AVRUPA ÇORAP PAZARINDA FİYATLAR DÜŞÜYOR Mithat Aracı, Da Kong Türkiye Temsilciliği ÇORAPLAND Kasım-Aralık 2014 Son zamanlarda kime işler nasıl gidiyor diye sorsam, işler iyi ancak para kazanamıyoruz cevabımı alıyorum. Bu nedenle, dergimizin bu sayısında Avrupa çorap ithalat pazarının tüm çorap kategorilerini bir araya getirdiğim EUROSTAT rakamları ışığında, Avrupa çorap fiyat trendlerinin nasıl geliştiğini analiz etmeye çalışacağım. Ancak öncelikle Avrupa çorap ithalat pazarındaki ihracatçı ülke pazar paylarına bir göz atalım. Çin Pazar Payı Kazanmaya Başladı Sizlere geçen sayıda yazdığım, özellikle düşen pamuk fiyatlarıyla bağlantılı olduğunu tahmin ettiğim, Çin in Avrupa çorap pazarında 2010 yılında başlayan düşüşünü yavaş da olsa geri çevirmeye başlaması gerçeği beni şaşırtmadı desem yalan olur. Grafik 1 de göreceğiniz Çin in 2010 yılıyla başlayan pazar payı kaybı, biraz Türkiye, birazda Endonezya, Pakistan gibi, diğer ülkeler tarafından kazanılmıştı. 2013 yılıyla başlayan son iki yıllık rakamlar, Çin in kazandığı pazarın neredeyse tümünün diğer ülkeler tarafından kaybedildiğini, Türkiye nin kaybının neredeyse olmadığını göstermektedir. Çin in pazar kazanım trendinin kalıcı olup olmayacağını önümüzdeki günlerde yeni rakamlarla daha iyi analiz edebileceğim. Satış Cirosu Olarak Çin ile Benzer Seviyelerdeyiz
Çin, Avrupa çorap pazarına Türkiye nin neredeyse çift bazında iki katı çorap satarken, GRAFİK 2 de göreceğiniz gibi neredeyse Türkiye nin Avrupa çorap pazarında yaptığı ihracat ciro rakamına benzer rakamlar yapmaktadır. Yani Türkiye Çin e göre ortalama iki katı fiyatı olan çoraplarıyla benzer avro miktarında satış yapmaktadır. GRAFİK 2 bize ayrıca, Türkiye nin 2008 yılı sonrasında miktar bazında pazar kayıplarının durduğunu, 2013-2014 döneminde ise, az da olsa pazar kazancı sağlamaya başladığını göstermektedir. Diğer ülkelerin kayıpları ise trend olarak az da olsa devam etmektedir. Avrupa Çorap İthalat Fiyatları Düşüş Trendinde GRAFIK 3 de görüleceği gibi, 2005 yılnda 0.48 avro ile başlayan, Türkiye nin EU28 ülkelerine yapmış olduğu çorapların ortalama fiyatı 2011 yılına kadar hızla artmaktadır. Özellikle 2008 yılı sonrası Amerikan merkez bankasının yaptığı parasal genişlemelerin yarattığı spekülatif talep sonucu hızla artan pamuk fiyatları paralelinde meydana gelen fiyat artışları, artan maliyetlere rağmen, 2011 yılından sonra yerini hızlı bir düşüşe bırakmıştır. Türkiye nin 2011 yılında yaptığı 0.7 avroluk ortalama EU28 çorap ihracat fiyatı, 2014 yılının ilk 8 ayı ortalamalarına göre 0.61 avroya, %13 düşmüştür. Çin de de görülen ortalama fiyat düşüşü, Türkiye paralelinde %13.9 seviyesindedir. Diğer ülkelerdeki düşüş ise yalnızca %11.6 seviyesinde kalmıştır. Diğer ülkelerin fiyatlarında görülen düşüşün azlığının nedeni, onların 2005-2011 döneminde Çin ve Türkiye gibi yüksek fiyat artışları yapamamalarıdır.
2005-2011 döneminde Türkiye 0.48 den 0.70 avroya %45.8 fiyat arttırabilirken, Çin de bu artış 0.25 den 0.36 avroya % 44 gibi benzer seviyede seyiyede fiyat arttırmıştır. Diğer ülkelerde ise bu artış, aynı dönemde, hem Türkiye ye hemde Çin e göre oldukça düşük olan % 11 seviyesinde kalmıştır. 2005-2014 dönemine baktığımızda ise Türkiye nin 0.48 den 0.61 avroya % 27 fiyat arttırabildiğini, Çin in fiyat artışınında %24 ile Türkiye paralelinde olduğunu, diğer ülkelerin ise %1.8 fiyat kırdığını görmekteyiz. Ayrıca GRAFIK 3 de dikkatimi çeken diğer bir nokta, Türkiye nin maksimum fiyata ulaştığı dönem 2011 yılıyken, Çin ve diğer ülkeler için maksimum ortalama fiyata 2012 yılında ulaşılmış. Sanırım bizim pazara yakınlığımız ve kısa termin imkanlarımız ve de daha kısa vadeli anlaşmalar yapabiliyor olmamız, 2011 yılı Nisan ayında başlayan 2.2 den 1 dolar/pound (0.453 gram) a inen ani pamuk fiyatı düşüşünü Türkiye nin fiyatlarına Çin ve diğer ülkelere göre o dönemde daha hızlı yansıtabildiğini göstermektedir. Bu yılın Mayıs ayından beri 0.85 den Kasım ayında 0.59 dolar/paund a hızla azalan pamuk fiyatlarındaki düşüşü de aynı hızda yansıtıp yansıtamayacağımızı da zaman gösterecek bize... Çin Fiyat Arttırdığı İçin Fiyat Arttırabiliyoruz GRAFİK 4 bize, Türkiye nin 2005 yılında %47-48 lerde olan Çin ile fiyat makası, 2010-2011 dönemine doğru, Türkiye nin Çin e göre daha hızlı fiyat arttırabilmiş olması nedeniyle %54
oranına açılmışken, bugünlerde yeniden benzer rakamlara geldiğini göstermektedir. Burada gösterme imkanı bulamadığım birçok diğer rakam bana, Türkiye nin fiyatını arttrırabilmesinin en büyük nedeninin, Çin in fiyat artışı yapıyor olmasıdır diyor. Diğer Ülkeler Türkiye Fiyat Makası Açılıyor Grafik 5 de ise Türkiye ile diğer ülkeler arasındaki makasın, Çin ile olanın aksine, 2005 yılından sonra Türkiye alehine açıldığını göstermektedir. 2005 yılında %12 daha pahalı olan diğer ülkelerin ortalama çorap fiyatları, 2014 yılı Ocak Ağustos ortalamalarına göre Türkiye nin %12.4 altındadır. Tani 2005-2014 döneminde Türkiye göreceli fiyatları diğer ülkelere göre % 24.4 daha pahalı olmuştur.
Çin Diğer Ülkeler e Göre Pahalı Kaçmaya Başladı Diğer Ülkeler Türkiye ye göre ucuzlarken aynı zamanda Çin e göre de ucuzlamaktalar. Ancak beni şaşırtan, son zamanlarda bu ülkeler Çin ve Türkiye ye göre daha fazla fiyat kırmalarına rağmen hem çift hemde miktar bazında Çin ve Türkiye den pazar payı kazanamıyor olmaları. Tabiki Avrupa lı alıcıları Çin ve Türkiye ye çeken fiyat dışı bir çok etken var.. Gördüğüm kadarıyla diğer ülkeleri rekabetçi yapan en önemli etken fiyatlarıyken ve düşen fiyatlarıyla rekabetçi kalmaya çalışırken, fiyat dışında birçok etkenle rekabet içinde olan Çin ve Türkiye, aynı zamanda birbirlerinin fiyat hareketlerini de kollayarak pazar paylarını dengede tutmaktalar. Ancak son günlerde, Çin in, düşen pamuk fiyatları sayesinde kırmaya başladığı fiyatlarının onlara kazandırmaya başladığı özellikle ucuz mal alan Hollanda, Almanya gibi ülkelerdeki pazar payı artışına karşı, Endonezya ve özellikle Pakistan ın pazar payı kayıpları, son rakamlarda görünür olmaya başladı. Çin Türkiye ye zorlamaya başlar mı? Sanmıyorum..Ancak iplik fiyatlarını ve diğer maliyet etkenlerini mercek altına almakta yarar var..