ÜN TE: 7 EYLEMLER (F LLER) EYLEM (F L) Aman Kocabafl aya n öpeyim Kocabafl, Süs beni, öldür beni, koma yollarda beni. Geçer, götürür; ana çocuk, mermesini askerci in, Koma yollarda beni, kulun kölen olay m. Bak hele, üzerimden ses seda uzaklafl r. Düfltüm gerilere, iyceden iyceden." (Faz l Hüsnü Da larca) Yukar daki dizelerde geçen öpeyim, öldür, süs, götürür, bak, düfltüm gibi sözcükler bir ifl, hareket, bir istek bildiriyor. Cümlede k l fl (ifli, hareketi), durumu oluflu zamana, kipe, kifliye ba l olarak anlatan sözüklere eylem denir. Bu nedenle eylemler k l fl, durum, olufl eylemi olmak üzere üç grupta incelenebilir. K l fl Olufl Durum Eylemleri Eylemleri Eylemleri oku yat k zar yaz otur büyü sev kal eri gör kal yürü......... Eylemler kök ve gövdelerinde tafl d klar bu 'k l fl, durum, olufl" anlamlar d - fl nda bir de "bafllay fl, süreklilik, bitifl anlamlar tafl r: ayd nlanmak, bafllamak, do mak (bafllay fl); aramak, çal flmak, okumak (süreklilik), bitmek, tükenmek, bulmak (bitifl)... EYLEMLER N ADI (Mastar) Eylem anlatan sözcükler kök veya gövdelerine eklenen mek ( mak) ekleriyle adland r l r. Eylemlerin bu biçimine mastar denir. Kök Gövde Mastar kofl mak dur mak kofl tur mak su la mak ev len mek 102
EYLEM K PLER Eylem Kipleri Haber Kipleri di'li geçmifl zaman mifl'li geçmifl zaman fiimdiki zaman Gelecek zaman Genifl zaman Dilek Kipleri istek Dilek flart Gereklilik Emir 1. HABER K PLER di'li (Bilinen) Geçmifl Zaman Kipi Eylemin, sözden önce yap ld n, bitti ini anlatan kiptir. Yan t vermedi, önüne bakt. mifl'li (Duyulan) Geçmifl Zaman Kipi Eylemin, sözden önce yap ld n, ancak eyleme tan k olunmad n, eylemin fark edilmedi ini ya da baflkas ndan duyuldu unu bildirir. Çok yorulmufl, bir bankta biraz dinlenmifl. Yüzün sararm fl. fiimdiki Zaman Kipi Eylem kök ve gövdelerine (i) yor eki getirilerek oluflturulan bu kipte, eylem ve söyleyifl birliktedir. Hopluyor, z pl yor, kelebe i yakalamaya çal fl yor. Gelecek Zaman Kipi Bu kip, eylemin henüz yap lmad n, içinde bulunulan zamandan daha sonra yap laca n bildirir. Bahar gelecek, do a canlanacak. Genifl Zaman Kipi Eylemin kök veya gövdesine r eki getirilerek oluflturulan genifl zaman, eylemin her zaman yap ld n, gerçeklefltirildi ini bildirir. Sabahlar erken kalkar, yürüyüfl yapar. r eki, ünsüzler biten eylem kök ve gövdelerine a, e, i, u, ü ünlülerinden biriyle eklenir: kapar, sever, bilir, uyur, görür... 2. D LEK K PLER stek Kipi Eylemi yapma iste ini bildiren bu kip, e ( a) eki eklenerek oluflturulur. stanbul'a geleyim, birlikte saray ve müzeleri gezelim. Dilek fiart Kipi Gerçeklefltirilmesi istenen eylemi ve koflulu bildirir. Bu kip kök ya da gövde- 103
ye se, sa ekinin eklenmesiyle çekimlenir. fiu s k nt lar bir bitse art k! (dilek) Ankara'ya gelse beni arar. (koflul) Gereklilik Kipi meli, ( mal ) ekiyle oluflturulan bu kip, eylemin yap lmas n n gereklili ini anlat r. fiu k z beni görmeli, Bana kazak örmeli. Emir Kipi Birinci kiflinin, ikinci ve üçüncü kifli ve kiflilere, eylemin yapmas n buyuran kiptir. Kipin eki yoktur; çekim, kifli ekleriyle yap l r. Kofl (sen) Koflsun (o) Koflun uz (siz) Kofl sunlar (onlar) EYLEMLERDE K fi Eylemin gösterdi i ifl, hareket, olufl ya da durumu yapan üç temel kifli vard r. Tekil Ço ul 1. kifli ben biz 2. kifli sen siz 3. kifli o onlar Eylemin kimin yapt, kifli ekleriyle belirtilir. bil di m (ben) bil di n (sen) bil mifl iz (biz) bil di niz (siz) (Yukar daki örneklerde koyu harflerle belirtilmifl ekler kifli ekleridir.) EYLEMLERDE OLUMSUZLUK Eylemin yap ld n ya da yap laca n anlatan eylemler, olumlu eylemlerdir: bildik, ça r yorlar, koflsam... Eylemin gerçekleflmedi ini, gerçekleflmeyece ini bildiren eylemler, olumsuz eylemdir. Olumlu eylemler, me ( ma) olumsuzluk ekiyle olumsuz yap l r: bilmedim, ça rm yorlar, koflmasam... Genifl zamanl eylemin olumsuz biçiminde r eki düfler, 2. ve 3. kifli çekimlerinde r, z'ye dönüflür. bilirim bil me m bilirsin bil mez sin bilir bil mez fiimdiki zaman çekimli eylemlere, olumsuz eki, m, mi, mu, mü biçimde eklenir. gelmiyor, koflmuyor, gülmüyor. EYLEMLER N SORU B Ç M Eylemin soru biçimi mi(m ) sözcü üyle yap l r ve ayr yaz l r. Ünlü uyumlar - na uyar. Benimle gelir misin? Kofluyor musunuz? 104
Ö REND KLER M Z PEK fit REL M 1. Afla daki eylemlerin kiflilerini bulal m. K fi EK 1. Tekil Kifli 2. Tekil Kifli 3. Tekil Kifli 1. Ço ul Kifli 2. Ço ul Kifli 3. Ço ul Kifli inceledik k X söyle dolafl yor yaflas n koruyacaks n z sayd n m? eririz bilmem tafl tt gitmeliler 2. Yandaki olumsuz eylemleri olumlu, olumlu eylemleri de olumsuz yapal m. OLUMLU OLUMSUZ gidelim anlamay z arat r göreceksin unutun iflitmem gidesin git se miydi okumuyorsun 3. EYLEM iflle yefler uyu gör çürü esmerlefl seyret canlan oyna KILIfi OLUfi DURUM 105
4. Efle i ile gezintiye ç kan kahraman m z bir köye u ram fl. Köy kahvesinin önünde durmufl, içeri girmifl, onlara sertçe: - Bana bak n! Köyünüze geldim. Burada fazla kalmayaca m. Bu geceyi burada geçirece im, karn m da aç. Yatacak temiz bir yer, biraz da harçl k istiyorum. Hiçbiri, onu umursamam fl ve kahkahalarla gülmüfl. Bu kez bizimki sesini yükselterek tekrarlam fl sorusunu: - Anlafl ld m? Çevresini gözlemlemeye bafllam fl. Köylülerin karars z oldu unu görünce ses tonunu yükselterek onlara gözda vermifl. Yukar daki parçada geçen eylemleri, eylemlerin kip ve kiflilerini tabloya yerlefltirelim. Eylem Kök Kip Kifli geçirece im geç ecek im 5. EYLEM KÖK GÖVDE K P K fi KORKMAZ BULUNMUfi OYNUYOR SAKLAMAYIZ B LMEYEL M ANLATSAN KIRDIK KONUfiSAN ARAMA KOfiTUR SUSUYORUM UÇURSUNLAR KAZANMALISINIZ BEKLETMEYES N YAZILMAYACAKSINIZ TERK ETME DE ERLEND R R B LMEZLER STESEK ZLEM fis N UNUTULDUM UNUTMAMALI ANSAN GÜLÜMSEY N HAYKIR STEMEM 106
KONU TARAMA TEST 7 1 1. Kitaplar seviyor musunuz? Öyleyse, tüm hayat n zda mutlu olacaks n z. Bu özdeyiflteki alt çizili eylemlerin ortak özelli i nedir? A) fiimdiki zaman kipinde olmalar B) Gelecek zaman kipinde olmalar C) Basit eylem olmalar D) kinci ço ul kiflili olmalar 19 5. Ona para vereyim desem, bunu kabul etmez. Bu cümledeki eylemlerin kip ve zaman afla dakilerin hangisinde s ras yla verilmifltir? A) Genifl zaman istek kipi emir kipi B) stek kipi dilek koflul genifl zaman C) Gereklilik kipi istek kipi genifl zaman D) fiimdiki zaman gelecek zaman gereklilik kipi 2. Afla daki cümlelerde alt çizili eylemlerden hangisi, gelecek zaman kipinde çekimlenmifltir? A) Öpülecek el, s r lmaz. B) Sevinecek, bu habere. C) Gelecek, göklerdedir. D) Yiyecek s k nt s çekiyorlar. 3. Afla dakilerden hangisindeki eylem, genifl zaman kipindedir? A) A açtaki kirazlar n hepsi toplanmam fl. B) Hiçbir parfüm bu çiçek kadar güzel kokmaz. C) Masan n üstündeki kitaplar bana uzat. D) Dün akflama kadar k rlarda dolaflt k. 6. Afla daki cümlelerin hangisinde eylem genifl zaman n olumsuzu ile çekimlenmifltir? A) Söyle kardefline oraya gitmesin. B) O, bugün okula gitmemifl. C) Bundan sonra yaramazl k yapmam. D) Burada fazla beklemeseniz. 4. Afla daki cümlelerin hangisinde eylem, istek kipindedir? A) Gelirken kitaplar m da getirsin. B) Sabah erkenden yola ç kmal y z. C) Bir kere de içimizden okuyal m. D) Sorular daha dikkatli çözünüz. 7. Afla daki cümlelerden hangisinin eylemdeki kifli eki, ço ul oldu u halde tekillik anlat lmaktad r? A) Dün beni aram fls n z efendim. B) Arkadafllar mla burada çal fl r z. C) Beni sözleflti imiz saatte al n. D) Biz yar n gelemeyece iz. 107
8. Afla daki cümlelerin hangisinde kifli eki, "söz söyleyen kiflinin" yerini tutmaktad r? A) Gözlerinden yafllar ak yordu. B) Sözleflmeyi istedi in koflullarda imzalad m. C) Biz gelmeden o dönmüfl. D) Sokaktaki sat c ya seslendiler. 12. Bak p imreniyorum ak n na fiehrin üstünden uçan bulutlar n Gidiyorlar yak n na Rüyam z kuflatan hudutlar n Yukar daki dörtlükte, kaç çekimli eylem vard r? A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 9. Afla dakilerden hangisinde emir kipiyle çekimlenmifl eylem vard r? A) Ne do an güne hükümüm geçer Ne halden anlayan bulunur. B) El tutarsa yürür saban Eldir saban da yapan C) nan n sözüme flairler Üçer befler sönece iz D) Her gelip geçtikçe selam vereyim. Niflangah tafl na yüzüm süreyim 10. Afla daki cümlelerin hangisinde, haber kiplerinden biriyle çekimlenmifl eylem vard r? A) fiurada biraz dinlenelim o lum! B) zin ver bana birkaç günlü üne C) Yafll lar, kendilerini pek fazla yormamal. D) S caktan neredeyse bay laca m. 13. Afla dakilerden hangisinin yüklemi, istek kipiyle çekimlenmifltir? A) Gürültüden rahats z olaca m z düflünmüyor. B) Önemsedi im için birkaç kez okudum. C) Kifli biraz da yar n n düflünmeli. D) Bu konuyu di er arkadafllarla da bir görüfleyim. 14. Afla daki cümlelerden hangisinin yüklemi eylem de ildir? A) Ortak ilgi alanlar size yeni arkadafllar kazand r r. B) Günün belli saatlerinde çal fl yor. C) Çiçek yetifltirmeye merakl y m. D) Giysilerinizi yafl n za uygun seçin. 15. Afla daki cümlelerden hangisinin yüklemi kifli eki almam flt r? 11. Afla daki cümlelerin hangisinde eylem, olufl bildirmektedir? A) Çocuk çiçe i sulad. B) Ekmekler bayatlam fl. C) Bugün seni bekledim. D) Babam bana sevgiyle bakt. A) Bu akflam bizimle gelmeyeceksin. B) Sen gelince çocuklar gibi sevindim. C) Kamyonumuzun tekerle i patlay verdi. D) stanbul dan bir kutu lokum getirmifl. 1. D 2. B 3. B 4. C 5. B 6. C 7. A 8. B 9. C 10. D 11. B 12. B 13. D 14. C 15. C Tarih:.../.../200... Do ru:... Yanl fl:... Net:... 108
KONU TARAMA TEST 7 2 20 1. "O Hindistan da hayvanat bahçesini gezmifl, birçok aslan görmüfl." cümlesindeki alt çizili eylemlerin kipi, zaman, kiflisi afla - dakilerden hangisinde verilmifltir? A) Haber kipi mifl li geçmifl zaman III. tekil kifli B) Haber kipi genifl zaman III. ço ul kifli C) Dilek kipi gelecek zaman III. ço ul kifli D) Dilek kipi mifl li geçmifl zaman III. tekil kifli 2. Afla daki cümlelerden hangisinin yüklemi, istek kipindedir? A) Bir türkü de ben söyleyeyim. B) stersen geziye seni de götürürüm. C) Asker gidinceye kadar bir ifle girmelisin. D) Öyle yorgunum ki bol bol uyumak istiyorum. 3. Genifl zaman kipinin eki, eylem olumsuz yap ld nda de iflikli e u rar. Afla dakilerin hangisinde bu tür bir kullan m vard r? A) Uzun zamand r arkadafllar m görmedim. B) Demek bugün benimle gelmiyorsun. C) ster inan ister inanma, annen seni gezmeye götürmeyecek. D) Tan d m kadar yla o, böyle bir fley yapmaz. 5. Afla dakilerden hangisinde istek kipinin I. tekil kiflisi ile çekimlenmifl bir eylem kullan lm flt r? A) Bu gece size gelmek istiyorum. B) Sizinle biraz daha çal flsam C) Do um günü pastas n da ben yapay m. D) Çocuklar da fuara götürelim. 6. fiimdiki zaman n 2. kifli ço uluyla çekimlenmifl eylem, afla dakilerden hangisidir? A) Yüzerse B) Yaz yorsunuz C) Al yorlar D) Kaç n 7. Afla daki cümlelerin hangisinde yüklem, istek kipindedir? A) Akflam bize gidelim. B) Sorular dikkatli oku. C) Ben de sizinle gelsem. D) S nava çok çal flmal s n. 8. Afla daki eylemlerden hangisi, haber kipinde çekimlenmemifltir? A) Hat rlad B) Koflsunlar C) Duymuflsun D) Yorulur 4. Afla daki cümlelerde eylemlerin hangisi, haber (bildirme) kiplerinden de ildir? A) Eli s k d r, befl kurufl harcamaz. B) Sözünü etti in kitab mutlaka okuyaca- m. C) Derslerine daha çok çal flmal s n. D) Her yerde sizi aram fl. 9. Afla daki eylemlerden hangisinin kökü yanl fl verilmifltir? A) uyu tulmufl B) sev ilmifl C) kofl turmufl D) sivril mifl 109
10. Afla daki eylemlerden hangisinde "yazmak" eylemin genifl zaman n olumsuzuyla 2. kifli ço ul kiflide çekimlenmifltir? A) Yazars n z B) Yazmazs n z C) Yazmaz D) Yazmay z 14. Afla dakilerden hangisinin yüklemi, eylemin her zaman yap ld n bildirmektedir? A) Perflembe gününe kadar burada kalaca- z. B) Saçlar n z çok k sa kestirmiflsiniz. C) Evin bütün fl klar yan yor. D) Bana gönderilen fliirleri hep okurum. 11. Afla daki cümlelerin hangisi, anlamca olumludur? A) Bizi ne arad ne de sordu. B) Olan biteni anl yor de il. C) Senin yapt klar n görmüyor de ilim. D) Derdimi bir türlü anlatamad m. 15. Afla daki alt çizili eylemlerden hangisi gereklilik kipiyle çekimlenmifltir? A) Biraz da kendini düflünmelisin. B) O haberi heyecanla beklemifller. C) Gürültü yapmadan oynay n. D) Bana verilen ifli seve seve yapar m. 12. "Bilecekler biliyorsunuz bilir" eylemlerinin kiflileri s ras yla afla dakilerden hangisinde verilmifltir? A) 3. ço ul 2. ço ul 3. tekil B) 2. tekil 3. tekil 3. ço ul C) 1. ço ul 2. tekil 3. tekil D) 1. ço ul 1. ço ul 3. ço ul 16. Afla dakilerden hangisinin yüklemi gereklilik kipiyle çekimlenmifltir? A) Bu kitab herkesin okumas gerekir. B) Deniz k y s nda biraz yürüsek. C) Önce kendinizi tan tmal s n z. D) Erken kalmak için saati ayarla. 13. Afla daki cümlelerden hangisinin yüklemi eylem de ildir? A) lkbahar tazeledi i günleri bize sunuyor. B) Her fley büyük bir h zla de iflti. C) Art k insanlar birbirlerine mektup da yazm yor. D) Ac y da sevinci de seninle paylaflmaktan mutluyum. 1. A 2. A 3. D 4. C 5. C 6. B 7. A 8. B 9. D 10. B 11. C 12. A 13. D 14. D 15. A 16. C Tarih:.../.../200... Do ru:... Yanl fl:... Net:... 110
KONU TARAMA TEST 7 3 21 1. "Gezerim Yazaca m Gördüm" eylemlerinin zamanlar s ras yla afla dakilerden hangisinde verilmifltir? A) fiimdiki zaman ö renilen geçmifl zaman genifl zaman B) Genifl zaman gelecek zaman görülen geçmifl zaman C) Gelecek zaman flimdiki zaman flimdiki zaman D) Genifl zaman gelecek zaman genifl zaman 6. Afla daki cümlelerin hangisinin yüklemi farkl türde bir sözcüktür? A) Çal flmak için söz vermiflti bana. B) Bugün deniz çok dalgal yd. C) Bak fllar bir noktaya odaklanm flt. D) Dolmufl bu saatlerde geçer. 7. Afla daki eylemlerden hangisi haber kipiyle çekimlenmemifltir? A) getirsin B) aramam C) gitmifller D) tatt m 2. Afla daki türemifl eylemlerden hangisi kökün çeflidi bak m ndan di erlerinden farkl d r? A) Is rmak B) Is nmak C) Kalk flmak D) Üzülmek 8. Onu, henüz konuflmayan, yeni yeni yürümeye bafllad için s k s k düflen bir çocukken tan d m. Bu cümlede kaç eylem eylem vard r? A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 3. "Sözünü bil, piflir; a z n der, devflir." atasözündeki eylemlerin kipi afla dakilerden hangisidir? A) Gereklilik B) stek C) Dilek flart D) Emir 4. Afla daki eylemlerden hangisinin kipi di- erlerinden farkl d r? A) Yaps n B) Yap n z C) Yapsam D) Yaps nlar 5. Afla dakilerden hangisinde "k l fl durum olufl" eylemleri s ras yla verilmifltir? A) çal flmak, götürmek, büyütmek B) seçmek, yatmak, zay flamak C) durmak, yürümek, çürümek D) tatmak, özlemek, susmak 9. Afla dakilerin cümlelerin hangisinin yüklemi eylemdir? A) En güzel fliir, henüz yaz lmayand r. B) O, benim yeryüzündeki en büyük deste- imdi. C) Konuflmak istiyordu o çocukla. D) Amac m s navlarda baflar l olmakt. 10. Bu karar onaylamazlar. Bu cümlenin yüklemi için afla dakilerden hangisi söylenebilir? A) Görülen geçmifl zaman ço ul 2. kifli B) Genifl zaman ço ul 1. kifli C) fiimdiki zaman ço ul 3. kifli D) Genifl zaman ço ul 3. kifli 111
11. Afla daki eylemlerden hangisi durum bildirmektedir? A) uyumak B) okumak C) büyümek D) sararmak 15. Afla daki dizelerin hangisinde zaman anlam vard r? A) Her gönül senin sesini duysa B) Yaz ad n her bir sat ra C) Hayat verir bu sevgi insana D) Bir göreyim o güzel yüzünü 12. Afla dakilerin hangisinde "k l fl olufl durum" bildiren eylemler s ras yla verilmifltir? A) Yazmak k zarmak oturmak B) Kazmak çizmek sararmak C) Okumak ac mak büyümek D) Kalkmak getirmek yürümek 16. Afla daki cümlelerin hangisinde yans - madan türemifl bir eylem kullan lm flt r? A) Meflin k rbaç flaklad, ya z atlar kiflnedi. B) Evde gürültüden ders çal flam yorum. C) Aralar ndaki tart flma k sa sürdü. D) Bazen bafl m al p uzak diyarlara gitmek istiyorum. 17. Afla daki dizelerin hangisinde zaman anlam yoktur? 13. Afla daki dizelerden hangisi dilek kiplerinden biriyle çekimlenmemifltir? A) Çocuklar çiçekler gibi sevsek B) Sen ayd nl k yollarda yürümelisin C) Omuzlar na dökülmüfl gene saçlar n D) Müjdelesin bahar gülen yüzün A) çimde damla damla bir korku birikiyor B) Dindirmez anlad m bunu hiçbir güzel k y C) Bu karanl k sokakta bitmesin yolculu um D) Durur alev gibi dallarda kanl bülbüller 18. Afla daki dizelerin hangisinde eylem, istek kipi ile çekimlenmifltir? A) Gözlerini ay rma bu akflam benden B) Bir damla olup süzülmelisin kirpiklerimden C) Dakikalar geçmek bilmiyor sen yokken D) Bir tek seni düflüneyim, bir tek sana kalay m 14. Afla dakilerden hangisinin yüklemi, dilek flart kipiyle çekimlenmifltir? A) Yaseminler çok güzel kokuyor. B) Uzaktan bize el sallad. C) Saç kurutma makinesi alaca m. D) Her zaman onunla çal flabilsem. 1. B 2. B 3. D 4. C 5. B 6. B 7. A 8. A 9. C 10. D 11. A 12. A 13. C 14. D 15. C 16. A 17. C 18. D Tarih:.../.../200... Do ru:... Yanl fl:... Net:... 112
KONU TARAMA TEST 7 4 22 5. Afla daki cümlelerin hangisinde eylem, farkl bir kipte kullan lm flt r? 1. Afla daki yüklemlerden hangisi, genifl zaman n ikinci ço ul kiflisine göre çekimlenmifltir? A) Bak, yan m zdan kim geçiyor. B) S navdan ç k nca bize gelirsiniz. C) çerden uzun boylu, esmer biri ç kar. D) fiu olaylar bir de bana anlat verin. 2. Afla daki cümlelerden hangisinin yüklemi, olufl bildiren bir eylemdir? A) Çiçekler sulanmay nca soldu. B) fiu masadaki kitaba uzansana. C) Evi bu mahalleden tafl mayal m. D) Siz fluraya oturur musunuz? A) Gizlice bir mektup yaz bana. B) Islak kald r mlarda yaln z yürürüm. C) Ayr l k ac s n sen yaflayana sor. D) Yaz y tamamlay p bana getir. 6. Do ruhuma beni hasretle yakma! Hak aflk na kulun yaln z b rakma! Alt çizili eylemlerin kipi ve kiflisi, afla - dakilerden hangisinde verilmifltir? A) stek kipi, II. tekil kifli B) Gereklilik kipi, II. ço ul kifli C) Emir kipi, II. tekil kifli D) Dilek flart kipi, II. ço ul kifli 3. Afla daki cümlelerden hangisinin yüklemi, zaman bildiren bir ek almam flt r? A) Çocuklar gülen toplumlar n yüzü gülecek. B) Okul kitaplar n n yeniden yaz laca söyleniyor. C) Rüzgâr, kald r mdaki beyaz kâ t parçalar n uçurdu. D) Düflledi iniz dünyay sab rla bekleyin. 7. Yar flmaya kat lan eserleri teker teker inceledik. Bu cümlenin yüklemi olan inceledik eyleminde kifli kavram hangi ekle belirtilmifltir? A) li B) ledi C) di D) k 4. Afla daki atasözlerinden hangisinde hem haber hem dilek kipine örnek vard r? A) Kar ncadan ibret al, yazdan k fl karfl lar. B) Kafl k ile afl verip sap ile göz ç karma. C) Martta ya mas n, nisanda dinmesin. D) Sana vereyim bir ö üt, kendi ununu kendin ö üt. 8. Görünmeyen ama varl n yan bafl mda hissetti im, yamaçlar na yasland m da lardan bir serinlik vuruyor yüzüme, gecenin tüm uykusuzlu u yitiyor. cümlesinde kaç çekimli eylem vard r? A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 113
9. Afla daki alt çizili eylemlerden hangisi istek kipiyle çekimlenmifltir? A) Yaz k, efle e ikiniz birden binmiflsiniz. B) Aman hocam, sen o lunu böyle mi e itirsin? C) Gidip ona biraz ak l verelim. D) Elindekileri masaya b rak. 13. Afla daki eylemlerden hangisi, dilek kipiyle çekimlenmifltir? A) Yazm yorsunuz B) Görmelisin C) Yürüdü D) Kalacaklar 14. Afla daki cümlelerin hangisinin yüklemi haber kipiyle çekimlenmifltir? 10. Afla daki cümlelerin hangisinde istek kipinde çekimlenmifl eylem vard r? A) Gel bize ders çal flal m. B) Bu s nav kazanmal s n. C) Sorular derhal çözsen... D) Çal fl rsan baflar rs n. A) Bu filmi mutlaka sen de görmelisin. B) Konufltuklar m z bir yere yaz. C) Ne yaz k ki art k görüflemiyoruz. D) Toplant y yar n akflam yapal m. 15. Afla dakilerin hangisinde yüklem, genifl zamanla çekimlenmemifltir? 11. Afla daki cümlelerden hangisinin yüklemi, genifl zaman kipinin II. ço ul kiflisiyle çekimlenmifltir? A) Deve, deve yerine çöker. B) Düfl, uykudan sonra olur. C) Eken biçer, konan göçer. D) Bir hat r, iki hat r, üçüncüde vur yat r. A) Yemeklerden sonra mutlaka kahve içerler. B) Erken ç k n, trene yetiflemezsiniz. C) Bu olay belleklerden kolay kolay silinmez. D) Onu üzgün görünce ben de üzülürüm. 12. Afla daki cümlelerden hangisinin yüklemi genifl zaman kipinin olumsuzudur? A) O, art k buralara u ram yor. B) Bu hafta mektubun elime geçmedi. C) Sen, söylenenlere inanma. D) Baflka bir flehirde yaflayamam. 1. B 2. A 3. D 4. A 5. B 6. C 7. D 8. B 9. C 10. A 11. B 12. D 13. B 14. C 15. D Tarih:.../.../200... Do ru:... Yanl fl:... Net:... 114
KONU TARAMA TEST 7 5 1. Eylemler 3. tekil kifliyle çekimlendi inde kifli eki almaz. Afla daki cümlelerin hangisinde bu aç klamaya uymayan bir eylem vard r? A) Bu kitab sen de oku. B) Yar n mutlaka bana u ras n. C) Yeni bir eve tafl nm fllar. D) Derslerini düzenli çal flmal s n. 2. Yeflil ördek gibi dald m göllere Sen düflürdün beni dilden dillere Bafl m al p gideyim gurbet ellere Ne sen beni unut ne de ben seni 23 Yukar daki dörtlükte afla dakilerden hangisi yoktur? A) Görülen geçmifl zaman kipiyle çekimlenmifl eylem B) Genifl zaman kipiyle çekimlenmifl eylem C) stek kipiyle çekimlenmifl eylem D) Emir kipiyle çekimlenmifl eylem 5. Afla daki cümlelerden hangisinin yüklemi farkl türde bir sözcüktür? A) Karpuzlar n en büyü ünü seçti. B) Nihayet bu fani dünyadan göçtü. C) Kitap okumak için vakit bir hayli geçti. D) Kap y sonuna kadar açt. 6. Söyleyecek misiniz? eyleminin çekimi için afla dakilerden hangisi söylenebilir? A) Genifl zaman, II. tekil kifli B) Görülen geçmifl zaman, III. ço ul kifli C) Gelecek zaman, II. ço ul kifli D) fiimdiki zaman, I. ço ul kifli 7. Afla daki cümlelerin hangisinde eylemin kipi di erlerinden farkl d r? A) Bir kez de evi aram fl. B) Bir de ben soraca m. C) Bir arkadafl söyledi. D) Bir gün size de gelelim. 3. Afla daki eylemlerden hangisi, 1. ço ul kifli istek kipindedir? A) Alsalar B) Dinleneyim C) Korkmamal y z D) Gidelim 8. Afla daki cümlelerin hangisindeki eylemin kiflisi di erlerinden farkl d r? A) Bir zaman böyle bofl bofl gezsin. B) Derse zaman nda geleceksin. C) Daha ad n yazmam fls n. D) Ne diye bu kadar bekledin? 4. Afla daki cümlelerin hangisinin yüklemi çekimli eylem de ildir? A) Korkmuyorum yoluma ç kan engellerden. B) Seninle boy ölçüflemez hiç kimse. C) Tek istedi i, biraz mutlu olmakt. D) Tart flmak istemem bu konular 9. Afla dakilerin hangisinde di erlerinden farkl bir kip kullan lm flt r? A) Sabahlar koflmaya karar verdim. B) Uzun süredir onu izliyorum. C) Bu fliiri çok be enmifl. D) Bu konuyu bir daha konuflmayal m. 115
10. Afla daki cümlelerden hangisinin yüklemi, eylemin her zaman yap ld n bildirmektedir? A) Hisar n burçlar nda foto raf çektirmifl. B) Beni görünce çok sevindi. C) Müdür, sizinle görüflmek istiyor. D) Her sabah gazetesini burada okur. 14. Afla daki cümlelerin hangisinin yüklemi eylem de ildir? A) K rda özgürlü ün tad n ç kar yorum. B) Uzun yürüyüfller ruhumu dinlendirir. C) Elindeki k rm z bir güldü. D) Sonunda da n doru una vard k. 11. Afla daki cümlelerden hangisinde yüklem, gelecek zaman n birinci ço ul kiflisiyle çekimlenmifltir? A) Onun hakk nda ne biliyorsun? B) Gerçekleri k sa zamanda ö renece iz. C) Bahçeli bir evin önünde durdular. D) Sizi aram zda görmek isteriz. 15. Öykü, yazar n n kiflili ini yans t r. cümlesinin yüklemi, hangi kiple çekimlenmifltir? A) fiimdiki zaman kipi B) Gelecek zaman kipi C) Emir kipi D) Genifl zaman kipi 12. Afla daki cümlelerin hangisinde yüklem istek kipiyle çekimlenmemifltir? A) Gün ola, harman ola. B) Büyüklerinizi aray p hat rlar n sorun. C) Mutlulu u kendi hayat m zda bulal m. D) Her sabah senin sesinle uyanay m. 16. Afla dakilerden hangisinin yüklemi, dilek kipindedir? A) Hemen eve gitmeliyim. B) Yoksa gözleri yollarda kal r. C) Hem kimse de yard m etmiyor. D) Onu kim teselli edecek? 17. Afla daki cümlelerin hangisinde alt çizili eylem, dilek anlam tafl maktad r? A) Çal flsam da baflaramam. B) Ah bir zengin olsam, diyordu. C) Az konuflursan sevinirim. D) Kitab bulursan bana haber ver. 13. Afla dakilerin hangisinde yüz sözcü ü eylem olarak kullan lm flt r? A) Hat rlad m gülen bir yüzdü. B) Toplanan çiçeklerin say s yüzdü. C) Ö leden sonra havuzda yüzdü. D) O, sahnelerin eskitemedi i bir yüzdü. 1. B 2. B 3. D 4. C 5. C 6. C 7. D 8. A 9. D 10. D 11. B 12. B 13. C 14. C 15. D 16. A 17. B Tarih:.../.../200... Do ru:... Yanl fl:... Net:... 116