2004-2005 SEZONU EGE BÖLGESİ ZEYTİN VE ZEYTİNYAĞI REKOLTESİ TAHMİN HEYETİ RAPORU 2004 2005 sezonu zeytin ve zeytinyağı rekoltesini tespit etmekle görevlendirilen heyetimiz, çalışmalarına 06.09.2004 tarihinde başlamış, 8 gün İzmir dışında konaklamak, 6 günde İzmir e dönmek suretiyle çalışmalarını 23.09.2004 tarihinde tamamlamıştır. Heyetimiz çalışmalarında İzmir, Balıkesir, Çanakkale, Manisa, Aydın ve Muğla illeri ilçe, köy ve beldelerinde bulunan zeytinliklerde teknik olarak incelemeler yapmıştır. İl ve İlçe Tarım Müdürlükleri ile Tariş ve yağı Tarım Satış Kooperatiflerinde temaslarda bulunmuştur. Heyetimiz inceleme dışında kalan yörelerimize ait değerlendirmeleri tamamen İl ve İlçe Tarım Müdürlüklerinin verilerini esas almıştır. Ancak İl ve İlçe Tarım Müdürlüklerinden ağaç mevcutları ile ilgili olarak önceki yıllarla çelişkili rakamlar alınmıştır. İlgililer ile yapılan görüşmelerden, bu durumun Doğrudan Gelir Desteği ve Çiftçi Kayıt Sistemi uygulamalarından kaynaklandığı anlaşılmıştır. Ayrıca, söz konusu uygulamalar ve Gıda Denetiminin kurumlarına verilmesi nedeniyle, tarım teşkilatına bağlı personelin arazi çalışması yapamadığı ve detaylı bilgilendirmede bulunmadığı görülmüştür. Söz konusu durumun, ülkemizin zeytincilik sektörünün daha sağlıklı veriler ışığında öngörülerde bulunmasına engel olması nedeniyle, 2005 yılında Türkiye deki zeytin alanları ve ağaç sayılarının envanterinin çıkarılması yönünde bir çalışma başlatılmasının büyük önem taşıdığı düşünülmektedir. Bu yönde; Devlet İstatistik Enstitüsü, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı ve ilgili kurum ve kuruluşlar ile birlikte ortak bir çalışma başlatılması yerinde olacaktır. 2004-2005 sezonunda Körfez bölgesinde, 2003-2004 sezonunun yok yılı olmasına rağmen ürün alınması ve bu sene iklim koşullarının rekolteyi olumsuz etkilemesi nedeniyle alışılagelmiş var yılı beklentisini karşılamayacağı tespit edilmiştir. Bölge genelinde beklenen yağışın alınmaması ve sıcaklığın yüksek olması nedeniyle özellikle sulanamayan ve bol mahsullü ağaçlarda danelerde buruşma ve erken kararmalar görülmüştür. meyvesinin en önemli zararlısı olan zeytin sineğinin (bactrocera oleae) eylül ayı içinde Körfez bölgesinde popülasyonunun arttığı ve bu zararlı ile uçakla mücadele yapılacağı öğrenilmiştir. İzmir ili üreticilerine de Tarım İl Müdürlüğünce zeytin sineği ile ilgili mücadele uyarısı yapılmıştır. Körfez bölgesinde sofralık zeytin miktarında artış beklenmekle beraber, Aydın yöresinde siyah sofralık zeytin miktarında azalış beklenmektedir. Üreticiler ile yapılan görüşmelerde, bu yıl, piyasa fiyatlarının sofralık zeytin ve yağ miktarını etkileyebileceği ifade edilmiştir. Genel olarak Ege bölgesinde yaşanan kuraklığa bağlı olarak ağaçların su stresi yaşadığı gözlenmiştir.
2 Bölgemizde geçtiğimiz yıllarda da görülen verticillium solgunluğunun hızla yayılmakta olduğu gözlenmiş, hastalığın oluşumu ve mücadele yöntemleri hakkında gerekli bilgiler ve broşürler üreticilere aktarılmıştır. ciliğimizdeki olumlu ekonomik gelişmelerin sonucunda bazı yörelerimizde tekniğine uygun kültürel uygulamaların (budama, gübreleme, sulama, toprak işleme, mücadele) yapıldığı, ayrıca gençleştirme ihtiyacı duyulan zeytinliklerde tekniğine uygun yapılan gençleştirme budamaları ile hem verimin yükseldiği, hem de periyodisitenin kısmen kırıldığı gözlenmiştir. Sonuç olarak; Ege bölgesi 2004-2005 sezonunda zeytin ağaç sayısı üretilecek zeytinden sofralığa ve yağlığa ayrılacak miktar ile elde edilecek zeytinyağı miktarını gösterir Tablo 1 ilişikte sunulmuştur. Buna göre, Balıkesir, Çanakkale, Manisa, Aydın, Muğla ve İzmir illerinde toplam 68.417.440 adet meyve veren, 4.738.165 adet meyve vermeyen ağaç mevcut olup, ağaç başına ortalama 13.94 kg. zeytin verimi ile 953.788 ton zeytin danesi alınacağı, bunun 219.976 tonunun sofralığa, 733.812 tonunun yağlığa ayrılacağı, bundan da ortalama 1/ 5.1 randıman ile 143.462 ton zeytinyağı elde edileceği tahmin edilmiştir.
TABLO 1 2004 / 2005 SEZONU EGE BÖLGESİ ZEYTİN VE ZEYTİNYAĞI REKOLTE TAHMİNİ İCMAL TABLOSU AĞAÇ SAYISI AĞAÇ BAŞINA ELDE YEMEKLİĞE YAĞLIĞA ELDE EDİLEN 1 KG.ZEYTİNYAĞI İLLER MEYVE MEYVE ZEYTİN EDİLECEK AYRILACAK AYRILACAK ZEYTİNYAĞI İÇİN ZEYTİN VEREN VERMEYEN DANESİ (KG.) ZEYTİN (TON) ZEYTİN (TON) ZEYTİN (TON) (TON) DANESİ (KG.) BALIKESİR 10,453,427 477,385 15.64 163,468 47,887 115,581 23,104 5.00 ÇANAKKALE 4,191,250 266,600 13.27 55,620 9,015 46,605 9,629 4.85 MANİSA 7,491,885 1,351,450 10.98 82,289 46,179 36,110 7,385 4.88 AYDIN 20,734,340 1,431,822 18.21 377,678 92,608 285,070 53,035 5.37 MUĞLA 12,529,718 495,708 9.36 117,309 9,942 107,367 21,514 5.00 İZMİR 13,016,820 715,200 12.09 157,424 14,345 143,079 28,795 5.00 TOPLAM 68,417,440 4,738,165 13.94 953,788 219,976 733,812 143,462 5.10
2004-2005 SEZONU GÜNEY DOĞU ANADOLU BÖLGESİ ZEYTİN VE ZEYTİNYAĞI REKOLTESİ TAHMİN HEYETİ RAPORU 2004 2005 sezonu zeytin ve zeytinyağı rekoltesini tespit etmekle görevlendirilen heyetimiz, 27 30 Eylül 2004 tarihlerinde Adana, Mersin, Antakya, Kilis ve Gaziantep il ve ilçelerindeki zeytinliklerde teknik incelemelerde bulunmuş, Tarım İl ve İlçe Müdürlüklerinin yetkilileri ile görüşmüş, üretici ve sanayicilerin görüşlerini alarak değerlendirme yapmıştır. Heyetimiz Güneydoğu Anadolu Bölgesinde; Geçen yıla oranla bu yıl rekoltenin daha az olacağını, Şubat ayından bugüne kadar yağış olmamasının zeytin ağaçlarını olumsuz etkilediği, Zirai mücadeleyi gerektiren bir hastalık olmadığı, Verticilium gözlenmediği, Toplu zeytinliklerin çoğunun bakımlı olduğu ancak sulama yapılmadığı, Meyve toplamanın sırıkla olduğu, Bazı bölgelerde kışın yaşanan aşırı soğuklardan zeytin ağaçlarının etkilendiği tespit edilmiştir.
5 Sonuç olarak; Güneydoğu Anadolu Bölgesinde zeytin ağaç sayısı, üretilecek zeytinden sofralığa ve yağlığa ayrılacak miktar, elde edilecek zeytinyağı miktarını gösterir tablo ilişikte sunulmuştur. Buna gore, Adana, Mersin, Antakya, Kilis ve Gaziantep illerinde toplam 11.352.378 adet meyve veren, 3.784.463 adet meyve vermeyen ağaç mevcut olup, ağaç başına ortalam 11 kg zeytin verimi ile 113.215 ton zeytin danesi alınacağı, bunun 19.005 tonunun sofralığa, 94.210 tonunun yağlığa ayrılacağı, bundan da ortalama 1/ 4,4 randıman ile 23.091 ton zeytinyağı elde edileceği tahmin edilmiştir.
İLLER 2004/05 SEZONU GÜNEYDOĞU ANADOLU BÖLGESİ ZEYTİN VE ZEYTİNYAĞI REKOLTE DURUMU AĞAÇ SAYISI Meyve Veren Meyve Vermeyen Ağaç Başına Danesi (Kg.) Elde Edilecek Yemekliğe Ayrılacak Yağlığa Ayrılacak Elde Edilecek yağı ADANA 397.890 450.050 24,0 9.549 1.909 7.640 1.528 5,0 MERSİN 2.180.000 651.000 5,0 10.900 3.270 7.630 1.526 5,0 ANTAKYA 4.954.000 2.095.000 14,0 69.356 10.403 58.953 14.738 4,0 KİLİS 1.436.000 214.000 8,0 11.488 1.723 9.765 3.255 3,0 GAZİANTEP 2.384.488 374.413 5,0 11.922 1.700 10.222 2.044 5,0 TOPLAM 11.352.378 3.784.463 10,0 113.215 19.005 94.210 23.091 4,1 1 Kg. yağı İçin Danesi (Kg)
7