Organa genitalia feminina. Doç.Dr.M.Cudi TUNCER D.Ü.Tıp Fakültesi Anatomi ABD

Organa genitalia feminina Doç.Dr.M.Cudi TUNCER D.Ü.Tıp Fakültesi Anatomi ABD

Organa genitalia feminina Organa genitalia feminina externa Mons pubis Labium majus pudendi Labium minus pudendi Clitoris Bulbus vestibuli Gl.vestibularis majoris Organa genitalia feminina interna Ovarium Tuba uterina Uterus Vagina

Organa genitalia feminina

Organa genitalia feminina interna

Ovarium Fossa ovarica Facies lateralis Facies medialis Extremitas tubaria Extremitas uterina Margo liber Margo mesovaricus

Ovarium

Ovarium

Ovarium

Extremitas tubaria Fimbria ovarica Lig.suspensorium ovariii (periton plikası) a.v.ovarica

Extremitas uterina Lig.ovarii proprium Lig.latum uteri içindedir.

Fossa ovarica yı örten parietal peritona oturur. Facies lateralis

Bu yüzü infundibulum tubae uterina örter. Facies medialis

Arka kenar Margo liber

Margo mesovaricus Ön kenar Hilum ovarii bulunur. Lig.latum uteri nin bir bölümü olan mesovaricus tutunur.

Ovarium un yapısı Dıştan periton örter. Squamoz epitel yapısında düz ve parlaktır. Puberte den sonra germinal epitelium (Waldeyer tabakası) denilen kolumnar hücre tabakası ile kaplanır. Erişkinlerde, ovarium ları örten normal bir periton bulunmaz.

Ovarium un yapısı Periton tabakasının altında tunica albuginea denilen kalın bir tabaka bulunur. Yaş ilerledikçe bu tabaka kalınlaşır. Stroma ovarii Cortex ovarii Medulla ovarii

Ovarium un yapısı Puberte den önce; Cortex ovarii Folliculi ovaricii primarii den (400.000) sadece 400 adedi gelişerek olgun hale gelir. Puberte den sonra; Folliculi ovaricii vasculosi (Graaf follikülü) Ovulasyondan sonra corpus luteum adını alır.

Primer ve sekonder folliküller

Ovulasyon Graaf follikülü,ovarium un cortex inin herhangi bir yerinden gelişebilir. Olgunlaşan follikül yaklaşık 1,5 cm çapına erişir ve ovarium un yüzeyine yakın bir yerde bulunur. Ovarium un dış yüzünde bu bölge koyu mavi renkte görülür. Follikül sıvısı artar. Hipofiz hormonlarının etkisiyle,olgunlaşan follikül duvarı patlar ve follikül sıvısı karın boşluğuna akar. Ovum,o bölgeyi sarmış olan infundibulum aracılığı ile tuba uterina ya geçer. Boşalan follikül küçülür ve içi kanla dolar.buna corpus haemorrhagicum denilir. Follikülün geri kalan kısmı büyüyerek sarı renk alır. Buna corpus luteum denir.

Corpus luteum

Ovulasyon Tuba uterina ya geçen ovum döllenerek hamilelik oluşursa,corpus luteum büyümeye devam eder ve hamileliğin 9. ayında 3 cm çapa erişir.buna da corpus luteum gravitatis denilir. Yumurta döllenmez hamilelik oluşmaz ise patlayan follikül süratle küçülür. Buna da corpus luteum menstruationis denilir. Daha sonra corpus luteum menstruationis dejenere olur ve beyaz bir nedbe şekline dönüşür. Bunlara da corpus albicans denir. Ovulasyon 13-14 yaşlarında başlar ve 40-50 yaşlarına kadar devam eder. Ovulasyonun kesilmesine klimakterium (menapoz) denilir. Normal kadınlarda ovulasyon 30-35 sene içinde,gebelik ve emzirme dönemi hariç her dört haftada bir defa olmak üzere,senede 13 defa tekrarlanır.

Ovulasyon

Ovulasyon

Ovarium un arterleri A.abdominalis in dalı olan a.ovarica lardır. A.ovarica lig.suspensorium ovarii içinde pelvis e iner. Hilum ovarii den ovarium a girer ve folliküller etrafında kılcal ağlar oluşturur.

Ovarium un venleri Arterlerini takip ederek hilum ovarii den çıkar. Bu venler plexus pampiniformis denilen venöz ağı oluşturur. Bu ağı oluşturan venler yukarı çıktıkça birbirleriyle birleşir ve sonunda v.ovarica yı oluşturur. Sol v.ovarica, v.renalis e; sağ v.ovarica, v.cava inferior a açılır.

Lenf drenajı Nodi lymphatici preaotici Nodi lymphatici aortici lateralis

Sinirleri Plexus hypogastricus inferior ve a.ovarica çevresindeki plexus ovaricus tan gelir. Parasimpatikleri n.vagus tan, simpatikleri ise n.splanchnicus minor ve bir kısım thoracal medulla spinalis segmentlerinden gelir.

Tuba uterina (Salpinx) (Fallop kanalı) Yaklaşık 10 cm uzunluğunda 3 mm çapında boru şeklinde olan bir kanaldır. Ostium uterina tubae Ostium abdominale tubae Lig.latum uteri nin serbest kenarı boyunca uzanır. Lig.latum uteri nin tuba uterina ya komşu olan bölümüne, mesosalpinx denilir.

Tuba uterina nın bölümleri Isthmus tubae uterinae En dar bölümü Ampulla tubae uterinae Ovumu,genellikle burada döller. Infundibulum tubae uterinae Fimbria tubae Fimbria ovarica Pars uterina

Arterleri A.uterina ve a.ovarica dan gelen dallardır. A.uterina dan gelen bir dal diğer dallardan daha kalındır (Sampson arteri) ve cerrahi müdahale esnasında buna dikkat etmek gerekir.

Venleri V.uterina V.ovarica

Lenf drenajı Lumbal bölgedeki aortik lenf nodüllerine açılır.

Sinirleri Kısmen plexus ovaricus tan kısmen de plexus uterinus tan gelir.

Pelvis boşluğunda mesane ile rectum arasında bulunur. Abdominal bölümü tuba uterina lar ile, pelvik bölümü ise vagina ile birleşir. Corpus uteri ve cervix uteri olmak üzere iki ana bölümden oluşur. Bu iki bölüm arasında isthmus uteri denilen ara bölüm vardır. Uterus

Uterus

Corpus uteri Uterus un 2/3 üst kısmına corpus uteri denilir. Tuba uterina ların bağlandığı yerin yukarısında kalan bölümüne, fundus uteri denir.

Corpus uteri Facies vesicalis Excavatio vesico-uterina Facies intestinalis Excavatio recto-uterina (Douglas çıkmazı) Plica recto-uterina Cornu uteri dextrum ve sinistrum

Margo uteri dexter ve sinister Lig.teres uteri Lig.ovarii proprium Corpus uteri

Cervix uteri Uterus un isthmus ile vagina arasında kalan bölümüdür. Portio vaginalis cervicis Portio supravaginalis cervicis

Portio supravaginalis cervicis Ön tarafta mesane ile komşudur ve ikisi arasında parametrium denilen bağ dokusu bulunur. A.uterina bu bağ dokusu içinde uzanarak cervix uteri ye gelir.

Portio vaginalis cervicis Cervix uteri nin vagina içine uzanan bölümüdür. Ostium uteri Labium anterius Labium posterius

Ostium uteri

Portio vaginalis cervicis Fornix vagina Pars lateralis Pars anterior Pars posterior (Receptaculum seminis)

Cavitas uteri

Canalis cervicis uteri Plica palmata Arbor vitae uterinae

Uterus un tabakaları

Uterus u taşıyan yapılar Lig.transversum cervicis (colli) (Cardinal ligament=mackenrodt bağı) Lig.pubocervicalis Lig.sacrocervicalis Lig.latum uteri Lig.teres uteri (lig.rotundum)

Lig.transversum cervicis

Lig.latum uteri Uterus a yakın bölümüne mesometrium, Tuba uterina ya yakın bölümüne mesosalpinx, Ovarium a yakın bölümüne mesovarium, Cervix uteri nin yan tarafında bulunan bölümüne parametrium, Parametrium u oluşturan bağ dokusu vagina etrafında devam eder. Buna paracolpium denir. Uterus u saran seröz zara perimetrium denir.

Lig.latum uteri

Lig.latum uteri içinde bulunan yapılar

Lig.latum uteri içinde bulunan yapılar Parametrium A.uterina Tuba uterina Lig.teres uteri Lig.ovarii proprium Ovarium Ureter

Arterleri A.uterina (A.iliaca interna) A.ovarica (A.abdominalis aortae)

Arterleri

Venleri Cervix uteri nin yan taraflarında plexus venosus uterinus u oluştururlar. Buradan çıkan venler v.iliaca interna ya açılır.

Lenf drenajı Nodi lymphatici aortici Nodi lymphatici inguinales superficiales Nodi lymphatici sacrales

Sinirleri Plexus hypogastricus inferior ve plexus uterovaginalis ten gelir. Parasimpatikleri, nn.splanchnici pelvici den Simpatikleri, T11-12 ve L1 den gelir.

Menstrual siklus Puberteden menopoza kadar devam eder. Endometrium menses Yaklaşık 27 gün sürer.

Menstrual siklus un safhaları Proliferasyon devresi Uterus mukozası kalınlaşır Uterus bezleri büyür ama salgı yapmazlar Mukozaya gelen damarlar genişler Döllenmiş yumurtanın inplante olabilmesi için bu değişiklikler, estrojen hormonunun etkisiyle olur. Menstruasyon un son gününden başlar ovulasyona kadar devam eder.

Menstrual siklus un safhaları Sekresyon devresi Graaf follükülü patlar ovum un (ovulasyon) ovarium dan dışarı çıkması ile başlar ve bir hafta sürer. Bezlerin büyümesi devam eder ve salgıları (tripsin) artar, kan ve lenf damarları genişler. Corpus luteum hormonunun etkisiyle başlayan bu dönemde, döllenen yumurtanın yerleşmesi ve ilk günlerde beslenebilmesi için hazırlıklar tamamlanır.

Menstrual siklus un safhaları Deskuamasyon ve rejenerasyon devresi Bir yandan deskuamasyon olurken bir yandan rejenerasyon olur. Yumurtanın döllenmemesi halinde, corpus luteum küçülür. Uterus kaslarının kasılması ile damarlardan sızan kan ve epitel altında meydana gelen aralıklarda toplanan kan uterus boşluğuna akar. Yerinden koparılan hücreler, salgılarının ihtiva ettiği fermentlerin etkisi ile erir ve menstruasyon denilen olay oluşur. Bu siklus klimakterium a kadar devam eder.

Menstrual siklus un safhaları

Menstrual siklus un safhaları

Vagina Kas ve zarlardan yapılmış boru şeklinde bir organdır. Ön tarafta mesane, arka tarafta rektum bulunur. Paries anterior (6-7,5 cm) Carina urethralis vagina Paries posterior (9 cm) Columna rugarum anterior Columna rugarum posterior Rugae vaginales Ostium vagina Hymen

Vagina

Arterleri A.vaginalis (A.uterina veya a.iliaca interna)

Venleri Vagina çevresindeki paracolpium içinde uterus, mesane ve rektum dan gelen venlerle birleşerek plexus vaginalis i oluşturur.

Lenf drenajı Nodi lymphatici iliaci externi Nodi lymphatici interni Nodi lymphatici iliaci communes Nodi lymphatici inguinales superficiales

Sinirleri Plexus uterovaginalis ve plexus hypogastricus inferior dan innerve olur. Alt kısmına n.pudendus tan lifler gelir.