MESLEK SEÇİMİNDE KRİTİK NOKTALAR Selim UZUNOĞLU (Doç. Dr.)
YAŞAM NEDİR? Belirli bir uzay-zaman koordinatlarında Yapılan yolculuk ve etkileşimdir. İnsanın aidiyet hissi geliştirdiği veya Zorunlu olarak bağlantılı olduğu alt Sistemlerle hem özne hem de nesne olarak Etkileşimini gerçekleştirdiği uzay-zaman yolculuğudur.
Kendini Tanı! Tanımlamak & Tanımak Kendinizi ne kadar tanıyorsunuz? İş arkadaşlarınızı ne kadar tanıyorsunuz? Eşinizi ne kadar tanıyorsunuz? Çocuğunuzu Ne kadar tanıyorsunuz? GELİN TANIŞ OLALIM İŞİ KOLAY KILALIM SEVELİM SEVİLELİM.» YUNUS EMRE.
İnsanlar kendini tanıma ve bilme yolcuğuna çıkmadıkça, diğerlerini anlayamaz ve diyalog, sevgi ve barış oluşturamazlar. SELİM UZUNOĞLU
Bu yolculuğu bilinçli şekilde ve farkında olarak yapabilmesi için iki şey hakkında temel bilgi ve bilgeliğe sahip olması gerekmektedir. Birincisi, kendisini keşfetmesi, tanıması ve bilmesi gerekmektedir. İkincisi ise, bir araya gelerek ve etkileşerek oluşturduğu kurumsal yapıların ve birlikteliklerin işleyişi hakkında anlamlı ve doyurucu bilgi ve bilgeliklere ihtiyacı vardır.
Sevdiğiniz işi yaparsanız hayatınız boyunca bir gün bile çalışmamış olursunuz. Konfüçyüs
PROGRAM İÇERİĞİ 1. Mesleki Yönlendirme ve Önemi 2. Mesleğimizi Nasıl Seçiyoruz? 3. Mesleki Yönlendirmede Yapılan Hatalar 4. Meslek Seçimini Etkileyen Faktörler 5. Alan Seçimi 6. Sonuç
MESLEKİ YÖNLENDİRME BÖLÜM I ve ÖNEMİ
MESLEKİ YÖNLENDİRME Yumurta kapıya dayandıktan sonra yapılacak olan bir çalışma MESLEKİ YÖNLENDİRME ve ÖNEMİ DEĞİLDİR Kişinin mizacı, zeka durumu, güçlü ve zayıf yönleri, içinde bulunduğu kültür yapısı ve ailesinin de göz önünde bulundurularak belki de beşikten hemen sonra yapılmalıdır. Kısaca Hayatı yaşama becerisi kazanmaktır.
Meslek Seçim Kademelerimiz Anne karnında İlköğretime başladığımızda Liseye geçerken Lise 1 sonunda Lise 3 sonunda Üniversite başlarken Üniversite son sınıfta Yüksek Lisansa başvururken İş Ararken Doktora vs... yaptığımızda Her iş değiştirdiğimizde İşten emekli olduğumuzda Hayattan emekli olduğumuzda
Bir Haftalık Yaşamımızın MESLEKİ YÖNLENDİRME ve ÖNEMİ Bir haftada 168 saatlik ömrümüz var 49 saat uyku 45 saat iş mesaisinde 11 saat yolda 7 saat yemekte 7 saat ibadetle 3 saat iş için hazırlanmayla 3 saat fazla mesaiyle 3 saat toplantıyla 6 saat temizlik vs... 7 saat zorunlu muhabbet 4 saat alış veriş 7 saat yorgunluk atma ile 16 saat ise başka bir iş çıkmazsa bize kalıyor
ANLAMLI BİR YAŞAM İÇİN MESLEKİ YÖNLENDİRME GEREKİR Sonuç olarak bir haftamızın 72 saati işle ilgili mesleklere 49 saati uykuda 31 saati zorunlu işlerde geçiyor Eğer kalırsa 16 saati de bize kalıyor 168 saatimizin 152 saatini 16 saati mutlu bir şekilde geçirmek için harcıyoruz. Yaptığımız işten zevk almıyor, onu anlamlı bulmuyorsak yaşamımız günde iki saati geçmiyor. 60 yıllık bir ömrün 5 yılını yaşayabiliyoruz. Tatmin eden bir işimiz var ise uykumuz da dahil bir işe yarıyor ve yaşamın her dakikasını değerlendirebiliyoruz.
Mesleki Verimlilik Mesleki Verimlilik Daha az enerji harcayarak Yorgunluk ve stres yaşamadan Hedeflere daha çabuk ve daha az hata ile ulaşmaktır. Mesleki Verimlilik için... 1. Dikkat seviyesi 2. Dikkat seviyesi 0 Dikkat seviyesi
Doğru İşe Daha Etkin Hizmet İçin ve Doğru Adam gerekir
BÖLÜM II MESLEĞİMİZİ NASIL SEÇİYORUZ?
NEDEN MESLEK SEÇERİZ? Para için İdealist duygularımız kabardığı için Çok yüksek puan aldığımız için Başka yeri kazanamadığımız için Ailemiz öyle istedi diye Rehberlerin beklentileri Yeteneği olduğu için
NEDEN MESLEK SEÇERİZ? Yeteneği olmadığı için Okumak zorunda olduğu için Arkadaşlarına hava atmak için Eş bulabilmek için Bu yaştan sonra bir baltaya sap olamayacağı için Ayıp olmasın diye...
Bunca Meslek Niye Var? İnsanların o mesleğe ihtiyacı olduğu için Kapitalist dünyanın çalışacak adama ihtiyacı olduğu için Bilim adamlarına ihtiyacımız var O alanda yetişmiş insan yok Canı sıkılanlar bir araya gelsin diye Hizmet etme gayesi olan insanlar için
Mesleki Yönlendirmede BÖLÜM III Yapılan Hatalar
Eğitmenler Olarak Kendi hoşumuza giden ya da kendi okuduğumuz mesleklerin taraftarlığı Beğenmediğimiz, kendimize yakın görmediğimiz mesleklerin antitahşidatı Vizyonumuzun sınırlılığı Kendi okuduğumuz okula yönlendirme
Eğitmenler Olarak Bireyi doğru olana yönlendirmede zorlanmamız Gündemin ihtiyaçlarını takip edemememiz Meslekler hakkında az bilgimiz olması Mesleğin ilerdeki iş ya da sosyal fayda da getireceği açılımları bilememe
Aile Olarak Oğlum baba mesleği yapacak Okuyup doktor mühendis olacak Kızım bizim gibi sürünmeyecek çok para kazanacak Daha çok çalışıp orman mühendisi olacak Yemedik yedirdik sırf iyi bir yeri kazansın diye...
BÖLÜM IV Meslek Seçimini Etkileyen Faktörler
Dış Faktörler Aile Rehberler Popülarite Başarılı İnsanlar Seçilecek Üniversite Çalışma Ortamları Kariyer Fırsatları Rutinlik
İç Faktörler Kişilik Yapısı Mizaç Kişilik İç İstekler Bireyin Algı Yapısı Zeka Biyolojik Özellikler Beceriler - İstidatlar
Kişilik Yapısı Meslek Seçiminde dikkate alınması gereken özelliklerden biridir Bir mesleğe ilgi duyuyor olmak başarı için yeterli değildir Zeka mutluluk getirmez Tercihler kişi kendisini tam tanımadan yapılıyor kişilik oturduktan sonra iş işten geçmiş olabilyor
MİZAÇ Kişilik Yapısı Yaratılıştan gelen Meyiller Yatkınlıklar Programlar
Kişilik Yapısı İÇ İSTEKLER Güç Yardım etme Duygusal İstikrar Güven Hayal Gücü Kendini Gizleme Karmaşıklık - Soyut Problemlere Açıklık Bağımsızlık Merak Kabul görme isteği Düzen
Kişilik Yapısı Biriktirme Gurur İdealizm Sosyal Temas Aile Statü Rekabet Romantizm Yeme Fiziksel Aktiviteler Huzur İÇ İSTEKLER
MİZAÇ FARKLILIKLARI Kişilik Yapısı Hareketlilik (Hareketli Sakin) Adaptasyon (Hızlı Yavaş) Ruh Hali (Pozitif Negatif) İlgi Yoğunluğu (Yüksek Düşük) Israr (Yüksek Düşük) Düzenlilik (Yüksek Düşük) Tepkinin Yoğunluğu (Güçlü Zayıf) İlk Tepki (Yaklaşma Kaçınma) Etkilenme Eşiği (Düşük Yüksek)
Algı Yapısı Enerjisini Nerden Aldığına Göre İçedönük Dışadönük Bilgiyi Nasıl Elde Ettiğine Göre Sezgisel Beş Duyusal Bilgiyi Nasıl İşlediğine Göre Duygu Mantık Yaşamdaki Tutumuna Göre Algılayıcı Yargılayıcı
Algı Yapısı İçedönük Yalnız başlarına vakit geçirmekten hoşlanırlar. İlginin merkezi olmak hoşlarına gitmez Önce düşünür, sonra harekete geçer. Sessiz düşünürler İç dünyalarını çok az kişiye açarlar. Konuşmaktan ziyade dinlemeyi tercih ederler. Heyecanlarını içlerine saklarlar. Tepkilerini geciktirirler. Temkinlidirler. Genişlikten ziyade derinliğe önem verirler. Dışadönük İnsanlarla bir arada olmaktan hoşlanırlar İlginin odağı olmak hoşlarına gider Önce harekete geçer, sonra düşünürler Sesli düşünürler Kendilerini açarlar, insanlarla kendi dünyalarını paylaşma konusunda rahattırlar. Dinlemekten ziyade konuşmayı severler Coşkulu bir iletişim tarzları vardır. Hemen tepki verirler. Derinlikten ziyade genişliğe önem verirler.
Algı Yapısı Sezgi İlham ve sezgilerine güvenirler. Yeni fikirleri ve yenilikleri, yeni ve farklı olduğu için severler. Hayal gücüne ve keşfe önem verirler. Yeni yollar denemeyi severler, bir şeyi öğrendikten sonra sıkılırlar.. Genel resme önem verirler, anlatımlarında hikayeler kullanmayı severler. Bilgiyi dağınık işlerler, aralarında ilgi kurarak ve atlayarak öğrenirler. Gelecek odaklıdırlar. Beş Duyu Somut ve net şeylere güvenirler. Yeni fikirleri eğer pratik uygulamaları varsa severler Sağduyuya önem verir ve gerçekçidirler. Bilinen yollara daha çok güvenirler, tecrübeye önem verirler. Detaylı tanımlamalarda bulunurlar.nokta vuruşu yaparlar. Bilgiyi tane tane anlatırlar, adım adım öğrenirler. Şimdiki zamanda yaşarlar.
Algı Yapısı Duygu Yaptıklarının diğer insanlar üzerindeki etkilerini dikkate alırlar. Empatiye ve uyuma önem verirler. Kuralların istisnası olabilir derler. Doğal olarak insanlarla iyi ilişkiler kurmaya ve onları hoşnut etmeye meyillidirler. Beğenilerini çabuk ortaya koyarlar. Aşırı duygusal ve mantıksız birisiymiş olarak görülebilirler. Mantıki olsun ya da olmasın duygulara değer verirler. Takdir edilmeye ve ilgi görmeye önem verirler. Mantık Problemleri kişisel olmayan bir bakış acısı ile analiz ederler. Mantığa, adalete, eşitliğe, standartlara önem verirler. Hataları kolaylıkla farkeder ve eleştirirler. Kalpsiz, ruhsuz, soğuk birisi olarak görülebilirler Nezaketten ziyade dürüstlüğe önem verirler. Duygulara ancak duyguları mantıki ise değer verirler. Başarıya ve bir şeyler elde etmeye önem verirler.
Algı Yapısı Algılayıcı Seçeneklere sahip olmak isterler, kararlarında açık bir kapı bırakırlar. Yeni bilgiler elde ettiklerinde, zaman içerisinde hedef değiştirebilirler. Yeni durumlara, olaylara kolay adapte olurlar. Süreç odaklıdırlar, işin nasıl tamamlanacağı üzerinde dururlar. Projeleri başlatmaktan haz alırlar. Zamanı bitmeyen bir kaynak olarak algılarlar, zaman konusunda esnektirler. Yargılayıcı Karar verdikten sonra kendilerini rahat hissederler. Bir iş etiğine sahiptirler, önce iş gelir derler. Vakit kalırsa eğleniriz diye düşünürler. Hedefleri ortaya koyarlar ve onlara ulaşmaya çalışırlar. Bilinmedik işlere girmeyi sevmezler, bir meseleye başlamadan önce bilgi sahibi olmak isterler. Sonuç odaklı düşünürlar, sonuca bakarlar. Başladığı işi muhakkak bitirirler. Zaman konusunda hassastırlar, geç kalmamaya dikkat ederler.
Algı Yapısı Fonksiyonlar İçedönük Duygu İçedönük Sezgi İçedönük Mantık İçedönük Beş Duyu Dışadönük Duygu Dışadönük Sezgi Dışadönük Mantık Dışadönük Beş Duyu
Dışadönük 5 Duyu Algı Yapısı Nesnel gerçekle ve neslerin nasıl oldukları ile ilgilidirler Nesnel etkilerin kuvveti ile idare edilir. Detaylardan hoşlanırlar Soyut şeylerden pek hazzetmezler, eller tutulur şeyler isterler Değerler ve anlam önemli değildir. Önemli olan şey dünyayı duyumsamak ve bundan zevk almak. Geleceği düşünmektense anı yaşamayı tercih ederler Hayatta parolaları ye, iç, neşelen, çünkü yarın öleceğiz Dışarıdan yapay ve ruhsuz görülürler. GÖLGE: İÇEDÖNÜK SEZGİ
İçedönük BeşDuyu Algı Yapısı Nesnel uyarıcının harekete geçirdiği öznel bir duyum tarafından yönlendirilir. Böyle birisi (Emma Jung) kendisini yüksek hassasiyete sahip bir fotoğraf camı olarak tanımlamıştır. Kişi bir duruma yönelik bütün detaylara dikkat eder ve istenildiği takdirde hatırlayabilir. Manzaraları, renkleri, kitap metinlerini ve benzeri şeyleri canlı bi şekilde hafızalarında tutabilirler.
Dışadönük Düşünce Algı Yapısı Etkinlikleri bir dış kriter tarafından yönlendirilen zihni mülahazalara dayanır. Problem çözmede, iş organizasyonlarında, meseleleri izah etmede ve çöple samanı ayırmada çok mahirdirler. Neredeyse değilmez biçimde teori ve fikirlerle değil, dış koşullarla ilgilenirler. Kendilerinin de dahil oldukları her koşula uydurmaya çalıştıkları pratik parmak hesaplarını severler. Düşünmeye hissetmekten daha önem atfettiklerinden soğuk ve uzak olarak görünebilirler.
İçedönük Düşünce Algı Yapısı Etkinlikleri zihni mülahazalara dayalıdır fakat iç kriterler tarafından yönlendirilirler. Dış dünyada yer alan olaylara fazla ilgi göstermezler, esas itibari ile teori ve fikirlerle ilgilenirler. Kendi düşünceleri ile başbaşa kalmayı yeğlerler. Yalnız kalmayı başkaları ile olmaya tercih ederler. Entellektüel anlamda kendilerini beğendiklerinden, fikirlerinin halk nazarında kabul görüp görmemesi onları çok ilgilendirmez.
Dışadönük Duygu Algı Yapısı Değer ve yargıları basmakalıp olma eğilimindedir. Sıkça görüştüğü kişilerle uyum halindedir. Nazik ve geçimlidirler. Kendi başlarına kalmaktan hoşlanmazlar ve içgözlemi marazi ve depresif olarak nitelerler. İş arkadaşları ve dostları arasında popülaritesi vardır. Hasta olunca elinde çicek gelen, çorbayı kaynatan kişidir.
İçedönük Duygu Algı Yapısı Kendilerini saklama eğilimindedirler. O yüzden farklılaşmış değerler bütününe sahip olabilirler. Öte yandan sahip oldukları standartlardan dolayı, çevrelerindeki insanlar üzerinde gizli bir nufüza sahip olabilirler. Vaaz veya nasihat etmeden, salt orada bulunarak bir grubun ahlaki omurgasını tesis edebilirler. Sessiz, geçit vermeyen, zor anlaşılır tipler. Uyumlu, çarpıcı etrafa hoş sukunetli bir izlenim verirler.. İnsanları etkileme ve onları değiştirme amacı gütmezler Başkasının gerçek duygularına tepki göstermek için fazla çaba harcamazlar. Belirsiz bir üstünlük hissiyle beraber, eleştirel yansızlık taşıyan bir nezakete sahiptir. Sular hala derinden akar..
Dışadönük Sezgi Algı Yapısı Nesnel gerçekle başaçıkmak için sezgilerini kullanırlar. Nesnelerin nasıl oldukları ile değil, fakat onların ne işe yaradıkları ile ilgilenirler. Sezgi salt bir algı değil, fakat nesneden aldığı ölçüde ona bir şeyler katan kreatif bir süreçtir. Belli bir duruma ilişkin gizli olasılıkları farketmede gecikmezler, ileride meydana gelecek değişimleri tahmin etmede başarılıdırlar Fakat düşünmeyi yardımcı fonksiyon olarak kullanmadıkları sürece, başladıkları işler yarım kalır, doyurucu neticeler elde edemezler. Yenilik onlar için ödüllendiricidir. Rutin şeylerden sıkılırlar. Sunacağı cazip olasılıklardan ötürü, yeni arkadaşlıklar, hobiler, fikirler edinirler ve farklı ihtimaller gündeme geldiğinde eskiye ait şeyleri bir anda bırakıverirler.
İçedönük Sezgi Algı Yapısı Dış ihtimallerle uğraşmaz, fakat nesnel bir objenin açığa çıkardığı şeyle ilgilenir. Bu tip insanlar somutlaştırma eğilimindedir. (fikirleri, imgeleri, gerçek nesneler olarak ele alırlar) Bilinçdışı imgeler, nesne derecesinde kabul görür. Fikirlerini basit ve düzenli şekilde iletme güçlüğü yaşarlar, imgelerin ve fikirlerin peşine düşerler. Bu tipler olmasa israilde peygamber olmazdı der jung
Bir İnsanda Algı Yapısı -Örnek- Baskın ve Yardımcı Fonksiyonlar Dışadönük Duygu (Baskın) İçedönük Sezgi (Yardımcı) Gölge Fonksiyonlar Dışadönük Beş Duyu İçedönük Mantık
ZEKA Zeka Nedir? Çoklu Zeka Nedir? Zeka meslek seçimini nasıl etkiler?
BİYOLOJİK ÖZELLİKLER Dayanıklılık Hastalık Geçirmemiş Olmak Dış Görünüş
BÖLÜM V ALAN SEÇİMİ
Türkiye de alan seçimi neye göre yapılmaktadır??? ALAN SEÇİMİ Sayısal Sözel Eşit Ağırlık Dil
Sonuç Olarak Meslek seçimi hayati bir seçimdir Yanlış meslek seçmekten sakınmak gerekir Herkesin Üniversite okuması farz değildir Türkiye de rehberlik hizmetleri eksik ya da yanlış olarak yapılmaktadır Türkiye nin eğitimdeki rehberlik alt yapısı yeniden düzenlenmelidir.
FAYDALI BAĞLANTILAR http://mbs.meb.gov.tr http://www.yetgem.com/ http://www.yetkinlikgelisimenstitusu.com/page Giris.aspx/