SOÐUTMA TESÝSÝNÝN BÜYÜKLÜÐÜNÜ MÝNÝMÝZE ETMEK

Buz Depolarýnýn Ön Boyutlandýrmasý SOÐUTMA TESÝSÝNÝN BÜYÜKLÜÐÜNÜ MÝNÝMÝZE ETMEK Pre-dimensioning Ice Depots - Minimizing Size of Cooling Facilities Eðer bir prosesin veya bir binanýn soðutma kapasitesi sabit deðilse, bir soðutma deposunun kullanýlmasý faydalý olabilir Soðutma deposu, soðutma yükü soðutma tertibatýnýn gücünden düþük olduðu zamanlarda doldurulur ve yüksek soðutma kapasitesi gerektiren zamanlarda deþarj edilir Pik kapasitelerini de karþýlayabilir Bu strateji ile, belirgin bir þekilde daha küçük ebatlý kurulan bir soðutma tertibatý ayný yük profilini karþýlayabilir [1, ] Yazanlar: Prof Dr Müh Arnd Hilligweg, Yük Müh (FH) Peter Hoffmann Çeviren: Korhan Küçümen Kaynak: TGA Fach planer, 6/ H V A C D O S Y A S I Tesisat Dergisi Sayý 98 - Þubat 4 1 78 Giriþ Yatýrým masraflarýnýn soðutma ve soðutma geri kazaným tesisleri küçültülerek azaltýlmasý, depolama ve hazýrlama odasý masraflarýyla karþý karþýya kalmýþtýr Ýþletme maliyetlerinin azaltýlmasý, ihtiyaç duyulan soðutma faaliyetinin daha uygun saatlerde yapýlmasýyla (iþ maliyeti) ve sonradan da depolananýn kullanýlmasýyla elde edilir Ýlaveten ikinci tasarruf olanaðý, düþük elektrik enerjisi maliyetleriyle (çalýþma fiyatý) saðlanýr Bir çok uygulamada, proses soðutucularý, soðutma depolarýyla-özellikle de buz depolarýyla-standart uygulama þekline gelmiþtir Depolama tasarýmý seçiminde, depolama ünitesinin yapý þekli ve hidrolik þeklinden elde edilebilecek teknik anma sayýlarýndan faydalanýlabilir Makalenin ilk bölümü bu bakýþ açýsýyla konuya yaklaþmýþtýr Ardýndan bir anma sayýsý sistemi tanýmlanýr Bu sayýlar soðutma yükü profilinden farklý bina tiplerine göre alýnýr Bu þekilde farklý kullaným tiplerine göre ve soðutma taleplerinden çýkartýlan analizlerden, gün boyunca buz depolamanýn kullanýlmasýnda yapýlacak seçimler gösterilecektir Ýlk bölümde yer alan bilgiler kombine edildiðinde, buz depolamanýn ve kullaným alanlarýnýn deðerlendirilmesine iliþkin bazý temel bilgiler oluþmaktadýr Buz depolama sistemleri arasýnda seçim yapmak, depolama ve soðukluk nakli için kullanýlan malzemenin cinsine göre Tablo 1'den yapýlýr Kullaným koþuluna baðlý olarak, bu sistemlerden Þekil 1'de belirtildiði gibi düþünülen tasarým ile ilgili seçim stratejileri tespit saptanýr Deðerlendirme Kriterleri Buz depolama sistemlerinin ilk deðerlendirilmelerinde, belirtilen anma sayýlarý ve sýcaklýk profillerinden yararlanýlýr Tablo 1 Soðutma ve Klima Tekniðinde termik depolama sistemleri [] Depolama Tipi Depolama sistemi 1 Özgül Depolama Kapasitesi Soðuk su depolama ünitesiyle karþýlaþtýrýldýðýnda, buz depolamanýn çok yüksek özgül depolama kapasitesi olduðu görülür [4] Soðuk su depolamasý ~ 7kWh/m (ΔT=6K olduðunda) Buz banký sistemi ~5 kwh/m Buz küresi sistemi ~ 5 kwh/m Buz yapým sistemi 4-44 kwh/m Depolama maddesi Yük Eðrileri Buz deposunda yükleme yapýldýðýnda, oluþan buz katmaný, buzlu su (t= o C) ile soðukluk taþýyýcýsý arasýnda git gide artan bir izolasyon tabakasý oluþturur Zamanla ýsý geçirgenlik katsayýsý azalýr (Þekil ) Yükleme süresi uzadýkça, azalan ýsý geçirgenlik katsayýsýný kompanse etmek için ve makul bir ýsý akýþýný sabitlemek için, yükleme sýcaklýðýnýn daha uzun sürelerde düþürülmesi saðlanýr Böylece yükleme sürelerine, Yükleme sýrasýndaki soğutkan Deşarj sýrasýndaki soğukluk taşýyýcý Duyulur Soğuk su deposu Su Su Su Buz yapıcısı Soğutkan Su Buz (harici erime) Salamura Salamura/Su Gizli Buz yapıcısı (dahili erime) Buz küreleri (veya başka bir madde) Buz veya azami erime kabiliyeti olan karışım Buz veya azami erime kabiliyeti olan karışım Salamura Tuzlu su soğutma Salamura Tuzlu su soğutma Buz kulesi / Eisharvester Kesme veya kırık buz Soğutkan Su Çiftli buz deposu Katkılarla birlikte buz/su Katkılarla birlikte buz/su Katkılarla birlikte buz/su

START yunu soðukluk taþýyýcýsý olarak kullanmak), Bir buz rezervinin doðrudan kullanýlmasý (kesme buz veya ikili buz) Klima tekniðindeki kullanýmý t < o C? Proses soðutmasý yaklaþýk 5 o C de Çiftli buz deposu veya Eutektium [azami erime kabiliyeti] (örneðin bilyalý depo) Proses s oðutmasý yaklaþýk o C de 4 Deþarj Eðrileri Deþarj iþlemi sýrasýnda da salamura veya soðutma suyu sýcaklýðýna, geometrik þekle, depolama tipine, ýsý akýsýna ve sýcaklýk seviyesine baðlý, özel bir akýþ eðrisi elde edilir Proje bazlý bir deþarj eðrisinin bilinmesi, buz depolama sisteminin seçiminde yararlý olur Buz kýrýmlarý, çubuk þeklindeki buz, ikili buz, buz yapý sistemi (Doðrudan buharlaþtýrýcý) Soðukluk taþýyýcý olarak salamura? 5 Özgül Masraflar Özgül masraflar sistem seçiminden daha ziyade projenin büyüklüðüne, depolama tanklarýnýn þekline, depolama maddesinin cinsine, uygulama ve izolasyonun þekline vb unsurlara baðlýdýr Alýþýlagelmiþ talepler Entegre edilmiþ eritme üniteli buz bankasý sistemi Þekil 1 Tercih þemasý [] Þekil Yükleme sýrasýnda borulardaki sýcaklýk profili [5] Sýcaklýk [ o C] EIS -1 - - -4-5 -6 Δt Δt 1 Su sýcaklýðý Yükselen deþarj gücü Deþarj sýrasýnda hava üfürmeli buz bankasý sistemi Buz yüzeyinin sýcaklýðý o C Buharlaþma sýcaklýðý Boru cidarý Çok büyük deþarj gücü (örneðin acil soðukluk ihtiyaçlarýnda) Dýþ eritme üniteli ve hibrit buz depolu buz yapý sistemi (ara ýsý deðiþtiriciyle birlikte su/ tuzlu su) istenilen ýsý akýþý ve depolamanýn tasarýmýna baðlý yükleme eðrileri elde edilir (Þekil ) Özgül Deþarj Kapasitesi Özgül deþarj kapasitesi, (örneðin kw/m cinsinden) sistem tipinden ve bir dizi çalýþma parametresinden etkilenir Kapasitesi aþaðýda yer alan unsurlarla çoðaltýlýr: Yüksek gidiþ sýcaklýklarý, Gidiþ ve dönüþ sýcaklýklarý arasýnda yüksek fark Depo haznesinin deþarj sýrasýnda karýþtýrýlmasý (örneðin hava üfleyerek), Harici eritme iþlemi yapýlmasý (depo su- 1 4 5 6 7 8 9 1 Þekil Yükleme sýcaklýðýnýn deðiþimi (örnek) Klima Tekniði Proje Kapsamý Klima soðutmasý alanýnda, izah edilen bileþenlere ve projeye özel anma sayý tanýmlamalarý, daha sonraki planlama safhalarýnda yardýmcý olacaktýr Öncelikle temel olarak buz depolama ünitesi kurmanýn mantýklý olup olmayacaðý konusunda karar verilmelidir Tedariki planlayacak olan mühendis, hýzlý bir þekilde buz depolama yönteminin hangi enerjik ve ekonomik faydalarýný, ne gibi ilave masraflar ve deðiþecek hacim pahasýna saðlanacaðýný saptamasý gerekir Projelerin erken safhalarýnda, yatýrýmcý, mimar ve tedarik mühendisi çeþitli bina tasarýmlarý hakkýnda yürüttükleri tartýþmalarda, buz depolama sisteminin yapýlýp yapýlmayacaðý konusunda kesin bir karara varmalýdýrlar Bu gibi kararlarýn verilebilmesi için hazýrlýk aþamasýnda, aþaðýdaki bölümde yer alan baþka anma sayýlarý daha tanýtýlýr; bunlar sadece tek baþýna soðutma kapasitesi profilinden gelen veya, bunlar bilinmiyorsa, basit bir iþlem ile tahmin edilebilen deðerlerden ibarettir Bu karakteristik sayýlar, aþaðýdaki sistematik kullaným alanlarý ve faydalanma süreleri açýsýndan, ancak depo tipine baðlý olmadan belirtilmiþtir Diðer karþýlaþtýrmalar ve depolama tasarýmýnýn seçilmesi, teknik tanýmlama sayýlarý baz alýnarak, ilk bölümde anlatýldýðý gibi uygulanabilir 79 Tesisat Dergisi Sayý 98 - Þubat 4

4 Ön Boyutlandýrma Büyüklük Hedefleri Buz depolama/soðutma makinesi sistemi, aþaðýda yer alan baz büyüklüklerle belirlenir (karþýlaþtýrýnýz Þekil 4) O [kw] ES [kwh] ES [kwh] Eðer kapasite doðru bir þekilde boyutlandýrýlmýþsa, klima tekniðinde kullanýlan buz depolama sistemleri genel olarak yeteri derecede deþarj edecek güce sahip olacaktýr Bu veriler, depolama sistemlerine yapýlan rastgele kontrollerle, tanýtýlan taným sayýsý sistemine göre, deþarj diyagramýndan [6] tespit edilebilmiþtir Bu nedenle deþarj gücü, kabaca ebatlandýrýlan buz depolama sistemlerinde klima tekniðinde kullaným açýsýndan pek de bir rol oynamaz Böylece buz depolama kapasitesi ES ve soðutma makinesinin soðutma gücü, ilk olarak deðerlendirilmesi gereken büyüklükler olmalýdýr Elde edilen neticeleri sonradan toparlayýp görsel þekle getirmek için, belirli oransal sayýlar tespit edilir, bunlar proje soðutma yüküne yani binanýn max yüküne baðlý hedef büyüklüklerdir: a) Proje oraný ral ral = 1 % [%] K max [G11] Soðutma makinesinin soðutma gücü buz deposuyla baðlantýlý olarak, maksimum soðutma gücü K max' ile oranlanýr ki, bu durum buz deposu olmayan konvansiyonel sistemlerde hesaplama temelini oluþturur 9 Buz deposu doldurma Buz deposuboþaltma Soðutma makinesi 8 Soðutma kapasitesi [kw] Soðutma makinesinin Soðutma gücü Buz deposunu kapasitesi Buz deposunun deþarj kapasitesi 1 7 6 5 4 1 1 4 5 6 7 8 9 1 11 1 1 14 15 16 17 18 19 1 4 Saat Þekil 4 Hedef büyüklüklerin görsel þekli temel boyutlarýný tespit etmek, güç profilinden elde edilebilen bazý sayýsal tanýmlar temelinde mümkün olmalýdýr Bu gibi tanýmlanmýþ sayýlarýn bulunmasý ve muhtemel iliþkilerinin hedef büyüklüklerini belirlemek için, bir hesaplama programý [6] farklý güç profilleri için tanýmlanmýþtýr Aþaðýda belirtilen güç profillerine uygulamalar yapýlmýþtýr: a) Gerçeðe yakýn daðýlýmlý profiller: Bu tip profiller binanýn tipi ve kullaným þekline göre elde edilen tecrübe bilgilerine dayanmaktadýr b) Ýdeal Profiller: Bu tip profiller, belirli kriterler sonucu oluþturulmuþtur; örneðin dikdörtgen profiller, üçgen þeklindeki profiller vs Beþ farklý sýnýf güç profili araþtýrýlmýþtýr Bunlarýn çalýþma süreleri ile azami soðutma gücü kapasiteleri (sekiz kademede kw'tan 5kW'a kadar) arasýnda varyasyonlar da getirilmiþtir Toplam olarak varyasyon oluþturulmuþ; bunun her birine göre buz deposu kapasitesi ve soðutma makinasýnýn soðutma gücü belirlenmiþtir [7] Bunun dýþýnda yükleme profillerine dayanan tüm hesaplamalar, detaylý bir analize tabi tutulmuþtur Karakteristik özellikleri tespit edilmiþ ve boyutlardan baðýmsýz tanýmlama sayýlarý saptanmýþtýr olarak hedef büyüklüklerine baðlý olarak belirlenen tanýmlama sayýlarý araþtýrýlmýþtýr Hedef büyüklükleriyle boyutsuz tanýmlama sayýlarý arasýnda görece belirgin bir baðýmlýlýk olduðu tespit edilmiþtir Bulunan üç tane boyutsuz sayý, hedef büyüklükleriyle açýk bir iliþki içindedir ve bu baðlantý görselleþtirilmiþtir Aþaðýda bu taným sayýlarýný [7] veren denklemlerin, Þekil 5'te gösterildiði þekilde güç profillerinden saðlamasý yapýlabilir b) Eþdeðer tam güç- deþarj süresi tve tve = ES [h] K max [G1] 1 9 Tesisat Dergisi 5 Soðutma Gücü Profilleri ve Karakteristik Anma Sayýlarý Soðutma tedarik sisteminin tasarýmýnda hesap temeli, ön görülen soðutma gücünün zamanla deðiþimi olan soðutma gücü profili K(t) 'dir Eðer bir buz depolama sistemi boyutlandýrýlacak ise, ilk bakýþta farklý soðutma gücü profilleri, benzer sonuçlara getirebilir Fakat buz depolama tesisinin 8 Soðutma kapasitesi [kw] Sayý 98 - Þubat 4 8 Ýþlem zamaný göstermektedir, buz deposunun sabit K max deþarj gücünde tam boþalmasý için geçecek süredir 7 6 5 4 1 1 4 5 6 7 8 9 1 11 1 1 14 15 16 17 18 19 1 4 Saat Þekil 5 Ýþletme binasýna ait tipik güç profilleri [6]

Tesisat Dergisi Sayý 98 - Þubat 4 Hesap günündeki soðutma gücü süresinin ölçüsü olarak zaman oraný r tanýmlanmýþtýr: Dikdörtgen soðutma gücü profili α'nýn ifadesi, belirlenen bir yükleme profilinin ayný çalýþma süresindeki dikdörtgen profile göre ne kadar benzer olduðunu gösterir: 8 t B τ = [-] [G1] 4 h 1 4 t Ki B Σ i=1 α = [-] [G14] K max Soðutma gücünün zamana göre daðýlýmýný tüm hesap günü üzerinden tespit edilmesi eþdeðer y soðutma gücü profili olarak tanýmlanýr 1 4 Ki 4 h Σi=1 γ = [-] [G15] K max Bu üç tanýmlama sayýsýnýn bir iliþkisi vardýr: γ = τ α [-] [G16] 6 Sýnýr Þartlarý ve Tesis Tekniði Ekte belirtilen sonuç ve diyagramlara göre, bazý tespitlerin yapýlabilmesi mümkündür: Buz deposu sistem tekniði serbestçe seçilebilmektedir (Buz bankasý, buz yapýmý sistemi, ) Kýsmi depolama konsepti ayrýca ele alýnýr: Soðutma makinesinin proje gücü mümkün olduðunca küçük olmalýdýr Bu nedenle soðutma deposunun yüklenilmesi, soðutma gücüne gerek duyulmadýðý zamanlarda yapýlýr Bunun bu þekilde yapýlmasý, yükleme süresinin ucuz tarifelerin dýþýnda olduðu zamanlarda dahi geçerlidir Böylece geçerli denklem: t L = 4 h - t B [h] [Gl,7] Temel yükün karþýlanmasýna özellikle dikkat etmek gerekir O iþlem zaten bu makalede tartýþýlmamaktadýr Soðukluk üretimi kompresyonlu soðutma tesisinde yapýlýr Yükleme çalýþtýrmasýnda soðukluk belirgin þekilde düþük sýcaklýkta (< o C) elde edilmelidir Yükleme sýrasýndaki soðutma gücü normal çalýþtýrmaya göre daha düþüktür Soðutma makinesinin projelendirilmesinde gece/gündüz güç oraný v dikkate alýnýr: ν = L [-] [G18] Burada tanýtýlan simülasyon hesaplarý çerçevesinde tecrübe bilgilerine eþdeðer olarak v=,7=sabit bilgisi girilmiþtir (Seçilen hedef büyüklüklerine etkisi, dikdörtgen yük profilleri temelinde incelenecektir) 7 uçlarýn Gösterilmesi Soðutma gücü O veya döþeme oraný r AL ve depolama kapasitesi ES ya da buna eþdeðer tam yük- deþarj süresinde t VE hedef büyüklükleri, aþaðýda benzerlik α, düzgün daðýlým γ ve zaman oraný τ boyutsuz sayýlarýna taþýnacaktýr uçlarýn analizinde proje oraný r AL 'nin düzgün daðýlým γ'da uygulanmasý kuvvetli bir etkiye sahiptir (Þekil 6) Ýki büyüklük arasýnda çok açýk bir þekilde bir iliþkinin olduðu görülür Þekil 6'dan buz depolama sistemiyle baðlantýlý soðutma makinesinin rölatif soðutma gücü, konvansiyonel sistemle karþýlaþtýrýlarak rahat bir þekilde okunabilir Þekil 6'yý bütünlemek adýna akla þu soru geliyor, proje oraný r AL gece/gündüz güç oraný ν 'ye ne kadar baðlýdýr? Þekil 7 baðýmlýlýðýn oldukça düþük olduðunu yani diyagramla desteklenen boyutlandýrmanýn birden çok soðutma makinesi için mümkün olduðunu gösterir Gösterilen deðiþimler, dikdörtgen profiller üzerinde hesaplanmýþtýr Tesisatlandýrma oraný r AL [%] Tesisatlandýrma oraný r AL [%] 1 9 8 7 6 5 4 1 Tek Deðer Ayýrma Çizgisi,,1,,,4,5,6,7,8,9 1, Eþit daðýlým γ [-] 1 9 8 7,65,7,75 6 5 4 1,,1,,,4,5,6,7,8,9 1, Eþit daðýlým γ [-] Þekil 8'de eþdeðer tam yük-deþarj süresi t VE olarak gösterilen buz deposu kapasitesi, zaman oraný τ'ya makul bir baðýmlýlýk gösterir "Sürekli çalýþtýrma" (τ=1) ve "soðutma yükü olmamasý" (τ=) sýnýr koþullarý için bekleneceði gibi buz deposu kullanmak mantýksýzdýr Ayrýca Þekil 8'den anlaþýldýðý gibi, her bir profil grubunun benzerlik α'ya göre dikdörtgen profile göre düzenlenebileceði görülür Gündüz/gece güç oraný ν'nün eþdeðer deþarj süresine etkisi de kontrol edilmelidir, ancak yük profilleri yine dikdörtgen olmalýdýr Þekil 9'da gösterildiði gibi, zaman oranýnýn küçük ve büyük deðerlerinde etki kaybolmaktadýr Bunun böyle olmasý makuldür çünkü buz deposu büyüklüðü sýfýr deðerine doðru yaklaþýr Orta deðerler için örneðin 1-14 saatlik çalýþma sürelerinde, depo büyüklüðündeki deðiþiklik eðer v 7'den 75'e veya 65 deðiþtirilse % +/-5 deðerindedir, Þekil 1 iki ek içerir Bir yandan α =5 için bir eðri eklenmiþtir; diðer taraftan ise hesaplama sonuçlarýna dayanan temel bilgiler gerçeðe yakýn yük profillerine göre iþaretlenmiþtir Görülen noktalarýn biraz daha fazla α eðrisine az çok yakýn olduklarý görülür Ancak bir istisna, bir tiyatronun güç profili temelinde elde edilen sonuçta görülür Buradaki oldukça orantýsýz güç daðýlýmlarý, aðýrlýk noktasýný deþarj süresinin sonlarýna doðru götürür Þekil 6 Proje oraný r AL 'ýn γ sayýsý ile deðiþimi Þekil 7 Farklý ν gece-/gündüz güç oranlarýna göre proje oraný r AL 'ýn γ sayýsý ile deðiþimi (Baz:dikdörtgen yük profilleri

α= 1, 4 α=,75 α=,5 1,,1,,,4,5,6,7,8,9 1, Zaman oraný τ [-] Prosedür, teknik bina donanýmý alanýndan bir örnekle anlatýlmalýdýr Ele alýnan bir büro binasý olsun ve gün boyunca 1 h soðutma 8 kw pik güçte gerekli olsun Kesin güç profilleri henüz belli deðildir Öncelikle zaman oraný τ=1h/4h =5 belirlenir Anlatýldýðý gibi, dikdörtgen profile benzerlik α ilk tesisat teknolojisi kullanýmlarýnda α = 75 belirlenerek düzgün daðýlým γ =5 75 =75 olmasý saðlanýr 5 4,65,7,75 1 Bu boyutsuz sayýlarla, diyagramdan þunlar okunabilir:,,1,,,4,5,6,7,8,9 1, Zaman oraný τ [-] Eþ deðer tam kapasite deþarj süresi tve [h] Þekil 9 8 Eþdeðer tam güç deþarj süresi tve'nin zaman oraný τ 'ya baðlý olarak farklý gece ve gündüz güç oranlarý ν için deðiþimi (Baz: dikdörtgen yük profilleri) 5 rv1: Tiyatro rv: Fuar salonu rv: Alýþ veriþ mrkz rv4: Klinik A rv5: Büro binasý B rv6: Klinik B α= 1, rv6 rv 4 rv rv5 α=,75 rv4 rv7 rv1 α=,5 Ýlk yaklaþýmda kwh soðutma gücü kapasitesinde bir buz deposu ile soðutucu gücünün bu örnekte yaklaþýk 415 kw düþürülebilir olmasý beklenilebilir, 8 kw konvansiyonel soðutma tesisi yerine 85 kw buz depolu sistem kullanýmý mümkündür α=,5 1, Eþdeðer tam yük-deþarj süresi deðeri tve 7h Yani buz depolama kapasitesi: ES 7h 8 kw kwh Proje oranýnýn deðeri ral %48 Yani soðutma gücü O 48 * 8 kwh 85 kw,1,,,4,5,6,7,8,9 1, Zaman oraný τ [-] Þekil 1 1 tve-τ-diyagramýnda gerçeðe yakýn profillerin konumlarý Ancak burada yeniden tl=4-tb sýnýr koþullarýna iþaret edilmelidir, pratik uygulamalarda çoðu kez seçilmeyip dikkate alýnmamaktadýr Tüm proje noktalarýnda mümkün olan en küçük soðutma makinesi gücünü elde etmek için bu uygulamada özellikle ele alýnmýþtýr Start t nin tespit edilmesi mümkündür Þekil 11 Buz depolama önceden boyutlandýrýlmasý için akýþ þemasý a týnýmý mümkündür Bu depolama kapasitesinin okunmasý γ =ατ hesaplanmasý Soðutma makinesi gücünün okunmasý Sayý 98 - Þubat 4 Eþ deðer tam kapasite deþarj süresi tve [h] Þekil 8 Eþdeðer tam güç deþarj süresi tve'ninτ sayýsýna göre deðiþimi 8 Boyutsuz Sayý Diyagramlarý Yardýmýyla Projelendirme Bina tekniðine dayalý farklý soðutma gücü profillerinin analizi, α=75 'in bu kullaným bölgesinde uygulanabileceðini göstermiþtir Bunun anlamý, soðutma profili bilgisi olmaksýzýn buz depolamanýn boyutunun tahmini olarak tespit edilebileceðidir Bunun için sadece gerekli olan τ sayýsýdýr, bu sayý soðutma yükü süresinin güne oranýný göstermektedir Basitçe belirlenebilen bu parametre yardýmý ile γ =τ,75 olarak elde edildikten sonra, Þekil 6'dan buz depolu soðutma makinesi gücünün buz deposuz makine gücüne oraný okunabilir (proje oraný ral) Ardýndan Þekil 8'den buz deposu kapasitesi, eþdeðer tam güç - deþarj süresi tve þeklinde ifade edilmiþ olarak alýnabilir Ön boyutlandýrmadaki proje stratejisi Þekil 11'de gösterilmiþtir TGA alanýnda kullanýmý Ýlk tahmini deðerler Bu depolama kapasitesinin okunmasý γ=,75 *τ hesaplanmasý Bu depolama kapasitesinin okunmasý 8 Tesisat Dergisi Eþ deðer tam kapasite deþarj süresi tve [h] 5

9 uç Buz depolamasý tipleri ve soðutma tedarik sistemlerine hidrolik baðlantýlarýndan elde edilebilen teknik deðerlendirme kriterleriyle tarif edilebilir Bu kriterler, buz depolama sisteminin kullanýmýyla ilgili karar verme aþamasýnda belirleyici olabilir Eðer böyle bir karar önceden gündeme getirilecekse veya bir planlama safhasýnda bir çok sýnýr þartý için tartýþýlacak ise, baþka kriterlere daha ihtiyaç vardýr Bu kriterler buz depolamasýnýn büyüklüðü (ve hacmi) ile soðutma makinesinin baðlantý gücü hakkýnda bilgi verilebilmelidir Bu makalede soðukluk tedariki yapan sis-temlerde, buz depolama büyüklüklerinin yükleme profilindeki boyutsuz karakteristik sayýlarýndan belirlenebileceðini göstermeye çalýþtýk Klima soðutma alanýnda bir çok kullaným koþullarýna bir araya toplanmýþ olarak bakýlabilir ve proje safhasýnýn ilk evrelerinde boyutlar hakkýnda bilgi verebilir Kýsaltma ve Semboller (t) K Soðutma yükü K max azami (pik) soðutma yükü Ki i saatindeki soðutma iþi O soðutma makinesinin soðutma gücü O,L yükleme çalýþtýrmasýndaki soðutma gücü (geceleri) ES Buz deposunun soðutma iþi (depolama kapasitesi) t L yükleme süresi (t L =4h-tB) t B çalýþma süresi, soðutma yükü süresi n soðutma makinesi gücünün gece/gündüz güç oraný Literatür: [l] Recknagel/Sprenger/Schramek: Taschenbuch für Heizung und Klimatech-nik Oldenbourg Verlag München - Wien [] Hilligweg, A: Kälteanlagen, in: Handbuch Facility Management (Hrsg W Lutz) ecomed-verlag Landsberg 1998 [] ARI-Guideline T: Specifying the Thermal Performance of Cool Storage Equip-ment Air-Conditioning ft Refrigeration Institute Arlington 1994 [4] Bruder, T: Eisspeicher in der Klimatechnik, Ki Klima-Kälte-Heizung 4/199 [5] Maake, W, Eckert, H-J: Pohlmann Taschenbuch der Kältetechnik 17 Aufl (1988) Verlag C F Müller Heidelberg [6] Grandegger, K: Technische Unterlagen und Auslegungssoftware für Fafco Eisspeicher Fa Fafco Deutschland Leinfelden-Echterdingen [7] Hofmann, P: Dimensionslose Kennzahlen zur Bewertung der Kälteversorgung von Gebäuden Diplomarbeit im Fachbereich Maschinenbau und Versorgungstechnik Georg-Simon-Ohm- Fachhochschule Nürnberg 1999 [8] Hilligweg, A, Hofmann, P: Kennzahlgestützte Dimensionierung von Eisspeicheranlagen, Kl Luft- und Kältetechnik 9/1999, S45-45 T D