Haziran 25 Medya ve Güven 2013 Tüm hakları gizlidir. Gündem
1. Yöntem Bu araştırma Xsights Araştırma ve Danışmanlık, bu konu hakkında online araştırma yöntemiyle, toplamda 741 kişi ile bir araştırma gerçekleştirmiştir. Çalışmanın sahası 20 24 Haziran arasında gerçekleşmiştir. Araştırmaya katılanlar, Türkiye İstatistik Kurumunun IBBS 1 seviyesine göre, cinsiyet, yaş ve SES gruplarına göre ağırlıklandırılmıştır, 2. Bulgular Medya halkın sesi demokrasilerin temeli, üçüncü güç diye anılırken, son zamanlarda ülkemizde yaşanan olaylar Türk medyasını tarihi bir sınavdan geçirmiştir. Ne var ki araştırmadan çıkan sonuçlar, Türk medyasının bu sınavı başarı ile veremediğine işaret etmektedir. Kamuoyunun % 67 si medyaya güvenmediğini ifade etmektedir. Medyaya güvenenlerin kamuoyundaki oranı % 15 te kalırken, net güven puanı 52 puan olarak tespit edilmiştir. Medyaya en az güvenenleri AB sosyo-ekonomik seviyeden olanlar ile (% 80.9), 35 ve 54 yaş arasında olanlar ( %79.1) oluşturmaktadır. 1 Uluslararası Halkla İlişkiler şirketi Edelman ın, her yıl düzenli olarak, online araştırma yöntemiyle düzenlediği Trust Barometer/ Güven Barometresi den elde edilen sonuçlara bakıldığında, Türk Medyasının uluslararası standartlardan ne kadar uzaklaştığını açık bir şekilde ortaya çıkmaktadır. Edelman ın 26 ülkede yaptığı
sonuçlara göre, medyaya güvenenlerin oranı, 2013 de % 56 yani Türk medyasına olan güven seviyesinin 3,5 katıdır. (http://www.economist.com/blogs/newsbook/2013/01/world-economic-forum-davos). Araştırmadan elde edilen sonuçlar, kamuoyunun geleneksel medyaya olan güven erozyonunu açıkça gösterirken, sosyal medya, en güvenilir mecra olarak birinci sırayı aldığını işaret etmektedir. Edelman sonuçlarında göre, global trendlerde, geleneksel medyaya güven 2012 yılında, sosyal medyaya olan güvenin neredeyse iki katı olarak açıklanırken (http://www.slideshare.net/edelmaninsights/2012-edelman-trustbarometer-global-deck), Türk kamuoyunda sosyal medyaya olan güven geleneksel medyaya olan güvenin 1,25 katı üzerinde seyretmektedir. 2
Mecralara duyulan güven ortalamaları değerlendirildiğinde sıralama, sosyal medya 10 üzerinden 4,6, internet ve basılı gazete 10 üzerinden 4,1, televizyon ve radyo ise 10 üzerinden 3,9 puan almaktadır.. 3 Mecralara olan güven parti kırılımın da değerlendirildiğinde, ortaya ilginç bir tablo çıkmaktadır. Bu pazar bir seçim olsa; Adalet ve Kalkınma ne oy verecekler, televizyon, basılı gazete ve radyo gibi geleneksel medya kanallarına diğer katılımcılara göre daha yüksek güven sergilerken; muhalefet partilerine oy verecek olanlar, sosyal medya ve internete daha fazla güven duyduklarını ifade etmektedirler. Kuşkusuz bu tablo, ana akım medyanın taraflı yayın politikalarının resmini net bir biçimde ortaya koymaktadır. Adalet ve Kalkınma Cumhuriyet Halk Milliyetçi Hareket Diğer Oy kullanmam / CY Televizyon 4.9 3.9 3.8 2.4 3.4 Basılı gazete 4.6 4.0 5.1 2.8 3.6 İnternet 3.6 4.8 4.1 4.8 3.9 Radyo 5.0 4.5 1.6 3.1 3.7 Sosyal Medya 3.1 5.8 5.2 6.0 4.4
Sonuçlar, Gezi süreci medyaya olan güven erozyonunu hızlandıran bir faktör olarak ortaya koymaktadır; kamuoyunun çoğunluğu (% 62) Gezi Sürecinde medya tutumunu olumsuz olarak değerlendirmektedirler. Erkekler ( % 67,8) ve İstanbul katılımcıları ( % 76) medyanın tutumunu daha olumsuz bulmaktadırlar. Katılımcıların % 53,6 sının medyaya karşı olan tutumunun gezi olaylarından sonra değiştiğini ifade ederken, medya hakkında fikrini en çok değiştirenlerin ise kadınlar ( % 55,4) ve yarın bir seçim olsa CHP ye oy verecek olanlar ( %77,8) olduğu gözlemlenmektedir. 4
Geziden sonra Bu mevcut medya ortamında, en güvenilen mecralara verilen cevapların başında hiçbiri olması, kamuoyundaki güvensizliğin derinleştiğine işaret etmektedir. En güvenilir gazetelere verilen ilk cevap Hiçbiri olurken, Cumhuriyet ve Zaman en fazla güvenilen iki gazete olarak öne çıkmaktadır. En güvenilir televizyon kanalların başını, açık arayla, Gezi sürecini yayınlamayı seçen, Halk TV çekmektedir. 5
En güvenilir internet haber portalı sorulduğunda ise mililyet.com, hürriyet.com, internethaber.com, odadtv.com ve T24 un ilk beşi paylaştıkları gözlemlenmektedir. Siyasi parti kırımlılarına bakıldığında, AKP tabanın Haber Türk TV ile Zaman gazetesini, CHP ye oy verecek kitlenin Halk TV ve Cumhuriyet gazetesiyle, hurrtiyet.com u, MHP ye oy verme eğilimde olanların ise CNBC-e, ve Yeniçağ a güvenmeyi tercih ettikleri ortaya çıkmaktadır. 6 1. Sıra Adalet ve Kalkınma Cumhuriyet Halk Milliyetçi Hareket En güvenilen televizyon kanalı En güvenilen gazete En güvenilen haber portalı Haber Türk Halk TV CNBC -e Zaman Cumhuriyet Halk Yeni Çağ Hiçbiri Hurriyet.com Hiçbiri
Sosyal medya güvenin en yüksek olduğu mecra olurken, sosyal medyadan alınan haberlerin güvenirliği konusunda kamuoyu kararsız bir tablo sergilemektedir. Sosyal medyada çıkan haberlere en fazla inanan grubum 55 yaş ve üzerindeki katılımcılar ile CHP ( 3.3 ) ve MHP ( 3.3) tabanlarıdır. 7 3. Sonuç Ana akım medyanın taraflı yayın politikaları ile başlayan güven erozyonunun Gezi süreci ile son noktasına gelinmiştir. Kamuoyunun % 67 si medyaya güvenlerini kaybetmişlerdir. Bu durumda medya sadece halkın güvenini değil aynı zamanda iktidar partilerine karşı olan gücünü de kaybetmiştir; her 10 kişiden 7 sinin güvensiz bulduğu bir medya ile ileri demokrasi söylemi birbirine uymamaktadır. Kamuoyu, tarafsız haberciliğe ihtiyaç duyarken, sosyal medya bu açığı bir nebze de olsa kapatmaya çalışmaktadır. Tarafsız, objektif, dürüst gazetecilere her zamanınkinden çok ihtiyaç vardır.
Kamuoyundan alıntılar: Medya güveniniz kazanmak için ne yapmalıdır? Türk medyası paranın esiri olmuş haysiyet ve onur kalmamış yandaşlığı bırakıp doğru ve güvenilir haber yapma yönünde gelişme gerçekleşmelidir Patronaj'dan uzak durmalıdır. Daha özgür bir şekilde kendi çizgisini kendisi belirlemelidir. Tek tarafı doğruluk olmalıdır Hükümet Yanlısı olmayan yazılı ve görsel basına karşı hapis işten atılma vs. idari para cezaları gibi baskıların olmaması gerekir. Türk Medyası diye ayrım mı yapmamız lazım? Basın her zaman özgür olmalıdır ve doğru, objektif haberler vermelidir, tüm dünyada Bazı yayın kuruluşları olaylara çok dar bakıyor olaylara birçok pencereden ve herkesin gözünden bakılmalı Yazılı medya patronlarının işlerinin yalnızca gazeteleri olmalı, başka şirketleri kazanç yolları olmamalı. Medya tarafsız, objektif yayınlar yapmalı, bilhassa tiraj kaygısı ile doğruluğu belgelenmemiş haberleri asla yayınlamamalıdır. 8 Herkesin dilinde bir ilkeli yayın lafı var fakat köşe yazarlarının çoğu halktan uzak halkın temel isteklerinden bir haber masala yakında anayasa hakkında referanduma gidilecek ama yeni taslaktaki hiçbir maddeyi merak edipte halkı bilgilendirelim diyen yok..