Giriş... 4. Dünya Turu... 5. Haydi Okyanuslara!!!... 5. Denizcilik ve Kolonileşme... 5. Dünya Turu Nedir?... 6. Antipode Haritaları...



Benzer belgeler
Dünyadaki yelken tutkunlarının gözü yarın İstanbul da olacak. Zira Vendee Globe ile dünya çevresini dolaşan yarış makineleri

Türkçe Ulusal Derlemi Sözcük Sıklıkları (ilk 1000)

{highslide}galeri/sydney_aslan_01.jpg{/highslide}{highslide}galeri/sydney_aslan_02.jpg{/highslid e}{highslide}galeri/sydney_aslan_03.

Bodrum dan Adriyatik e yelkenli ile 4 kadın

Navigasyon; bulunduğumuz konum, gideceğimiz hedef, hedefin uzaklığı gibi bilgileri göz önünde bulundurarak tekneyi ve ekibi güvenli bir şekilde

Ulaşım Coğrafyası. Konu 10 Ulaşım biçimleri (Deniz ulaşımı)

Fransa ya Yelken Açtı

ol arak İngiltere nin en ünlü yarış organizasyonlarından biri olan Cowes Week e götürüldü. izlenimlerini bizlerle paylaştı.

İstanbul d a toplanacak. Europian Pro Tour un startı İstan bul. d an verilecek.

TurkSail - Yelkencilerin Evi (YENI) - MADMAX III Kaş önlerinde Salı, 28 Temmuz :57 - Son Güncelleme Salı, 28 Temmuz :18

Gürkan Genç, 1979 yılının Ocak ayında dünyaya geldi. Hemen hemen her çocuk gibi en büyük tutkusu bisikletiydi. Radyo-Televizyon-Sinema bölümünden

ANTARKTİKA TÜRK ARAŞTIRMA İSTASYONU NUN YERİ VE TÜRK KUTUP ARAŞTIRMA GEMİSİ: (Seyir Rotaları, Personel Yapısı, Gemi Kapasitesi)

08-09 Ağustos 2015 Karamürsel/Kocaeli

Yelken Nedir? Yelken Nasıl Çalışır? Yelken Tarihi Yelken Sınıfları Salma Nedir? Salma Teorisi Seyirler ve Salma Salma Tipleri Yelkenli Bir Teknenin Pa

Delal Arya HEYECANLI KİTAPLAR. Serüven. Resimleyen: Mert Tugen YEDİ DENİZLERDE 2. 2 Basım İSKELET SAHİLİ NDEKİ SIR

Bodrum Deniz Filmleri Festivali

büyük gemilerle çatışma pozisyonu doğduğunda motor basmak ceza nedeni sayılmıyor.

Başlangıç Meridyeni ve Greenwıch - İstanbul

edilemeyeceğini düşünmüş olsa gerek, eşinin karşısına Ben Vendee Globe yarışına katılacağım, Fransa ya gidiyorum diyerek çıkıyor.

Dünyanın meşhur su kanalı ve boğazları

a gelen İspanyolların 135 yıllık tarihi yelkenli eğitim gemisi 12 Türk öğrenci ile Akdeniz seyrine hazırlanıyor.

AVRUPA DA MEYDANA GELEN TEKNİK GELİŞMELER : 1)BARUTUN ATEŞLİ SİLAHLARDA KULLANILMASI: Çinliler tarafından icat edilen barut, Çinlilerden Türklere,

stratejistanbul GERÇEKLEŞMELER Ağustos 2011 ENDEKSLER

Ünlü denizci Sadun Boro, Gökova da anıldı


27.Bodrum Cup, Alondra nın birinciliği ile sona erdi

Minti Monti. Yaz 2013 Sayı:10 Ücretsizdir. Yelkenli Tekneler. Nasıl Yüzer, Bilir misin?

Atoller (mercan adaları) ve Resifler

MARMARA ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ROBOT TAKIMI ULUSLARARASI MARMARA ROBOT OLİMPİYATLARI 2016 İSTANBUL UN FETHİ KATEGORİSİ KURALLARI

{highslide}galeri/vor_bitti_01.jpg{/highslide}{highslide}galeri/vor_bitti_02.jpg{/highslide}{highs lide}galeri/vor_bitti_03.

BURSA ÇEKİRGE ROTARY KULÜBÜ

w w w. c o r p o r a t e s a i l i n g c u p. c o m

Dunkirk'ün gerçek tarihi

10. DENİZDE ÇATIŞMAYI ÖNLEME

MEB ULUSLARARASI SEKİZİNCİ ROBOT YARIŞMASI MAYIS 2014 ESKİŞEHİR ÇİZGİ İZLEYEN ROBOT YARIŞMASI KURALLARI 1) Amaç

ORGAN NAKLİ: ELLİ YIL ÖNCESİNE KADAR BİR HAYALDİ

Jamie Foxx J

{highslide}galeri/mr_ii_1gun_01.jpg{/highslide}{highslide}galeri/mr_ii_1gun_02.jpg{/highslide}{ highslide}galeri/mr_ii_1gun_03.

SORU CEVAP METODUYLA TEKRAR (YÜKSELİŞ-DURAKLAMA VE AVRUPA)

Okuyarak kelime öğrenmenin Yol Haritası

KİŞİSEL "GÜÇ KİTABINIZ" Güçlenin!

İÇİNDEKİLER GİRİŞ BİRİNCİ KİTAP

Sosis ve açıkdeniz rotalarından oluşan seriye bir çok ünlü tekne katıldı. İngiliz teknesi parkurda yerini aldı.

TEMEL YELKEN TEORİK DERS 1.BÖLÜM

YÜKSELME DEVRİ. KPSS YE HAZIRLIK ARİF ÖZBEYLİ Youtube Kanalı: tariheglencesi

Dünya da ve Türkiye de İş Sağlığı ve Güvenliği

Yazan: Ahmet Muhittin ÖNEY Yayınlayan: Mesut BARAN (Yelken Dünyası / Ocak 1994 / Sayı 117)

15 Ekim 2014 Genel Merkez

TÜRKİYE DE İŞ DÜNYASINDA ÇALIŞANLAR SOSYAL MEDYAYI NASIL KULLANIYOR?

Ateş Ülkesi'nde Ateşgâh Ateşgâh ı anlatmak istiyorum bu hafta sizlere. Ateş Ülkesi ne yolculuk ediyorum bu yüzden. Birdenbire pilot, Sevgili yolcular

American Tank Company (Ruhi) vs Afrika Schützenkompanie (Levent) 1750 pts & Mid-War Hold the Line

Dünyayı Değiştiren İnsanlar

4. SINIF FEN VE TEKNOLOJİ DERSİ II. DÖNEM GEZEGENİMİZ DÜNYA ÜNİTESİ SORU CEVAP ÇALIŞMASI

KİTABIN REHBERLİK PLANLAMASI. Bölümler. Bölümlere Ait Konu Kavrama Testleri KONU KAVRAMA TESTİ DOĞA VE İNSAN 1 TEST - 1

BÜLTEN İSTANBUL B İ L G İ AZİZ BABUŞCU. NOTU Yeni Dünya ve Türkiye 2 de İL SİYASİ VE HUKUKİ İŞLER BAŞKANLIĞI

Hırkatepe Köyü-Beypazarı (30 Kasım 2008) Yazan ve fotoğraflayan: Hüseyin Sarı

O günlerde, bir kıyı kenti olan Hull'a gitmiştim. Orada bir. arkadaşıma rastladım. Babasının gemisi vardı. Gemi o gün

TÜRKİYE YELKEN FEDERASYONU PİRAT SINIF KOMİTESİ 2014 TYF TÜRKİYE PİRAT TROFESİ

1. ABD Silahlı Kuvvetleri dünyanın en güçlü ordusu

KRUVAZİYER TURİZMİNDE DÜNYA VE İZMİR, TÜRKİYE KRUVAZİYER PLATFORMU NUN ÇALIŞMALARI

İktisat Tarihi II. 13 Nisan 2018

ilk yar'larımızın sevgili dostları

Sözünü ettiğimiz etkinlik 26 Aralık ta 64. kez gerçekleşecek olan Sydney-Hobart Yarışı.

PAMUKKALE İLÇE GENELİ İLKOKULLAR ARASI ZEKA OYUNLARI YARIŞMASI

TYF Pirat Sınıf Komitesi 2013 Türkiye Pirat Ligi Yarış İlanı

2016 TÜRKİYE PİRAT LİGİ 1.ETAP FENERBAHÇE SPOR KULÜBÜ PİRAT KUPASI Nisan 2016

KİTAP GÜNCESİ VIII. GELENEKSEL KİTAP GÜNLERİ SAYI:3

E-DERGİ ÖABT SOSYAL BİLGİLER VE SINIF ÖĞRETMENLİĞİ İÇİN COĞRAFYA SAYI 2. ULUTAŞ

1. Uygulanacak Kurallar

Eriyen Buzullar Arasından LNG Ticareti Planları

Avustralya nın 800 mil Güneyinde uyluk kemiği kırılan "Generali" teknesinin skipper ı Yann Elies artık güvede.

SİYAH İNCİ PİRAT YARIŞI Yarış İlanı. 29 Ekim 2017

TAHLİSİYE SANDALI İNCELEME ve ARAŞTIRMA PROJESİ

EĞİTİM - ÖĞRETİM YILI İLKOKUL BÜLTENİ

2015 TÜRKİYE PİRAT LİGİ 2.Etap AltınBalta Yarışı. 27 Haziran 2015

Moitessier kitabının satışından biriktirdiği para, arkadaşlarının desteği ve zengin bir yelkencinin yardımları ile 1961 de iki yıldır planları

Tırmanılan Rotada -Genel zorluk: TD -Yükseklik : m -Hedeflenen ve Harcanan Zaman : 6 saat, 6 saat 50 dk -Kazanılan ve kaybedilen yükseklik : 400 m

Türkiye-Yunanistan İş Forumu. İzmir, 8 Mart Ömer Cihad Vardan DEİK Başkanı

DÜNYA SERAMİK SAĞLIK GEREÇLERİ İHRACATI. Genel Değerlendirme

Çevre Koruma ve K /

h akimdi. Zira tüm hava tahminleri yok hava ya işaret ediyordu.

Anneye En Güzel Hediye Olarak Ne Alınması Gerekir?

Antarktika da bir bilim üssü kurulmasını arzulayan çok sayıda seçkin (konusunda yetkin anlamında!)

TÜRK P ve I Sigorta A.Ş. Özel Amaçlı Tenezzüh Teknesi Sorumluluk Sigortası TTK İLE UYUMLU

ABD NİN KURULMASI VE FRANSIZ İHTİLALİ

Tarih: 13 Temmuz 2012 Daha fazla bilgi için Nurgül Usta Genel Md. Yardımcısı Tel: E mail:nurgul.usta@dorinsight.

Türkler Kendi işinin patronu olmak istiyor!

Altın Ayarlı İslâmi Finans

COĞRAFİ KONUM ÖZEL KONUM TÜRKİYE'NİN ÖZEL KONUMU VE SONUÇLARI

Özgüven Nedir? Özgüven Eksikliği Nedir?

Dünya üzümden sadece şarap yaparken, biz ise üzümden sadece şarap değil, başka neler yapacağımızı göstermeye devam edeceğiz.

Duygusal ve sosyal becerilere sahip Genç profesyoneller

Kuzey Kore'nin yeni füzesi ABD'ye ulaşabilir mi? Uzmanlara göre Kuzey Kore'nin denemeleri Batı açısından kaygı verici

9. Sigarayı bırakma zamanı

4. ULUSAL DENİZ TURİZMİ SEMPOZYUMU

Ankara Gözetmen Kurulu Eğitim Sunumları. Otokros. AGK 2012 Eğitim Sunumları

TurkSail - Yelkencilerin Evi Çarşamba, 02 Eylül :52 - Son Güncelleme Çarşamba, 02 Eylül :47

BODRUM DAN KOS A İLK SEFER İSRAİL TURİSTLER OLDU

Türkiye Yelken Federasyonu Pirat Sınıf Komitesi 2013 Türkiye Pirat Şampiyonası Temmuz 2013, Karamürsel-Kocaeli

"Satmam" demiş ihtiyar köylü, "bu, benim için bir at değil, bir dost."

Transkript:

YELKENLE DÜNYA TURU

İçindekiler Giriş... 4 Dünya Turu... 5 Haydi Okyanuslara!!!... 5 Denizcilik ve Kolonileşme... 5 Dünya Turu Nedir?... 6 Antipode Haritaları... 8 Dünya Turunda İlkler... 10 Ferdinand Magellan... 10 Joshua Slocum... 12 Francis Chichester... 13 Yarışmalar... 15 Sunday Times Golden Globe Race... 15 VELUX 5 Ocens Race (BOC Challenge Around Alone)... 19 Vendée Globe... 19 Volvo Ocean Race (Whitbread Round The World Race)... 21 Yarışçılar... 23 Robin Knox-Johnston... 23 Bernard Moitessier... 24 Donald Crowhurst... 24 Philippe Jeantot... 27 Michel Desjoyeaux... 28 Ülkelere Göre İlk Solo Dünya Turu Yapan Denizciler... 30 Dünyayı Dolaşan Türk Denizciler... 31 Dünya Turu Yapan Bazı Türk Denizcilerin Listesi... 31 Sadun Oda Boro... 32 Hakan Öge Sophie Hunter... 33

Kaynaklar... 34

Giriş Çoğumuz Jules Vernes in ünlü 80 Günde Devri Âlem romanını biliriz. Girdiği iddia sonucu dünyanın çevresini 80 günde dolaşan bir İngiliz beyefendisi Phileas Fogg ve yardımcısı Passepartout un yolculuğunu anlatan roman balonla seyahatten, Hindistan da yerel halkın elinden bir kurban kaçırmaya kadar türlü maceralar içerir. Peki, maceracı ruha sahip denizciler gerçek hayatta ilk dünya seyahatini ne zaman ve nasıl gerçekleştirmişlerdir? Dünyanın çevresini dolaşan ilk insan denilince hemen akla Magellan gelir ama acaba bu gerçek midir? Öncü kâşiflerin izlerini kimler takip etmiştir? Bu zorlu yolculuğu tek başına gerçekleştirenler kimlerdir? Bu araştırmada bu ve benzeri soruların cevaplarını ararken bazen tarihin koridorlarında dolaşacak, bazen alanında ilk olan kişilerin hayatlarına göz atacak, çok fazla olmasa da coğrafyadan açıklamalar yapacak ve sıkıcı olmadan ilginç bilgiler aktarmaya çalışacağız. Bu derleme hazırlanırken Internet üzerindeki birçok siteden, özellikle sanal ansiklopedi Wikipedia dan ve zaman zaman eldeki kitaplardan yararlanıldı. Bu kaynakları derlemenin sonunda bulabilirsiniz. Olabildiğince emeğe saygı gözeterek alıntı kapsamında kalmaya ve telif haklarının çiğnenmemesine çalışıldı. Ancak yine de tüm özene rağmen eğer varsa yasal telif haklarının çiğnenmesi durumunun bilgiyi paylaşım çerçevesinde algılanmasını umarken bu derlemeden herhangi bir ticari kazanç kaygısı bulunmadığını özellikle belirtiriz. Yine de çiğnenmiş telif hakkınız konusunda herhangi bir yasal yola başvurmadan önce haber vermeniz durumunda gerekli düzeltme yapılacaktır. Bu derlemeden istenilen miktarda alıntı yapılabilir, kopyalanabilir ve dağıtılabilir, yapacağınız alıntılarda kaynak belirtmeniz bizi sevindirecektir. Her türlü görüş ve yorumunuz için bize ulaşabilirsiniz. Pruvanız neta, rüzgârınız kolayına olsun. Can Komar İstanbul, 2009

Dünya Turu Haydi Okyanuslara!!! Yüzyıllar önce bugüne göre ilkel sayılacak koşullar altında yüzlerce denizci neden bilinmeyen sulara ve belki de ölüme yelken açtılar? Birçoğu evine dönebileceğinden bile şüpheli yolculuklara çıktılar? Bunu sadece macera ve yeni yerler keşfetme ruhuyla açıklamak üstünkörü kaçar. Onlara destek olan ve gemilerini donatan, mürettebat sağlayan, aylarca yetecek erzak temin eden kralların bir ülkeyi borca sokabilecek boyutlara ulaşan parayı riske atmasını da sırf maceracı ruhları tatmin etmekle açıklayamazsınız. İsterseniz onların yola çıkış sebeplerini görmek için bu noktada biraz tarihe dönelim ve 15 yy.da Avrupa nın durumuna bir göz atalım. Yüzyıllar boyunca lüks tüketim maddesi olarak adlandırabileceğimiz ve ticareti büyük karlar getiren çay, baharat, porselen, ipek gibi mallar Avrupa ya Uzakdoğu dan kısaca İpekyolu denilen ticaret yolları üzerinden geliyordu. Tıpkı bugün petrol ticaretinde olduğu gibi o dönemde de İpekyolu ticareti sayesinde yol üstünde bulunan devletler zenginleşiyor, güçleniyordu. Örneğin bir şehir devlet olan Venedik bu ticaret geliriyle güçlü bir donanma kurmuş ve bu ticaret yollarını korumak amacıyla Akdeniz de uzun süre hüküm sürmüştü. Ancak Osmanlı İmparatorluğu nun önce Anadolu yu tamamen fethetmesi daha sonra da kuzeyde Kırım a güneyde ise Mısır ve Arabistan a kadar topraklarını genişletmesi bir anda tüm İpekyolu rotalarının alternatifleriyle birlikte tek bir devletin eline geçmesine neden oldu. Artık İpekyolu ticaretinde Avrupa ya düşman bir tekel vardı ve yapılan ticarete istediği gibi vergi koyabiliyor, istediği zaman durdurabiliyor yani kısaca Avrupa ya ambargo uygulayabiliyordu. İşte bu kıskaçtan kurtulmak isteyen Avrupa ülkeleri kendi alternatiflerini oluşturmaya çalıştılar. Pusulanın Avrupa da tanınması, seyrüsefer (navigasyon) ve haritacılıktaki gelişmeler ve okyanuslara dayanıklı gemi inşa tekniklerinin gelişmesi okyanuslara açılma yolundaki engelleri kaldırmaya başlamıştı. Bundan sonra yıllar boyunca değişik ülke bayraklarını taşıyan denizciler farklı rotalar izleyerek yeni yollar bulma ve zengin Uzakdoğu ya ulaşma hayalleriyle okyanuslara açıldılar. Denizcilik ve Kolonileşme Dünyanın çevresinin dönülmesinden ve farklı Uzakdoğu rotalarının bulunmasından sonra okyanusa açılanlar genelde birkaç yıl süren yolculukları süresince keşfedilen toprakları temsil ettikleri krallıklar adına ele geçirdiler ve buralarda askeri üsler kurdular. Hindistan pamuk, Endonezya baharat, Çin çay ile porselen ve Avustralya ise öncelikle ülkede istenmeyen mahkûmların sürgünü amacıyla, daha sonra da tahıl ve yün için kolonileştirildi. 1800 lerde İngiliz denizciler malların daha hızlı ve diğerlerinden daha önce piyasaya sunulmasının ekonomik üstünlük ve daha fazla kar getirdiğini gördüler. Bu yüzden hızlı ticaret amacıyla önceleri Avustralya dan yaptıkları ticaret için Amerikan yapımı hızlı ahşap gemiler kullandılar. Daha sonra da Çin ticareti için kendi yapımları olan hızlı yelkenliler

(clipper) inşa ettiler. Artık dünya ticaretinde hız da önemli bir faktör olmaya başlamıştı. Kendi malını diğerlerinden önce piyasaya sunan tüccar rakiplerine göre önemli bir avantaj elde edebiliyordu. Bu ticari yelkenliler yaklaşık 60 günde Avustralya ya varabiliyor, burada yaklaşık 1 ay süren mal boşaltma ve doldurma işlemlerinden sonra yaklaşık 70 günde geri dönebiliyor, yani dünyanın çevresini yaklaşık 160 günde alabiliyorlardı. Artık dünyanın çevresini yelkenle dolaşmak sıradan bir ticari olay olmuştu. Ticari amaçların dışında turistik amaçlarla dünyanın çevresini dolaşan ilk yat büyük ihtimalle 1850 de bu yolculuğu yapan İngiliz uskunası (schooner) Nancy Dawson idi. Bundan sonra yıllar boyunca birçok denizci keyif amacıyla dünya okyanuslarına yelken açtılar. 1967-68 yıllarında Sir Francis Chichester dünya turunu clipper lardan daha hızlı tamamlayabilmek için Plymouth tan yola çıktı. Buradan Sydney e ve Horn Burnu ndan tekrar Plymouth a dönen Chichester gerçi clipper ların hızını geçemedi ama kendisini takip edecek olan diğerleri için bir öncü oldu. Artık denizciler dünya çevresini en hızlı dolaşan olmak için yola çıkıyorlardı. İşte tam bu noktada sorunlar ortaya çıktı. Farklı rotalar izleyen ve yolculuklarını farklı sürelerde tamamlayan denizciler kendilerinin en hızlı olduğunu iddia ediyordu ve bu durum ortaya bir karmaşa çıkarmıştı. Artık herkesin üstünde uzlaşacağı bir çözüm bulmak gerekiyordu. Dünya Turu Nedir? Öncelikle dünyanın çevresini dolaşmak nedir, dünya turu nedir? Farklı rotaları takip eden herkes dünyanın çevresini dolaşmış sayılır mı? En hızlı dünya turu yapma derecesini nasıl belirleyeceğiz? Bu tür soruların cevaplarını tartışılmayacak şekilde belirlemek için elimizde sabit tanımlar olması gerekir. İşe en temel tanım olan enlemler ve ekvator ile başlayalım. Dünyanın çevresini doğu-batı yönüne paralel olarak dolaştığı varsayılan hayali çizgilere bildiğiniz gibi enlem denir. Bunlar arasında en uzunu 0 derece enlemi olan ekvator yaklaşık 40.000 km dir. Eğer herkes aynı enlemi, örneğin ekvatoru takip ederek dünya turu yapabilseydi, bu yolculukları birbirlerine kıyaslamak açısından elimizde gayet adil bir yöntem olacaktı. Ancak ekvatoru düz bir çizgi halinde takip etmek karşımıza kara parçaları çıktığı için en azından biz denizciler için imkânsızdır. Bu durumda farklı bir tanımlama kullanılabilir. Örneğin ekvatorun bir özelliği dünya üzerindeki tüm boylamları kesmesidir. Bu durumda dünyanın tüm boylamlarını ziyaret eden bir yolculuk yaparsak bu ekvatoru dolaşmak ile eş anlama gelir mi, dünya turu olarak kabul edilebilir mi? Bu tanım, kulağa ilk başta mantıklı gelse de yetersiz kalmaktadır. Bunun nedeni ise boylamlar arası mesafenin kutuplara giderken azalmasıdır. Kuzey ya da güney kutup noktalarına yakın yerlerde yapılan seyahatler, ekvatorda yapılacak bir seyahatten ve 40.000 km den çok daha kısa olacaktır. Hatta kutup noktasının etrafında yürüyerek dolaşmak bu tanıma göre dünya turu olarak kabul edilirse birkaç dakika içinde defalarca dünya turu yapabilirsiniz. Bu nedenle bu tanımı da dünya turu yapmak için kullanamayız. Dünya turu olarak en baştan beri ekvatoru dolaşmak benzeri bir şart arıyorduk. Bu durumda biz de ekvatora benzer şekilde ama farklı açılarda dünyayı kesen bir çember hayal edebiliriz. Ekvatorun özelliklerinden biri de merkezinin dünya merkezinde olmasıdır. Öyleyse hayal ettiğimiz çemberin

merkezi aynen ekvator gibi dünyanın merkezinde olursa tüm dünya etrafını dolaşıyor demektir. Bu tür çemberlere büyük çember (great circle) deniyor ve merkezleri aynen ekvator çemberi gibi dünya merkezinde bulunuyor. Bir kürenin etrafına çizilebilecek en uzun çizgi her zaman bir büyük çemberdir. Ekvator da bu tanıma göre bir büyük çemberdir. Örneğin kutuplardan geçen bir büyük çember yanda gösterildiği gibidir. Ancak yine bu çemberi de ekvator gibi karşımıza çıkan kıta parçaları yüzünden takip edemeyiz. İşin aslı dünyanın kıta yerleşimleri ve kuzey kutbundaki buzlar nedeniyle tamamen denizlerden geçen mükemmel bir büyük çember takip eden rota çizmemiz imkânsızdır. Tabii gelecekte küresel ısınma nedeniyle su seviyeleri yükselir, kutuplardaki buzlar erir ve karaların miktarı azalırsa belki böyle bir çember bulabiliriz ama herhalde çoğumuz bunu istemeyiz. Bu nedenle en azından bir büyük çember uzunluğunda olan ama kıtaların etrafından dolaşmamıza da imkân veren bir rotaya ihtiyacımız bulunmaktadır. Bu amaçla coğrafyada kullanılan ve Türkçeye zıt nokta olarak çevrilebilecek antipode kavramını kullanabiliriz. Antipode basit anlamıyla dünya üzerindeki bir noktanın, tam ters yönde gelen karşılığıdır. Hani yıllarca eğer buradan tünel kazmaya başlasak tünelin ucu Çin de mi biter sorusunun cevabı o noktanın antipode udur. Matematiksel olarak antipode, bir küre üzerindeki bir noktadan başlayan ve kürenin merkezinden geçen bir çizginin kürenin diğer tarafta yüzeyini kestiği noktadır. Bir büyük çember üzerindeki her noktanın bir antipode u vardır. Artık elimizde en az bir büyük çember dolaştığımızı kanıtlayabilecek bir yöntem bulunmaktadır. Eğer dünya üzerinde birbirinin antipode u olan iki noktadan geçersek en az bir büyük çember kadar dolaşmış oluruz. Bu da gerçek anlamda bir dünya turu yaptığımız anlamına gelir. Guiness Rekorlar Kitabı da dünya turu rekorlarında en az iki antipode noktadan geçilmiş olmasını şart koşmaktadır. Bu arada, ilginç bir nokta olarak belirtelim eğer romandaki Phileas Fogg, o zamanlar Guiness gibi bir kuruma yaptığı dünya seyahati nedeniyle rekor başvurusunda bulunsaydı hayal kırıklığına uğrayacaktı. Aşağıda izlediği rota görülen Phileas Fogg seyahati süresince iki antipode noktadan geçmemişti ve bu yüzden yaptığı seyahat resmi bir dünya turu olarak kabul edilmeyecekti. Şekil 1 Phileas Fogg'un seyahati

Görüldüğü gibi antipode tanımı bize izlenilen bir rotanın dünya turu olup olmadığı konusunda kesin bir karara varabilmemizi sağlamaktadır. Bir dünya turu bunun yanı sıra diğer farklı özellikleriyle de değerlendirilebilir. Dünya turu solo olarak mı yapıldı yoksa bir ekiple mi tamamlandı? Denizleri birbirine bağlayan kanallar (örneğin Panama Kanalı) kullanıldı mı? Kanal geçişleri dış yardım sayıldığı için Volvo Okyanus Yarışı gibi dünya turu yarışlarında izlenilen rotada kanallar bulunmaz. Dünya turu etaplar halinde mi yapıldı yoksa herhangi bir limana uğramadan tek seferde mi tamamlandı? Bu ve buna benzer farklı özellikler bir dünya turunu antipode geçişi dışında niteleyen önemli faktörler olarak sayılabilir. Bu derlemenin diğer kısımlarında olabildiğince bu gibi farklı özellikteki dünya turlarındaki ilklere ve dünya turu yapan yelken yarışmalarına ve yarışmacılarına göz atacağız. Antipode Haritaları Antipode haritaları iki farklı dünya haritasının antipode noktaları üst üste gelecek şekilde birleştirilmesiyle oluşturulur. Aşağıdaki haritada tersyüz edilmiş pembe ve açık mavi renklerdeki iki farklı dünya haritası antipode noktaları üst üste gelecek şekilde birleştirilmiştir. Örneğin karasal antipode noktalarına bakarsak Güney Amerika uçlarındaki noktaların antipode noktaları genel olarak Çin ve Rusya topraklarına düşmektedir. Şekil 2 Antipode haritası Google Map teknolojisini kullanarak herhangi bir noktanın antipode unu gösteren bir web sitesi de http://www.antipodemap.com/ adresinde bulunabilir. Bu sitede bulunan haritalardan üstteki haritada imleç ile gösterilen noktanın antipode noktası alt taraftaki izdüşüm haritada gösterilmektedir. Türkiye nin antipode noktaları aşağıdaki haritadan da görülebileceği gibi Güney Pasifik Okyanusu na denk gelmektedir. Yani biz buradan başlayıp dünyanın merkezinden geçen ve öbür ucuna kadar giden bir tünel açabilsek Çin e değil büyük ihtimalle okyanusun ortasına çıkacak ve o derinlikte boğulup gidecektik.

Şekil 3 Türkiye'nin antipode haritası

Dünya Turunda İlkler Ferdinand Magellan Dünyanın çevresini dolaşan ilk insan kimdir? Bu sorunun cevabını çoğu kimse Magellan diye verir ama aslında bu tam olarak doğru değildir. Ferdinand Magellan 1511-1521 yıllarında dünyanın çevresini keşif yolculuğuna ilk çıkan insandır. Ancak Filipinler de yerliler tarafından öldürülen Magellan maalesef bu yolculuğu tamamlayamamıştır. Onun yerine yolculuk, yardımcısı Juan Sebastian Elcano kumandanlığında tamamlanmıştır. Bu yüzden Elcano dünyayı dolaşan ilk kaptan dır. Burada özellikle kaptan kelimesi kullanıldı çünkü 1522 de Victoria gemisi ile yolculuğu sağ olarak tamamlayabilen 18 kişi içinde daha önce Uzak Doğu da doğmuş ya da orada bulunmuş kişiler vardı ve bunlardan birisi ilk kez dünya turunu tamamlama unvanına sahip olacaktı. Bu kişilerden Heinrich ya da Enrique de Malaca olarak adlandırılan Magellan ın özel uşağı (kölesi) ve tercümanı bu unvana sahiptir. Ancak tabii ki matematiksel tanımlamaların getirdiği bu tür birincilikler, bu yolculuğun fikir babası ve planlayıcısı Magellan ın önemini azaltmıyor. Bu nedenle dünyayı dolaşan ilk insan kimdir denilince teknik tanımlamalar açısından doğru olmasa da Magellan cevabı verilmesi çok da yanlış sayılmaz. Magellan ın bir ilk olan dünya turunu ve bunun arkasında yatan olayları anlamak için hayatını, o dönemin şartlarını ve genel siyasi olaylarını incelemek yararlı olacaktır. Magellan 1480 yılında Portekiz de dünyaya geldi. Geçmişi hakkında çok az bilgi vardır, 10 yaşında anne babasının ölümünden sonra ailesinden gelen asalet mirası sayesinde Portekiz kraliyet divanına yetiştirilmek üzere alındığı biliniyor. İlk keşif gezisini 25 yaşındayken Hindistan a yaptı. Burada yerel krallardan birisiyle girilen çatışmada ilk savaş deneyimini yaşadı. 1514 yılından sonra ise disiplinsiz davranışları ve yerli halkla yaptığı yasadışı ticaretten dolayı kraliyet hizmetinde görev alamadı. 1492 de Christopher Colombus Hindistan a varmak için Batı ya olan meşhur yolculuğunu yapmıştı. Sonunda Amerika ya varmıştı ancak burasının Hindistan değil yeni bir kıta olduğu o anda fark edilmemişti. İspanyollar bir süre sonra bu gerçeğin farkına vardılar. Vasco de Gama ile Portekizlilerin 1498 de Hindistan a vararak Afrika nın güneyinden Ümit burnundan geçen yeni bir ticaret rotası keşfetmesi ve daha sonra yapılan Tordeillas Antlaşması ile Afrika nın etrafından geçen rotalar üzerinde hak elde etmesiyle artık İspanyolların Asya ya yeni bir ticaret rotası bulmaları kaçınılmaz hale gelmişti. Çeşitli İspanyol denizciler Pasifik Okyanusu na açılıp Güney Amerika yı geçmelerini sağlayacak bir geçit aradılar. Bu arada Magellan İspanyol kralı V. Charles a Baharat Adaları na varmasını sağlayacak bir plan sundu. 1519 da emrine verilen 5 gemi ile Atlantik e açıldı. Yolculuğu süresince, onu takip etmek isteyen Portekiz donanmasından ve Portekiz kumandası altındaki topraklardan kaçtı, ayrıca kendisine isyan eden bazı kaptanlarla mücadele etti, ancak tayfanın çoğunun kendisine sadık kalması sayesinde bu isyanları kolayca bastırdı. Yolculuğu sırasında bugün Magellan Boğazı olarak adlandırılan geçidi keşfetti. Bu sırada gemilerden biri fırtınada battı, bir diğeri ise filoyu terk ederek İspanya ya geri döndü. Magellan geri kalan 3 gemi ile boğazı geçti ve girdiği

sulara sakinliğinden dolayı Pasifik adını verdi. Boğazı geçtikten sonra kuzeye, ekvatora doğru yönelen Magellan ve filosu Marianas ve Guam a daha sonra da Filipinler deki Homonhon adasına ulaştı. Böylece Filipinler e ulaşan ilk Avrupalılar oldular. Yanında bulunan Malay tercümanı sayesinde yerlilerle iletişim kurabilen Magellan buradaki yerel krallarla iyi ilişkiler kurdu. Dini inançları kuvvetli olan Magellan burada bazı yerlileri vaftiz ederek Hristiyan yaptı. Vaftiz ettiği ve dost olduğu bazı Raja lar ile müttefiklik kurdu ve vaftiz olmayı reddeden bir başka Raja olan Lapu-Lapu ya saldırmaya karar verdi. 27 Nisan 1521 de Magellan ve adamları Mactan a yelken açtılar. Burada Lapu-Lapu liderliğindeki 1500 kişilik yerli kuvvete karşı Magellan yaklaşık 50 adamdan oluşan kuvvetle karaya çıktı. Gemilerin topçu desteğine güvenen Magellan, kıyıdaki kayalıklar yüzünden gemiler menzil dışında kalınca bundan yararlanamadı ancak yine de manevi inancı sarsılmayan Magellan saldırı emri verdi. Çatışma sırasında lider olduğu anlaşılınca yerliler özellikle Magellan a yoğun olarak saldırdılar. Adamlarının geri çekilmesi için zaman kazanmaya çalışırken Magellan saldırıları savuşturmaya ve karşılık vermeye çalıştı ancak kısa sürede aldığı yaralar sonrası yere yıkıldı ve yerliler tarafından öldürüldü. İspanyollar daha sonra cesedini alabilmek için yerlilere çeşitli mallar teklif ettiler fakat reddedildiler ve Magellan ın cesedi geri alınamadı. Kral Lapu-Lapu ise İspanyol kolonileşmesine direnen ilk kişi olarak bugün ulusal bir kahraman konumundadır. Kralı olduğu Mactan adasında ve Filipinlerin başkenti Manila da onun şerefine heykeli dikilmiştir. Ayrıca, Filipin Ulusal Polis Gücü ambleminde ve 1967-74 arasında kullanılan Filipin parasında resmi bulunmaktadır. Savaştan sonra geride kalanların sayısı 3 gemiyi yönetmek için az olduğundan bir gemiyi yaktılar ve 2 gemiyle batıya doğru yollarına devam ettiler. Ancak bu gemilerden Trinidad, yolda ciddi şekilde su almaya başladı. Filodaki diğer gemi olan Victoria tüm tayfayı alacak kadar büyük olmadığı için, Trinidad geri dönerek Pasifik rotası üzerinden İspanya ya ulaşmak için yola çıktı fakat yolda Portekizliler tarafından ele geçirildi. Batıya doğru Juan Sebastian Elcano komutasında yoluna devam eden Victoria ise yola çıkışlarından neredeyse tam 3 yıl sonra, 6 Eylül 1522 de İspanya ya vardı ve böylece ilk dünya turu tamamlanmış oldu. Şekil 4 Magellan'ın dünya turu rotası

Joshua Slocum Dünyayı ilk kez tek başına dolaşan denizciyi mi arıyorsunuz? İşte karşınızda maceraperest ve yazar Kaptan Joshua Slocum. 24 Nisan 1895 te 51 yaşında iken Spray adlı şlup (sloop) teknesi ile Boston dan ayrıldı. Tek başına yaptığı toplam 46.000 millik 3 yıl süren bir yolculuktan sonra 27 Haziran 1898 de Newport, Rhode Island da dünya turunu tamamladı. Kaptan Joshua Slocum bu yolculuktan sonra artık dünya çapında denizciler arasında bir öncü olarak tanınacaktı. Joshua Slocum, 20 Şubat 1844 te Kanada, Nova Scotia daki aile çiftliğinde 11 çocuktan 5.si olarak dünyaya geldi. Anne tarafından dedesi Southwest Point te deniz feneri bekçisi idi. Joshua da küçük yaşlardan itibaren denizle iç içe oldu. Ancak ciddi ve disiplinli bir adam olan babasının dükkânında balıkçılar için deri ayakkabı imalatında çalışmak zorunda kalıyordu. Buna rağmen ayakkabı derisi kokusu yerine deniz kokusu onu cezbediyor ve kalabalık ve kaotik bir aile ortamından uzakta denizde macera dolu bir hayatın özlemini çekiyordu. Evden kaçmak için birçok teşebbüste bulundu ve 14 yaşında ilk kez başarılı oldu. Bir balıkçı uskuna (schooner) teknesinde kamarot ve aşçı olarak yer buldu ancak kısa süre sonra eve döndü. 1860 senesinde, 16 yaşında, ailenin 11. ferdinin doğumunu takiben annesinin ölümünden sonra evden ayrıldı. Bir arkadaşı ile Dublin, İrlanda ya giden ticaret gemisi Halifax ta denizci olarak çalışmaya başladı. Bunu takip eden yıllarda çeşitli gemilerde Çin, Avustralya ve Japonya ya dek uzanan seferlere katıldı. 31 Ocak 1871 de Avustralya da Virginia Albert Walker ile evlendi. Sonraki 13 yıl boyunca seferlerinde karısı da ona eşlik etti. Bu süre boyunca hepsi denizde ya da yabancı limanlarda olmak üzere 7 çocuk yaptılar. Doğan çocuklardan sadece 4 ü yetişkinlik dönemini görebildi. 1884 yılında karısı yine bir başka sefer sırasında hastalandı ve öldü. Kaptan Slocum 1886 da 24 yaşındaki kuzeni Henrietta "Hettie" Elliott ile evlendi. Bundan sonra da Slocum ailesi denizdeki hayatlarına devam ettiler ancak Henrietta denizdeki hayatı ilk karısı kadar çekici bulmuyordu. Aile 1889 yılında New York a vardı. Bundan sonra ise Henrietta bir daha ailesi ile denize açılmayacaktı. Slocum yaşadığı maceraları 1890 da Voyage of the Liberdade adıyla kitap haline getirdi. Joshua Slocum, Fairhaven, Massachusetts te eski bir balıkçı teknesi olan ve çürümeye bırakılmış olan Spray i yeniden inşa etti ve 24 Nisan 1895 te ünlü yolculuğuna başladı. Teknesinin ve yolculuğunun birçok ilginç noktası vardı. Önceleri sloop arma ile donatılmış olan tekne Macellan Boğazı nda yaşadığı sorunlar sonrasında yawl armaya dönüştürüldü. Slocum seyrüsefer için asla kronometre kullanmadı. Bunun yerine boylamları bulmak için yaklaşık zamanı veren sıradan bir kalay saati ile geleneksel parakete ve öğle güneşinden enlem bulma hesaplarını kullandı Slocum, tekneyi normalde dümenine dokunmadan kullanıyordu. Güverteye oranla daha uzun olan yelkenler ve uzun salması sayesinde Spray yelkenlerinin ayarlanması ve dümeninin bağlanması ile rüzgâra göre sabit ve dengeli bir rota tutturabiliyordu. Slocum un ifadesine göre sadece manevra yaparken ya da acil durumlarda dümene müdahale ediyordu. Pasifik geçişindeki 2000 mil boyunca bir kez bile dümene dokunmamakla gurur duyuyordu. Üç yıldan daha uzun bir süre sonra ardında 46.000 millik bir yolu bırakmış halde 27 Haziran 1898 de Newport, Rhode Island a

vardı. Bu dünya turunun bir başka özelliği ticari rotaların tam ters yönünde Batı-Doğu yönünde yapılmış olmasıydı. 1899 da bu destansı yolculuğunu anlattığı Sailing Alone Around The World adlı kitabını yazdı ve bu sayede tüm dünyada tanınır hale geldi. Bu kitabı aşağıdaki adreste okuyabilirsiniz. http://www.ibiblio.org/eldritch/js/saaw.htm Yıllar geçtikçe kitabından elde ettiği gelirinin azalması sonucu finansal zorluk yaşamaya başlayan Kaptan Slocum 1909 Kasım ayında başka bir kitap anlaşması umuduyla Güney Amerika ya doğru tek başına yelken açtı. Kendisinden bir daha haber alınamadı, 1924 yılında ise yasal olarak ölü ilan edildi. Francis Chichester Önce havacılıkta sonra denizcilikte tek başına rekorlar kırdı. Haritacılık, navigasyon, yazarlık ve yayıncılık yaptı, bir yayınevi kurdu. Kendisine 6 ay zaman biçildiği halde kanseri yendi ve hemen ardından Atlantik yarışlarına katıldı. Çoğu kimsenin evinde ya da bahçesinde huzur içinde dinlenmeyi seçtiği 65 yaşında o dinlenmek yerine Joshua Slocum un izinden gitti ve tek başına yelkenle dünyayı dolaşıp o ana kadar yapılan mesafe ve hız rekorlarını kırdı. Yaptıkları sayfalarca anlatılabilecek ve çoğumuzun belki de delirmiş bu adam diyebileceği birisini tanıtmaya çalışacağız: Sir Francis Chichester. Francis Chichester 1901 de Devon, İngiltere de doğdu. Çocukluğu sevgiden yoksun ve berbat geçti. 6 yaşına geldiğinde yatılı okula gönderildi. 18 yaşına geldiğinde Yeni Zelanda ya göç etti ve burada ormancılık, madencilik ve emlak işinde başarılı oldu ancak 10 yıl sonraki Büyük Buhran sırasında ciddi kayıplara uğradı. 2. Dünya Savaşı sırasında İngiliz ordusunda seyrüsefer uzmanı olarak çalıştı. 1958 de kendisine ölümcül akciğer kanseri teşhis kondu ancak ileride eşi olacak olan Sheila tarafından uygulanan sıkı bir vejetaryen diyet ile kanseri yendi. 1960 ta kendisinin de kurucuları arasında yer aldığı ilk solo transatlantik yat yarışına Gipsy Moth III (ağaç güvesi) adlı teknesiyle katıldı ve kazandı. 4 yıl sonra tekrarlanan yarışta ise 2. oldu. 27 Ağustos 1966 da 64 yaşında iken Gipsy Moth IV adlı teknesiyle İngiltere Plymouth tan ünlü dünya turunu yapmak üzere yola çıktı. Amacı eski ticaret rotasını izleyerek ticari tam mürettebatlı clipper gemilerinin 160 günlük seyir süresinden daha iyi bir sürede tek başına tamamlamaktı. Gipsy Moth IV, 38,6 kadem uzunluğunda keç armalı normal yelken takımıyla 79,4 m 2 ve balonla 140 m 2 üzerinde yelken alanına sahipti. 28 Mayıs 1967 de, yola çıkışından 274 gün sonra (yelkenle 226 seyir günü) arkasında 28500 mil bırakarak yolculuğunu tamamladı. Elbette seyahati süresince çeşitli olaylar yaşadı. Chichester, yolculuğunu bitme noktasına getiren üç ayrı olay yaşadığını söylüyor. İlkinde, Sidney e daha 2300 mil uzaktayken rüzgâr dümenini kontrol eden bir parça kırıldı. Sidney den önce başka bir yerde mola vermek istemediği için 3 gün boyunca yelkenleri trim yaparak ve yekeyi iplerle kontrol eden bir düzenekle tekneyi rotasında tutmayı başardı ve günde 160 milin üstünde yol almasını sağladı. Chichester, yola çıkışından 107 gün sonra yorgunluktan bitap bir halde Sidney limanına vardı. Diğer olayda Horn Burnu açıklarında seyrederken teknesi 140 derece yatarak devrilme noktasına geldi. Açıyı hesaplarken kabin güvertesinde bir şarap şişesinin bıraktığı izi kullanmıştı. Seyir defterine aldığı notlarda ve daha sonra

yaptığı röportajlarda teknenin tasarımı yapıldığı şekliyle kendisini düzelteceğini bildiğini yazıyordu ancak yine de bu olay hafif sayılabilecek bir fırtınada meydana gelmişti ve önünde geçmesi gereken fırtınalarıyla kötü bir şöhrete sahip Horn burnu vardı. Yolculuğunun üçüncü önemli olayı da Horn burnu geçişi sırasında oldu. Bunu Chichester şöyle anlatıyor: Dalgalar muazzamdı. Her seferinde değişiyorlardı ama hepsi arkanızda yükselen kocaman eğik duvarlar gibiydi. En az hoşuma gidenler çok dik ve 50 kadem (15 m.) yükseklikte griyeşil kocaman bir set gibi olanlardı. Kendinizi bunlardan birinin dibinde hayal edin. Havuzluğum 5 kere suyla doldu ve bir keresinde boşalması 15 dakikadan fazla aldı. Rüzgar göstergem ise 60 knottan sonra çalışmayı bıraktı. Kendi kendine seyir düzeneğim sarsılmalarla başa çıkamıyordu Çaresizlik içindeydim. Tüm umutlarının kaybolduğu ve tek başına kaldığını düşündüğü sırada, havuzluğa çıkan Chichester İngiliz Kutup Araştırma gemisi HMS Protector tarafından izlendiğini gördü. Aynı gün bir Kraliyet Hava Kuvvetleri uçağı da bulutların arasından çıktı. Bundan sonraki günlerde fazla olay yaşamadan yoluna devam etti ve 28 Mayıs 1967 de Plymouth a vararak yolculuğunu tamamladı. Dönüşün de başarısı nedeniyle Kraliçe tarafından Sir unvanı verildi. The Circumnavigators adlı kitapta Don Holm tarafından belki de şimdiye dek inşa edilen en kötü yarış teknesi olarak nitelenen Gispy Moth IV bu yolculuktan sonra tekrar denize açılmadı. Chichester in de tekne hakkındaki düşünceleri çok farklı değildi: Artık (dünya turunu) bitirdiğim için Gipsy Moth IV ün ne olacağını bilmiyorum. Ben sadece kıç tarafa sahibim, teknenin üçte ikisi kuzenime ait. Bana kalsa kendi payımı hemen satarım. Eğer üçte biri kesilip atılabilse daha iyi olurdu. Tekne benim için çok büyüktü. Ayrıca benim açımdan herhangi bir manevi değeri yok. Çok huysuz, zor ve kullanmak için üç mürettebata ihtiyaç duyuyor seyrüsefer için bir insan, yekeyi hareket ettirmek için bir fil ve aşağı inip gerekli aletleri çalıştırabilmek için 8 (2.4 m) uzunluğunda kollara sahip 3.6 boyunda (1.1 m) bir şempanze. Dünya turundan sonra Chichester, Gipsy Moth V adlı tekneyle 1970 te 4000 millik bir etabı 20 günde geçmeyi planlayarak bir hız rekoru denemesinde bulundu ancak 1 gün fark ile bu rekoru kıramadı. 26 Ağustos 1972 de kanserden öldü.

Yarışmalar Yelkenle dünya turu yapmak Chichester ın dünya turundan sonra bir yarış haline dönüştü. Artık sadece dünya turu yapmak değil, diğerleriyle veya zamana karşı yarışmak ve daha hızlı bitirmek de önem kazanmıştı. Bu kısımda yelkenle dünya turu içeren bazı yarışları tarihçeleriyle kısaca anlatacağız. Sunday Times Golden Globe Race Sadece bir kez düzenlenmiş olsa da ve artık günümüzde adı medyada geçmiyor olsa da Sunday Times Golden Globe Race aslında günümüzde herkesin dikkatle izlediği dünya çevresinde yat yarışlarının ilkiydi. Bu yarış birçok ilke sahip olmasının yanı sıra birçok ilginç özelliğe de sahiptir. Dünya çevresini tek başına yelkenle dolaşmayı ilk kez 1895 1898 yılları arasında Joshua Slocum başarmıştı. Ancak tek başına dünya turunun bir hız kapışmasına dönüşmesi 1966 yılında Francis Chichester in eski clipper gemilerin rekorunu kırma denemesi ile başladı. Chichester yaptığı yolculukta sadece bir kez mola vererek bu inanılmaz macerayı 226 günde tamamlamayı başardı. Her ne kadar clipper gemilerin 160 günlük süresine göre daha uzun olsa da tek başına yapılan bu yolculuk birçok denizcinin ilgisini çekmişti. Bundan sonraki girişim doğal olarak mola vermeksizin tek başına dünya turu olacaktı. Artık dünya çapında ünlü birçok denizci henüz sahiplenilmemiş bu unvana sahip ilk kişi olmak için planlarını yapmaya başlamışlardı. 1968 yılına gelindiğinde bütün bu planlar yelkencilik dünyasında konuşulur hale gelmişti. Chichester in yolculuğunun sponsoru olan ve bu işten oldukça karlı çıkan Sunday Times bu ünvana sahip olacak kişiyi de desteklemeye karar vermişti ancak potansiyel adayların çoğunun zaten bir sponsoru vardı. Ayrıca kendilerinin destekleyeceği denizcinin başka birisi tarafından geçilme olasılığı da vardı. Bu yüzden bu girişimi bir yarış şekline dönüştürmek ve bütün girişimcileri de bu yarış içerisine dâhil etme fikrini benimsediler. Böylece Sunday Times Golden Globe Race doğdu. Olabildiğince çok girişimciyi içerebilmek için o sene tek başına dünya çevresini dolaşan kişi otomatik olarak yarışa girmiş sayılacaktı. Güney denizlerindeki rüzgâr durumunu da göz önüne alarak tüm yarışçılar 1 Haziran ve 31 Ekim arasında yarışa başlamış olmalıydı. Yarışçıların başlangıç zamanını senkronize etmek zor olacağı için iki ödüllü bir sistem getirdiler. Varış çizgisini geçecek ilk kişinin getireceği medyatik ilgi nedeniyle bu kişiye Golden Globe ödülü, en hızlı yarışmacıya ise para ödülü verilecekti. Hız rekorunu daha anlamlı kılmak için tüm yarışçılar İngiltere den yola çıkacaktı. Yüksek para ödülü ve yarışa girişte kısıtlama olmaması birçok garip olaya neden olacaktı. Sabit bir başlangıç tarihi olmayan yarışa, katılımcılar kendilerini hazır gördükleri zamanda başladılar. İzin verilen ilk tarih olan 1 Haziran 1968 de John Ridgway daha çok haftasonu seyir teknesi olan English Rose IV ile denize açıldı. Bir hafta sonra, 8 Haziran da ise ilginç bir yarışmacı denize açılıyordu. Hiçbir yelken deneyimi olmayan bir maceraperest Chay Blyth, denizci arkadaşlarının yardımı ile teknesi Dytiscus u donatmış ve yola çıkmıştı. Arkadaşları daha sonra bir süre teknesinin önünde başka bir tekne ile yelken yaparak ona gerekli manevraları göstermişlerdi. 14 Haziran da, denizciler için uğursuz gün kabul edilen bir Cuma günü Knox-Johnston teknesi Suhaili ile Falmouth tan yelken açarak yola çıktı.

Ridgway bir süre sonra teknesinin böyle bir yolculuğa hazır olmadığının farkına vardı, ayrıca yalnızlıktan sıkılmaya başlamıştı. 17 Haziran da arkadaşlarına fotoğraf ve seyir kayıtlarını vermek ve mektup almak için randevulaştı. Ancak teknesinde aldığı Sunday Times gazetesini okurken okuduğu gazetenin yanı sıra dışarıdan mektup almanın da yarış kurallarına aykırı olduğunu öğrendi ve teknik açıdan diskalifiye oldu. Morali bozuk şekilde yola devam eden Ridgway teknenin gittikçe kötüleşen durumu ve Güney Okyanuslarının sert koşulları nedeniyle 21 Temmuz da Brezilya da yolculuğuna son verdi. Diğer yarışmacılardan Blyth, yarışı o ana kadar önde götürmesine rağmen teknesindeki ağır sorunlarla boğuşuyordu. Jeneratörü için kullandığı yakıtın kirlenmesi sonucu radyosu devre dışı kaldı. 15 Ağustos ta Güney Atlantik te bir ada olan Tristan da Cunha da demirli bir kargo gemisine karısına mesaj yollamak için yanaştı ancak vatandaşı İskoç kaptanın davetini kıramayarak gemiye çıktı. Bu sırada da geminin teknisyenleri teknesini onardı ve yakıtını yeniledi. Artık diskalifiye olan Blyth için bu yolculuk bir yarış olmaktan çıkmış kendi sınırlarını arayışa dönmüştü. Teknenin durumu gittikçe kötüleşti ve Güney Afrika da, ileride kendi şartlarında ve daha iyi bir tekneyle dönme isteğiyle, yarışı terk etti. Bütün bu terklere rağmen, diğer yarışçılar start almaya devam ediyordu. Moitessier ve Fougeron 22 Ağustos Perşembe yola çıktı. Onu takip eden Cumartesi ise King yarışa başladı. Hiçbiri Cuma günü başlamak istememişti. Teknesi Joshua yı yarış için hafifletmiş olan Moitessier oldukça hızlı yol alıyordu. Aynı rota içinde Knox-Johnston un hızının yaklaşık 2 katı bir hızla gidiyordu. Tarihler yarışa son başlama günü olan 31 Ekim i gösterdiğinde Moitessier, Cape Town un 1100 mil doğusundaydı, 4000 mil önünde ise Knox-Johnston vardı. Tetley ise Trinadad a yaklaşıyordu. 31 Ekim de son 2 yarışmacı olan Donald Crowhurst ve Alex Carozzo yola çıktı. Saygı duyulan bir İtalyan yelkenci olan Carozzo hazır olmadığını bildiği için yarışa başladıktan hemen sonra demir attı ve dış destek almadan teknesindeki hazırlıklara devam etti. Crowhurst ün durumu da hazır olmaktan uzaktı ancak yine de yoluna devam etti. Kasım ortasında Crowhurst hala teknesindeki sorunlarla uğraşıyordu. Güney Okyanuslarında karşılaşacağı tehlikeleri bilmesine rağmen evde kendisini bekleyen finansal krizin de farkındaydı. Bu yüzden teknesinin durumuna rağmen yoluna devam etti. Carozzo ise mide ülserinden dolayı kan kusmaya başladı ve tıbbi destek için 14 Kasım da Porto, Portekiz de yarıştan çekildi. Hemen ardından 22 Kasım da Cape Town dan King in yarıştan çekildiği haberi geldi. 27 Kasım da ise Fougeron, Saint Helena da yarışı terk etti. Geride yarışan 4 tekne kalmıştı. Pasifik Okyanusu nda kafadan gelen rüzgarlarla boğuşan Knox-Johnston ve teknesi Suhaili, Tazmanya ya yaklaşan Moitessier ve teknesi Joshua, Ümit burnunu geçmekte olan Tetley ve teknesi Victress ve hala Kuzey Atlantik te bulunan Crowhurst ve teknesi Teignmouth Electric. 10 Aralık ta Crowhurst ten bir durum raporu geldi, artık hızlı bir şekilde yol almaya başlamıştı ve 8 Aralık ta 243 mil yol yapmıştı, bu yeni bir hız rekoruydu. Yarış kurulu başkanı Chichester bu ani performans değişikliğine kuşkuyla yaklaşıyordu ve aslında bu kuşkusunda da haklıydı. Crowhurst 6 Aralık tan itibaren sahte bir yolculuk kaydı tutmaya başlamıştı ve kendini aslında olduğundan daha hızlı gidiyormuş gibi gösteriyordu.

Ocak ayı geldiğinde Knox-Johnston için endişeler artıyordu. Radyo vericisiyle ilgili sorunlar vardı ve Yeni Zelanda dan sonra kendisinden haber alınamamıştı. Bu sırada Knox-Johnston yoluna devam ediyordu ve 17 Ocak ta Horn burnunu geçti. Moitessier den de Yeni Zelanda dan beri haber alınamamıştı ancak o da yoluna devam ediyor ve Öfkeli Elliler in koşullarıyla rahatça başa çıkıyordu. 6 Şubat ta Horn burnuna vardı ancak Plymouth a dönüş yolculuğu ve yarış fikri kendisini oldukça rahatsız ediyordu. Falkland adaları açıklarında teknesi görüldü ve Tazmanya dan sonra kendisi hakkında alınan bu ilk haber büyük heyecana yol açtı. Tahminler Moitessier in yarışı 24 Nisan da birinci olarak bitireceği yönündeydi (Knox-Johnston yarışı 22 Nisan da bitirdi). İngiltere de büyük bir karşılama töreni planlandı, buradan Fransız savaş gemileri eşliğinde daha da muazzam bir karşılama için Fransa ya götürülecekti. Hatta Legion d Honneur ödülü alacağı yönünde söylentiler vardı. Moitessier bütün bunları tahmin ediyor ve modern dünyanın aşırılıklarından gittikçe iğrenmeye başlıyordu. Kendisiyle epey mücadeleden ve İngiltere de kendisini bekleyenleri düşündükten sonra yoluna devam etmeye, Ümit Burnu nu geçerek ikinci kez Pasifik e gitmeye karar verdi. Bu kararından habersiz olan gazeteler ise o ana kadarki ilerlemesini göz önüne alarak tahmini konum bildiriyorlardı. 18 Mart ta Moitessier, sapan ile bir teneke kutu içinde Cape Town kıyılarındaki bir gemiye mesajını fırlattı ve bütün dünyayı şaşkınlığa uğrattı. Niyetim, durmaksızın yolculuğuma devam etmek ve Avrupa dan çok daha fazla güneş ve barışın olduğu Pasifik adalarına gitmek. Lütfen bir rekor kırmaya çalıştığımı düşünmeyin. Rekor denizde çok aptalca bir kelime. Yolculuğuma durmaksızın devam ediyorum çünkü denizde mutluyum ve belki de ruhumu kurtarmak istiyorum. Aynı gün, Güney Okyanuslarında epey hırpalanmış teknesiyle Tetley, Horn Burnu nu döndü ve artık rahatlamış bir şekilde kuzeye yöneldi. Crowhurst de oldukça hırpalanmış durumdaydı ancak malzeme eksikliği nedeniyle gerekli onarımları yapamıyordu. 8 Mart ta Arjantin de ufak bir kıyı kasabası olan Rio Salado ya gitti. Burada bir sahil koruma istasyonu olmasına ve teknesinin varlığı kayıt altına alınmasına rağmen fazla dikkat çekmeden ve gerekli malzemeleri alarak ayrıldı. Yeni Zelanda dan beri kendisinden haber alınamayan Knox-Johnston ın durumundan endişelenilmeye başlanmıştı. NATO tatbikatı için Azor adaları yakında bulunan savaş uçaklarının araması da bir sonuç vermemişti. Nihayet, 6 Nisan da bir İngiliz tankeri ile sinyal lambası kullanarak bağlantı kuran Knox- Johnston konum ve durum bilgisi verdi. Bu haber İngiltere de sevinçle karşılandı ve Knox-Johnston ın artık Golden Globe ödülünü almasına kesin gözüyle bakılmaya başlandı. Bu durumda Tetley in de en hızlı yarışmacı ödülü olan 5.000 poundu alması tahmin ediliyordu. 10 Nisan da Crowhurst, tekrar radyo ile temasa geçti ve konumunu Horn Burnu yakınlarındaki Diego Ramirez Adaları olarak açıkladı. Bu haber İngiltere de bir başka heyecan dalgasına yol açtı, çünkü en hızlı yarışmacı unvanının bir başka adayı ortaya çıkmıştı. Tetley, bu durumdan haberdar edildi ve teknesinin karşılaştığı zorluklara rağmen sınırlarını zorlamaya devam etti. 22 Nisan da Knox-Johnston yarışa başladığı Falmouth a vardı. Bu onu Golden Globe ödülünün ve yelkenle durmaksızın tek başına dünya turu yapan ilk kişi unvanının sahibi yaptı. Bu yolculuğu 313 gün sürmüştü. Artık gözler en hızlı yarışmacı ünvanı ve 5.000 poundluk ödül için çekişen Tetley ve Crowhurst üzerindeydi.

Tetley teknesini zorladığının farkındaydı. 20 Mayıs ta Azor adaları yakınında bir fırtınaya rast gelince teknesinin durumu hakkında endişelenmeye başladı. Fırtınanın kısa sürede biteceğini düşünerek yelkenleri indirdi ve uyumaya gitti. Ertesi günün ilk saatlerinde kırılan ağaç sesleriyle uyandı. İskeledeki gövdenin kırılmış olabileceğini düşünerek onu kesip atmak için güverteye çıktı ancak kırılma sırasında ana gövdede de koca bir delik açıldığını gördü. Tekne hızla su alıyordu. Hemen May Day sinyali gönderdi ve o akşam can salından kurtarıldı. Bu sırada yarışı bitirme noktasına sadece 1100 mil uzaktaydı. Artık geride sadece Crowhurst kalmıştı ve gönderdiği raporlardan 5.000 poundluk ödülü garantilemiş gözüküyordu. Ancak bu durum elbette kendisine yönelen ilgiyi arttırıyordu. Dönüşte kendisi, anlattıkları ve tuttuğu kayıtlar hakiki Horn Burnu denizcileri tarafından incelenecekti. Sahte kayıt işi için büyük bir çaba harcamış olmasına rağmen böylesine bir hile özellikle hiç Güney Okyanusu deneyimi olmayan birisi için pratikte gerçekleştirilemeyecek kadar zordu. Bunun farkında olan Crowhurst ün hızlı gidişi, Tetley in haberini aldıktan sonra birdenbire bir emekleme haline dönüştü. Haziran başında tek rakibinin başına gelenleri öğrendikten sonra radyosu bozuldu. İstenilmeyen bir münzevi hayattan kurtulmak için daha sonraki haftaları radyoyu tamir etmekle geçirdi ve 22 Haziran da Mors alfabesi ile haberleşmeye başladı. Aldığı haberler macerasının yayın hakları, kendisini bekleyen tekne ve helikopter filosu ve dönüşte karşılaşacağı muhteşem karşılama ve İngiliz halkının bekleyişi idi. Spot ışıklarından kaçamayacağı kesindi. Bulunduğu durumdan bir çıkış yolu bulamayan Crowhurst gittikçe soyut felsefeye girdi. Fikirlerini ifade eden uzun makaleler yazmaya ve Einstein in Görecelilik kitabını farklı bir şekilde yorumlamaya başladı. Takip eden 8 gün boyunca gerçeklikten gittikçe uzaklaştı, yazdıkları üzerinde artan işkence gibi baskıyı gösteriyordu. Sonunda 1 Temmuz da yazdıklarını karmaşık bir intihar notuyla bitirdi ve tekneden atladı. Yarıştan ayrılan ancak yola devam eden Moitessier ise yolculuğunu daha mutlu bir şekilde bitirdi. Dünyanın çevresini dolanmaya devam etti ve neredeyse tüm yolun üçte ikisini tekrar kat etti. Ağır hava koşullarına rağmen Horn burnunu tekrar döndü. Ancak teknesi Joshua nın yeterince yorulduğuna karar verdi ve Tahiti ye gitti. Burada karısıyla Alicante de yerleşti. Böylece karısıyla daha önce yapmış olduğu ilk dünya turundan sonra ikinci dünya turunu da bitirmiş oldu. Tetley bu maceradan sonra tekrar eski hayatına adapte olamadı. Kendisine teselli olarak verilen 1000 poundluk ödül ile yeni bir hız rekoru kırmak için bir trimaran inşa etmeye karar verdi. 60 kademlik yeni teknesi 1971 yılında inşa edildi ancak tekneyi donatmak için gerekli sponsor arayışları hep başarısız oldu. Kitabı Trimaran Solo beklenen satış rakamlarını yakalayamadı. Sonunda sorunlarıyla mücadelede yenik düştü ve Şubat 1972 de intihar etti. Golden Globe Race ile durmaksızın dünya çevresinde yapılan ilk yelken yarışı tamamlanmış oldu. Yarışın düzenlenme şekli ve organizasyonu hakkında çok fazla tartışma yapıldı. Özellikle yaşanan yüksek sayıda terk ve Crowhurst un trajik ölümü nedeniyle bir süre dünya turu içeren yelken yarışı düzenlenmedi. Uzun süre sonra, 1982 yılında Golden Globe yarışından esinlenerek ilk BOC Challenge yarışı düzenlendi, ancak bu yarış durmaksızın değil etaplar halinde yapıldı. Bu yarışın ilk galibi Philippe Jeantot tarafından ise 1989 yılında Golden Globe yarışının şekline benzer şekilde durmaksızın yelkenle dünyayı dolaşan Vendée Globe yarışları düzenlenmeye başlandı.

VELUX 5 Ocens Race (BOC Challenge Around Alone) Bu yarış ilk defa 1982 yılında BOC Gases ana sponsorluğunda BOC Challenge adı altında düzenlendi. Bu yarış daha önce 1968 de düzenlenen ve ilk solo yelkenli yarış olan Golden Globe Race ilham alınarak düzenlenmişti. Ancak Golden Globe gibi ara vermeksizin gidilen bir rotanın aksine bu yarışın rotası etaplar halinde düzenlendi. Yarışın uzunluğu ve solo olarak gidilmesi nedeniyle yelken dünyasındaki en zorlu mücadelelerden biri olarak kabul edilir. İlk BOC Challenge yarışını tüm 4 etabı da birincilikle tamamlayan ve toplamda 159 günlük süresiyle Philippe Jeantot kazandı. 1990 da yarışın adı Around Alone olarak değiştirildi, 2006-2007 yarışından itibaren ise organizasyonun ana sponsoru olan Danimarka firması Velux ün adıyla anılmaya başlandı. Velux 5 Ocean Race her 4 yılda bir düzenlenmekte olup bir sonraki yarış 2010-2011 de yapılacaktır. Vendée Globe Tek başına, 24 saat boyunca durmadan, herhangi bir limanda mola vermeden ve dışarıdan herhangi bir yardım almadan okyanuslardaki her türlü fırtınayı ya da tam tersi durgun havayı sağ salim geçip dünyanın çevresini dolaşmak. Dünyada bunu yapabilecek fiziksel ve psikolojik donanıma sahip yelkenci sayısı çok fazla değildir ve bu gözü pek insanlar her 4 senede bir Vendée Globe yarışında gerek doğayla gerekse de birbirleriyle mücadele ederler. Vendée Globe ilk defa 1989 yılında Philippe Jeantot tarafından düzenlendi. Jeantot daha önce ilki 1982 de düzenlenen BOC Challenge yarışmasına katılmış ve hem 1982-1983 hem de 1986-1987 yarışlarında birinci olmuştu. Yarışın etaplı formatını beğenmeyen Jeantot, bunun yerine Golden Globe Race organizasyonuna benzer şekilde hiç durmaksızın solo yarışılmasından yanaydı. Böylece denizciler için nihai mücadele ortamı oluşabilecekti. İlki 1989-1990 da yapılan Vendée Globe yarışını Titouan Lamazou kazandı. Yarışa katılan ve çeşitli arızalarla karşılaşan Jeantot ise yarışı 4. sırada bitirdi. Bir sonraki Vendée Globe yarışı 1992-1993 te düzenlendi ve bundan sonra da düzenli olarak her 4 senede bir yapıldı. En son 2008-2009 da yapılan ve müthiş mücadelelere sahne olan Vendée Globe yarışını Michel Desjoyeaux kazandı.

Şekil 5 Tekneler Vendee Globe 2008-2009 başlangıcında Vendée Globe yarışı Open 60 sınıfı tekneler arasında yapılmaktadır. Yarışın başlangıç ve bitiş noktası Fransa nın Vendée bölgesindeki Les Sables d Olonne dur. Yarışmacılar buradan yola çıkıp Atlantik Okyanusundan aşağıya Ümit Burnu na inerler. Buradan Leeuwin ve Ümit burunlarını iskelede bırakıp Antarktika nın çevresini saatin ters yönünde dolanarak bitiş noktasına geri dönerler. Bu genel rotanın yanı sıra güvenlik amacıyla her yarışta ek kapılar rotaya eklenebilir. Şekil 6 Vendée Globe Yarış Rotası