Drama Yönteminin İlköğretim 4.Sınıf Matematik Dersinde Öğrenmenin Kalıcılığına Etkisi

Transkript

1 Drama Yönteminin İlköğretim 4.Sınıf Matematik Dersinde Öğrenmenin Kalıcılığına Etkisi Nilgün BAKKALOĞLU Gazeteci Hasan Tahsin İÖO K.Kayaş Mah Sok. No:17 Mamak Ankara ÖZET Bu araştırma ile ilköğretim 4.Sınıf Matematik dersi Kesirler konusunda drama yönteminin uygulanmasının öğrenmenin kalıcılığına olan etkisinin incelenmesi amaçlanmaktadır. Öntest-sontest kontrol gruplu deneysel desen kullanılan araştırmada yansız olarak belirlenen grupların deney öncesi benzerliklerini belirlemek amacıyla her iki gruba da öntest uygulanmıştır. Araştırmadan elde edilen veriler, Matematik Başarı Testi ile toplanmıştır. Araştırmacı tarafından hazırlanan drama ders planlarının uygulandığı 2 haftalık bir uygulamadan 6 hafta sonra MAT kalıcılık testi olarak her iki gruba birden aynı gün uygulanmıştır. Araştırmadan elde edilen veriler t-testi ile çözümlenmiştir. Araştırma bulguları drama yönteminin uygulandığı deney grubunun öğrenmenin kalıcılığı bakımından daha başarılı olduğunu ortaya çıkarmıştır. Anahtar Kelimeler: İlköğretim Matematik Öğretimi, Drama Yöntemi, Kesir Öğretimi, Öğrenmenin Kalıcılığı The Impact Of Drama Method On 4 th Grade Students At Mathematics Regarding Learning Retention ABSTRACT This research aims to study the impact of drama method applied in Fractions Unit in Mathematics on 4 th grade student s learning retention. Conducted using the pretest and posttest control group experimental pattern, this study has been made on two randomly selected 4 th grade classes. A pretest has been applied on groups for purpose of determining the pre-experiment similarity degrees of groups. The drama plans has been prepared by researcher applied on the test group. 6 weeks later after this application lasting 2 weeks, achievement test has been applied as retention test. Data from the research have been analyzed using t-test. As a result of this study, it has been found that there was a meaningful difference between test and control group students in term of learning retention. Keywords: Elementary Mathematics, Drama Method, Mathematical Achievement, Fraction, Learning Retention. Problem Durumu 1. GİRİŞ Zihinsel gelişim özellikleri açısından ilköğretim çağındaki çocuklar, soyut nesne ve kavramları anlamakta zorlandıkları, somut düşündükleri bir dönemdedirler. Çocuklar bu çağlarda yaratılış olarak teori ve kavramlara ilgi duymadıkları için, geleneksel yöntemler çocuğun dikkatini çekmeye yetmemektedir. İlköğretim yıllarında verilen matematik dersi öğrenci için matematiğin temelini oluşturduğundan, bu dönemde verilen matematik dersi büyük önem taşımaktadır. Çocukların matematik dersine karşı olumlu tutum geliştirerek bu dersteki başarılarını artırmak amacıyla, öğrenme ortamı ilgi çekici hale getirilmeli ve matematik öğretiminde yeni öğretim yöntemlerine yer verilmelidir. Anlatmak, dikte etmek gibi geleneksel yöntemlerden çok, öğrencinin yaparak ve yaşayarak öğrenmesini sağlamak gerekmektedir. Drama yöntemi; eğitim sürecinde oyunlarla geliştirilen bir etkinliktir ve eğitimin yaşamsal parçasıdır. Matematik dersi, çocukların günlük yaşamlarından verilen somut örneklerle beş duyusunu da

2 işin içine katarak işlendiğinde; etkili, verimli ve kalıcı olacaktır. Matematik öğretiminde drama yönteminin etkin bir şekilde kullanılmasının başarının yükselmesinde önemli bir rol oynayacağı düşünülmektedir. Matematik dersleri drama ile yapıldığında, öğrenciler çeşitli durumları, olay ve kavramları kendi yaşamlarından da yararlanarak, yaşayarak özümseyecek; yaratıcılıklarını da ortaya koyarak öğrenme işine katılacaklardır. Böylece öğrenme daha etkili ve kalıcı bir şekilde gerçekleşecektir. Eğitimde dramanın kullanımı, çocuğun öğrendiği şeyleri tamamen kendi akıl ve hayal gücü süzgecinden geçirmesini sağlar. Çocuk bu yolla, anladıklarını; kendi kelimeleriyle ve öğrendiği şeyin onda çağrıştırdıklarına dayanarak ifade eder. Bu özelliklere sahip bir öğretim yönteminin insan hayatında yaratacağı etki çok açıktır. Araştırmada, drama yönteminin, matematik dersinde bir öğretim yöntemi olarak kullanılmasının öğrencilerin dersteki başarısına dolayısıyla öğrenilenlerin kalıcılığının sağlanmasına olumlu yönde etki yapacağı düşünülmektedir. Bu nedenle yapılan araştırmada, drama yönteminin kullanıldığı öğrenme ortamı ile geleneksel yöntemin kullanıldığı öğrenme ortamı karşılaştırılmıştır. 2. YÖNTEM Bu araştırmada, öntest sontest kontrol gruplu deneysel desen kullanılmıştır. Araştırma, İstanbul ilinde MEB e bağlı bir İlköğretim Okulu na devam eden 75 öğrenci üzerinde yapılmıştır. Okulda mevcut iki sınıf yansız olarak deney ve kontrol grubu olarak atanmış, grupların deney öncesi benzerliklerini belirlemek amacıyla öntest uygulanmış, grupların öntest puanları arasında anlamlı bir fark bulunmamıştır. Her iki gruptaki öğrencilere de uygulamadan sonraki hatırlamayı ölçmek amacıyla araştırmacı tarafından hazırlanan Matematik Başarı Testi, uygulamadan 6 hafta sonra kalıcılık testi olarak uygulanmıştır. Araştırmacı Matematik dersini drama yöntemine uygun olarak işlemek amacıyla kendi deneyimleri ve uzman görüşleri doğrultusunda kesirler ünitesinin ilk 4 kazanımını içeren 8 adet drama planı hazırlayarak, bu planların her birini bir ders saatinde işlemiştir. Kontrol grubunda ise ders mevcut ders planlarıyla işlenmiştir. Araştırmacı tarafından 4.Sınıf Matematik dersi Kesirler ünitesi için geliştirilen MAT, öğrenmenin kalıcılığını ölçmek amacıyla Kalıcılık Testi olarak kullanılmıştır (Çağlar ve Doğancıoğlu; 2004, Özer, Şen ve Aydoğmuş; 2005, Oğuz; 2005). Uzman görüşleri sonucunda düzeltilen ve son şekli verilen başarı testinin okuldaki 5. sınıf şubelerinin tümünde uygulanarak geçerlilik ve güvenirliliği test edilmiştir. 125 öğrenciyle yapılan ön deneme çalışmasının ardından madde analizi işlemleri yapılmış, elde edilen Alpha (ά) güvenirlik katsayısı = 0,86 olarak bulgulanmıştır. Bu bulgu, yapılacak olan grup karşılaştırmaları ve başarı testinin geçerliği ve güvenirliği bakımından yeterli bulunmuş; başarı testinin (Ek-1) kullanılabilir olduğuna karar verilmiştir. 3. BULGULAR Araştırma sorusu Drama yöntemi uygulanan deney grubu öğrenenleri ile geleneksel öğrenme ortamı uygulanan kontrol grubu öğrenenlerinin kalıcılık testi puanları arasında anlamlı bir fark vardır. şeklinde ifade edilmiştir. Yapılan öğretimin ne kadarının hatırda kaldığının ölçülmesi, eğitimde önemli bir yer tutar. Çünkü yapılan öğretimin tek göstergesi odur (Morgan, 1986, Akt: Bacanlı, 2001:229). Drama yöntemiyle işlenen Matematik dersinde edinilen bilgilerin geleneksel yönteme göre daha kalıcı olacağı varsayımı önemlidir. Bu varsayımın sınanması için bilgilerin kalıcılığını ölçmek amacıyla, deney ve kontrol gruplarına araştırmadan 6 hafta sonra başarı testi kalıcılık testi olarak tekrar uygulanmıştır. Deney ve kontrol gruplarının kalıcılık testi sonuçlarının istatistiksel olarak anlamlı olup olmadığı SPSS 12.0 programında bağımsız gruplar t-testi ile kontrol edilmiştir. Grupların, kalıcılık testi sonuçlarının, aritmetik ortalaması, standart sapması ve t-testi sonuçları Tablo 2. de gösterilmiştir. Tablo 2. Deney ve Kontrol Gruplarının Kalıcılık Testi Sonuçlarının Karşılaştırılması

3 Gruplar N X SS T p Deney Kontrol P< Tablo 2. incelendiğinde; deney grubunun kalıcılık testi puanlarının aritmetik ortalamasının 62.69, kontrol grubunun kalıcılık testi puanlarının aritmetik ortalamasının olduğu; deney grubunun kalıcılık testi puanlarının standart sapmasının 18.03, kontrol grubunun kalıcılık testi puanlarının standart sapmasının olarak bulgulandığı görülmektedir. Deney ve kontrol grupları arasında, 0.05 anlamlılık düzeyinde t değerleri bakımından (t (1-73) =5.35, p<0.05) deney grubu lehine anlamlı bir farklılık olduğu görülmektedir. Elde edilen bulgulara göre; drama yöntemi uygulanan deney grubunun, geleneksel yöntem uygulanan kontrol grubundan, öğrenilenlerin hatırlanması bakımından daha başarılı olduğu söylenebilir. Etkili öğrenme ve öğretmede, öğrenmenin hızı ve miktarı kadar, öğrenilenlerin kalıcılığı da önemlidir (Açıkgöz, 2003b:285). İyi örgütlenmiş bilgiler daha çabuk hatırlanırken; diğerleri daha zor hatırlanmaktadır (Erden ve Akman, 2002:162). Başarılı hatırlama, mantığı, ipuçlarını ve diğer bilgileri kullanarak, bilginin yeniden canlanmasını sağlayan bir problem çözme sürecidir (Senemoğlu, 2002:327). Farklı yazarların öğrenmenin kalıcılığıyla ilgili açıklamalarına bakıldığında, öğrenilenlerin ilerleyen zamanlarda hatırlanmasının önemli olduğu görülmektedir. Drama yönteminde, bilgi öğrenciler tarafından yaparak yaşayarak öğrenildiği için diğer yöntemlere göre daha kolay hatırlanmaktadır. Bu araştırmanın bulguları, drama yönteminin, öğrenilenlerin kalıcı olmasında etkili olduğunu göstermiştir. Literatürde, drama yönteminin öğrenmenin kalıcılığına olan olumlu etkisine ilişkin olarak aşağıdaki araştırmalara rastlanmıştır. Bu araştırma sorusuna ait bulgular, Ekinözü (2003), Kayhan (2004), Tanrıseven (2000), Duatepe (2005), Güzel (2001), Şimşek (1999), Karamanoğlu (1999), Atar (2002), Yazkan (2000), Köklü (2003) tarafından drama yöntemi ile ilgili olarak yapılan diğer araştırma bulgularını desteklemektedir. Ekinözü (2003) tarafından ilköğretim 8. sınıf Matematik dersinde yapılan deneysel araştırma; drama yöntemiyle ders işlenen deney grubundaki öğrencilerin öğrenmelerindeki kalıcılığın, geleneksel yöntemle ders işlenen kontrol grubundaki öğrencilerin öğrenmelerindeki kalıcılığa göre anlamlı derecede yüksek olduğunu göstermiştir. Yapılan bu araştırmanın ikinci alt problemine ilişkin ulaşılan bulgusuyla, ilgili araştırmanın yukarıda belirtilen bulgusu tutarlılık göstermektedir. Kayhan (2004) tarafından ilköğretim 3. sınıf Matematik dersinde yapılan deneysel araştırmada, drama yöntemiyle ders işlenen deney grubundaki öğrencilerin, öğrenmelerindeki kalıcılığın, geleneksel yöntemle ders işlenen kontrol grubundaki öğrencilerin öğrenmelerindeki kalıcılığa göre anlamlı derecede yüksek olduğunu göstermiştir. Bu araştırmanın ikinci alt problemine ilişkin elde edilen bulgusuyla, ilgili araştırmanın yukarıda belirtilen bulgusu benzerlik göstermektedir. Tanrıseven (2000) tarafından yapılan deneysel çalışmada, ilköğretim 5. sınıf Matematik dersinde drama yöntemiyle eğitim gören deney grubundaki öğrencilerin öğrenmelerindeki kalıcılığın, geleneksel yöntemle ders işlenen kontrol grubundaki öğrencilerin öğrenmelerindeki kalıcılığa göre anlamlı derecede yüksek olduğu bulgulanmıştır. Bu araştırmanın ikinci alt problemine ilişkin elde edilen bulgusuyla, ilgili araştırmanın yukarıda belirtilen bulgusu benzerlik göstermektedir. Duatepe (2005) tarafından ilköğretim 7. sınıf öğrencileri üzerinde yapılan diğer bir deneysel araştırmada, grupların geometri konularındaki kalıcılık testlerinden aldıkları puanlar açısından geleneksel yöntemle geometri öğrenen kontrol grubuna göre dramayla geometri öğrenen deney grubu lehine

4 istatistiksel olarak anlamlı derecede bir farklılık görülmüştür. Bu araştırmanın ikinci alt problemine ilişkin elde edilen bulgusuyla, ilgili araştırmanın yukarıda belirtilen bulgusu benzerlik göstermektedir. 4.SONUÇ Drama yöntemi uygulanan deney grubu öğrenenleri ile geleneksel öğrenme ortamı uygulanan kontrol grubu öğrenenlerinin kalıcılık testi puanları arasında anlamlı bir fark var mıdır? araştırma sorusu araştırmadan elde edilen bulgularla desteklenmiştir. Deney grubu öğrencileri ile kontrol grubu öğrencileri arasında, öğrenmenin kalıcılığı bakımından, deney grubu öğrencileri lehine anlamlı bir farklılık bulunmuştur. Bu araştırmada drama yönteminin, Matematik dersinde kullanılmasının öğrenmenin kalıcılığı üzerinde olumlu etkiler yarattığı bulunmuştur. Sonuç olarak, drama yöntemi 4.sınıf Matematik dersinde, öğrenmenin kalıcılığını olumlu yönde etkilemiştir. Drama çalışmalarına katılan öğrencilere ait drama günlüklerinden edinilen bilgilere göre öğrencilerin derslerden zevk aldıkları, derse olan ilgilerinin arttığı, derste hem eğlendikleri hem de öğrendikleri, öğrendikleri bilgileri günlük yaşamla ilişkilendirdikleri için daha anlamlı bir öğrenme gerçekleştirdikleri düşünülmektedir. Ayrıca araştırmacı yaptığı grup görüşmeleri ve sınıf içinde yaptığı gözlemler sonucu içe kapanık pek çok öğrencinin süreç içerisinde arkadaşlarıyla kaynaşarak kendini daha rahat şekilde ifade edebildikleri yönünde izlenimler edinmiştir. Drama çalışmalarına katılan öğrencilerin çalışmalarla ilgili görüşleri şöyledir: Drama ile daha iyi anlıyorum. Drama ile dersler daha zevkli geçiyor. Drama bana mutluluk veriyor. Çekingenliğimi yendim. Drama sayesinde arkadaşlarımla ve öğretmenimle yakınlaştım. Dramanın bütün derslerde kullanılmasını istiyorum. Drama; öğrenciye, bilgileri oyun yoluyla, yaparak yaşayarak öğretmesi, öğrenilen bilgilerin kalıcı olması ve bunları yaparken de öğrencinin yanlış yapma korkusu taşımadan kendini özgür bir şekilde ifade edebildiği, etkileşim, iletişim, paylaşım ve sosyalleşmenin en üst düzeyde yaşandığı bir ortam sunuyor olması nedeniyle eğitim sistemimizin ayrılmaz bir parçası haline gelmelidir. KAYNAKLAR Atar, G. (2002). Eğitici Dramayı Sosyal Bilgiler Dersi Coğrafya Konularının Öğretiminde Kullanmanın Öğrenmenin Kalıcılığı Üzerindeki Etkileri. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul. Baykul, Y. (2005). İlköğretimde Matematik Öğretimi. Pegem A Yayınları, Ankara. Brady, P & Bowd, A. (2005). Mathematics Anxiety, Prior Experience and Confidence to Teach Mathematics Among Pre-Service Education Students. Teachers and Teaching: Theory and Practice, 2(1), Bulut, M. (2003). İlköğretim Matematik Öğretmeni Adaylarının Etkili Matematik Öğretimi ve Öğretmeni İle İlgili Görüşleri. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara. Crumpler, T., Jasinski, J. (2002). Writing with Their Whole Being: A Cross Study Analysis of Children s Writing from Five Classroom Using Process Drama. Research in Drama Education, 7(1),

5 Cockett, S. (1999). Evaluating Children s Learning in Drama in the Primary School. Westminster Studies in Education, 22, Duatepe, A. (2005). The Effects of Drama-Based İnstruction on Seventh Grade Students Geometry Achievement, van Hiele Geometric Thinking Levels, Attitudes Toward Mathematics and Geometry. Research in Drama Education, 10(1), Ekinözü, İ. (2003). İlköğretimde Permütasyon ve Olasılık Konusunun Dramatizasyon ile Öğretiminin Başarıya Etkisinin İncelenmesi. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul. Farris, P. & Parke, J. (1993). To Be or Not to Be: What Students Think About Drama. Clearing House, 66(4), Fleming, M., Merrell, C. & Tymms, P. (2004). The Impact of Drama on Primary Pupils. Research in Drama Education, 9(2), Güzel, H. E. S. (2001). İlköğretim 6. Sınıf Fen Bilgisi Dersinde Dramatizasyon Yönteminin Başarıya Etkisi. Marmara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul. Haser, Ç. & Ubuz, B. (2002). Kesirlerde Kavramsal ve İşlemsel Performans. Eğitim ve Bilim, 27(126), Kamen, M. (1992). Creative Drama and the Enhancement of Elementary School Students Understanding of Science concepts. Dissertation Abstracts International. DAIA 52/07, Karamanoğlu, Ş. Ş. (1999). İngilizce Öğretiminde Yaratıcı Drama Uygulamalarının Hedef Kelime Bilgisi ve Hatırlamaya Etkisi. Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Bursa. Kayhan, H. C. (2004). Yaratıcı Dramanın İlköğretim 3. Sınıf Matematik Dersinde Öğrenmeye Bilgilerin Kalıcılığına ve Matematiğe Yönelik Tutumlara Etkisi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara. Köklü, S. (2003). Türkçe Öğretiminde 7. ve 8. Sınıf Öğrencilerine Dinlediğini Anlama Davranışının Kazandırılmasında Dramatizasyonun Etkisi. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul. Martin, D.J. (1997). Elementary Science Methods. A Constructivist Approach. Delmar publishes, USA. Mcnaughton, M. J. (2004). Educational in The Teaching of Education for Sustainability. Environmental Education Research, 10(2), Okvuran, A. (2000). Yaratıcı Dramaya Yönelik Tutumlar. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Ankara. Öztürk, F. (1996). Okul öncesi dönem (5-6 Yaş Grubu) Müzik Eğitiminde Dramanın Kullanımının Etkililiği. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara. Saab, J. F. (1988). The Effects of Creative Drama Methods on Mathematics Achievement, Attitudes and Creativity. Dissertation Abstracts İnternational. DAI-A 48/10, 2538.

6 Şimşek, E. A. (1999). Sosyal Bilgiler Öğretiminde Drama Tekniğinin Kalıcılığın Arttırılmasında Kullanılması. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul. Tanriseven, I. (2000). Matematik Öğretiminde Problem Çözme Stratejisi Olarak Dramatizayonun Kullanılması. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul. Üstündağ, T. (1988). Dramatizasyon Ağırlıklı Yöntemin Etkililiği. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara. Yazkan, M. (2000). İlköğretim Okullarının Birinci Kademesinde Dinlediğini Anlama Davranışının Kazandırılmasında Dramatizasyonun Etkisi. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul.