37 38 Hazırlık Kursları: 0312 419 05 60 İnternet: www.pegem.net E-ileti: pegem@pegem.net
Ön Söz Değerli Adaylarımız, Bu kitap, Kamu Personeli Seçme Sınavı (KPSS) Eğitim Bilimleri Testinde önemli bir yeri olan Öğrenme Psikolojisi bölümündeki 16 soruyu uygun bir süre zarfında ve hatasız çözebilmeniz için hazırlanmıştır. Kitaptaki bütün testler çözümleriyle birlikte hazırlanmıştır. Bu sayede yanlış yaptığınız sorulardan dönüt alabilmeniz hedeflenmiştir. Testlerde sorular, çıkmış sınav soruları paralelinde hazırlanmış olup çıkması muhtemel sorulara da sıkça yer verilmiştir. Soruları çözmeye başlamadan konu anlatımlı kaynağa göz atmakta büyük fayda vardır. Test çözümünde soru kökleri iyi okunmalı, soru iyice anlaşılmalıdır. Bütün seçenekler okunmalı, soru anlaşılmamışsa soru boş bırakılmalıdır. Kamu Personel Seçme Sınavı na hazırlanan tüm değerli adaylarımıza başarılar dileriz. Pegem Akademi Yayıncılık
İçindekiler Ön Söz...iii İçindekiler...v Deneme 01...1 Çözüm 01...7 Deneme 02...11 Çözüm 02...17 Deneme 03...19 Çözüm 03...25 Deneme 04...29 Çözüm 04...34 Deneme 05...37 Çözüm 05...43 Deneme 06...45 Çözüm 06...50 Deneme 07...53 Çözüm 07...59 Deneme 08...63 Çözüm 08...68 Deneme 09...71 Çözüm 09...78 Deneme 10...83 Çözüm 10...88 Deneme 11...91 Çözüm 11...97 Deneme 12...101 Çözüm 12...107 Deneme 13...111 Çözüm 13...116 Deneme 14...119 Çözüm 14...125 Deneme 15...127 Çözüm 15...133 v
Deneme 16...135 Çözüm 16...142 Deneme 17...145 Çözüm 17...152 Deneme 18...157 Çözüm 18...163 Deneme 19...165 Çözüm 19...172 Deneme 20...175 Çözüm 20...181 Cevap Anahtarı...185 vi
Deneme - 01 1. Akşam saat on sularında sinemadan çıkıp evine giderken yolu bir gaspçı tarafından kesilen ve bıçakla tehdit edildiği için telefonunu ve cüzdanını çaldıran Ayşe canını zor kurtarmıştır. Akşamları dışarı çıkmaktan çok hoşlanan Ayşe bu olaydan sonra akşamları dışarı çıkmaktan korkmaya başlamıştır. Aradan bir süre geçtikten sonra arkadaşlarının ısrarıyla ara sıra da olsa dışarı çıkmaya başlayan Ayşe nin bu korkusu giderek azalmış ve sonuçta ortadan kalkmıştır. Ayşe nin gasp edildiği esnada yaşadığı korku, daha sonra akşamları dışarı çıkmaktan korkması ve bu korkunun giderek ortadan kalkmasını açıklayan tepkisel koşullama kavramları aşağıdakilerden hangisinde doğru sırada verilmiştir? A) Koşulsuz tepki, koşullu tepki, gölgeleme B) Koşulsuz uyarıcı, koşullu tepki, sönme C) Koşulsuz tepki, koşullu tepki, kendiliğinden geri gelme D) Koşullu tepki, koşulsuz tepki, sönme E) Koşulsuz tepki, koşullu tepki, sönme 2. Bir önceki yıl müdür yardımcısı Ali Bey tarafından dayakla cezalandırılmış olduğu için Ali Bey den hoşlanmayan Bülent, bu dönem almaya başladığı tarih dersine Ali Bey girdiği için bu derse karşı da olumsuz bir tutum geliştirmiştir. Bülent in tarih dersine karşı da olumsuz bir tutum geliştirmesi aşağıdakilerden hangisinin sonucudur? A) İkinci dereceden koşullanma B) Duyusal ön koşullanma C) Genelleme D) Birleşik koşullanma E) Garcia etkisi 3. Normal olarak pek sık ağlamayan bir anaokulu öğrencisi, istediği bir oyuncağı elde edemediğinde ağlamış ve öğretmeni de onu susturabilmek için istediği oyuncağı ona vermiştir. Bu olaydan sonra öğrenci gerek okulda gerekse evde istediği bir şeyi yaptırmak için sık sık ağlamaya başlamıştır. Çocuğun ağlama davranışında görülen değişme aşağıdaki öğrenme türlerinden hangisiyle açıklanabilir? 1 A) Kavrama yoluyla öğrenme B) Sınama-yanılma yoluyla öğrenme C) Tepkisel koşullama D) Edimsel koşullama E) Dolaylı öğrenme
4. Engin, televizyonda yayımlanan bazı reklamları çok beğenmekte ve bu reklamları tekrar tekrar izlemekten zevk almaktadır. Ancak, sevdiği reklamların ne zaman yayımlanacağı belli olmadığından, Engin, izlemekten zevk aldığı çok az sayıda reklam olduğu halde izlemeyi hiç istemediği birçok reklamı da sevdiği reklamları kaçırmamak için izlemektedir. Engin in izlemeyi istemediği hâlde birçok reklamı izleme davranışının sürmesiyle ilgili olarak aşağıdaki yorumlardan hangisi yapılabilir? A) İzlemeyi istediği reklamı kaçırma olasılığını ortadan kaldırmak için bu davranışı bir kaçma stratejisi olarak kullanması B) İzlemekten hoşlanmadığı reklamların bitmesiyle hoşlanmadığı bir uyarıcıdan kurtulduğu için bu davranışının olumsuz pekişmesi C) Sürekli reklam izlediği için bu davranışın otomatikleşmesi ve alışkanlık hâline gelmesi D) İzlemekten hoşlandığı reklamların ne zaman yayınlanacağı belli olmadığı için tüm reklamları izleme davranışının değişken aralıklı olarak pekiştirilmesi E) İzlemek istemediği reklamları ister istemez çok izlediği için bu reklamlara karşı duyarsızlaşmış olması 5. Derste söz alarak yaptığı katkılar nedeniyle öğretmeninden övgüler aldığı için derse sürekli olarak hazırlıklı gelen bir öğrencinin öğretmeninin üst üste birkaç kez yaptığı katkıların ardından herhangi bir tepki vermemesi üzerine derse hazırlıklı gelmekten ve derste söz almaktan vazgeçmesi aşağıdakilerden hangisiyle açıklanabilir? A) Kaçma B) Kaçınma C) Olumsuz pekiştirme D) Sönme E) Ketlenme 6. Aşağıdaki durumlardan hangisinde bireyin sınama-yanılma yoluyla öğrenme stratejisini benimsemesi en uygun olacaktır? A) Çekmecesinde bulunan tükenmez kalemlerden hangilerinin bitmiş hangilerinin dolu olduğunu belirlemek isteyen bir birey B) Denizden korkan çocuğunun bu korkusunu yenmesine nasıl yardımcı olabileceğine karar veremeyen bir anne C) Çözdüğü testteki matematik sorusunda yer alan x+5=17 ise x=? sorusunun yanıtını bulmaya çalışan bir öğrenci D) Yeni aldığı elektrikli testereyi tehlike oluşturmadan nasıl kullanması gerektiğini öğrenmek isteyen bir birey E) Öğrencilerine derste konuşmak istediklerinde parmak kaldırıp söz hakkı alma alışkanlığı kazandırmak için nasıl bir yol izlemesi gerektiğini düşünen bir öğretmen 2
7. Ahmet Bey, tekstil atölyesinde çalışan işçilerine diktikleri her 100 gömlek için belirli bir ücret ödemektedir. Aynı sektörde faaliyet gösteren bir başka firmanın sahibi Özlem Hanım ise çalışanlarına aylık olarak belirli bir ücret ödemeyi tercih etmektedir. Her ikisi de bir endüstri psikoloğundan çalışanlarının daha verimli olmaları için nasıl bir ücretlendirme şeklini tercih etmelerinin uygun olacağı konusunda bilgi almak istemiş, psikolog da onlara çalışanlarının ücret alabilmek için belli sayıda parça üretmelerini bu şekilde belirli bir kotayı doldurmalarını ve bunun karşılığında onlara ödenecek ücretlerin de ancak bir ay dolduğunda ödenmesini önermiştir. 8. Su kayağı yapmayı öğrenmek için kurs almaya başlayan Yasemin e kurstaki öğretmeni daha önce kar kayağı yapıp yapmadığını sormuştur. Yasemin bunun neden önemli olduğunu sorduğunda ise Eğer daha önce kar kayağı yaptıysanız su kayağında denge sağlamayı öğrenmeniz biraz zor olabilir. yanıtını almıştır. Bu örnekte su kayağı öğretmeninin dile getirdiği durum aşağıdaki kavramlardan hangisine örnek olabilir? A) Davranışın topografyası B) Öğrenmenin aktarılması C) Geriye ket vurma D) Tepki genellemesi E) Davranışta kontrast Bu örnekte Ahmet Bey in, Özlem Hanım ın uyguladığı ve endüstri psikoloğunun önerdiği ödeme sistemleri sırasıyla aşağıdaki pekiştirme tarifelerinden hangilerini çağrıştırmaktadır? A) Sabit Oranlı-Sabit Aralıklı-Birleşik B) Sabit Aralıklı-Sabit Oranlı-Birleşik C) Sabit Aralıklı-Sabit Oranlı-Artan Oranlı D) Sabit Oranlı-Sabit Aralıklı-Artan Oranlı E) Sabit Oranlı-Sabit Aralıklı-Artan Aralıklı 9. Aşağıdakilerden hangisi öğrenilmiş bir davranış değildir? A) İlknur Hanım ın tartıya çıktığında kilo aldığını gördüğü için üzülmesi B) İlhan ın sabah yedide kalkması gerektiği için çalar saatini sabah saat yedide çalacak şekilde kurması C) Bedir in lunaparkta bindiği sürat treninin ani ve hızlı hareket etmesi nedeniyle midesinin bulanması D) Aslı Hanım ın yürüyüşe çıkardığı köpeğinin parkta bir çocuğu ısırması nedeniyle suçluluk duyması E) Deren in yeşil ışıkta karşıya geçerken bir otomobilin üstüne doğru geldiğini görünce öfkelenmesi 3
10. Dört yaşındaki Sinem, oyun odasında arkadaşlarından birinin elinde gördüğü oyuncağı almak istemiş, arkadaşı oyuncağı vermediğinde ise ağlamaya başlamıştır. Öğretmeni, Sinem i ikna etmeye çalışmış ancak Sinem in ağlamasını bir türlü durduramamıştır. Bu duruma çözüm getiremeyen öğretmen, arkadaşının elindeki oyuncağı alarak Sinem e vermiş, Sinem de ağlamaktan vazgeçmiştir. Bu olaydan sonra Sinem, arkadaşlarının oynadığı oyuncakları istemeyi, arkadaşları oyuncağı kendisine vermezse ısrarla ağlamayı alışkanlık hâline getirir. Öğretmeni ise onun ağlamasını durdurmak için her seferinde istediği oyuncağı arkadaşlarının elinden alarak Sinem e verir. Sinem in arkadaşlarının oynadığı oyuncakları istemeye, öğretmenin de buna izin vermeye devam etmesinin nedenleri aşağıdakilerin hangisinde doğru sırayla verilmiştir? A) Olumsuz pekiştirme Kaçınma B) Olumsuz pekiştirme Olumlu pekiştirme C) Olumlu pekiştirme Olumsuz pekiştirme D) Olumsuz pekiştirme Psikolojik Tepkisellik E) Psikolojik tepkisellik Olumlu Pekiştirme 11. Lise 1. sınıfta okuyan Ali matematik dersi sınavından yüksek bir puan almayı beklerken 30 puan almış ve Doğruyu yaptığımdan çok emindim. diyerek üzülmüştür. Matematik öğretmeni ise Ali ye sınav sorularını yanıtlanırken nerelerde hata yaptığını kendisi ile birlikte gözden geçirerek yardımcı olmaya çalışmıştır. Öğretmen bu uygulamasıyla öğrenmeyi kolaylaştıran aşağıdaki süreçlerden hangisinden yararlanmayı amaçlamaktadır? A) Pekiştirme B) Sonuçlar hakkında bilgi edinme C) Olumlu aktarma D) Aralıklı öğrenme E) Parçalara bölerek öğrenme 12. Psikoloji Öğretmeni Mahmut Bey öğrencilerine Freud un tedavi yöntemi olan psikanalizi anlatırken; psike sözcüğünün ruhsal yapı anlamına, analiz sözcüğünün de çözümleme anlamına geldiğini belirterek psikanalizin ruh çözümlemesi olarak da adlandırıldığını ifade etmiştir. Mahmut Bey in dersinde öğrencilerine psikanaliz yöntemini anlatırken sözel bir malzemenin öğrenilmesini kolaylaştıran aşağıdaki özelliklerin hangisinden yararlanmaya çalıştığı söylenebilir? A) Kavramsal gruplandırma B) Çağrışımsal basamaklar dizisi C) Kavramsal benzerlik D) Örgütleme E) Anlamsal çağrışım 4
13. Üç yıldır üniversiteye devam eden Seçil, hem ikinci öğretim öğrencisi olması nedeniyle hem de üniversitede derslerin, kulüp faaliyetlerinin ya da kendi kişisel ve sosyal faaliyetlerinin yoğunluğundan dolayı pek fazla televizyon izleyememektedir. Bu nedenle Seçil in en son izlemiş olduğu dizi de üç yıl önce yayımlanmış olan Yarın isimli bir dizi filmdir. Seçil in sınıf arkadaşı olan Zehra ise derste olduğu için kaçırdığı dizilerin tekrar bölümlerini okulda olmadığı gündüz vakitlerinde televizyondan ya da internetten takip etmektedir. Zehra geçen üç yıl boyunca toplam 9 diziyi düzenli olarak takip etmiş ve bu dizilerin bir bölümünü bile kaçırmamıştır. Seçil ve Zehra bir sohbet sırasında Yarın isimli diziden konuşmaya başladıklarında Seçil in bu dizide rol alan oyuncuları, dizideki karakterleri ya da gerçekleşen olayları çok net bir şekilde hatırladığı ancak Zehra nın bunları hatırlamakta güçlük çektiği gözlenmiştir. 14. Öğretmen olarak çalışmaya başladığı Eskişehir de üç yıldır yaşayan Özgür Bey, hamama gitme alışkanlığı olmadığı için bu kentte bulunan hamamlara hiçbir zaman gitmemiştir. Eskişehir e onu ziyarete gelen arkadaşı Nihat ise bu kentin hamamlarının ününü duymuş ve bu hamamları merak ettiği için gidip görmek istemektedir. Arkadaşı Nihat, kendisine bu hamamlara nasıl gidebileceğini sorduğunda Özgür Bey, kendisi daha önce hiç gitmemiş olduğu hâlde, kentteki tüm hamamların isimlerini ve yerlerini bildiğini fark etmiştir. Özgür Bey in daha önce hiç gitmemiş olduğu hâlde Eskişehir deki hamamların isimlerini ve yerlerini tam olarak bilmesi aşağıdakilerden hangisi ile açıklanabilir? A) İçgörüsel öğrenme B) Bilişsel öğrenme C) İşaret öğrenme D) Sosyal öğrenme E) Örtük (gizil) öğrenme Zehra nın Yarın isimli diziyle ilgili ayrıntıları hatırlamakta güçlük çekmesi aşağıdakilerden hangisiyle en iyi açıklanabilir? A) Geriye ket vurma B) İleriye ket vurma C) Güdüsel unutma D) Olumsuz aktarma E) Öncelik etkisi 5
15. Aşağıdakilerden hangisi Bandura nın sosyal öğrenme kuramına uygun bir öğrenmedir? A) Sınava çalışmadığı hâlde derste öğretmeni dinleyen bir öğrencinin girdiği sınavda sınava çalışan öğrenciler kadar başarılı olması B) Bir öğrencinin okul basketbol takımında ilk beşe girmek için takım arkadaşları ile rekabete girmesi C) Bir gencin arkadaşları arasında kabul görmek için onlarla birlikte içki içmeyi kabul etmesi D) Bu yıl anasınıfına başlayan ve aynı sınıfta yer alan 20 öğrencinin hepsinin öğretmenlerini çok sevdikleri için okulu da çok sevmesi E) Bir öğrencinin, aykırı davranışları nedeniyle öğretmenleri tarafından cezalandırılan arkadaşlarını görerek öğretmenlerinin beklentileri yönünde davranmayı öğrenmesi 16. Ağzı dar olduğu için elini içine rahatlıkla sokup yıkayamadığı bir kavanozun içindeki kirleri çıkartmakta çaresiz kalan bir ev hanımı bir süre düşündükten sonra kavanozun içine bir miktar deterjanlı sıcak su doldurup suyun içine de bulaşık süngerini koyup, kavanozun ağzını sıkıca kapatarak sallarsa bu kirleri çıkarabileceğini akıl etmiştir. Örnekte anlatılan ev hanımının kavanozun içindeki kirleri bu şekilde çıkarabileceğini anlaması aşağıdakilerden hangisine örnek olabilir? A) Özümleme B) Uyum sağlama C) Örtük (gizil) öğrenme D) Kavrama yoluyla öğrenme E) Deneme-yanılma yoluyla öğrenme 6