Sınıf Öğretmeni Adaylarının Geometrik Düşünme Düzeyleri. Pre-service Elementary Teacheıs Geometric Thiııking Levels

Benzer belgeler
PROBLEM MERKEZLİ VE GÖRSEL MODELLERLE DESTEKLİ GEOMETRİ ÖĞRETİMİNİN SINIF ÖĞRETMENLİĞİ ÖĞRENCİLERİNİN GEOMETRİK DÜŞÜNME DÜZEYLERİNİN GELİŞİMİNE ETKİSİ

MATEMATİK ÖĞRETMENLİĞİ 1. SINIF ÖĞRENCİLERİNİN GEOMETRİ ALAN BİLGİ DÜZEYLERİNİN TESPİTİ, DÜZEYLERİN GELİŞTİRİLMESİ İÇİN YAPILAN ARAŞTIRMA VE SONUÇLARI

The Study of Relationship Between the Variables Influencing The Success of the Students of Music Educational Department

İLKÖĞRETİMDE AKTİF ÖĞRENME MODELİ İLE GEOMETRİ ÖĞRETİMİNİN GEOMETRİK DÜŞÜNME DÜZEYLERİNE ETKİSİ

VAN HIELE GEOMETRİ ANLAMA DÜZEYLERİ

FEN VE TEKNOLOJİ ÖĞRETMENLERİNİN KİŞİLERARASI ÖZYETERLİK İNANÇLARININ BAZI DEĞİŞKENLER AÇISINDAN İNCELENMESİ

GEOMETRİ SORU BANKASI KİTABI

daha çok göz önünde bulundurulabilir. Öğrencilerin dile karşı daha olumlu bir tutum geliştirmeleri ve daha homojen gruplar ile dersler yürütülebilir.

MATEMATİĞİN DOĞASI, YAPISI VE İŞLEVİ

Mustafa SÖZBİLİR Şeyda GÜL Fatih YAZICI Aydın KIZILASLAN Betül OKCU S. Levent ZORLUOĞLU. efe.atauni.edu.tr

ÖĞRETMEN ADAYLARININ PROBLEM ÇÖZME BECERİLERİ

Üçüncü Uluslararası Matematik ve Fen Araştırması (TIMSS) Nedir? Neyi Sorgular? Örnek Geometri Soruları ve Etkinlikler

SON BEŞ YIL İÇİNDE YAPILAN LİSANS YERLEŞTİRME (LYS) SINAVLARI İLE ÖĞRETMENLİK ALAN BİLGİSİ (ÖABT) SINAVLARI ARASINDAKİ İLİŞKİNİN İNCELENMESİ

ÖZGEÇMİŞ VE ESERLER LİSTESİ

Bu e-kitabın her hakkı saklıdır. Tüm hakları Ali Selim YAMAN a aittir. Kısmen de olsa alıntı yapılamaz.metin, biçim ve sorular elektronik, mekanik,

MATEMATİK VE FEN BİLİMLERİ EĞTİMİ ANABİLİM DALI MATEMATİK EĞİTİMİ BİLİM DALI TEZLİ YÜKSEK LİSANS PROGRAMI

1 Türk Eğitim Bilimleri Dergisi 12(1), 1-16

MATEMATİK VE SINIF ÖĞRETMENLİĞİ BİRİNCİ SINIF ÖĞRENCİLERİNİN GEOMETRİK DÜŞÜNME DÜZEYLERİ

İngilizce Öğretmen Adaylarının Öğretmenlik Mesleğine İlişkin Tutumları 1. İngilizce Öğretmen Adaylarının Öğretmenlik Mesleğine İlişkin Tutumları

6. ABCD dikdörtgeninde

LİSE ÖĞRENCİLERİNE OKULDA YARDIMCI VE ÜNİVERSİTE SINAVLARINA (YGS ve LYS NA) HAZIRLIK İÇİN

ORTAÖĞRETİM FİZİK DERSLERİNDE DENEYLERİN ÖĞRENME ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ

YGS MATEMATİK - CEBİR 01 TEMEL SAYI KAVRAMLARI VE UYGULAMALARI 02 TAMSAYILARDA BÖLME 03 BÖLÜNEBİLME KURALLARI 04 ASAL SAYILAR 05 OBEB VE OKEK 06

ÖZGEÇMĠġ VE ESERLER LĠSTESĠ

1. GİRİŞ Yapısalcı (constructivism) yaklaşım, bilginin öğrenme sürecinde öğrenciler tarafından yeniden yapılandırılmasıdır. Biz bilginin yapısını

ISSN : dinardya@hotmail.com Ordu-Turkey

TÜRKİYE DE FEN BİLİMLERİ EĞİTİMİ TEZLERİ

İlköğretimde Aktif Öğrenme Modeli İle Geometri Öğretiminin Başarı Ve Kalıcılık Düzeyine Etkisi

MATEMATİKSEL MAKALELERİN İNCELEMELERİ MURAT KAŞLI.

LYS TESTLERİNE YÖNELİK ALAN STRATEJİLERİ

FEN BİLGİSİ ÖĞRETMEN ADAYLARININ FEN BRANŞLARINA KARŞI TUTUMLARININ İNCELENMESİ

Bilişim Teknolojileri ve Yazılım Dersinin WebQuest Yöntemi ile Yürütülmesinin Akademik Başarıya Etkisi. Handan ÜSTÜN GÜL Esra ERGÜL SÖNMEZ

12.SINIF A VE B GRUBU MATEMATİK-GEOMETRİ DERSİ KURS KONULARI VE TESTLERİ

Öğretmen Adaylarının Eğitim Teknolojisi Standartları Açısından Öz-Yeterlik Durumlarının Çeşitli Değişkenlere Göre İncelenmesi

OKUL ÖNCESİ EĞİTİM MATERYALLERİNDE GEOMETRİK ŞEKİLLERİN SUNULUŞUNA İLİŞKİN İÇERİK ANALİZİ 1

Matematik ve Fen Bilimleri Eğitimi Bölümü

Öğrenim Durumu: Derece Bölüm/Program/Alan Üniversite Bitirme Yılı Lisans Fizik / Fen Edebiyat / Fizik Dicle Üniversitesi 2004

MATEMATİK DERSİNDE İNTERAKTİF TAHTA KULLANARAK YAPILAN DENKLEM ÇÖZÜMÜNÜN ÖĞRENME ÜZERİNDEKİ ETKİSİ

ÖZGEÇMİŞ VE ESERLER LİSTESİ - 1. Derece Bölüm/Program Üniversite Yıl Lisans Ortaöğretim Matematik Öğretmenliği

1- Geometri ve Öklid

CEVAP ANAHTARI 1-B 2-C 3-C 4-C 5-B 6-E 7-D 8-E 9-C 10-E 11-E 12-A 13-A 1-A 2-D 3-C 4-D 5-D 6-B 7-D 8-B 9-D 10-E 11-D 12-C

C.Ü. Sosyal Bilimler Dergisi Aralık 2006 Cilt : 30 No: GEOMETRİ DERSİNİN LİSE PROGRAMLARI VE ÖSS SORULARI AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ

Üçüncü Uluslararası Matematik ve Fen Araştırması (TIMSS): Matematik Nedir?

FEN BİLGİSİ ÖĞRETMEN ADAYLARININ ÖĞRENME STİLLERİ, CİNSİYET ÖĞRENME STİLİ İLİŞKİSİ VE ÖĞRENME STİLİNE GÖRE AKADEMİK BAŞARI 1

Available online at

EĞİTİM FAKÜLTESİ Ortaöğretim Fen ve Ortaöğretim Fen ve ENSTİTÜSÜ

Matematik Başarısı ve Anne Baba Eğitim Düzeyi 1 - doi: / IAU.IAUD.m /

Yrd. Doç. Dr. Celal Deha DOĞAN. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Ölçme ve Değerlendirme Bilim Dalı- Doktora

BİYOLOJİ ÖĞRETMENLERİNİN LABORATUVAR DERSİNE YÖNELİK TUTUMLARININ FARKLI DEĞİŞKENLER AÇISINDAN İNCELENMESİ

FEN BİLGİSİ LABORATUARI DERSİNDE BİLGİSAYAR DESTEKLİ ETKİNLİKLERİN ÖĞRENCİ KAZANIMLARI ÜZERİNE ETKİSİ; ASİT-BAZ KAVRAMLARI VE TİTRASYON KONUSU ÖRNEĞİ

Gönül GÜNEŞ Osman BİRGİN Ramazan GÜRBÜZ. Derya ÇELİK Serhat AYDIN Duygu TAŞKIN Kadir GÜRSOY. Gökay AÇIKYILDIZ Zeynep Medine ÖZMEN Mustafa GÜLER

Öğretmen Adaylarının İnternet Kullanımı

ÖZGEÇMİŞ VE ESERLER LİSTESİ

SINIF ÖĞRETMENLİĞİ BÖLÜMÜ ÖĞRENCİLERİNİN MATEMATİĞE YÖNELİK TUTUMLARININ ÇEŞİTLİ DEĞİŞKENLERE GÖRE İNCELENMESİ

DİNAMİK GEOMETRİ YAZILIMLARININ DÖNÜŞÜM GEOMETRİSİ KONUSUNDA SINIF ÖĞRETMENİ ADAYLARININ BAŞARILARINA ETKİSİ

Serap POYRAZ Celal Bayar Ü. Eğitim Fakültesi, İlköğretim Fen Bilgisi Eğitimi Bölümü, Manisa.

İlköğretim 5. Sınıfların Matematik Alanı KGS-1, KGS-2 ve KGS -YERLEŞTİRME Sınavlarına Yönelik İçerik Detayları

Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi Journal of Research in Education and Teaching Haziran 2017 Cilt:6 Özel Sayı:1 Makale No: 17 ISSN:

KUZEY KIBRIS TÜRK CUMHURİYETİ

Ahmet YILDIZ 1, Hasan ES 2 5E ÖĞRENME DÖNGÜSÜ MODELİNİN 6. SINIF ÖĞRENCİLERİNİN GEOMETRİK BAŞARI VE VAN HİELE GEOMETRİK DÜŞÜNME DÜZEYLERİNE ETKİSİ 3

EĞİTİM FAKÜLTESİ Ortaöğretim Fen ve Ortaöğretim Fen ve ENSTİTÜSÜ

ÖĞRETMEN ADAYLARININ ÖĞRETMENLİK MESLEK BİLGİSİ DERSLERİNE YÖNELİK TUTUMLARININ İNCELENMESİ (BALIKESİR ÜNİVERSİTESİ ÖRNEĞİ)

İLKÖĞRETİM 5. SINIF SOSYAL BİLGİLER DERSİNDE KAVRAM HARİTASI KULLANIMININ ÖĞRENCİ AKADEMİK BAŞARISI ÜZERİNDEKİ ETKİSİ

Bir çalışmanın yazılı bir planıdır. Araştırmacının yapmayı plandıklarını ayrıntılı olarak ifade etmesini sağlar. Araştırmacıya yapılması gerekenleri

Hangi onluğa daha yakın dan limite doğru

FEN BİLGİSİ ÖĞRETMEN ADAYLARININ DENEYSEL ETKİNLİKLERDE KULLANILAN İSTATİSTİKİ BİLGİLERİNİN İNCELENMESİ

PROJE TABANLI ÖĞRENMEDE ÇOKLU ZEKÂ YAKLAŞIMININ MATEMATİK ÖĞRENME BAŞARISINA VE MATEMATİĞE KARŞI TUTUMA ETKİSİNİN KARŞILAŞTIRILMASI

TEST 1. ABCD bir dörtgen AF = FB DE = EC AD = BC D E C. ABC bir üçgen. m(abc) = 20. m(bcd) = 10. m(acd) = 50. m(afe) = 80.

EĞİTİM ÖĞRETİM YILI II. DÖNEM ORTAK SINAV TEST VE MADDE İSTATİSTİKLERİ

Derece Bölüm Üniversite Yıl Nisan. Bölümü. Değerlendirme Yüksek Lisans Ölçme ve Ankara Değerlendirme Üniversitesi Lisans Sınıf Öğretmenliği Ankara

EĞİTİM - ÖĞRETİM YILI 10. SINIF MATEMATİK DERSİ DESTEKLEME VE YETİŞTİRME KURSU KAZANIMLARI VE TESTLERİ

İLKÖĞRETİMDE MÜZİK ÖĞRETMENİNİN KULLANDIĞI ÇALGININ ÖĞRENCİNİN DERSE İLİŞKİN TUTUMUNA ETKİSİ

Halil ÖNAL*, Mehmet İNAN*, Sinan BOZKURT** Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi*, Spor Bilimleri Fakültesi**

1- Matematik ve Geometri

Sınıf Öğretmeni Adaylarının Geometri Hazırbulunuşlukları, Düşünme Düzeyleri, Geometriye Karşı Özyeterlikleri ve Tutumları*

The Effect of Basic Geometric Drawings Using A Compass-Ruler on The Geometric Thinking Levels And Attitudes of The Pre-Service Teachers 1

Drama Yönteminin İlköğretim 4.Sınıf Matematik Dersinde Öğrenmenin Kalıcılığına Etkisi

ELEKTRONİK OYUNLARIN ALGORİTMA GELİŞTİRME KONUSUNDA AKADEMİK BAŞARIYA, KALICILIĞA VE MOTİVASYONA ETKİSİ

ARAŞTIRMACI FEN ÖĞRETİMİ YAKLAŞIMIYLA SINIF ÖĞRETMENLİĞİ 3. SINIF ÖĞRENCİLERİNİN BİLİMSEL YÖNTEM YETENEKLERİNİN GELİŞTİRİLMESİ

Beden eğitimi öğretmen adaylarının okul deneyimi dersine yönelik tutumlarının incelenmesi

Ankara ve Kastamonu Eğiticilerinin Mesleki Eğilime Göre Yönlendirme ve Kariyer Rehberliği Projesini Değerlendirme Sonuçları

KPSS-EB-CÖ/ Öğrenciyi merkeze alan sınıf içi öğretim etkinlikleri düzenlenirken aşağıdakilerden öncelikle hangisi dikkate alınmalıdır?

Ders Adı : Z.E. MATEMATİK ÖĞRETİMİ Ders No : Teorik : 4 Pratik : 0 Kredi : 4 ECTS : 6. Ders Bilgileri

ANİMASYON-SİMÜLASYON UYGULANAN FİZİK LABORATUVARINDAKİ ÖĞRENCİLERİN ÖZYETERLİLİĞİNİN İNCELENMESİ

TEMEL EĞİTİMDEN ORTAÖĞRETİME GEÇİŞ ORTAK SINAV BAŞARISININ ÇEŞİTLİ DEĞİŞKENLER AÇISINDAN İNCELENMESİ

ÖZGEÇMİŞ. Derece Alan Üniversite Yıl

MATEMATİK ÖĞRETMENİ ADAYLARININ MATEMATİK OKURYAZARLIĞI ÖZYETERLİK DÜZEYLERİ

İLKÖĞRETİM OKULLARINDA ÇOKLU ZEKA KURAMI TEMELLİ FEN EĞİTİMİ YOLUYLA ÜST DÜZEY DÜŞÜNME BECERİLERİNİ GELİŞTİRME ÜZERİNE BİR İNCELEME

EĞİTSEL BİLGİSAYAR OYUNLARININ AKADEMİK BAŞARIYA ETKİSİ: Sosyal Bilgiler Dersi Örneği E. Polat 1, A. Varol 2

Fen Eğitiminde Eğitsel Oyun Tabanlı Kavram Öğretiminin ve Kavram Defteri Uygulamasının Öğrenci Tutum ve Başarısına Etkisi

Proje Tabanlı Öğrenme Yaklaşımını Temel Alan Çalışmaların Değerlendirilmesi: Türkiye Örneği

BÖLÜM 5 SONUÇ VE ÖNERİLER. Bu bölümde araştırmanın bulgularına dayalı olarak ulaşılan sonuçlara ve geliştirilen önerilere yer verilmiştir.

SAKARYA ÜNİVERSİTESİ EĞİTİM FAKÜLTESİ DÖRDÜNCÜ SINIF ÖĞRENCİLERİNİN ÖĞRETMENLİK MESLEĞİNE KARŞI TUTUMLARI

THE IMPACT OF AUTONOMOUS LEARNING ON GRADUATE STUDENTS PROFICIENCY LEVEL IN FOREIGN LANGUAGE LEARNING ABSTRACT

Dersin Adı Kodu Yarıyılı T + U Kredisi AKTS. Türkçe. Seçmeli. Bu dersin sonunda öğrenci;

İLKÖĞRETİM 4. SINIF ÖĞRENCİLERİNE MATEMATİK DERSİNDE AÇILAR KONUSUNUN ÖĞRETİLMESİNDE PROJE TABANLI ÖĞRETİM YÖNTEMİNİN ETKİSİNİN İNCELENMESİ

İLKÖĞRETİM OKULLARI ÖĞRETMEN ADAYLARININ KPSS DEKİ BAŞARI DÜZEYLERİNİN BAZI DEĞİŞKENLERE GÖRE İNCELENMESİ (KASTAMONU İLİ ÖRNEĞİ)

TEKİRDAĞ SOSYAL BİLİMLER LİSESİ 10. SINIF MATEMATİK DERSİ YILLIK PLANI

Transkript:

Eğilim ve Bilini EUucalion anıl Science 2(X)4, Cilt 29, Sayı 134 (55-60) 2004, Vol. 29, Nıı 134 (55-60) Sınıf Öğretmeni Adaylarının Geometrik Düşünme Düzeyleri Pre-service Elementary Teacheıs Geometric Thiııking Levels Zülbiye Toluk ve Sinan Olkun Abani İzzet Baysal Üniversitesi Öı Bu araştırmanın amacı, ilişkisel anlamaya yönelik geometri öğretiminin, hizmet öncesi sınıf öğretmenlerinin geometrik düşünme düzeyleri üzerine etkisini belirlemektir. Sınıf Öğretmenliği Bölümü Temel Matematik II dersinin dört grubu ümcklenı olarak seçilmiştir. Gruplardan birine geleneksel yöntemle ve üçüne ise ilişkisel anlamaya yönelik bir eğitim verilmiştir. Araştırmada ön-tcst/son-tesl deseni kullanılmıştır. 5 haftalık bir eğitim sonunda, deneysel grupların geometri düşünme düzeylerinde anlamlı bir gelişme görülmüş, fakat kontrol grubunda böyle bir gelişme gözlenememiştir. Ayrıca kontrol ve deney gruplarının geometrik düşünme düzeyleri arasında anlamlı bir fark ortaya çıkmıştır. Analılar Sözcükler: van Hiçle geometrik düşünme düzeyi, hizmet öncesi sınıf öğretmenleri. Abstract The purpose of this sludy was to investigate the effecls of geomelry instruetion enıphasizing relational understanding on prescrvice elementary teachers' geometric thinking levels. Four groups o f Basic Mathematics II were selccted as the sample. One of the groups reccived traditional instructiıın and the other three groups receivcd geoıııetry instruetion which emphasized relational understanding. A pre-post test experiınental group design w as used. After 5 \veeks instruetion, it was found that there was a significant difference betvveen the geometric thinking levels of the experinıental and control groups in favor of the experimental group. İn addition, there was a significant difference betıveen the pre and post test geometric thinking levels of the expcrimental groups. Key Wurıls: van Hcile geometric thinking levels, preservicc teacher education. Giriş Geometrik düşünce gelişiminin belli aşamalar göstermesi, geometri öğretimine belli güçlükler getirmektedir. Yapılan uluslararası araştırmalar, Türkiye nin geometri başarısında 38 ülke arasında 31. olduğunu göstermiştir (Mullis, Martin, Gonzalez, Gregory, Garden, O Connor, Clırotovvski ve Smitlı, 2000). Ayrıca, Türkiye diğer konu alanlarına göre geometride daha düşük bir başarı göstermiştir. Geometri öğretiminin iyileştirilebiimesi için, matematik öğretmenlerinin hem bu konuda yeterince deneyimi Yard. Doç. Dr. Zülbiye Toluk, Abant İzzet Baysal Üniversitesi, İlköğretim Bölümü, 14280 Bolu, toluk@ ihu.edu.tr Yard. Doç. Dr. Sinan Oklun, Abant İzzet Baysal Üniversitesi, İlköğretim Bölümü, 142X0 Bolu, solkun@ ibu.edu.ir ve bilgisi olmalı, hem de öğreteceği sınıf düzeyinin en az bir ya da iki düzey ilerisinde olacak şekilde geometri alan bilgisine sahip olmaları gerekmektedir. Bu nedenle, sınıf öğretmenleri de yeterli düzeyde alan bilgisine ve deneyime sahip olmaları için bu yönde eğitilmelidirler. Van Hiele nin geometrik düşünme modeli çocukların, 5 aşamadan geçtiğini belirtir (van Hiele, 1986; Duatepe, 2000; Teppo, 1991). Bu model ilköğretimde geometri öğretiminin önemine dikkatleri çekmiştir. Lise yıllarına gelindiğinde geometri dersinde başarı gösterilmesi, geometrik ispatların anlaşılması için öğrenciler 3. düzey düşünme özelliklerini göstermelidir (Teppo, 1991). Van Hiele modeline göre, geometri öğrenmenin sıralı doğası ve n düzeyindeki birinin n+1 düzeyinde sunulan bir dersi anlayamaması, çocukları lise öncesinde üçüncü düzeye geçirecek bir öğretimin yapılmasını zorunlu kılmak 55

56 TOLUK ve OLKUN tadır (Teppo, 1991). Ancak, van Hiclc niıı (1986) dc belirttiği gibi özellikle uygun eğitim verilmedikçe 3, 4 ve 5'inci düzeye ulaşmak neredeyse olanaksız görülmektedir. Ayrıca, ilk iki düzeyin verimsiz geçirilmesinin bir sonucu olarak öğrenciler lisede üçüncü düzey etkinliklerinde oldukça başarısız olmaktadırlar (Hoffcr, 1983). Bu nedenle ilköğretimin birinci kademesi için yetiştirilen öğretmenler de en az 2. düzeyde sağlam bir geometri bilgisine sahip olmalıdır. Öğretmenin bilgisinin, öğretim sürecinin iyileştirilmesinde etkili olduğu bir gerçektir. Burada öğretmenin bilgisi iki önemli unsurdan oluşmaktadır. Bunlar, geometri alan bilgisi ve öğrencilerin geometriye ilişkin bilişsel süreçleridir (Toluk, 1994). Öğretmenin geometri bilgisi ve öğrencilerin bilişsel süreçleri hakkındaki bilgileri geliştikçe, neyi nasıl öğrettikleri gözlenebilir şekilde değişmektedir (Swafford, Jones ve Thorııton, 1997; Mistretta, 2000). Bu nedenle, matematik öğretmenleri hem öğretecekleri düzeyin özelliklerini bilmeli hem de ileri düzeylere öğrencileri hazırlayabilmelidir. Buradan yola çıkarak, bu çalışmanın amacı, Sınıf Öğretmenliği Temel Matematik II dersinde şekiller arası ilişkileri geliştirmeye yönelik geometri öğretiminin, geometrik düşünmenin gelişmesine bir katkıda bulunup bulunmadığını incelemektir. Problem Yöntem ilişkisel anlamaya yönelik geometri öğretiminin Sınıf Öğretmenliği öğrencilerinin van Hiçle geometrik düşünme düzeyleri üzerine etkisi nedir? Örneklem Örneklen! olarak Abant izzet Baysal Üniversitesi Sınıf Öğretmenliği Bölümü nün Temel Matematik II dersinden 4 grup seçilmiştir. Bu gruplara toplam 138 öğrenci kayıt yaptırmıştır. mek amacıyla van Hiele Geometri Testi (vhgt) (Usiskiıı, 1982) kullanılmıştır. Bu testin Türkçeyc uyarlanması ve geçerlik güvenirlik çalışmaları Duatepe (2001) tarfından yapılmıştır. Test, van Hiele geometrik düşünme (vhgd) düzeylerinin belirlenmesinde birçok araştırmacı tarafından kullanılmış ve olumlu sonuçlar alınmıştır (Usiskiıı ve Seıık, 1990). Van Hiele Geometri Testi nde her bir düşünme düzeyine ait 5 soru olmak üzere toplam 25 soru bulunmaktadır. Bir öğrencinin belli bir düzeye atanabilmesi için öğrencinin 5 sorudan en az 4 tanesini doğru yapmış olması (Usiskiıı, 1982) şartı aranmıştır. Deneklerin hem vhgt tıde yaptıkları toplam doğru sayısı hem de bu teste dayalı olarak belirlenen vhgd düzeyleri değişken olarak alınmıştır. Prosedür Araştırmanın deseni, ön-test/son-test kontrol grup olarak seçilmiştir. Geometri ünitesinden iki hafta önce van Hiele Geometrik Düşünme Testi 4 gruba uygulanmıştır. Üç grup (110 öğrenci) deney grubu olarak rasgele seçilmiştir. Dördüncü grup ise kontrol grup olarak alınmış ve grupta geleneksel ders programı ve öğretim yöntemi uygulanmıştır. Deney gruplarının hepsinde aynı program ve öğretim tekniği kullanılmıştır. Araştırmacılar, aynı zamanda uygulamayı yürütmüşlerdir. Deney gruplarında sınıflandırma etkinliklerine önem verilmiş ve sorıı-yanıt yöntemi kullanılarak öğrencilerin dikkati geometrik şekillerin arasındaki ilişkilere çekilmiştir. Bu etkinliklerde öğrencilerin dikkati şekillerin özelliklerine (paralellik, açı, vb.) ve bu özelliklere göre sınıflandırmaya çekilmiştir. Örneğin, ikizkenar üçgen ile eşkenar üçgen arasında ne tür bir ilişki vardır? Hangisi hangisini kapsar? Neden? gibi sorulara sınıfla birlikte yanıt aranmıştır. Daha sonra öğrencilerin vardıkları sonuçları hem sözel hem de şema ile ifade etmeleri istenmiştir. Öğrencilerden Her eşkenar üçgen aynı zamanda bir ikizkenar üçgendir gibi sözel ifadeler istenmiştir. Ayrıca bu ilişkiyi aşağıdaki gibi şekille göstermeleri sağlanmıştır. Veri toplama araçları Öğrencilerin geometrik düşünme düzeylerini belirle

SINIF ÖĞRETMENİ ADAYLARININ GEOMETRİK DÜŞÜNME DÜZEYLERİ 57 Deney gruplarında usta cetveli model olarak kullanılmıştır. Usta cetveli dinamik bir model olarak kullanılabildiği için şekillerin birbirine dönüştürülmesi daha kolay olmuştur. Örneğin usta cetveli ile yapılan bir paralelkenar rahatlıkla dikdörtgene dönüştürülebilmektedir. Öğrenciler geometrik şekiller arasındaki ilişkileri kurmakta güçlük çektikleri zaman, usta cetveli ile bu şekiller tekrar oluşturulmuş, şekillerin özellikleri sorgulanmış ve böylece bu ilişkileri kurmalarına yardımcı olunmuştur. Ayrıca, öğrencilerden geometrik şekilleri tanımlamaları istendiğinde, gereksiz özellikleri elemeleri için usta cetveline başvurulmuştur. Bu etkinlikler boyunca öğrencilerden dörtgenleri sınıflandırmaları istenmiştir. Alan, hacim, çevre, uzunluk gibi kavramlara ise problem-temelli yaklaşılmış ve sınıf içi tartışmalarla bu problemlere yanıt aranmıştır. Beş haftalık (10 saat) bir eğitim sonunda van Hiele Geometrik Düşünme Testi bütün gruplara tekrar uygulanmıştır. Veri analizi Verilerin analizinde SPSS (Statistical Package for Social Sciences) programı altında bulunan frekans, yüzde, t-test, ANOVA teknikleri kullanılmıştır. Araştırmada ortaya çıkan diğer bir veri ise dörtgenleri sınıflandırma etkinliğinden elde edilen şemalardır. Öğrencilerden etkinliğin başında ve sonuda oluşturdukları şemalar toplanmış ve değerlendirilmiştir. Bulgular ve Yorum Araştırmanın sonuçlan iki bölümde sunulacaktır. Birinci bölümde, uygulamadan sonra öğrencilerin geometrik düşünme düzeylerindeki değişim; ikinci bölümde, sınıflandırma etkinliklerinden elde edilen sonuçlar sunulacaktır. Geometrik Diişiinme Düzeyi Ön-test sonuçlarına, göre, uygulamadan önce öğrencilerin çoğunluğunun (% 66) ya düzeyleri belirlenememiş ya da 1. düzeyde oldukları belirlenmiştir. Deney ve kontrol gruplarına ayrı ayrı (Tablo 1). Deney gruplarında, uygulamadan önce öğrencilerin %25 iııin düzeyi belirlenememiş ve % 67 si ilk iki düzeye yığılmıştır. Uygulamadan sonra, bu dağılım tersine dönmüş ve öğrencilerin % 51 i 3. düzey özelliklerini göstermiştir. Fakat kontrol grubunda öğrencilerin geometrik düşünme düzeylerinde benzer bir değişim gözlenmemiştir (Tablo 1). Tablo I. Deney ve Kontrol Gruplarında Öğrencilerin vhgd Geometrik Düşünme Düzeyleri Grup vhgd Düzeyi Sayı Ön-Test Yüzde Sayı Soıı-Test Yüzde Deney 0* 27 24.5 3 2.7 1 47 42.7 26 23.6 2 27 24.5 21 19.1 3 8 7.3 57 51.8 4 1 0.9 3 2.7 Kontrol 0* 9 32.1 8 28.6 1 9 32.1 11 39.3 2 8 28.6 6 21.4 3 2 7.1 3 10.7 4 - - - - * Her bir düzeyde toplam 4 somya doğru yaml veremeyen öğrenciler 0 (sıfır) düzeyine atanmışlardır. Tablo 2 de bütün grupların ön ve son-test toplam puan ortalamaları verilmektedir. Deney gruplan ile kontrol grubunun ön-test toplam puan ortalamalannın birbirine çok yakın olduğu görülmektedir. Ancak son-testte deney gruplan ile kontrol gnıplan arasında gözle görülür bir fark ortaya çıkmıştır. Ön-test sonuçlarına göre gruplar arasında anlamlı bir fark bulunamamıştır. Son-test sonuçlanna göre gruplar arasında hem düzey hem de toplam test puanına göre bir fark olup olmadığına ANOVA testi kullanılarak bakılmıştır. Deney grubunun ön ve son-test toplam puanlan Tablo 2. Ön ve Son Testte Deney ve Kontrol Gruplarının Toplam Puan Ortalamaları Ön-Tcst Son-Test Grup N Ortalama SD Ortalama SD Deney 1 35 11.97 2.23 16.86 2.56 Deney 2 37 11.54 3.14 16.32 2.55 Deney 3 38 12.79 2.92 14.74 2.69 Kontrol 28 11.79 3.00 11.39 3.08 Nol: Testten alınabilecek en yüksek puan 25 lir.

58 TOLUK ve OLKUN arasında anlamlı bir fark bulunmuştur, F(3, 134)= 25, 170, pc.001. Ayrıca düşünme düzeyleri baz alındığında da ön ve son-lest arasında anlamlı bir fark bulunmuştur, F(3,134)= 15,623, pc.001. Tukey testi ile farkın hangi gruplar arasında olduğuna bakıldığında, bütün deney gruplarının kontrol grubu arasında deney gruplarının lehine anlamlı bir fark ortaya çıkmıştır. Ayrıca, iki deney grubu arasında da fark ortaya çıkmıştır. Bu fark bu gruplardaki uygulamacıların farklı olmasından kaynaklanabilir (Tablo 3 ve 4). Tablo 3. Deney ve Kontrol Gruplarının Düzeylerinin Ortalama Farkları Gruplar Ortalama Fark Deney 1 ve Deney 2 0.20 Deney 1 ve Deney 3 0.73* Deney 1 ve Kontrol 1.46** Deney 2 ve Deney 3 0.54 Deney 2 ve Kontrol 1.26** Deney 3 ve Kontrol 0.73* *p<0.0l; **0,001 Tablo 5. Grupların Ön ve Son-Test Toplam Puan Ortalamaları Arasındaki Farkın Karşılaştırılması Ortalama fark Grup N SD Ön ve Son- Tcst Deney 110 3.52 3,84 11,45* Kontrol 28 1.07 0,04 0,18 *p<0.(x)l Tablo 6. Grupların Ön ve Sım-Tesl Düzeyleri Arasındaki Farkın Karşılaştırılması Ortalama fark Grup N SD Ön ve Son- Test Deney 110 1.27 l.l 1 9,19* Kontrol 28 2.82-0,39-0,74 *p<0.(x)l t t Tablo 4. Deney ve Kontrol Gruplarının Toplam Puanlarının Ortalama Farkları Gruplar Ortalama Fark Deney 1 ve Deney 2 0.53 Deney 1 ve Deney 3 2.12* Deney 1 ve Kontrol 5.46** Deney 2 ve Deney 3 1.59 Deney 2 ve Kontrol 4.93** Deney 3 ve Kontrol 3.34** *p<0.01; **0,001 özellikler arasındaki ilişkilere göre sınıflandırılmaları istenmiştir. Bu sınıflandırmalarda öğrencilerden dörtgenleri hiyerarşik bir modele uyarlamaları beklenmiştir. Tablo 7 de öğrencilerin sınıflandırma şemalarının dağılımı verilmiştir. Tablo 7. Uygulama öncesi dörtgenlerin sınıflandırılması Şemalar Yüzde(%) Hiyerarşik yapılandırma yok 18 Yanlış hiyerarşik yapılandırma 60 Kısmen doğru 22 Son olarak grupların ön ve son test toplam puanları ve düzeyleri arasında bir fark olup olmadığına bakılmıştır. Deney gruplarında anlamlı bir fark gözlenirken, kontrol grubunda gözlenememiştir (Tablo 5 ve 6). Sınıflandırma Becerileri Deney gruplarında dörtgenlerin özellikleri tartışılmadan önce, öğrencilerden dörtgenleri özelliklerine ve bu Tablo 7 de görüldüğü gibi hiçbir öğrenci dörtgenleri doğru şekilde sınıflaııdıramamıştır. Ortaya çıkan şemalar ya yanlış sıralama içermiş ya da bazı ilişkileri eksik göstermiştir. Öğrencilerin % 18 i geometrik şekiller arası hiçbir hiyerarşik ilişkiyi kuramamışlardır. Örneğin Her kare bir dikdörtgendir ya da Her dikdörtgen bir paralelkenardır gibi ifadeler bu öğrenciler tarafından hiç kullanılmamıştır. Öğrencilerin % 60 ı ise bu ilişkile

sinif öğretm eni adaylarinin g eom etrik d ü şü n m e düzeyleri 59 ri yanlış kurmuşlardır. Örneğin, Her paralelkenar bir dikdörtgendir ya da Her dikdörtgen bir karedir gibi ters ifadeler kullanmışlardır. Aşağıda, Şekil 2 de öğrencilerin oluşturmuş olduğu şemalardan bir örnek verilmiştir. Şema dikkatle incelendiğinde, öğrencinin şekiller arası ilişkileri yanlış oluşturduğu gözlenmektedir. Şemada dörtgenlerin genel veya daha kapsamlı bir şekilden özel bir şekile doğru sıralanması gerekirken bunun aksi görülmektedir. Ayrıca, bazı şekiller arası ilişkiler ise şemada gösterilmemiştir. Örneğin, eşkenar dörtgen aynı zamanda bir paral eken ardır, fakat bu bağ şemada yoktur. Tablo 8. Uygulama Sonrası Dörtgenlerin Sınıflandırılması Şemalar Yüzde (%) Yanlış hierarşik yapılandırma 15 Kısmen doğru 39 Doğru 46 dörtgenlerle olan ilişkilerini belirlemede zorluk çekmişlerdir. Ayrıca, öğrencilerin sadece % 15 i doğru sınıflandırma yapamamıştır. K a re / E şk en a r d ö rtg en D ö r t g e n le r ^ 1 D ik d ö rtg en T P a ra lelk en a r X T Y am u k Y am u k \ D eltoid Şekil 2. Bir Öğrencinin Dörtgenleri Sınıflandırması Öğrencilerin % 22 sinin oluşturdukları şemalar kısmen doğrudur. Bu şemalarda öğrenciler çoğunlukla yamuk ve deltoidin şemadaki yerine karar verememişlerdir. Bu öğrenciler yamuk ve deltoidi dörtgenlerin ayrı birer alt kümesi olarak göstermişlerdir. Dörtgenlerin özellikleri ve özellikler arası ilişkiler tartışıldıktan sonra öğrencilerden dörtgenleri özelliklerine göre tekrar sınıflandırmaları istenmiştir. Bu tartışmalarda öğrencilerin dörtgenleri tanımlamaları istenmiş ve bu tanımlarda ortak olan özelliklerin ne olduğu üzerinde durulmuştur. Örneğin, bir dörtgenin paralelkenar olabilmesi için karşılıklı kenarlarının paralel olması yeterlidir. Dikdörtgen, kare ve eşkenar dörtgenin de karşılıklı kenarları paraleldir. O halde, dikdörtgen, kare ve eşkenar dörtgen aynı zamanda bir paralelkenardır. Çünkü bu şekiller paralelkenarın bütün özelliklerini taşımaktadırlar. Uygulamadan sonra öğrencilerin yaptıkları sınıflama şemalarının değerlendirmesi Tablo 8 de verilmektedir. Tablo 8 de görüldüğü gibi uygulamadan sonra öğrencilerin yaklaşık % 50 si dörtgenleri doğru şekilde sınıflandırırken, % 39 u sadece yamuk ve deltoidin diğer Şekil 3. Dörtgenlerin Detaylı Sınıflandırılması Şekil 3 te dörtgenlerin doğru sınıflandırması verilmiştir. Uygulama sonunda öğrencilerin %46 sı bu şemayı kendi kendilerine oluşlurabilmişlerdir. Sonuç ve Öneriler Ön-test sonuçlan Sınıf Öğretmenliği birinci sınıf öğrencilerinin geometrik düşünme düzeylerinin çoğunlukla 1. ya da 2. düzeyde olduğunu göstermiştir. Ayrıca, %25 gibi önemli bir bölümü ise herhangi bir düzeye atanamayacak durumda bulunmuştur. Bu ise üniversiteden önce 11 yıllık bir geometri öğretiminin geometrik düşünmenin gelişimine ne derecede katkıda bulunduğu konusunda kuşkular doğurmaktadır. Bu sonuçlara göre 1. ve 2. düzeye uygun yeni etkinlikler hazırlanmıştır. Bu etkinlikler dörtgenlerin ve üçgenlerin sınıflandırılmasından oluşmuş ve sınıf içi tartışmalarla zenginleştirilmiştir. Bu tartışmalarda öğrencilerin dikkati şekiller ve özellikler arası ilişkilere çekilmiştir. Bu araştırmanın so

60 TOLUK ve OLKUN nucu, eğer öğrencilerin dikkati şekiller ve özellikler arası ilişkilere çekilmezse, öğrencilerin bu ilişkileri kendi kendilerine oluşturamadıklarını göstermektedir. Sınıflandırma etkinliklerinin bu amaç için uygun ortamlar olduğu saptanmıştır. Ayrıca öğrencilerin kendi tanımlarını oluşturmalarının bu tür ilişkileri kurmalarına yardımcı olduğu görülmüştür. Öğrencilerin tanımları oluşturmalarında usta cetveli gibi dinamik modellerin etkili olduğu gözlenmiştir. Usta cetveli öğrencilerin bir tanım için hangi özellikler gerekli ve yeterli, hangi özelliklerin gereksiz olduğunu belirlemede etkili bir model olmuştur. Sınıflandırma etkinliklerinin çocukların geometrik düşünme düzeylerinin gelişiminde etkili olduğu bilinmektedir. Bu nedenle, ilköğretimin ilk yıllarından itibaren bu tür etkinliklere yer verilmesi gerekmektedir. Fakat İlköğretim Matematik Programı na bakıldığında, geometrik şekillerin sınıflandırılması ve dolayısıyla şekiller arası ilişkilerin kurulmasına yönelik etkinliklere pek yer verilmemektedir. Aksine, programda vurgu şekillerin isimleri ve tanımları üzerinedir. Bu da araştırmanın başında öğrencilerin geometrik düşünme düzeylerinin dağılımının neden farklılık gösterdiğini açıklamaktadır. Üniversite yıllarına gelmiş bir öğrencinin en az 3. diizey düşünme özelliklerini göstermesi gerekirken, öğrencilerin çoğunluğu 1. ve 2. düzeyde yığılmış ya da düzeyleri belirlenememiştir. Araştırmaya katılan öğrenciler, dörtgenleri sınıflandırma etkinliğinde, hiyerarşik yapılandırmalarda güçlük çekmişlerdir. Birçok öğrenci dörtgen ve paralelkenar arşındaki ilişkiyi sezmiş, fakat bunu nasıl ifade edeceğini bilememiştir. Öğrenciler paralelkenarın mı, yoksa dikdörtgenin mi hiyerarşik yapıda üstte olduğuna karar verememiştir. Bu yine, Türkiye de matematik eğitiminde sınıflandırma etkinliklerine yer verilmemesiyle açıklanabilir. Bu tür etkinlikler, öğrencilerin şekiller arası mantıksal ilişkileri kurmalarına yardımcı olmaları açısından önemlidir. İyi bir geometri öğretimi için ilköğretim geometri programının yapılan araştırmaların ışığında gözden geçirilmesi ve yeniden yapılandırılması gerekmektedir. Öğretmen eğitiminin de bu doğrultuda gerçekleştirilmesi gerekmekledir. Öğretmen eğitiminde iki önemli unsur üzerinde durulmalıdır. Birincisi, iyi bir geometri alan bilgisine sahip olmaları, İkincisi ise öğrencilerin geometriye ilişkin bilişsel süreçleri tanımalarını sağlayacak şekilde dersler verilmesidir. Kaynakça Dııalepc, A. (2000). An invesligation ofthe relationship betıveen van Hiele geometric h vel o f tbinkiııg anıl demograpbic variable.ı fo r pre-service elementary scbool teaclıers. Unpublished Master s Thesis, Middle East Technical Uııiversity, Ankara, Tıırkey. Hoffcr, A. (1983). Van Hiçle bascd researeh. İn R. Lesh & M. Landaıı (Eds.), Acıpıisition o f matbematics concepts and protezsen, 205-27. USA: Acadeınic Press. Mistrctta, R. M. (2000). Eııhancing reasoniııg in geoınetry. Adolestence, 35 (138), 369-379. Mııllis, I. V. S., Martin, M. O., Gonzalez, E. J., Gregory, K. D., Garden, R. A., O Connor, K. M., Ctırotowski, S. J. & Smitlı, T. A. (2000). Fintlings from les's repeat oftbirdinternational muthematics and Science study at the eiglıt grade: International matbematics reporl. Boston Collcge, MA. Ssvafford, J. O., Joncs, G. A. & Thomton, C. A. ( 1997). Increased knovvlcdge in geometry and inslructional practice. Journal for Research in Matbematics Education, 28 (4), 467-483. Teppo, A. (1991). Van Hiele level of geometric thoııght revisited. Matbematics Teacher, (March), 210-221. Tolıık, Z. (1994). Matematik öğretmenlerinin sahip oldukları bilgilerin önemi ve bu bilgileri ne zaman kazandıkları üzerine görüşleri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara. Usiskin, Z. & Scıık, S. (1990). Evalualing a test of van Hiele levels: A respoıısc to Crosvlcy and Wilson. Journal for Research in Matbematics Education, 21 (3), 242-245. Van Hiele, P. M. (1986). Structure and insight: A theory of matbematics education. Orlaııdo: Acadeınic Press. \Vilson, M. (1990). Measııring a van Hiele geometry seqııence: A reanalysis. Journal fo r Research in Matbematics Education, 21 (3), 230-237. Geliş 3 Şubat 2003 İnceleme 4 Ağustos 2004 Kabul 6 Eylül 2004