Halil ÖNAL*, Mehmet İNAN*, Sinan BOZKURT** Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi*, Spor Bilimleri Fakültesi**

Transkript

1 Halil ÖNAL*, Mehmet İNAN*, Sinan BOZKURT** Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi*, Spor Bilimleri Fakültesi**

2 Düşünme; duyum ve izlenimlerden, tasarımlardan ayrı olarak aklın bağımsız ve kendine özgü durumu, karşılaştırmalar yapma, ayırma, birleştirme, bağlantıları ve biçimleri kavrama yetisi olarak tanımlanmıştır (TDK, 2005). Düşünme sayesinde hayatımıza anlam ve yön veririz (Fisher, 2005).

3 Düşünme yeteneği; karşılaştığı olaylardan çıkarım yapıp kendi açısından yorumlayarak, yeniden düzenleyebilme yeteneğidir. Düşünmeyi geliştiren en önemli bilim dallarından biri olan matematik belirli bir düşünce tarzını gerektiren, birçok alanla ilişkilendirilen ve belirli bir dereceye kadar gelişebilen bir disiplindir (Maddox, 2002).

4 Matematik eğitimi; sayıları, işlemleri öğrenmekten, hesaplama becerilerini kazandırmaktan başka, yaşam içerisinde düşünme, olaylar arasında ilişki kurma, akıl yürütme, tahminlerde bulunma, problem çözme gibi önemli beceriler kazandırmaktadır (Umay, 2003). Matematiksel düşünme kendimizi ve dünyayı anlamamıza yardım eder. Fiziksel, zihinsel ve duygusal bağlantılar matematiksel düşünmeyi sağlayan gereklilikler olarak görülmektedir (Hudson, Henderson ve Hudson.A, 2016).

5 Liu (2003) matematiksel düşünmeyi tahmin edebilme, tümevarım, tümdengelim, tanımlama, genelleme, analoji, akıl yürütme, doğrulama ve benzeri karmaşık süreçlerin bir kombinasyonu olarak, Sevgen (2002), matematiksel düşünmenin insanların günlük yaşamlarında karşılaştıkları olaylara sistematik, doğru ve çabuk bir yaklaşım ileri sürebilmelerine olanak tanıdığını ifade etmektedir.

6 Matematiksel düşünme ile ilgili yapılan çalışmalara bakıldığında daha çok matematik eğitimi ilgili olduğu (Alkan&Bukova, 2005; Yeşildere &Türnüklü, 2007; Arslan&Yıldız, 2010; Ersoy & Başer, 2012; Tataroğlu, Çelik & Erduran, 2013; Ersoy & Güner, 2014; Gibney, 2014; Herlina, 2015; SaragihandNapitupulu, 2015; Hudson, Henderson and Hudson, A, 2016). Beden eğitimi ile ilgili yapılan çalışmalara bakıldığında ise bu çalışmaların daha çok düşünme becerileri ve farklı zekâ tipleri üzerine olduğu görülmektedir (Bozkurt, 2004; Hoşgör&Katrancı, 2007; Tekin, 2009; Coşkuner, Gacar&Yanlic, 2010; Certel, Catıkkaş& Yalçınkaya, 2011; Hekim & Tokgöz, 2012; Cinkılıc& Soyer, 2013; Küçük & Öncü, 2014; Kiremitci& Canpolat, 2014;Holmes, Liden&Shin 2013, Shalar, Strikalenko&Ivaschenko, 2013; Chatzipanteli, Digelidis, Karatzoglidis& Dean, 2014;Furley&Memmert, 2015; Singh, Singh & Singh, 2015;Jakovljevic, Pajic&Gardasevic, 2015; Gogoi, 2016).

7 Aktif olarak spor yapan lisanslı sporcuların matematiksel düşünmelerini çeşitli değişkenler yönünden incelemektir.

8 Araştırma Modeli Araştırma tarama modeli olarak tasarlanmıştır. Evren ve Örneklem Araştırmanın evrenini çeşitli kulüplerde lisanslı olarak bireysel ve takım sporları yapan sporcular, Örneklemi ise çeşitli kulüplerde lisanslı olarak spor yapan 229 sporcu oluşturmaktadır. Örneklemin belirlenmesinde seçkisiz olmayan örnekleme yöntemlerinden amaçsal örnekleme yöntemlerinden ölçüt örnekleme yoluyla 229 lisanslı sporcu seçilmiştir.

9 Tablo 1. Araştırmayı Oluşturan Örneklem Değişken Grup Frekans Yüzde Cinsiyet Kadın 59 % 25,7 Erkek 170 % 74,3 İlköğretim 23 % 10,1 Eğitim Lise 48 % 21,0 Durumu Lisans 146 % 63,8 Lisansüstü 12 % 5,2 Futbol 60 % 26,2 Basketbol 29 % 12,7 Voleybol 43 % 18,8 Spor Dalı Tenis 13 % 5,7 Bilardo 6 % 2,6 Atıcılık 17 % 7,4 Okçuluk 61 % 26,6

10 Veri Toplama Araçları Ersoy (2012) tarafından geliştirilen Matematiksel Düşünme Ölçeği kullanılmıştır. Matematiksel düşünme ölçeği; üst düzey düşünme eğilimi, akıl yürütme, matematiksel düşünme becerisi ve problem çözme alt boyutlarından oluşmaktadır. 20 olumlu, 5 olumsuz olmak üzere toplam 25 maddeyi kapsayan 5 li likert tipi bir ölçektir.

11 Tablo 2. Matematiksel Düşünme Ölçeğinden Alınan Toplam Puanların Cinsiyet Değişkenine Göre Karşılaştırılması Grup N Sıra Ort. Sıralar Top. Kadın , ,5 Erkek , ,5 U p 4321,5,114 Tablo 3. Matematiksel Düşünme Ölçeği Alt Boyutlarından Alınan Puanların Cinsiyet Değişkenine Göre Karşılaştırılması Boyut Grup N Sıra Ort. Sıralar Top. U p Üst Düzey Düşünme Eğilimi Kadın , ,0 Erkek , ,0 4556,0,293 Akıl Yürütme Kadın , ,5 Erkek , ,5 4656,3,406 Matematiksel Düşünme Becerisi Kadın , ,0 Erkek , ,0 4266,0,087 Problem Çözme Kadın 59 97, ,5 Erkek , ,0 4006,5,021* *p<.05

12 Tablo 4. Matematiksel Düşünme Ölçeğinden Alınan Toplam Puanların Eğitim Değişkenine Göre Karşılaştırılması Grup N Sıra Ort. Chi-Square p İlköğretim ,54 Lise ,22 Lisans ,81 26,05,000* Lisansüstü ,25 Tablo 5. Matematiksel Düşünme Ölçeği Alt Boyutlarından Alınan Puanların Eğitim Değişkenine Göre Karşılaştırılması Boyut Grup N Sıra Ort. Chi-Square p İlköğretim ,43 Üst Düzey Lise ,16 Düşünme 21,391,000* Lisans ,20 Eğilimi Lisansüstü ,29 İlköğretim ,48 Lise ,28 Akıl Yürütme 7,055,070 Lisans ,24 Lisansüstü ,00 Matematiksel Düşünme Becerisi Problem Çözme İlköğretim ,83 Lise ,76 Lisans ,29 Lisansüstü ,63 İlköğretim ,46 Lise ,21 Lisans ,51 Lisansüstü ,79 *p<.05 19,666,000* 12,082,007* *p<.05

13 Verilerin Toplanması "Matematiksel Düşünme Ölçeği" çeşitli kulüplerde lisanslı sporculara götürülmüş ve anketin çoğunlukla araştırmacılar tarafından yüz yüze yapılan görüşmeler sonucunda doldurulması istenmiştir. Verilerin İstatistiksel Analizleri Araştırmada istatistiksel analizlerin yapılması için SPSS paket programı kullanılmıştır. Verilerin analizlerinde betimsel analizler için yüzde, frekans analizi kullanılmıştır. Gruplar arası farklılıkların ölçülmesi için non-parametrik testlerden Mann Whitney-U ve Kruskal-Wallis testleri yapılmıştır.

14 Tablo 6. Bireysel Spor Dalıyla Uğraşan Katılımcıların Matematiksel Düşünme Ölçeği Toplam Puanlarının Karşılaştırılması Grup N Sıra Ort. Chi-Square p Tenis 13 40,77 Bilardo 6 65,67 Okçuluk 17 42,44 4,438,218 Atıcılık 61 50,94 Tablo 7. Bireysel Spor Dalıyla Uğraşan Katılımcıların Matematiksel Düşünme Ölçeği Alt Boyutlarından Aldıkları Puanlarının Karşılaştırılması Boyut Grup N Sıra Ort. Chi-Square p Tenis 13 49,08 Üst Düzey Bilardo 6 51,58 Düşünme,061,996 Okçuluk 17 48,35 Eğilimi Atıcılık 61 48,91 Tenis 13 48,81 Bilardo 6 65,33 Akıl Yürütme 2,396,494 Okçuluk 17 49,85 Atıcılık 61 47,20 Matematiksel Düşünme Becerisi Problem Çözme Tenis 13 39,62 Bilardo 6 57,25 Okçuluk 17 41,79 Atıcılık 61 52,20 Tenis 13 40,85 Bilardo 6 69,25 Okçuluk 17 40,97 Atıcılık 61 50,98 3,896,273 5,924,115

15 Tablo 8. Takım Sporları ile Uğraşan Katılımcıların Matematiksel Düşünme Ölçeği Toplam Puanlarının Karşılaştırılması Grup N Sıra Ort. Futbol 60 73,60 Basketbol 29 44,67 Voleybol 43 71,31 Chi- Square Tablo 9. Takım Sporları ile Uğraşan Katılımcıların Matematiksel Düşünme Ölçeği Alt Boyutlarından Aldıkları Puanlarının Karşılaştırılması p 12,209,002* *p<.05 Boyut Grup N Sıra Ort. Chi-Square p Futbol 60 72,46 Üst Düzey Basketbol 29 49,84 Düşünme Voleybol 43 69,42 7,270,026* Futbol 60 72,40 Akıl Yürütme Basketbol 29 44,57 12,552,002* Voleybol 43 73,06 Futbol 60 70,83 Matematikse Basketbol 29 50,53 l Düşünme Voleybol 43 71,22 6,518,038* Futbol 60 74,53 Problem Basketbol 29 50,28 Çözme Voleybol 43 66,23 7,921,019* *p<.05

16 Araştırmada bireysel ve takım sporu yapan lisanslı sporcuların matematiksel düşünme düzeylerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Erkek sporcuların matematiksel düşünme ölçeğinden aldıkları toplam puan kadınlara göre yüksek olsa da istatistiksel olarak anlamlı farklılık göstermemektedir (p>.05) Çinkılıç ve Soyer (2013) Beden Eğitimi Öğretmen Adaylarının Çoklu Zekâ Alanları ile Problem Çözme Becerileri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi adlı çalışmada; mantıksal-matematiksel zeka puanları ortalamalarının cinsiyet değişkenine göre anlamlı bir farklılık bulunamamıştır.

17 Sporcuların cinsiyet değişkenlerine göre matematiksel düşünme ölçeği boyutlarından yalnızca problem çözme alt boyutundan aldıkları puan açısından istatistiksel bir farklılık bulunmuştur ( p<.05). Erkek sporcuların problem çözme becerilerinin kadınlara göre daha yüksek olduğu sonucuna varılmıştır.

18 Ersoy ve Güner (2014) sınıf öğretmeni adaylarının problem çözme becerilerinin matematiksel düşünme üzerinde etkili olduğunu, Tataroğlu, Çelik ve Erduran (2013) matematik öğretmen adaylarının matematiksel düşünmenin geliştirilmesi için günlük hayatla ilişkilendirme, problem çözme, etkili soru sorma gibi konulara özen göstermeleri gerektiği görüşünde olduklarını belirtmiştir.

19 Sporcuların eğitim durumu değişkenlerine göre ilköğretime devam eden sporcuların matematiksel düşünme ölçeğinden aldıkları toplam puanlar diğer gruplara göre anlamlı derecede yüksek bulunmuştur ( p<.05). Tekin (2009) sınıf değişkenine göre; aktif olarak spor yapan 9. ve 11. sınıf öğrencilerin mantıksal-matematiksel zekâ alanları arasında 9. sınıf öğrencileri lehine anlamlı bir farklılık bulmuştur ( p<.05). Çalışmada öğrenim durumu ilköğretim olanların yüksek olması çelişkili kabul edilebilir.

20 Bireysel sporları yapan sporcular arasında matematiksel düşünme ölçeğinden alınan toplam puanlar açısından istatistiksel olarak anlamlı farklılık yoktur (p>.05). Sporcuların spor dalı değişkenlerine göre matematiksel düşünme ölçeğinden aldıkları puanlara bakıldığında bilardo sporunu yapan katılımcıların puanları diğer gruplara göre daha yüksek çıkmıştır.

21 Takım sporları yapan sporcular arasında matematiksel düşünme ölçeği toplam puanları ile tüm alt boyuttaki puanları açısından futbol ve voleybol sporlarını yapanlar lehine istatistiksel olarak anlamlı farklılık vardır ( p<.05). En düşük puana sahip olan katılımcılar basketbol sporunu yapanlardır. Futbol ve voleybol sporunu yapan katılımcılar matematiksel düşünme açısından basketbol sporunu yapan katılımcılardan daha başarılı oldukları sonucuna varılmıştır.