14 18 MAYIS 2012 GENÇLİK ŞÛRASI ÖN KOMİSYON RAPORU ULUSLARARASI ALANDA GENÇLİK ANKARA - 2012
U L U S L A R A R A S I A L A N D A G E N Ç L İ K GİRİŞ İ nsana yatırımı öncelemek, gelecek nesilleri güvence altına almak, gelecek kuşakları sürekli dinamik ve nitelikli tutmak modern devletler için bir varlık koşuludur. Gençliğinin sorun ve ihtiyaçlarını tespit edip onlara çözüm üretemeyen, gençlerine yeterli fırsat ve imkânları sunamayan, gençler arasında ortak bir kimlik ve aidiyet duygusu geliştiremeyen bir devletin, geleceğe ümitle bakması mümkün değildir. Bu yönüyle, toplumun temel dinamiğini oluşturan gençlik, değişim sürecinin ve geleceği inşa etmenin en önemli aktörü olabileceği gibi, en güçlü engelleyicisi de olabilecek bir potansiyele sahiptir. Bu söz konusu potansiyele sahip ülkelerin başında Türkiye gelmektedir. Zira Türkiye, çok az ülkenin sahip olduğu büyük ve dinamik bir genç nüfusa sahiptir. Bu durum, bir yanıyla güçlü ve mutlu yarınlar için devletimize büyük bir fırsat sunarken diğer yanıyla da bu fırsatı değerlendirme konusunda tarihî bir 1
G E N Ç L İ K Ş Û R A S I Ö N K O M İ S Y O N R A P O R U sorumluluk vermektedir. Türkiye, söz konusu fırsat ve tarihî sorumluluğun bilinciyle ve bunun bir gereği olarak gençliğe özgü bir bakanlık ihdas etmiş ve bu kapsamda 2011 yılında Gençlik ve Spor Bakanlığı kurulmuştur. Gençlik ve Spor Bakanlığı na, 8 Haziran 2011 tarihli ve 638 sayılı Gençlik ve Spor Bakanlığı nın Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname ile aşağıda sayılan görevler verilmiştir: a) Gençliğin kişisel ve sosyal gelişimini destekleyici politikaları tespit etmek, farklı genç gruplarının ihtiyaçlarını da dikkate alarak gençlerin kendi potansiyellerini gerçekleştirebilmelerine imkân sağlamak, karar alma ve uygulama süreçleri ile sosyal hayatın her alanına etkin katılımını sağlayıcı öneriler geliştirmek ve bu doğrultuda faaliyetler yürütmek, ilgili kurumların gençliği ilgilendiren hizmetlerinde koordinasyon ve iş birliğini sağlamak. b) Gençliğin ihtiyaçları ile gençliğe sunulan hizmet ve imkânlar konusunda inceleme ve araştırmalar yapmak ve öneriler geliştirmek, gençlik alanında bilgilendirme, rehberlik ve danışmanlık yapmak. c) Gençlik çalışma ve projelerine ilişkin usul ve esasları belirlemek. ç) Gençlik çalışma ve projeleri yapmak, bu çalışma ve projeleri desteklemek, bunların uygulama ve sonuçlarını denetlemek. 2
U L U S L A R A R A S I A L A N D A G E N Ç L İ K d) Spor faaliyetlerinin plan ve program dâhilinde ve mevzuata uygun bir şekilde yürütülmesini gözetmek, gelişmesini ve yaygınlaşmasını teşvik edici tedbirler almak. e) Spor alanında uygulanacak politikaları tespit etmek ve uluslararası kuralların ve talimatların uygulanmasını temin etmek. f) Mevzuatla Gençlik ve Spor Bakanlığı na verilen diğer görev ve hizmetleri yapmak. Gençlerin sorun, ihtiyaç ve beklentilerini gençlerle birlikte ele almak ve çözümler üretebilmek, gençlerle birlikte bugünün ve yarının fikren, ruhen ve bedenen güçlü nesillerini ve güçlü Türkiye sini inşa edebilmek amacıyla Gençlik ve Spor Bakanlığı tarafından 2011 yılı sonundan itibaren kamuoyunu, özel sektörü, sivil toplum kuruluşlarını, üniversiteleri, yani konu ile alakalı tüm kişi, kurum, kuruluşlar ve gençlerin bir araya getirildiği bölgesel gençlik çalıştayları organize edilmiştir. 14-18 Mayıs 2012 tarihlerinde ise yine aynı nitelikteki bir katılımla Bakanlık tarafından, bu çalıştayların teşkil ettiği altyapı üzerine inşa edilmek üzere ülke çapında gençlerin sorun ve beklentilerinin ele alınacağı, çalıştay sonuçlarının değerlendirileceği ve kamuoyu ile paylaşılacağı Gençlik Şurası düzenlenecektir. Bu Gençlik Şurası; Türkiye de düzenlenecek 2. Gençlik Şurası niteliğini taşımaktadır. 3
G E N Ç L İ K Ş Û R A S I Ö N K O M İ S Y O N R A P O R U Gençlik üzerine çalışma yapan tüm kurum, kuruluş ve kişileri bir araya getirecek büyük bir organizasyon olacaktır. Gençlik politikalarını yazılı hale getirecek olan Gençlik ve Spor Politika Belgesi nin büyük ölçüde şekillenmesini sağlayacak önerilerin dile getirildiği ve gençlerin haklarının realize edilebilmesinin temel çerçevesinin oluşturulduğu bir organizasyon olacaktır. Gençlik Şurası nın altyapısını teşkil eden Bölgesel Gençlik Çalıştayları, 81 ili kapsayacak şekilde Samsun, Kayseri, Erzurum, Edirne, Gaziantep, İzmir, Kocaeli, Adana, Trabzon, Diyarbakır, Bursa, Konya, Antalya, İstanbul ve Bingöl illerinde gerçekleştirilmiştir. İlave olarak biri Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti nde ve diğeri de Almanya nın Köln şehrinde olmak üzere, yurtdışında iki ayrı Gençlik Çalıştayı daha düzenlenmiştir. Almanya da düzenlenen Gençlik Çalıştayı na Almanya, Belçika, Fransa, Danimarka, İngiltere ve Hollanda da yaşayan Türkiye kökenli gençler ve gençlik alanı ile ilgili kişi ve kuruluşlar katılmışlardır. Demokratik katılım esasına göre yapılan ve katılımcıların fikirlerini tamamen özgür bir şekilde ifade ettikleri bu çalıştaylarda; gençliğin sorunları, ihtiyaçları, beklentileri ve gençliğe yönelik sunulması gerekli fırsat ve imkânlar konusunda katılımcılar çok değerli görüş ve öneriler ortaya koymuşlardır. Bu çalışma, tüm çalıştaylarda ortaya çıkan Sonuç Bildirgeleri nin incelenip değerlendirilmesi sonucunda ortaya çıkmıştır. Tüm çalıştaylarda sıklıkla ifade edilen sorunlar gençliğin ortak sorunları olarak tespit edilmiş ve bu sorunlara ilişkin 4
U L U S L A R A R A S I A L A N D A G E N Ç L İ K olarak çalıştaylarda ifade edilen çözüm önerileri ve beklentiler konunun paydaşlarıyla birlikte bu çalışmada ortaya konulmuştur. Bu çalışmamızın temel amacı, gençliğimize ilişkin Bölgesel Çalıştaylar da ifade edilen ortak düşünce ve önerileri konuları itibariyle bir arada görebilmek ve sonradan yapılacak Gençlik Şurası ve oluşturulacak Ulusal Gençlik ve Spor Politika Belgesi için gençliğe ilişkin temel veri ve düşünceleri bir bütün olarak ortaya koyabilmektir. 5
G E N Ç L İ K Ş Û R A S I Ö N K O M İ S Y O N R A P O R U AULUSLARARASI ALANDA GENÇLİK T ürkiye nin uluslararası alanda artan itibarıyla paralel olarak Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı gençlerin de uluslararası platformda daha aktif olarak yer alması gerekmektedir. Bu nedenle, gençlerimizin uluslararası arenada akranları ile rekabet edebilecek donanıma kavuşturulması bir zorunluluktur. Gençlik ve Spor Bakanlığı, gençlerin uluslararası alanda rekabet gücünü artıracak politikalar üretme ve bu politikaları hayata geçirme noktasında kritik bir rol üstlenmek durumundadır. Gençlik ve Spor Bakanlığı nın üreteceği gençlik ve spor politikaları sadece ülkemizde yaşayan gençlerle sınırlı değildir. Yurt dışında yaşayan Türkiye kökenli gençler de politika alanının kapsamında yer almaktadır. Bu nedenle, Gençlik ve Spor Bakanlığı, yurt dışında yaşayan gençlerimizin ülkemiz, kültürümüz ve değerlerimizle bağlarını koparmamalarını sağlayacak politikalar geliştirmeyi hedeflemektedir. 6
U L U S L A R A R A S I A L A N D A G E N Ç L İ K Bu bağlamda, gençlerimizin hem yurtdışında yaşayan Türkiye kökenli gençlerle hem de ortak değerlere sahip olduğumuz akraba toplulukların gençleriyle daha fazla etkileşimde bulunmaları ve ortak etkinlikler düzenlemeleri Bakanlığımızın hedefleri açısından önemli bir yer işgal etmektedir. Farklı kültürlerin birbirleriyle ulusal ve küresel düzeyde daha fazla temas etmesi neticesinde ortaya çıkan etkileşimin bir sonucu olarak günümüzde kültürlerarası diyalog kavramı ön plana çıkmıştır. Bakanlığımız, gençlerimize yönelik olarak hoşgörü ve farklılıklara tahammül gösterme gibi, hem kendi kültürümüzün önemli bir unsuru olan hem de evrensel niteliğe sahip olan değerlerin kazandırılması için gerekli çalışmaları yapacaktır. POLİTİKALAR 1. Ülkemiz gençliğinin uluslararası alanda daha aktif ve etkin olabilmesinin sağlanması Hedefler Gençlerin uluslararası alanda daha etkin olabilmelerini sağlayacak imkân ve çalışmalar konusunda daha fazla bilgi sahibi olmaları sağlanacaktır. Bu konuda özellikle medya kuruluşları ve diğer kurumların ortak çalışmalar yapması temin edilecektir. Öğrenci değişimleri, eğitim programları ve stajlar hakkında bilgi veren temas noktalarına daha fazla gencin ulaşması sağlanacaktır. Bu imkânlara tüm sosyo-ekonomik gruptan gençlerin ulaşabilmesi için gerekli tedbirler alınacaktır. 7
G E N Ç L İ K Ş Û R A S I Ö N K O M İ S Y O N R A P O R U Çeşitli illerde, ilçelerde ve köylerde yaşayan, maddi imkânı olmayan gençlerin de uluslararası faaliyetlerden faydalanmasının sağlanması için önlemler alınacaktır. Vize problemleri gibi uluslararası alanda faaliyetlerimizi güçleştiren sorunların aşılması için yapılacak görüşmelere destek olunacaktır. AB projeleri konusunda gençlerin daha bilgili ve donanımlı olması için gerekli çalışmalar yapılacaktır. Uluslararası değişim programlarının lise döneminde daha yaygın hale gelmesi için çalışmalar yapılacaktır. Dünya çapında geçerli olan bir ortak dili kullanan izciliğin yaygınlaştırılması için gerekli çalışmalar yapılacaktır. Türkiye de daha fazla uluslararası sportif, kültürel ve sanatsal faaliyetlerin gerçekleştirilmesi için gerekli çalışmalar yapılacaktır. Paydaşlar Gençlik ve Spor Bakanlığı, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı, Dış İşleri Bakanlığı, Avrupa Birliği Bakanlığı, Milli Eğitim Bakanlığı, Medya Kuruluşları, Üniversiteler 2. Gençlerimizin uluslararası alanda rekabet gücünün artırılması 8
U L U S L A R A R A S I A L A N D A G E N Ç L İ K Hedefler Yabancı dil eğitiminde yazma ve konuşmaya ağırlık verecek bir sistemin benimsenmesi için gerekli çalışmalar yapılacaktır. Gençlik Merkezlerinde ücretsiz ve uygulamalı yabancı dil kursları açılacaktır. Spor liselerinin yaygınlaştırılması ve olimpik sporlara yönelik daha nitelikli eğitim verilmesi için Milli Eğitim Bakanlığı ile koordineli olarak çalışmalar yapılacaktır. Gençlerimizin sportif ve sanatsal faaliyetlere yönlendirilmesi ile ilgili tüm hedefler, ayrıca bu politika maddesinin de hedefleri arasında bulunmaktadır. Paydaşlar Gençlik ve Spor Bakanlığı, Dış İşleri Bakanlığı, Avrupa Birliği Bakanlığı, Milli Eğitim Bakanlığı, Kültür ve Turizm Bakanlığı, TRT, Üniversiteler 3. Beyin göçünün önlenmesi Hedefler Ülkemizde uygulanan istihdam politikalarının kapsamının beyin göçünü engelleyecek şekilde genişletilmesi ile ilgili gerekli çalışmalar yapılacaktır. 9
G E N Ç L İ K Ş Û R A S I Ö N K O M İ S Y O N R A P O R U Eğitim sisteminde yapılacak değişikliklerde beyin göçünün engellenmesi konusu hakkında çalışmalar yapılması ve önlemler alınması sağlanacaktır. Gençlerin kendilerini geliştirebilecekleri araştırma ve bilim merkezlerinin sayısının artırılması konusunda gerekli tedbirler alınacaktır. Ülkemizde yapılan icatlarda patent alma konusunda yaşanan sıkıntıların aşılması ve sürenin kısaltılmasına dönük gerekli çalışmaların yapılması için ilgili kurumlarla koordinasyon sağlanacaktır. Paydaşlar Gençlik ve Spor Bakanlığı, Avrupa Birliği Bakanlığı, Milli Eğitim Bakanlığı, Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Ekonomi Bakanlığı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Gümrük ve Ticaret Bakanlığı, Kalkınma Bakanlığı, Ulaştırma Denizcilik ve İletişim Bakanlığı, Üniversiteler, YÖK, TÜBİTAK, TOBB, Türkiye Patent Enstitüsü 4. Yurtdışında yaşayan Türkiye kökenli gençler ile daha yakın ilişkiler kurulmasının sağlanması Hedefler Yurt dışında yaşayan Türkiye kökenli gençlere ilişkin çalışmalar artırılacak, bu gençlerin kendileri için hazırlanan projelere katılımının artması sağlanacaktır. 10
U L U S L A R A R A S I A L A N D A G E N Ç L İ K Yurt dışında yaşayan Türkiye kökenli gençler ile ortak değer paydasına sahip olduğumuz ülkelerde yaşayan diğer gençler arasında değişim ve hareketlilik programları gerçekleştirilmesi için çalışmalar yapılacaktır. Yurtdışında yaşayan Türkiye kökenli gençlere yönelik olarak, ülkemizde bulunan tarihi değeri haiz yerlere geziler düzenlenecek ve bu sayede gençlerin tarihi değerlerimiz ile bağlarını muhafaza etmesi sağlanacaktır. Ülkemizde yaşayan gençlerle yurtdışında yaşayan Türkiye kökenli gençlerin sanal ortamda iletişim kurmasını sağlayacak platformların ortaya çıkması için uygun altyapının oluşturulmasına yönelik gerekli destek sağlanacaktır. Paydaşlar Gençlik ve Spor Bakanlığı, Üniversiteler, Kültür ve Turizm Bakanlığı, Avrupa Birliği Bakanlığı, Milli Eğitim Bakanlığı, Ulaştırma Denizcilik ve İletişim Bakanlığı, Yurtdışı Türkler ve Akraba Topluluklar Genel Müdürlüğü, Dış İşleri Bakanlığı, STK'ler 5. Gençlerimize kültürel farklılığın, zenginlik olduğu bilincinin kazandırılması Hedefler Gençlerimize farklı kültürleri tanıma olanağı sunmak ve empati yeteneklerine katkı sağlamak için ülkeler ve bölgeler arası hareketlilik projeleri artırılarak devam ettirilecektir. 11
G E N Ç L İ K Ş Û R A S I Ö N K O M İ S Y O N R A P O R U Gençlerimiz için tarihimizde önemli yere sahip ve ülkemizin ortak paydası olarak kabul edilebilecek Çanakkale, Bilecik, Konya gibi noktalara düzenlenen gezilerin sayısı artırılacaktır. Kültürel farklılığa ve hoşgörüye dair düzenlenen bilgilendirici etkinliklerin sayısının ve niteliğinin artırılması için gerekli çalışmalar yapılacaktır. Paydaşlar Gençlik ve Spor Bakanlığı, Kültür ve Turizm Bakanlığı, Avrupa Birliği Bakanlığı, Milli Eğitim Bakanlığı, Dış İşleri Bakanlığı, Yurtdışı Türkler ve Akraba Topluluklar Genel Müdürlüğü, Üniversiteler, Sivil Toplum Kuruluşları 12