HASTANE ENFEKSİYONLARI 2013 İÇİNDEKİLER Bölüm 1: Enfeksiyon Kontrol Programlarının Organizasyonu ve Enfeksiyon Kontrol Uygulamaları 1.1 Hastane Enfeksiyon Kontrolünün Tarihçesi: Dünyadaki ve Türkiye deki Durumu........................1 Prof. Dr. Kurtuluş TÖRECİ, Prof. Dr. Yeşim ÇETİNKAYA ŞARDAN 1.2 Enfeksiyon Kontrolünde Organizasyon ve Enfeksiyon Kontrol Programlarının Geliştirilmesi Prof. Dr. Nedim ÇAKIR.................................21 1.3 Hastane Enfeksiyonlarının Önlenmesinde Enfeksiyon Kontrol Hemşiresinin Rolü Uzm. Hmş. Serpil EROL, Prof. Dr. Recep ÖZTÜRK...............35 1.4 Enfeksiyon Kontrol Hekiminin Görevleri....................47 Prof. Dr. Emine ALP 1.5 İzolasyon Yöntemleri.................................51 Prof. Dr. Gaye USLUER 1.6 El Yıkama ve El Dezenfeksiyonu..........................71 Prof. Dr. Dilek ARMAN 1.7 Hastane Enfeksiyonu Kontrolünde Klinik Mikrobiyoloji Laboratuvarının Rolü...................91 Prof. Dr. Zeynep GÜLAY 1.8 Enfeksiyon Kontrolünde Maliyet Analizi...................113 Prof. Dr. Ata Nevzat YALÇIN 1.9 Kısıtlı Kaynaklarla Enfeksiyon Kontrolü İçin Organizasyonlar....125 Prof. Dr. Hakan LEBLEBİCİOĞLU ix
1.10 Hastane Enfeksiyonlarının Hukuksal Boyutu................141 Doç. Dr. Çağlar ÖZDEMİR 1.11 Sağlıkta Kalite İyileştirme, Hasta Güvenliği ve Enfeksiyon Kontrolü.................................155 Prof. Dr. H. Erdal AKALIN Bölüm 2: Epidemiyoloji 2.12 Hastane Enfeksiyonları Epidemiyolojisi....................167 Uzm. Dr. Volkan ATMIŞ, Doç. Dr. Sibel AŞÇIOĞLU 2.13 Hastane Epidemiyolojisinin Temel İlkeleri ve Biyoistatistik......177 Doç. Dr. Nadiye Pınar AY, Prof. Dr. Selma KARABEY 2.14 Hastane Enfeksiyonu Tanı Kriterleri......................215 Prof. Dr. Yeşim ÇETİNKAYA ŞARDAN 2.15 Hastane Enfeksiyonlarının Sürveyansı.....................255 Prof. Dr. Selma KARABEY 2.16 Hastane Salgınlarının İncelenmesi.......................291 Prof. Dr. Yeşim ÇETİNKAYA ŞARDAN Bölüm 3: Özel Patojenlerin Neden Olduğu Nozokomiyal Enfeksiyonların Epidemiyolojisi ve Kontrolü 3.17 Moleküler Epidemiyolojik Tiplendirme Yöntemlerinin Hastane Enfeksiyonlarında Kullanımı.....................303 Prof. Dr. Rıza DURMAZ 3.18 MRSA, VISA ve VRSA................................329 Doç. Dr. Banu SANCAK, Prof. Dr. Serhat ÜNAL 3.19 Vankomisine Dirençli Enterokoklar.......................343 Prof. Dr. Tansu YAMAZHAN, Prof. Dr. Sercan ULUSOY 3.20 Çoğul Dirençli Gram-Negatif Bakteriler...................363 Prof. Dr. Halis AKALIN 3.21 Nozokomiyal Legionella Enfeksiyonları....................401 Uzm. Dr. Efsun AKBAŞ x
3.22 Nozokomiyal Mycobacterium tuberculosis ve Tüberküloz Dışı Mikobakteri Enfeksiyonlarının Epidemiyolojisi ve Kontrolü............................437 Prof. Dr. Suna GEDİKOĞLU 3.23 Nozokomiyal Fungal Enfeksiyonlar......................459 Öğr. Gör. Dr. Şehnaz ÖZYAVUZ ALP, Prof. Dr. Ömrüm UZUN 3.24 Nozokomiyal Viral Enfeksiyonlar........................487 Prof. Dr. Alpay AZAP, Prof. Dr. İsmail BALIK 3.25 Clostridium difficile..................................511 Prof. Dr. Rahmet GÜNER Bölüm 4: Enfeksiyon Kontrolü ve Personel Sağlığı, Sağlık Çalışanlarının Yaralanma ve Enfeksiyondan Korunması 4.26 Enfeksiyon Kontrolü ve Personel Sağlığı, Sağlık Çalışanlarının Yaralanma ve Enfeksiyondan Korunması...................523 Uzm. Dr. Başak DOKUZOĞUZ Bölüm 5: Çevre ile İlgili Konular 5.27 Çevre ve Nozokomiyal Enfeksiyonlar.....................555 Prof. Dr. Gaye USLUER 5.28 Tıbbi Atık Yönetimi..................................573 Prof. Dr. Şaban ESEN 5.29 Hastane Havalandırma Sistemlerinin Düzenlenmesi ve Hava Yolu ile Bulaşan Nozokomiyal Enfeksiyonların Önlenmesi..587 Doç. Dr. Nurcan BAYKAM 5.30 Laboratuvar Kaynaklı Enfeksiyonlar: Önlenmesi ve Kontrolü....597 Doç. Dr. Duygu EŞEL, Prof. Dr. Bülent SÜMERKAN 5.31 Hastane Temizliği...................................619 Hmş. Sabiha AKDENİZ GÜNAY, Prof. Dr. Yeşim ÇETİNKAYA ŞARDAN xi
5.32 Yapım-Onarım Çalışmaları ile İlişkili Enfeksiyonların Önlenmesi............................629 Prof. Dr. Nur YAPAR Bölüm 6: Sterilizasyon ve Dezenfeksiyon 6.33 Sterilizasyon.......................................647 Prof. Dr. Mehmet Ali ÖZİNEL 6.34 Dezenfeksiyon.....................................667 Prof. Dr. Mehmet Ali ÖZİNEL 6.35 Tek Kullanımlık Aletlerin Tekrar Kullanımı..................685 Prof. Dr. Kenan HIZEL Bölüm 7: Antibiyotik Kullanım Politikaları ve Enfeksiyon Kontrolü 7.36 Antibiyotiklerin Uygun Kullanımı ve Antibiyotik Kullanım Politikaları.........................695 Prof. Dr. Ayşe WİLLKE TOPÇU, Doç. Dr. Meliha MERİÇ KOÇ Bölüm 8: Organ Sistemleri ile İlişkili Nozokomiyal Enfeksiyonların Epidemiyolojisi ve Önlenmesi 8.37 Nozokomiyal Kan Dolaşımı Enfeksiyonları.................717 Prof. Dr. Mehmet DOĞANAY 8.38 Damar İçi Kateterlere Bağlı Enfeksiyonlar ve Korunma.........737 Uzm. Dr. Bilgül METE, Prof. Dr. Recep ÖZTÜRK 8.39 Nozokomiyal Pnömoni...............................773 Prof. Dr. Kadir BİBEROĞLU 8.40 Nozokomiyal Üriner Sistem Enfeksiyonları.................789 Prof. Dr. Mehmet BAKIR 8.41 Nozokomiyal Gastrointestinal Sistem Enfeksiyonları..........819 Prof. Dr. Latife MAMIKOĞLU 8.42 Nozokomiyal Göz Enfeksiyonları........................849 Prof. Dr. Neşe SALTOĞLU xii
8.43 Nozokomiyal Obstetrik ve Jinekolojik Enfeksiyonlar...........867 Prof. Dr. Mehmet BAKIR 8.44 Nozokomiyal Santral Sinir Sistemi Enfeksiyonları.............881 Doç. Dr. Bilgin ARDA 8.45 Cerrahi Alan Enfeksiyonları............................899 Prof. Dr. Engin OK 8.46 Yanık Enfeksiyonları.................................915 Prof. Dr. Tunçer HAZNEDAROĞLU 8.47 Cerrahi Profilaksi...................................933 Prof. Dr. Salih HOŞOĞLU Bölüm 9: Özel Hasta Gruplarında Nozokomiyal Enfeksiyonların Epidemiyolojisi ve Kontrolü 9.48 Yenidoğanın Nozokomiyal Enfeksiyonları..................947 Prof. Dr. Esin KOÇ 9.49 Pediatride Sağlık Hizmetleri ile İlişkili Enfeksiyonlar...........963 Doç. Dr. Ahmet SOYSAL, Prof. Dr. Mustafa BAKIR 9.50 Yaşlılarda Nozokomiyal Enfeksiyonlar....................1003 Prof. Dr. İftihar KÖKSAL 9.51 Spinal Kord Yaralanması Olan Hastalarda Nozokomiyal Enfeksiyonlar...........................1017 Doç. Dr. Tuna DEMİRDAL, Prof. Dr. Canan AĞALAR 9.52 Kanser Hastalarında ve Transplantasyon Yapılan Hastalarda Nozokomiyal Enfeksiyonlar...................1027 Prof. Dr. Murat AKOVA 9.53 Transplant Hastalarında Görülen Nozokomiyal Enfeksiyonlar...1047 Prof. Dr. Hande ARSLAN 9.54 İnsan İmmünyetmezlik Virüsü ile Enfekte Yetişkin Hastalarda Nozokomiyal Enfeksiyonlar.......1057 Prof. Dr. Gülay SAİN GÜVEN, Prof. Dr. Serhat ÜNAL xiii
Bölüm 10: Tanı ve Tedavi Amaçlı Girişimlere Bağlı Nozokomiyal Enfeksiyonlar 10.55 Anestezi ile İlişkili Nozokomiyal Enfeksiyonlar..............1075 Prof. Dr. Dilara İNAN 10.56 Kardiyak Kateterizasyon ve Diğer İnvaziv Kardiyolojik Girişimlerle İlişkili Nozokomiyal Enfeksiyonlar..............1099 Prof. Dr. Firdevs AKTAŞ 10.57 Endoskopi Uygulamaları ile İlişkili Enfeksiyonlar ve Önlemler...1111 Prof. Dr. Yeşim TAŞOVA 10.58 Ortopedik, Kardiyak ve Vasküler Protez Enfeksiyonları........1169 Prof. Dr. Zülal ÖZKURT 10.59 Kan ve Kan Ürünleri Transfüzyonu ile Bulaşan Enfeksiyonlar...1231 Prof. Dr. Bilgehan AYGEN Bölüm 11: Yeni Ortaya Çıkan (Emerging) Enfeksiyon Hastalıkları ve Kontrolü 11.60 Biyoterörizm.....................................1253 Prof. Dr. Emine ALP, Prof. Dr. Mehmet DOĞANAY 11.61 SARS...........................................1285 Prof. Dr. Can Polat EYİGÜN, Doç. Dr. İsmail Yaşar AVCI İndeks..........................................1305 xiv