SAĞLIK KURUMLARI YÖNETİMİ I



Benzer belgeler
SAĞLIK KURUMLARI YÖNETİMİ I

Sağlık Nedir? Sağlık Tanımı Sağlık Hizmetleri Türk Sağlık Sistemi. Sağlık tipleri. Sağlık Nedir? Tıbbi Model. Sağlık Modelleri 19/11/2015

Sağlık örgütlenmesi ve sağlık bakanlığı. Öğr. Gör. Nurhan BİNGÖL

Hastane. Hastane Grupları 19/11/2015. Sağlık Kurumları Yönetiminde Temel Kavramlar

SAĞLIK KURUMLARI YÖNETİMİ-I

TEMEL SAĞLIK HİZMETLERİ (SHZ106U)

SAĞLIK KURUMLARI YÖNETİMİ-I

Sağlığın Fiziksel Boyutu 10/22/2015. Anayasanın önsözünde, tüm insanlığın mutluluğu, güvenliği ve uyum içinde yaşayabilmesi için sunulan temel ilkeler

SAĞLIK YÖNETİMİ HASTANE YÖNETİMİ

Çevremizdeki Sağlık Kuruluşları VE Sağlık Hizmetleri

SAĞLIKTA DÖNÜŞÜM. Prof. Dr. Ayfer TEZEL

SAĞLIK YÖNETİMİ SAĞLIK HİZMETLERİNİN ÖZELLİKLERİ, SINIFLANDIRILMASI VE FONKSİYONLARI

TIBBİ DOKÜMANTASYON VE SEKRETERLİK

Rehabilitasyon Hizmetleri

SAĞLIK SİSTEMLERİ. Prof. Dr. Metin ATEŞ

SAĞLIK HUKUKU KISA ÖZET KOLAYAOF

TÜRKİYE KAMU HASTANELERİ KURUMU 2013 YILI KURUMSAL MALİ DURUM VE BEKLENTİLER RAPORU (TEMMUZ 2013)

İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi Madde 23: Çalışma Hakkı

SAĞLIK ALANINDA DEVLETİN DEĞİŞEN ROLÜ TÜRKİYE DE SAĞLIK BAKANLIĞI NIN ROLÜNÜN VE FONKSİYONLARININ YENİDEN TANIMLANMASI

Halk Sağlığı-Ders 1 Hastalık ve Sağlık-Halk Sağlığının Doğuşu

SAĞLIK KURUMLARI YÖNETİMİ. SAĞLIK HİZMETLERİ VE SAĞLIK YÖNETİMİ Yrd. Doç. Dr. Perihan ŞENEL TEKİN

SAĞLIK YÖNETİMİ TÜRKİYE DE SAĞLIK HİZMETLERİNİN GELİŞİMİ VE ÖRGÜTLENMESİ

Türkiye de Sağlık Hizmetlerinin Finansmanı ve Sağlık Harcamalarının Gelişimi. Sağlık Nedir?

Türkiye de Sağlık Hizmetlerinin Finansmanı ve Sağlık Harcamalarının Gelişimi

ÇALIŞMA YAŞAMININ DENETİMİ

19-20 Eylül İstanbul

Üniversite Hastanelerinde Meslek Hastalığı Tanısı Çalıştayı. Kurum ve Kuruluşlar Arası İşbirliği Çalışma Grubu Raporu

ENGELLİLERE YÖNELİK SOSYAL POLİTİKALAR

Akademisyen Gözüyle Toplum Sağlığı Merkezleri. Dr.Melikşah Ertem

ULUSLARARASI SOSYAL POLİTİKA (ÇEK306U)

HASTANE İŞLETMECİLİĞİ SAĞLIK HİZMETLERİNİN ÖZELLİKLERİ, SINIFLANDIRILMASI VE FONKSİYONLARI

Türkiye de Sağlık Örgütlenmesi

SOSYAL POLİTİKA II KISA ÖZET KOLAYAOF

Sağlığın Korunması, Yükseltilmesi ve Sağlık Politikaları

TOPLAM KALİTE YÖNETİMİ

12. HAFTA. Ulusal sağlık politikaları 3. dönem (1990-günümüz )

TOPLUMU TANIMA VE EKİP ÇALIŞMASI YARD. DOÇ. DR. NALAN AKIŞ

TÜRKİYEDE SAĞLIK HİZMETLERİ VE GELİŞİMİ. Hanife TİRYAKİ ŞEN İstanbul Sağlık Müdürlüğü İnsan Kaynakları Şube Müdürlüğü Personel Eğitim Birimi

Op. Dr. Tonguç SUGÜNEŞ SOSYAL GÜVENLİK KURUMU Genel Sağlık Sigortası Genel Müdürü

HALK SAĞLIĞINDA KULLANILAN KAVRAMLAR. Prof.Dr. Ayfer TEZEL

TEMEL SAĞLIK HİZMETLERİ

TÜRKİYE HASTANE AFET PLANI EĞİTİMLERİ HASTANE AFET PLANI (HAP) OPERASYON

YÖNT 101 İŞLETMEYE GİRİŞ I

SAĞLIK SEKTÖRÜNÜN MEVCUT DURUMU

Dr. Bekir KESKİNKILIÇ

ALMANYA DA SOSYAL GÜVENLİK SİSTEMİ SEÇKİN KESGİN

SAĞLIK HİZMETLERİ TALEBİ. Gülbiye Yenimahalleli Yaşar

Yerli ve / veya yabancı şirket evlilikleri ve beraberinde farklı kültürlere uyum süreci,

TEDARİK ZİNCİRİ YÖNETİMİ

SAĞLIKLI ŞEHİR YAKLAŞIMI

PALYATİF BAKIMIN EVDE BAKIMA ENTEGRASYONU

DEVLET BÜTÇESİ KISA ÖZET KOLAYAOF

İŞ YERİ HEKİMİ. (A) İş yeri hekimi, işyerinde bulunması halinde diğer sağlık personeli ile birlikte çalışır.

Dr. Çiğdem BAŞGÜL Toplum Sağlığı Hizmetleri Daire Başkanlığı ANKARA

Sağlık Sektörü -SWOT Analiz-

SOSYAL GÜVENLİK KURUMU GENEL SAĞLIK SİGORTASI GENEL MÜDÜRLÜĞÜ SAĞLIK FİNANSMANINDA 2023 VİZYONU

Ek 1: Aile Hekimliği Pilot Uygulaması Hakkında Kanun

KURUM TABİPLERİ VE İŞYERİ HEKİMLERİNİN YETKİLENDİRİLMİŞ AİLE HEKİMİ OLMASI ZORUNLU D E Ğ İ L D İ R.

Kurum Tabipliklerinin Standardına Dair Tebliğ

T. C. KAMU İHALE KURUMU

DRG Projesi Maliyetlendirme Kısmı

Resmî Gazete YÖNETMELİK. SAĞLIK BAKANLIĞI TAġRA TEġKĠLATI YATAK VE KADRO. STANDARTLARI YÖNETMELĠĞĠNDE DEĞĠġĠKLĠK YAPILMASINA DAĠR YÖNETMELĠK

Organ ve Doku Alınması, Saklanması ve Nakli Hakkında Kanun Tarihi: Sayısı: 2238 R.G. Tarihi: R.G.

Ders İzlencesi Konu 2: Sosyal Rehabilitasyonun Tanımı ve Amacı. 1. Rehabilitasyonun tanımı

ÖZEL SAĞLIK KURUMLARINDA ETKİNLİK ANALİZİ & İZLEME DEĞERLENDİRME ÇALIŞMALARI Uzm.Dr. Ahmet Feyzi İnceöz 19. Ve 20. Dönem Tokat Milletvekili

. HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ

b) Kurumlarca yapılacak idari iş ve işlemlere esas teşkil etmek üzere raporlama hizmeti veren sağlık personeli bu Tebliğin kapsamı dışındadır.

MÜŞTERİ İLİŞKİLERİ YÖNETİMİ (PZL208U)

Bireysel Emeklilik Sisteminin Geliştirilmesi: Sonuçlar, Fırsatlar ve Beklentiler

SAĞLIK HİZMETLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

SAĞLIK YÖNETİMİ TÜRKİYE DE SAĞLIK HİZMETLERİNİN ÖRGÜTLENMESİ

SAĞLIK TURİZMİNİN GELİŞTİRİLMESİ PROGRAMI VE POLİTİKALAR. Dr. H. Ömer Tontuş Sağlığın Geliştirilmesi Genel Müdürlüğü

SAĞLIK NEDİR? Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ);

MUHASEBEDE BİLGİ YÖNETİMİ (MUH208U)

KARŞILAŞTIRMALI SAĞLIK SİSTEMLERİ SAĞLIK HİZMETLERİNİN ÖRGÜTLENEMSİ VE TÜRK SAĞLIK SİSTEMİ

Türkiye de Sağlık Harcamalarının Finansal Sürdürülebilirliği

KAMU YÖNETİMİNDE ÇAĞDAŞ YAKLAŞIMLAR

PALYATİF BAKIM HASTASININ SEVK YÖNETİMİ ve EVDE BAKIMI

İŞLETME BİLGİ SİSTEMLERİ

İL SAĞLIK MÜDÜRLÜKLERİ İL YATIRIM PLANLAMA REHBERİ

YATAKLI TEDAVİ KURUMLARI DAİRESİ YATAKLI TEDAVİ KURUMLARI BAŞHEKİMİ KADROSU HİZMET ŞEMASI

TAMAMLAYICI VE DESTEKLEYİCİ SAĞLIK SİGORTALARI

PROJE YAPIM VE YÖNETİMİ İNSAN KAYNAKLARI YÖNETİMİ ŞEYMA GÜLDOĞAN

SAĞLIK BAKANLIĞININ MESLEK HASTALIKLARI İLE İLGİLİ ÇALIŞMALARI

SAĞLIK HİZMETLERİ YÖNETİMİ. Sağlık Hizmetleri. Hizmetleri. Hizmetleri. n Destek Sağlık Hizmetleri. n Veteriner Halk Sağlığı

Tarımın Anayasası Çıktı

VERİMLİLİK SEMPOZYUMU 1 FİNANSAL ANALİZ VE VERİMLİLİK KARNE İLİŞKİSİ

7- Kamu personeli ve aile fertlerinin katılım payının tahsili 7.1. Birinci basamak sağlık kuruluşlarında muayene katılım payının tahsili

TÜRKİYE DE SAĞLIK KURUMLARINDA İŞÇİ SAĞLIĞI VE İŞ GÜVENLİĞİ HİZMETLERİ. Doç Dr Meral Türk Ege Üni Tıp Fakültesi Halk Sağlığı AD

ALS TANILI HASTALAR İÇİN ERİŞİLEBİLİR; SÜRDÜRÜLEBİLİR VE UYGUN MALİYETLİ BAKIM MODELİ GELİŞTİRME ÇALIŞTAYI 5 6 MAYIS 2016 ANKARA

Kapsam MADDE 2- (1) Bu yönerge, Sağlık Araştırmaları Genel Müdürlüğünün teşkilatı ile bu teşkilatta görevli personeli kapsar.

Halk Sağlığı. YDÜ Tıp Fakültesi Yrd. Doç. Dr. Aslı AYKAÇ

ULUSLARARASI EKONOMİK KURULUŞLAR (İKT206U)

FİNANSAL TABLOLAR ANALİZİ (FİN402U)

Acil Durum Yönetim Sistemi ICS NFPA 1600

TÜRK HAVA KURUMU ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ SAĞLIK KURUMLARI İŞLETMECİLİĞİ YÜKSEK LİSANS PROGRAMI

Türk Tıbbi Onkoloji Derneği nin

T.C. ÇALIŞMA VE SOSYAL GÜVENLİK BAKANLIĞI SOSYAL GÜVENLİK KURUMU. Yadigar GÖKALP Başkan Yardımcısı ve Yönetim Kurulu Üyesi

Sayı : B100THG100002/ / Konu : Y.T.K.İşletme Yönetmeliği Değişikliği

BİRİM KALİTE GÜVENCESİ DEĞERLENDİRME RAPORU. Bilgi İşlem Daire Başkanlığı

Transkript:

DİKKATİNİZE: BURADA SADECE ÖZETİN İLK ÜNİTESİ SİZE ÖRNEK OLARAK GÖSTERİLMİŞTİR. ÖZETİN TAMAMININ KAÇ SAYFA OLDUĞUNU ÜNİTELERİ İÇİNDEKİLER BÖLÜMÜNDEN GÖREBİLİRSİNİZ. SAĞLIK KURUMLARI YÖNETİMİ I KISA ÖZET KOLAYAOF

2 Kolayaof.com 0 362 2338723 Sayfa 2

İÇİNDEKİLER 1. ÜNİTE- Sağlık-Sağlık Hizmetleri ve Türk Sağlık Sistemi.....4 2. ÜNİTE- Sağlık Kurumları Yönetiminde Temel Kavramlar...8 3. ÜNİTE- Hasta Yönetimi ve Organizasyonu...15 4. ÜNİTE-Örgüt Teorileri ve Sağlık Kurumları Yönetimi... 21 5.ÜNİTE- Sağlık Kurumları ve Değişen Çevresi...27 6. ÜNİTE- Hastane Yönetim Kurulu ve Kamu Hastane Birlikleri.....30 7. ÜNİTE-Hastane Yönetimi, Yöneticisi ve Türkiye deki Uygulama... 35 8. ÜNİTE-Sağlık Kurumlarında İnsan Kaynakları Yönetimi ve Tıbbi Personelin Önemi.40 3 Kolayaof.com 0 362 2338723 Sayfa 3

1. Ünite Sağlık-Sağlık Hizmetleri ve Türk Sağlık Sistemi SAĞLIK KAVRAMI Sağlık kavramı tanımlanması güç olan kavramlar arasında yer almakta ve sağlığa ilişkin farklı tanımların yapıldığı görülmektedir. Bunun temelinde yatan nedenin, tanımın yapıldığı dönemin özellikleri ile sağlığa yönelik bakış açısı olduğu ifade edilmektedir. Ayrıca; normallik, iyilik halinin sağlanması, mutluluk duygusuna sahip olunması, günlük yaşamı sürdürebilme yeterliliği, yetersizlik hissi, hastalık, hasta olunmaması vb. sağlığı tanımlamada kullanılan kavramların taşıdığı belirsizlik ile iyinin ve kötünün subjektif değerlendirmeleri içermesi ve tam olarak ortaya konulamaması da, sağlığın tanımlarına ilişkin çeşitliliği artıran etmenler arasında yer almaktadır. Sağlığın tanımlanmasına ilişkin ilk yaklaşımlar dikkate alındığında; Hygieia sağlığı sorumlu ve disiplinli bir yaşam sürme olarak açıklarken, Aesculap ise, hastalıkları yenme sanatı olarak ifade etmiştir. Bu dönemde sağlığın tanımlanması amacı ile yapılan açıklamalar; sağlığı hastalık kavramı ile birlikte ele aldığı için, sağlığın, hastalığın karşıtı olarak tanımlanması söz konusu olmuştur pozitif yönden sağlık; bireylerin hayata katılabilme yetenekleri, stresli durumlara karşı koyabilmeleri, sahip olunan psikolojik iyilik ve fiziksel uyum düzeyi, toplumla iyi ilişkiler kurabilme becerisi vb. şeklinde geniş bir yelpazede ele alınmıştır. Sağlığın pozitif yönden incelendiği ve yaygın bir kullanıma sahip olan bir diğer tanımı da, 1948 yılında Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) tarafından yapılan ve sağlığın sadece hastalık veya sakatlığın olmaması değil, fiziksel, ruhsal ve sosyal yönden tam bir iyilik hali şeklinde ifade edildiği tanımdır. Bu tanımda yer alan sağlık boyutları incelendiğinde; Fiziksel sağlık; bireyin solunum, beslenme, boşaltım, hareket vb. ihtiyaçlarını tam olarak yerine getirebilmesini, Ruhsal sağlık; bireyin gerek kendisi gerekse çevresi ile uyum içinde olmasını, Sosyal sağlık ise; bireyin sevilme, ait olma ve sosyal ilişkiler kurabilmesi vb. özellikleri içermektedir. SAĞLIĞIN TANIMLANMASINA İLİŞKİN MODELLER Tıbbi Model: Tıbbi model adından da anlaşılacağı gibi, tıp alanında çalışmalar yapan sağlık profesyonelleri tarafından yaygın kabul gören bir modeldir. Bu modele göre sağlık; hastalığın (disease) yokluğu şeklinde ele alınmakta ve vücudun herhangi bir yerinde görülen patolojik bulguların veya anormalliklerin olmadığı zamanlarda ortaya çıkmaktadır. Sağlıklılık halinin hastalığın yokluğuna bağlı olarak tanımlanması; bireylerin sahip oldukları fonksiyonelliğin düzeyinin ve karşılaşılaşılan sakatlığın türünün de sınıflandırılmasına imkân tanımaktadır. Buna göre; Tedavi edilmesi olası durumlar, Bireyin hastalığa ve sağlık statüsündeki bozulmalara rağmen, fonksiyonlarını yerine getirebildiği durumlar, bireylerin birtakım kısıtlamalar ile fonksiyonlarını yerine getirdiği durumlar Holistik Model: Holistik modelde sağlık; sadece hastalığın yokluğu şeklinde negatif yönden ele alınmak yerine, sağlığın fiziksel, sosyal ve ruhsal yönlerine de yer verilerek pozitif yönden tanımlanmaktadır. Bu açıdan bakıldığında, DSÖ nün tanımı ön plana çıkmakta ve bir insanın bütünü ile sağlıklı olma haline vurgu yapılmaktadır. Bu tanımda yer alan fiziksel, ruhsal ve sosyal boyutların ölçülebilmesi için, birtakım sınıflandırmalar yapılmış ve indeksler geliştirilmiştir. Buna göre fiziksel sağlık; tıbbi açıdan ölçülmekte, sosyal sağlık; görev ve rol performansı açısından ele alınmakta, ruhsal sağlık ise; bireylerin genel mutluluğu şeklinde değerlendirilmektedir. İyilik Modeli: Bu modele göre sağlık, DSÖ nün tanımında yer alan iyilik hali teriminin kapsamının genişletilmesi çerçevesinde ele alınmıştır. İyilik modeline göre yapılan sağlık tanımının temel özelliği; subjektif bir özellik göstermesi ve bireyin hissetme durumu üzerinde odaklanmasıdır. Bu çerçevede sağlık; bireyin sezgisine bağlı olarak, fiziksel iyilik hali, enerji ve günlük faaliyetlerini yerine getirebilme yeteneği olarak tanımlanmaktadır. Dever, iyilik modelinin temel hedefinin, iyilik halini sağlayan koşulların yükseltilmesi olduğunu ifade etmekte ve bunun için de; fiziksel aktivite, bilinçli beslenme, stres yönetimi ve kendine karşı sorumluluk şeklinde başlıca dört boyut üzerinde durmaktadır Çevre Modeli: Çevre modelinin en önemli özelliği; sistem teorisine bağlı olarak ortaya çıkması ve bireylerin davranışlarını geniş bir çevre içinde analiz etmesidir. Sağlığın olabildiğince eksiksiz bir biçimde tanımlanması 4 Kolayaof.com 0 362 2338723 Sayfa 4

hedeflenirken; kimsenin çevreden tam anlamı ile soyutlanmasının mümkün olmadığına dikkat çekilmektedir. Bu noktada birey, yaşadığı ortamı etkilediği gibi değişen çevreden de sürekli olarak etkilenmektedir. Çevre modeline göre yapılan tanıma bakıldığında sağlık; canlı varlığın çevresine uyum sağlayabilmesi için gösterdiği ve sürekli olarak devam eden bir adaptasyon olarak kabul edilmektedir. Bu modelde ayrıca bireylerin sağlık statüleri üzerinde sadece tıpta meydana gelen gelişmelerin etkili olmadığına yer verilmektedir. SAĞLIK STATÜSÜNÜN BELİRLEYİCİLERİ DSÖ nün genel kabul gören ve yaygın bir kullanım alanına sahip olan sağlık tanımı, sağlığın çok boyutlu bir kavram olduğuna ve birbiri ile ilişkili birçok faktörden etkilendiğine vurgu yapmaktadır. Benzer şekilde, Henrik L. Blum tarafından sağlık statüsünün belirleyicilerinin neler olduğuna ilişkin bütüncül bir bakış açısı geliştirilmiş ve bunun sonucunda da başlıca dört faktör ön plana çıkmıştır. Bunlar; o Çevre, o Yaşam tarzı, o Kalıtım (Genetik) o Sağlık hizmetleri şeklinde sıralanmaktadır. SAĞLIK HİZMETLERİ Sağlık hizmetleri, hastalıkların önlenmesi ve toplumun sağlık statüsünün yükseltilmesi amacına yönelik olarak yürütülen faaliyetlerin yanında, hastalıkların teşhis, tedavi ve rehabilitasyonunu sağlamak için sunulan hizmetlerin bütününü ifade etmektedir. Bu hizmetler; sağlığın korunması ve geliştirilmesi, anaçocuk sağlığı ve aile planlaması, çevre sağlığı hizmetleri, sağlıkla ilgili yaşam kalitesinin yükseltilmesi gibi konuları kapsamaktadır. Diğer bir ifade ile sağlık hizmeti, bireylerin sağlıkla ilgili beklentilerini karşılamak amacı ile sağlık profesyonelleri tarafından yürütülen hizmetlerdir. Sağlık Hizmetlerinin Yürütülmesi Hakkındaki Yönerge ye göre ise sağlık hizmeti; "İnsan sağlığına zarar veren çeşitli etmenlerin yok edilmesi ve toplumun bu etmenlerin etkilerinden korunması, hastaların tedavi edilmesi, bedensel ve ruhsal yetenek ve becerileri azalmış olanların rehabilite edilmesi için yapılan hizmetlerdir." DSÖ sağlık hizmetlerine ilişkin yaptığı açıklamada; gerek bireylerin gerekse toplumun, sağlığa ilişkin beklentilerini karşılamak için, sağlık kuruluşlarında görev alan sağlık personeli tarafından yürütülen her türlü koruyucu ve tedavi edici hizmet olduğu vurgusunu yapmıştır Temel sağlık hizmetlerinin kapsamının belirlenmesine yönelik olarak yapılan çalışmalardan biri de, 1978 yılında Kazakistan ın Alma-Ata şehrinde düzenlenen Uluslar arası Temel Sağlık Hizmetleri Konferansı dır. Konferans sonucunda yayımlanan Alma-Ata Bildirgesi nde, DSÖ Genel Kurulu nda kararlaştırılan 2000 Yılında Herkese Sağlık hedefine ulaşmak için izlenecek prensipler kararlaştırılmıştır. Bu bildirgeye göre temel sağlık hizmetleri, ülke ve toplumca karşılanabilir bir harcama sonucunda toplumun geneli tarafından kabul edilen ve tam katılım sağladığı esas sağlık hizmeti şeklinde tanımlanmış ve aşağıdaki şekilde sıralanmıştır: Mevcut sağlık sorunlarının çözülüp, kontrol altına alınması için halk eğitimi uygulamalarının yapılması, Uygun beslenme şartlarının oluşturulması, Yeterli ve temiz içme suyu sağlanması, ana sağlığı ve aile planlamasına yönelik hizmetlerin geliştirilmesi, Çocuk sağlığı hizmetlerinin iyileştirilmesi, Bulaşıcı hastalıklara karşı bağışıklamanın yapılması, Çevre şartlarının iyileştirilmesi, Gereksinim duyulan ilaçların temini, Sağlık yönetimin geliştirilmesi, Sık görülen hastalıklara ve yaralanmalara ilişkin tedavilerin geliştirilmesi. Sağlık Hizmetlerinin Amacı-Temel Özellikleri ve Niteliği: Sağlık hizmetinin temel amacı; toplumun sağlık statüsünün yükseltilmesi ve sağlıklılık halinin devamının sağlanması için çaba sarf edilmesi, bireylerin hastalıklardan korunması, hastalananların uygun yöntemler ile tedavi edilmesi ve kimseye bağımlı olmadan kendi kendine yetecek şekilde yaşamalarının sağlanması şeklinde ifade edilmektedir. Tüm bu çabaların sonucunda, bireylerin sağlıklı geçirecekleri ömrün ve üretkenliklerinin uzatılması ve işgücü kayıplarının azaltılması istenmekte, psikolojik olarak kendilerini daha iyi hissetmeleri, yüksek morale sahip olmaları ve sağlıklı bireylerden oluşan toplumun devamlılığı hedeflenmektedir. Belirtilen tüm bu amaçların 5 Kolayaof.com 0 362 2338723 Sayfa 5

gerçekleşebilmesi için, sağlık hizmetinin bazı özellikleri taşıması gerekmekte ve bu özellikler de, sağlık hizmetini diğer mal ve hizmetlerden ayıran temel özellikler olarak kabul edilmektedir. o Sağlık hizmetlerinin emek yoğun bir özellik göstermesi o Sağlık hizmetlerinin ikame edilmezlik ve ertelenemezlik özelliği o Sağlık hizmetlerinde arz ve talebin eşitsizliği ve bilgi asimetrisinin olması o Sağlık hizmetlerinde uzmanlaşma seviyesinin yüksekliği o Sağlık hizmetinin tesadüfî bir özellik göstermesi ve stoklanamaması Sağlık Hizmetlerinin Sınıflandırılması Sağlık hizmetlerinin sınıflandırılmasında temel olarak; Koruyucu Sağlık Hizmetleri, Tedavi Edici Sağlık Hizmetleri, Rehabilite Edici Sağlık Hizmetleri, Sağlığın Geliştirilmesi Hizmetleri şeklinde dörtlü bir sınıflandırma yapılmakta ve sağlık Kurumlarının türüne göre farklı düzeylerde sağlık hizmetlerinin sunumu söz konusu olmaktadır. TÜRK SAĞLIK SİSTEMİNİN YAPISI Sağlık sistemi, temel amacı sağlığı geliştirmek ve sürdürmek olan tüm aktiviteleri içermektedir. Söz konusu bu aktivitelerin yerine getirilmesi aşamasında ise, sağlık faaliyetlerinin düzenlenmesi, finansmanı ve sektörler arası işbirliği vb. kavramlar önem kazanmaktadır. Sadece toplumun sağlık statüsünün yükseltilmesi değil, bireylerin hastalığın finansal risklerine karşı korunmaları ve uygun koşullarda tedavi edilmeleri de sağlık sisteminin sorumluluğundadır. Bu açıdan bakıldığında sağlık sistemlerinin temel amaçları; nüfusun sağlık statüsünün yükseltilmesi, toplumun gereksinimlerinin karşılanması ve hastalığın finansal risklerine karşı koruma sağlanması şeklinde sıralanmaktadır. DSÖ, ülke sağlık sistemlerinin örgütlenmesinde temel hareket noktasının birincil sağlık hizmetleri olduğunu ifade etmiştir. Bu anlamda ülkeler açısından bakıldığında; her ülkenin kendine özgü bir sağlık sistemini benimsediği ve bunun temelinde de ülkeler arasındaki kültürel, ekonomik ve ideolojik açıdan yaşanan farklılıkların olduğu görülmektedir. Bu durum, ülkelerin sağlık örgütlenmesi ve finansmanı açısından farklı uygulamaları benimsemelerine neden olmaktadır. Milton A. Roomer ülke sağlık sisteminin temel öğelerinin belirlenmesine yönelik olarak yaptığı çalışmada, farklı ülkelerin sağlık sistemlerini incelemiş ve bu inceleme sonucunda başlıca beş ana öğenin ön plana çıktığını belirtmiştir Yönetim Finansman Hizmet Sunum Organizasyonu Tedarikçiler Hizmet Sunumu SAĞLIK HİZMETLERİNİN ÖRGÜTLENMESİ Sağlık sisteminin örgütlenmesinde toplumu oluşturan tüm bireylerin hizmetlerden eşit ölçüde yararlanması ilkesi benimsenmekle birlikte, toplum içinde ayrıcalığı (ana çocuk sağlığı, mesleki hastalıklar vb.) olan ve farklı sağlık hizmeti ihtiyacı bulunan kesimlerin belirlenmesine yönelik çalışmaların sürdürülmesinin de gerekliliğine işaret edilmektedir. Sağlık hizmetlerinin örgütlenmesi açısından farklı ülkeler tarafından benimsenen farklı örgütlenme modelleri vardır. Sağlık hizmetinin sunumunun kamu hizmeti olarak ele alınmadığı durumlarda serbest piyasa koşullarının geçerliliğinden bahsedilmektedir. Ancak Alma-Ata Bildirgesi nin ilkeleri ve koruyucu sağlık hizmetlerinin zorunlu ve satın alınmayan bir hizmet olduğu ve devlet tarafından verilmesi gerektiği noktasından hareket edildiğinde ise, sağlık hizmetlerin temel ilkeleri aşağıdaki şekilde sıralanmaktadır: Sosyal eşitlik, birinci basamak sağlık hizmeti, sürekli hizmet anlayışı, bütünleştirilmiş sağlık hizmeti, kademeli sevk sistemi, ekip hizmeti, 6 Kolayaof.com 0 362 2338723 Sayfa 6

Ana ve çocuk sağlığına öncelik verilmesi, Koruyucu hizmetlere öncelik verilmesi, Toplum katılımı, denetim ve hizmet içi eğitim, Esnek planlama, Sektörler arası işbirliği. Sağlık Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname ye (Tarihi:13.12.1983 Sayısı:181 R.G. Tarihi:14.12.1983 R.G. Sayısı:18251) göre Sağlık Bakanlığı nın temel görevleri de aşağıdaki şekilde sıralanmıştır: Herkesin hayatını bedenen, ruhen ve sosyal bakımdan tam bir iyilik hali içinde sürdürmesini sağlamak için fert ve toplum sağlığını korumak ve bu amaçla ülkeyi kapsayan plan ve programlar yapmak, uygulamak ve uygulatmak, her türlü tedbiri almak, gerekli teşkilatı kurmak ve kurdurmak, Bulaşıcı, salgın ve sosyal hastalıklarla savaşarak koruyucu, tedavi edici hekimlik ve rehabilitasyon hizmetlerini yürütmek, Ana ve çocuk sağlığının korunması ve aile planlaması hizmetlerini yürütmek, İlaç, uyuşturucu ve psikotrop maddelerin üretim ve tüketimini her safhada kontrol ve denetlemek; farmasötik ve tıbbi madde ve müstahzar üreten yerlerin, dağıtım yerlerinin açılış ve çalışmalarını esaslara bağlamak ve denetlemek Türk Sağlık Sistemi nin merkezi düzeydeki örgütlenmesinde, Sağlık Bakanlığı aktif olarak rol almakta ve sağlık hizmetleri ile ilgili kararların alınmasından, politikaların belirlenmesinden ve uygulanmasından birinci derecede sorumlu olmaktadır. Sağlık hizmetlerinin taşra düzeyindeki örgütlenmesinde ise, illerde idari (personel ve bölge yönetimi vb.) açıdan Valiye bağlı, ancak teknik (sağlık hizmetinin kapsamı vb.) açıdan Sağlık Bakanlığı na karşı sorumlu olan İl Sağlık Müdürleri rol almaktadır. Türk Sağlık Sistemi nin sahip olduğu bu merkezi yapı, 2003 yılına kadar devam etmiştir. Bu yıldan itibaren, Sağlık Bakanlığı nın rolünün yeniden tanımlanmasına, kamu hastanelerinin özerkleştirilmesine, kurumların sözleşmeli personel almasına ve çalıştırmasına ilişkin birtakım düzenlemeler yapılmıştır. Sağlıkta Dönüşüm Programı olarak ifade edilen bu düzenlemeler ile ülke sağlıksisteminin yeniden yapılandırılması, sağlık hizmetlerinin etkili ve verimli bir biçimde sunulması, herkesin hakkaniyetli bir biçimde sağlık hizmetinden yararlanması ve hizmetlerin finansmanının sağlanması amaçlanmıştır. Bu amaçların gerçekleştirilmesi için de temel birtakım ilkeler benimsenmiştir. Bu ilkeler; insan merkezlilik, sürdürülebilirlik, sürekli kalite gelişimi, katılımcılık, uzlaşmacılık, gönüllülük, güçler ayrılığı, desantralizasyon ve hizmette rekabet şeklinde sıralanmaktadır SAĞLIK HİZMETLERİNİN FİNANSMANI Sağlık hizmetinin taşıdığı özellikler ve toplum sağlığı için taşıdığı önem düşünüldüğünde, öncelikli olarak sunulması gereken hizmetler arasında yer aldığı görülmektedir. Toplumun sağlık hizmetine yönelik beklentilerinin sınırsız olması, buna karşılık sağlık hizmeti için ayrılan kaynakların kısıtlılığı, temel problem alanı olarak ortaya çıkmaktadır. Bu durum ülkelerin, sağlık hizmetinin finansmanı açısından daha planlı hareket etmesini ve akılcı davranmasını gerektirmektedir. Ayrıca, sağlık hizmetinin miktarının ve kalitesinin de finansmana bağlı olarak değiştiği gerçeğinden hareketle, toplumun beklentilerinin karşılanması için yeni finansman kaynakları yaratılmalıdır. Sağlık hizmetlerinin finansmanı da, aynı sağlık hizmetlerinin örgütlenmesinde olduğu gibi, ülkelerin tarihinden, kültüründen, ekonomik ve politik yapısından etkilenmektedir. Bu açıdan sağlık hizmetlerinin finansmanı sürecinde tek bir modelden bahsedilmesi söz konusu değildir. Ancak genel olarak ülkelerin kamu ve özel sektör finans kaynakları şeklinde bir sınıflandırmayı benimsedikleri görülmektedir. Ancak benimsenen finansman kaynağı ne olursa olsun, uyulması gereken finansman ilkeleri bulunmaktadır. Bu ilkeler de, hakkaniyetli olmak, kaynakların toplanması aşamasında düşük maliyeti sağlamak, kaynak akışını devamlı kılmak, kaliteli hizmet sunumu ve hizmet sunucularının arasındaki rekabeti teşvik etmek ve halkın benimsemesini sağlama şeklinde sıralanmaktadır. Kamu ve Yarı Kamu Finansman Kaynakları; vergiler, primler ve özel amaçlı vergiler şeklinde sınıflandırılmaktadır. Özel Finansman Kaynakları; özel sağlık sigortası, toplumsal finansman, işveren finansmanı ve doğrudan ödemeler şeklinde başlıca dört başlık altında sınıflandırılmaktadır. Dünyada sağlık hizmetlerinin finansmanı 7 Kolayaof.com 0 362 2338723 Sayfa 7

açısından kullanılan iki temel model bulunmaktadır. Bunlardan bir tanesi İngiliz modeli olarak ifade edilen Beveridge Modeli, diğeri ise Alman modeli olarak bilinen Bismarch Modeli dir. Beveridge Modeli; sağlık hizmetinin sunum aşamasından finansmanına kadar gerçekleştirilecek tüm faaliyetlerde kamunun belirleyici bir rol üstlenmesini öngören bir modeldir. Devlet bu modelde hizmetin üretilmesinden, topluma ulaştırılmasına ve finansmanının sağlanmasına kadar gerekli olan tüm aşamaları yerine getirmektedir. Sağlık hizmetlerinin temel finansman kaynağı olarak vergiler ön plana çıkmaktadır. Bu modelin temel hareket noktası; toplumun bütününün hizmetten eşit bir biçimde yararlanmasını güvence altına almaktır. Bismarch Modeli; üyelerinin sağlık hizmeti ihtiyacını karşılamak amacına yönelik olarak prim toplayan sosyal sigortaların oluşturduğu bir modeldir. Sosyal sigorta kurumlarına üyelik yasal zorunluluk olup, sistemin finansmanı ağırlıklı olarak devlet tarafından düzenlenmekte ve desteklenmektedir. Türk Sağlık Sistemi nin finansman yapısında hem sosyal sigorta mantığının (Bismarch Modeli) geçerli olduğu hem de kamu yardımı modelinin (Beveridge Modeli) benimsendiği karma bir model uygulanmaktadır. Sağlık hizmetlerinin kamu sağlık kurumlarından alınabilmesi mümkün olduğu gibi, serbest piyasa ekonomisinin kurallarının geçerli olduğu ve kâr amacı güden özel sağlık sunucularından alınması da mümkündür. Türk Sağlık Sistemi nde, sağlık hizmetlerinin finansmanında başlıca üç temel kaynak yer almaktadır. Bunlar; Devlet Bütçesi, Sosyal Güvenlik Kurumları Özel Sağlık Finansmanı 2.Ünite Sağlık Kurumları Yönetiminde Temel Kavramlar GENEL KAVRAMLAR Hastane, Hastane Türleri ve Hastane Yönetimi: Sağlık hizmetleri sisteminin ana unsuru olan hastaneler, tarihin en eski kurumları arasında yer almaktadır. Günümüzde hastanelerin toplumdaki önemli ve özellikli yeri artarak devam etmektedir. Hastanelerde ağırlıklı olarak tedavi hizmetleri sunulmakla birlikte, esasen tüm sağlık hizmetleri sunulmaktadır. Bu kapsamda hastaneleri; ekonomik, verimli ve etkili olarak her türlü sağlık hizmetinin kesintisiz üretildiği, eğitim, araştırma ve toplum sağlığı hizmetlerinin yürütüldüğü, kendine göre değişik özellikler gösteren ve profesyonel yönetim gerektiren kurumlar olarak tanımlayabiliriz. Hastaneler işlevlerine göre 5 gruba ayrılır. A. İlçe / belde hastanesi: Bünyesinde 112 hizmetleri, acil, doğum, ayakta ve yatarak tıbbi müdahale, muayene ve tedavi hizmetleri ile koruyucu sağlık hizmetlerini bütünleştiren, görev yapan tabiplerin hasta kabul ve tedavi ettiği, ileri tetkik ve tedavi gerektiren durumlarda hastaların stabilize edilerek uygun bir şekilde sevkinin sağlandığı sağlık kurumlarıdır. B. Gün hastanesi: Birden fazla branşta, günübirlik ayaktan muayene, teşhis, tedavi ve tıbbi bakım hizmetleri verilen asgari 5 gözlem yatağı ile 24 saat sağlık hizmeti sunan, bir hastane bünyesinde veya bir hastane ile koordineli olmak kaydıyla kurulan sağlık kurumlarıdır. C. Genel hastaneler: Her türlü acil vak a ile yaş ve cinsiyet farkı gözetmeksizin, bünyesinde mevcut uzmanlık dallarıyla ilgili hastaların kabul edildiği ve ayaktan ve yatarak hasta muayene ve tedavilerinin yapıldığı en az 50 yataklı sağlık kurumlarıdır. D. Özel dal hastaneleri: Belirli bir yaş ve cins grubu hastalar veya belirli bir hastalığa tutulanların yahut bir organ veya organ grubu hastalarının müşahede, muayene, teşhis, tedavi ve rehabilitasyonlarının yapıldığı sağlık kurumlarıdır. E. Eğitim ve araştırma hastaneleri: Öğretim, eğitim ve araştırma yapılan uzman ve yan dal uzmanların yetiştirildiği genel ve özel dal sağlık kurumlarıdır. 8 Kolayaof.com 0 362 2338723 Sayfa 8