A,' E di T i M Y Ö'N E T. bahar 2002. TEKNOLOJiNiN OKUL YÖNETiMiNDE ETKiN KULLANiMiNDA EGiTiM YÖNETiCisiNiN ROLÜ1 TURAN



Benzer belgeler
9.ULUSLARARASI SAĞLIKTA KALİTE, AKREDİTASYON VE HASTA GÜVENLİĞİ KONGRESİ SAĞLIK KURUMLARI İNSAN KAYNAKLARI YÖNETİMİNDE EĞİTİM UYGULAMALARI

EĞİTİM YÖNETİMİ BİLİM DALI TEZLİ YÜKSEK LİSANS PROGRAMI DERS İÇERİKLERİ

İlgili satırda, Eksiklik için "E", Zayıflık için "Z", Kaygı için "K", Gözlem için "G", hiçbir yetersizlik ya da gözlem yoksa ( ) kullanınız.

BEKLENTİLER. 29 Mart Başkent Üniversitesi Kütüphane ve Dokümantasyon Daire Başkanlığı. E. Semra ARDA

Akademik İngilizce IV (ENG202) Ders Detayları

PERSONEL-İNSAN KAYNAKLARI

Eğitimde Bilgisayar Uygulamaları

Liderlik Teorileri ve Pratiği II (PR 414) Ders Detayları

Portfolyo Tasarımı (İÇM 412) Ders Detayları

Süleyman Çelebi İmam Hatip Ortaokulu

İÇİNDEKİLER BÖLÜM 1 TÜRK EĞİTİM SİSTEMİNİN GENEL YAPISI

TEKNOLOJĠ PLANLAMASI. Başkent Üniversitesi

EDEXCEL ULUSLAR ARASI SERTİFİKA PROGRAMI. International Qualifications

Dijital Okuryazarlık ve Okul Yöneticileri. Esra ERGÜL SÖNMEZ Handan ÜSTÜN GÜL

İNSAN KAYNAĞININ EĞİTİMİ VE GELİŞTİRİLMESİ. Prof. Dr. Kadir Ardıç Doç. Dr. Yasemin ÖZDEMİR

HEPDAK PROGRAM DEĞERLENDİRME ÇİZELGESİ

Öğretmen Liderliği ÖĞRETMEN LİDERLİĞİ

Uluslararası Ticari ve Finansal Kuruluşlar (LOJ 402) Ders Detayları

Temel Bilgisayar Bilimi (Çevrimiçi) (COMPE 104) Ders Detayları

BĠYOLOJĠ EĞĠTĠMĠ LĠSANSÜSTÜ ÖĞRENCĠLERĠNĠN LĠSANSÜSTÜ YETERLĠKLERĠNE ĠLĠġKĠN GÖRÜġLERĠ

TEZSİZ YÜKSEK LİSANS PROJE ONAY FORMU

Uzaktan Eğitim ve E-Öğrenme (ISE 424) Ders Detayları

DERS BİLGİLERİ. Dil Becerilerinin Öğretimi II YDI306 6.Yarıyıl İngilizce Öğretiminde Yaklaşımlar I. İngilizce Öğretiminde Yaklaşımlar II

Prof. Dr. Recep ŞAHİNGÖZ Bozok Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dekanı Yozgat/2013. viii

KİŞİSEL GELİŞİM VE EĞİTİMİ LİDERLİK EĞİTİMİ KURS PROGRAMI

AYDIN ADNAN MENDERES ÜNİVERSİTESİ SÖKE SAĞLIK YÜKSEKOKULU HEMŞİRELİK BÖLÜMÜ HEMŞİRELİK PROGRAMI DERS BİLGİ FORMU

Örgütsel Davranış (MGMT 206) Ders Detayları

Eğitimde Yeterlilikleri Artırma Projesi

Araştırma Metodları ve İletişim Becerileri (MMR 501) Ders Detayları

ESKİŞEHİR OSMANGAZİ ÜNİVERSİTESİ EĞİTİM BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ ÖZEL EĞİTİM ANABİLİM DALI

BÖLÜM I Dr.Tufan Aytaç OKUL VİZYONU NEDİR NASIL GELİŞTİRİLİR / 1

Uluslararası Pazarlama (LOJ 309) Ders Detayları

Bilgisayara Giriş (CMPE103) Ders Detayları

Yönetim ve Yöneticilik

Uzaktan Eğitim ve E-Öğrenme (ISE 424) Ders Detayları

MİLLÎ EĞİTİM UZMAN YARDIMCILIĞI GÜNCELLENMİŞ TEZ KONULARI LİSTESİ

Öğrenim Kazanımları Bu programı başarı ile tamamlayan öğrenci;

MUĞLA SITKI KOÇMAN ÜNİVERSİTESİ

Milli Eğitim Bakanlığı Bünyesindeki Okullarda Yöneticilerin Yeterlilik Alanları -1 İngilizce Öğretmeni Sefa Sezer İnönü Üniversitesi Fırat Üniversitesi Ardahan Üniversitesi Siirt Üniversitesi

İKTİSAT YÜKSEK LİSANS PROGRAM BİLGİLERİ

Giriş Bölüm 1. Giriş

EĞİTİM FAKÜLTESİ Ortaöğretim Fen ve Ortaöğretim Fen ve ENSTİTÜSÜ

EĞİTİM FAKÜLTESİ Ortaöğretim Fen ve Ortaöğretim Fen ve ENSTİTÜSÜ

Lojistikte Karar Yönetimi ve Optimizasyon (LOJ 430) Ders Detayları

Kısaca. Müşteri İlişkileri Yönetimi. Nedir? İçerik. Elde tutma. Doğru müşteri Genel Tanıtım

Maket Yapımı (ICM 494) Ders Detayları

Tasarım Yönetimi (EÜT 312) Ders Detayları

İÇİNDEKİLER ÖN SÖZ...

Eğitim Yönetimi ve Denetimi Tezsiz Yüksek Lisans Programı (5 Zorunlu Ders+ 6 Seçmeli Ders)

Fiziksel Çevre Denetimi II (MMR 382) Ders Detayları

Oyun Teorisi (KAM 425) Ders Detayları

Islak Mekan Tasarımı (ICM 304) Ders Detayları

DERS TANITIM BİLGİLERİ

13. ULUSAL PSİKOLOJİK DANIŞMA VE REHBERLİK KONGRESİ BİLDİRİ ÖZETLERİ KİTABI Ekim, 2015 Mersin

AMAÇ ve YETERLĐLĐK MATRĐSĐ

Kurumsal Yönetim ve Değişim (ISE 502) Ders Detayları

SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ TARİH BÖLÜMÜ YÜKSEK LİSANS PROGRAMI DERS BİLGİ PAKETİ

Görsel İletişim Tasarımı Uygulamaları II (PR 410) Ders Detayları

STATEJİK ALAN 1: EĞİTİM ÖĞRETİM STRATEJİLERİ NO FAALİYET PERFORMANS KRİTERİ DÖNEM UYGULAYICI

MEDYA VE İLETİŞİM YÖNETİMİ YÜKSEK LİSANS PROGRAMI BÜTÜNLEŞİK PAZARLAMA İLETİŞİMİ YÖNETİMİ YOĞUNLAŞMA ALANI BİLGİ PAKETİ

Mimari Kalıtı Koruma (MMR 482) Ders Detayları

ÖZGEÇMİŞ Adı - Soyadı: Doğum Tarihi: Ünvanı: Öğrenim Durumu: Akademik Ünvanlar : öğretim görevlisi öğretim görevlisi dr. yardımcı doçent.

DERS PROFİLİ. Satış Yönetimi MAN 432 Bahar

Temel İngilizce II (ENG122) Ders Detayları

Tarihi Çevre Koruma ve Restorasyon Araştırması (KOR 661) Ders Detayları

EKONOMETRİ. Yöneylem araştırması ile ilgili temel kavramları öğrenebilecekler. Yöneylem araştırması tekniklerini uygulamayı öğrenebilecekler.

YÖNETİM VE STRATEJİ TEZSİZ YÜKSEK LİSANS PROGRAMI. (II. Öğretim)

Lojistiğe Giriş (LOJ 101) Ders Detayları

Yazılım Mühendisliğinde İleri Konular (SE 650) Ders Detayları

BARTIN ÜNĠVERSĠTESĠ ORMAN FAKÜLTESĠ ORMAN ENDÜSTRĠ MÜHENDĠSLĠĞĠ BÖLÜMÜ DERS TANITIM VE UYGULAMA BĠLGĠLERĠ DERS BĠLGĠLERĠ

Dış Ticarette ve Uluslararası Lojistikte Yazışma Teknikleri (LOJ 406) Ders Detayları

Lojistikte Güncel Konular (LOG425) Ders Detayları

STRATEJIK INSAN KAYNAKLARI EGITIM DVD

2.Ekonometri, İstatistik ve Yöneylem uygulamalarına ilişkin bilgilere sahip olma ve bu konularda analiz yapabilme

TYYÇ-SİY. BİL. & ULUSLARARASI İLİŞKİLER DOKTORA PROGRAM YETERLİKLERİNİN İLİŞKİLENDİRİLMESİ

Yaz Stajı (LOJ 499(Y)) Ders Detayları

DERS BİLGİLERİ. Ders Kodu Yarıyıl T+U Saat Kredi AKTS. Seminer MES

TÜRKİYE ÜNİVERSİTE SÜREKLİ EĞİTİM MERKEZLERİ TERİMLER SÖZLÜĞÜ, BELGE TANIMLARI

Bilgi Toplumunda Sürekli Eğitim ve Yenilikçi Eğitimci Eğitimi

Eğitimde Bilgisayar Uygulamaları

Serbest El Çizim (İÇM 114) Ders Detayları

YÖNETİM VE STRATEJİ TEZSİZ YÜKSEK LİSANS PROGRAMI. (II. Öğretim)

Batman Üniversitesi MESLEK YÜKSEKOKULU 2015 MALİ YILI BİRİM FAALİYET RAPORU

DERS PROFİLİ. Güvenlik Çalışmaları POLS 316 Bahar Yrd. Doç. Dr. Özlem Kayhan Pusane

Gümrük Mevzuatı ve Uygulamaları (LOJ 302) Ders Detayları

PROJE YAPIM VE YÖNETİMİ İNSAN KAYNAKLARI YÖNETİMİ ŞEYMA GÜLDOĞAN

ERZİNCAN ÜNİVERSİTESİ

Politikaya Giriş (INT110) Ders Detayları

Endüstri Ürünleri Tasarımı II (EÜT 202) Ders Detayları

Girdiler: Kaynaklar ve İlişkiler Öğrenci niteliğindeki düzey Bu soruyu; ilgili olduğunuz bölüm veya programlara yerleştirilen öğrenci niteliğini

Halkla İlişkiler ve Reklamcılık İçin Bilgisayar Uygulamaları I (PR 309) Ders Detayları

Ürün Tasarımında Bilgisayar Destekli 3 Boyutlu Görselleştirme (GTM 046) Ders Detayları

Teknik Çizim II (ICM 112) Ders Detayları

HEPDAK PROGRAM DEĞERLENDİRME ÇİZELGESİ

Lojistik ve Taşımacılıkta Bütünleşik Kalite Sistemleri (LOJ 322) Ders Detayları

Örgütsel Davranış (MGMT 206T) Ders Detayları

Liderlik Teorileri ve Pratiği I (PR 413) Ders Detayları

Program Öğrenme Çıktıları/Yeterlilikleri:

Transkript:

,. 'K URA. M V E,U YG U L A,MA. Q, A,'... E di T i M Y Ö'N E T, i M:i ' r"'.'. sayi: 30 55,271-28 bahar 2002 TEKNOLOJiNiN OKUL YÖNETiMiNDE ETKiN KULLANiMiNDA EGiTiM YÖNETiCisiNiN ROLÜ1 Yrd. Doç Dr. Selahattin TURAN Osmangazi Üniversitesi, Egitim Fakültesi, Egitim Bilimleri Bölümü Okulda bilgisayar ve bilgisayar destekli egitim teknolojilerinin kullanilmasinin bireysel ve örgütsel üretkenligi ve etkililigi artlfmasi beklenmektedir. Örgütsel ve bireysel üretkenlik için okul yöneticisi, diger yeterliliklerinin yani slfa teknoloji konusunda da belli bilgi ve becerilere gereksinim duymaktadif. Bu çalismada, bilgisayarlann okula girisi ve okul yönetimi sürecinde meydana getirdigi degisiklikler, teknolojinin okulda ve okul yönetiminde kullanimi ve bu teknolojiye liderlik yapmasi gereken egitim yöneticisinin bilgi ve beceri temelleri, özellikle de bati ülkelerinde yapilan çalismalar dikkate alinarak, kavramsal bir çerçeve içinde degerlendirilmeye çalisilmistif. ABD'de yapilan arastirmalara göre, bilgisayar ve ilgili teknolojinin okullarda kullanimina iliskin ögretmenlerin hizmet öncesi ve hizmet içi egitimlerine önem verilmesine karsin, okul yöneticilerinin bu konulardaki rolüne iliskin akademik çalismalarin azligi dikkat çekmektedir (Virginia Department of Education (VDE), 2001). Konuya Türkiye açisindan yaklasildiginda durumun pek farkli olmadigi söylenebilir. Okul yöneticileri, bilgisayar ve ilgili teknolojilerin okula transferi ve etkin kullanimi konusunda sorumlulugu üzerinde tasiyan kisilerin basinda gelmektedir. Teknolojinin okullarda etkin kullanimi, baska bir ifadeyle, "elektronik okul"un olusturulmasi için çevresel baskilar, egitim yöneticilerine yeni görevler yüklemistir. Teknolojilerin alimi, bilgisayar laboratuarlarinin olusturulmasi, ögretmenlerin bu konuda egitiminin saglanmasi, bilgisayar egitimi görmüs ögretmelerin sisteme kazandirilmasi ve teknolojinin etkin bir biçimde okul i Bu makalenin ilk hali, 3-5 Mayis 2001 tarihlerinde ODTÜ Kültür ve Kongre Merkezi'nde Türkiye Bilisim Dernegi tarafindan düzenlenen BTIE 2001 Kongresi'nde bildiri olarak sunulmu~tur.

\. ~.':'.,~." ~,"',.. '.;....". :>#':.. ".. ' ;,.C. '.O:KUL" y Ö N ET im i N'D [,~,TEr kn:::o,i oiji ',,' 1'" ".: ".\," ',' i......-,.:".,' --:. ". ;' :'~.,.. ",..:.,.' ':.', '- _:.',..-:'.. :';',',., '.'... "; selahattin turan yönetiminde kullanilmasi, bu yeni görevlerden bazilaridir. Bilgisayarlarin ve bilgisayarlarla ilgili bilgi teknolojilerinin, okul yönetiminde ve sinifta etkin bir biçimde nasil kullanilabilecegi, okulda kullanilan "yazilim" programlarinin nasil degerlendirilmesi gerektigi, okulun ve bireysel üretkenligin artirilmasinda bilgisayarlarin rolü, teknolojideki yeni gelismeler ve bu gelismelerin okula yansimalari, egitim yöneticilerini bu alanlarda bazi yeterliliklere sahip olmaya zorlamistir. Teknoloji, okullarin karsi karsiya kaldigi sosyal ve ekonomik problemlere çözüm üretecek araçlar toplami degildir. Ancak, teknolojinin okulda etkin kullanimi, bireysel ve örgütsel üretkenligin artirilmasinda bir araç olarak görülmektedir. Bu makalenin amaci, okulda bilgisayar ve bilgisayar destekli egitim teknolojilerinin etkin biçimde kullanmasini ve bu teknolojilere liderlik yapmasi beklenen okul yöneticisinin sahip olmasi gereken bilgi ve becerileri irdelemektir. Bu baglamda, bilgisayarlarin okula girisi ve okul yönetimi sürecinde meydana getirdigi degisiklikler, özellikle bir teknoloji ürünü olarak bilgisayarlarin okul ve okul yönetiminde kullanimi, bu teknolojiye liderlik yapmasi gereken egitim yöneticisinin bilgi ve beceri temelleri, özelliklede ABD'deki çalismalar kavramsal bir çerçeve içinde irdelenmeye çalisilmistir. Bu makale ile Türkiye'deki benzer çalismalara teorik katki saglanmasi amaçlanmaktadir. Bilgisayarlarin Okul Yönetimi Sürecinde Meydana Getirdigi Degisiklikler Bilgisayarlar, dünyayi hizla degistirdigi gibi okullari ve egitim sistemlerini de degisime zorlamaktadir (Fricke & Shannon, 1990; Kearsley, 1993; Kearsley & Lynch, 1994). 1970li yillarda okullara girmeye baslayan bilgisayarlar, oku'iu insandan arindirmakla elestirilen ve derinden etkileyen teknolojik icatlarin en önemlileri, arasinda gösterilmektedir (Marshall, 1982). Türkiye, teknolojiyi okullarda etkin kullanma konusunda gelismis ülkelere oranla geç kalmasinakarsin, son yillarda teknolojiler, yavas da olsa, okullarda kullanilmaya baslanmistir. Bilgisayarlarin okullarda kullanilmaya baslanmasi ile birlikte okul ve okullarin üretkenliklerine iliskin bakis açilari da degismeye baslamistir. Teknolojinin okula ve okul yönetim süreçlerine iliskin en önemli etkisi, okul yönetimin ana süreçlerinden biri olan karar verme sürecine iliskin olmustur (Marshall, 1982). Egitim yöneticisinin en önemli islevlerinden biri, karar alma süreçlerini düzenlemek ve rehberlik etmektir. Etkili karar vermenin en önemli girdilerinden birisi, bilgidir. Bilgisayar ve ilgili teknolojiler sayesinde çagcilokul yöneticisi, kisa sürede binlerce sayfa bilgiye ulasabilmekte, bu e.aitim yönetimi _ bahar 2002

. ~~.,.i.' :. " 1,:1. '..,';'.'.,'... O K U L,' YÖN E T i M i N D.E "TEKNOLOJi bilgiler isiginda daha saglikli, planlar yapabilmek te ve projeler üretebilmektedir. Bununla birlikte, bilgiye ulasma, okula iliskin bazi degisiklikleri zorunlu kilmaktadir. Bu degisiklikler su basliklar altinda topla nabiiir: i. Yogun bilgi birikimi. Bilgi birikimi, egitim yöneticisinin özellikle dogru bilgiye ulasma ve bunu rasyonel biçimde karar verme sürecinde. kullanma becerisi kazanmasini zorunlu hale getirmistir. 2. Yerinden yönetim. Teknolojinin etkin kullanimiyla bilgiye çabucak ulasilabilmesi ve okul yönetimince kullanilabilmesi için yerinden yönetime geçilmesi gerekmektedir. Bireylerin, kendilerini etkileyen konularda söz sahibi olmalari, sorumluluk almalariyla para ve zaman kaybi en aza indirilebilmektedir. Bu durum, alinan kararlarin niteliginin artirilmasi, teknolojik degisiklikleri sahiplenme yada teknolojinin okulda kullanimina iliskin pozitif tutum gelistirilmesi için gerekli görülmektedir (Marshall, 1982; Bowyer, 1990; Stoddart & Niederhauser, 1993, VDE, 2001). 3. Zaman kazanma. Egitim yöneticisi, okuldaki zamaninin büyük bir kismini bürokratik isler ve yazismalarla geçirmektedir. Okul yönetimine iliskin süreçlerde (ögrenci isleri, bütçe, maas bordrolarinin hazirlanmasi vb.) teknolojinin etkin kullanilmasi, egitim yöneticisinin asli görevi olan ögretimsel konulara egilmesine ve bu konulara daha çok zaman ayirmasina katki saglamaktadir. 4. Ögretimsel amaçlar. Okulun asli görevlerinden biri, çocugun potansiyelinin ortaya çikarilmasidir. Bu süreç, çok kapsamli ve karmasiktir. Ögretmen degerlendirmeleri, egitimsel yazilim programlari, program gelistirme gibi önemli konularda teknoloji etkin bir biçimde kullanilabilir. Bu konularda egitim yöneticisi baslatici ve öncü rol almak zorundadir. 5. Bilgisayar okur-yazarligi. Okulun, sosyal, politik ve ekonomik bir örgüt olarak toplumun bütün üyelerinin bilgisayar kullanicisi olabilmelerine imkan saglama sorumlulugu vardir.. Okulda Teknolojinin Kullanim Alanlari ve Okul Yöneticisinin Rolü Veri tabaniarinin egitimde kullanilmasi yeni degildir. i9. yüzyilda kitlesel egitimin ortaya çikmasiyla birlikte okullarda, personel ve ögrenci islerine iliskin verilerin toplanmasi, analiz edilmesi ve okul yönetiminde eqitim yönetimi" bahar 2002

OKUL YÖNETiM in DE TEKNOLOJi kullanilmasi kaçinilmaz olmustur. Bu veri toplama ve analiz yöntemleri baslangiçta gelenekseidi ve uzun zaman almaktaydi. 196011 yillarda IBM, RCA, Remington Rand, Burroughs, Digital Equipment ve Honeywell gibi sirketler, bilgisayarlarin egitimde kullanilmasina ilgi duymaya baslamis, 1960larin sonu ve 1970lerin basindan itibaren bilgisayarlar egitim kurumlarinda yönetimsel amaçli olarak kullanilmaya baslanmistir. 1990'lardan sonra, bilgisayar ve ilgili teknolojiler, egitimde yönetim amaçli olarak yaygin.biçimde kullanilmaya baslanmistir. Bu kullanim alanlari asagida kisaca özetlenmistir ( Bozeman & Spuck, 1994) : Tablo 1: Bilgisayarlann Egitimde Yönetimsel -Amaçli Kullanildigi Alanlar Ogrenci Isleri i. Ögrenci programlari 2. Not raporlari (karne, transkript vb.) 3. Devam çizelgeleri 4. Ögrenci ve ailelere iliskin demografik bilgiler 5. Saglik ve rehberlik kayitlari 6. Ögretim sürecine iliskin bilgiler 7. Sinavlar (test sonuçlarinin degerlendirilmesi vb.) ve raporlastirilmasi 8. Kayit-kabul ve okul ücretleri Bina/ar ve Araç/ar 20. Mekan kullanimi ve sinif dagilimlari 2 i. Envanterler 22. Bakim programlari 23. Enerji yönetimi ve kontrolü Arastirma ve Plan/ama Isleri 24. Bütçe analizleri 25. Tasima hizmetleri 26. istatiksel analizler 27. Test madde analizleri 28. Proje planlama ve kontrol Personel Is/eri 9. Maaslar 10. Personel dosyalari 1 i. Görev dagilimlari 12. Sertifika/Diploma kayitlari 13. Saglik/Özlük kayitlari 14. Vergi iadeleri ve benzeri personel isler Mali Isler 15. Bütçe isleri 16. Gelir-gider defterleri 17. Gelirler ve ödemeler 18. Satin alma isleri 19. Personel maas ve benzeri ödeme analizleri Büro Is/eri 29. Kelime-islem -30. Veri-tabani 31. Elektronik ve sesli posta 32. Masaüstü yayincilik 33. Sunu grafikleri 34. Spreadsheets Kütüphane Isleri 35. Ödünç verme 36. Katalog 37. On-line arastirma 38. Saklama ve satin alma _ L _1.,,,,,..,

OKUL YÖNETiMiNDE TEKNOLOJi Tablo 1'de gösterilen bilgisayarlarin yönetimsel amaçli kullanilabilmesi, elektronik bir okulun olusturulabilmesi.ve teknolojinin okulda etkin kullanimi için okul yöneticilerinin. teknolojiye karsi olumlu bir tutuma sahip olmasini gerekmektedir. Egitim yöneticisiyle teknolojinin planlanmasi, uygulanmasi ve okulda etkin kullanimi arasindaki iliskiler üzerine yapilan arastirmalarda artis görülmektedir (Beach & Vacca, 1985; Beaver, 1991; Brooks, 1997; Heaton & Washington, 1999; Gürbüz & Yildirim, 2001). Bu konuda yapilan bazi arastirmalarin amaç ve sonuçlariyla yapilan öneriler Tablo 2'de özetlenmistir: Tablo 1, Tablo 2 ve ilgili literatür incelendiginde, okul yöneticisinin, bilgisayar ve ilgili teknolojinin okulda etkin kullanimi için bazi yeterliliklere sahip olmasi gerektigi görülmektedir. Etkili bir okul liderinin en önemli görevlerinden birisi, okulun vizyonunu, misyonunu ve amaçlarini belirlemeye rehberlik etmek, bunlari gerçeklestirmek için bütün okul. çalisanlarini ve diger kaynaklari bu dogrultuda yönlendirmektir (Sergiovanni, 1984; Çelik, 1999). Okulun genel amaçlarindan bazilari, temel beceriler (okuma, yazma, aritmetik vb.), mesleki egitim, entelektüel gelisim, kisiler arasi iletisim, bagimsizlik, vatandaslik egitimi, kendini gerçeklestirme, sosyal/duygusal gelisim ve moral/ahlaki gelisim konularinda ögrencilere yeterlilik ve nitelikler kazandirmaktir (Goodiad, 1994). Okul yöneticisinin görevini etkin bir biçimde yerine getirebilmesi için söz konusu alanlarda bazi yeterliliklere sahip olmasi gerekmektedir. Söz konusu amaçlarin gerçeklestirebilmesi ve üretkenligin artirabilmesi için teknolojinin bir araç olarak etkin kullanilmasi kaçinilmazdir. Bu nedenle, okul yöneticilerinin teknoloji konusunda da bazi yeterliliklere sahip olmasi gerekmektedir. literatürde, okul yöneticisinin teknoloji konusunda sahip olmasi gereken yeterliliklerden bazilari asagidaki gibi siralanmaktadir (Coilis, 1988; Kearsley, 1993; VDE, 2001): Bilgisayar ve teknoloji ile ilgili temel kavramlari anlama, Belli basli "yazilimlari" ve "donanim" yazilimlarini tanimlayabilme, "Yazilim" ve "donanim" seçiminde ve degerlendirilmesinde gözönünde bulundurulmasi gereken özellikleri bilebilme, Teknolojinin okulda ve egitim sisteminde kullanilmasina iliskin vizyon gelistirebilme, Teknoloji alimi için kaynak arama, Teknolojiyle ilgili kullanim önceliklerini ve alanlarini belirleme, e>nitim vnnd+imi h,.,l-.,.,?f"'if"'i?

o K U L YÖN E_T i M i N D E T E K N O L O J i. dürlerinin Teknoloji müdürlerinden araciligi (1999) Heaton edilmistir) Beach & ile %84'ü Vacca politikalari, Washington eldeanket (1985) Tablo 2: Egitim Yöneticisinin Teknolojiye iliskin Algi ve ihtiyaçlarina Konusuyla ilgili Bazi Arastirmalarin Sonuçlari Ara~tirmanin Amaci yeterliliginin Arastirmanm vermektedir. bilgisayari oldugunu Yöneticinin - olusturmaktadir. etkinliklerinin inanmaktadir. kazandirilmasina konusunda sahiptir. belirtmistir. kaynak konular: becerilerin Okul Teknolojinin Görevlerinde Katilanlarin Müdürler "Yazilim" Çok Ço~ Bilgisayar teknolojik uygulanmasi, Müdürleri; müdürlerij bulma, teknolojik belirtmistir yeni tartismak ve önemli gelismefere duyduklarini okulda yapmalidir. iliskin görmelidirler. kazanabilmek, -grup kendilerini Okul konusunda olmalidir. artiracak Oneriler çok rolüne kullanimi, Belli Ögretimsellider Teknolojinin Teknolojiyi, ihtiyaçlarina Bütçelerini ilgili lider Sonuçlan çogunlugu %50'si önemli "donanim" iyilestirmedeki okula basari yeni planinin yöneticileri liderligine Müdürleri; müdürleri; alinacak önem teknolojilerin alanlarda grup egitimi olmanin oldugunu iliskin bilgi uygulanabilmesi yeterlilige olduguna kullanmaktadir. konusunda bir için kisisel bir okul bu tartismalari uyarlamaiidir. sahibidir. araç hazirlarken belirtmislerdir. yapilmasi ögretimsel kismini önemli üretkenligi seçimi egitime bilgisayar egitimi konudaki etkin iliskin teknoloji önemli konularini esnek beceri olabilmek, olarak rolünü kullanimina ve bilgili teknolojik degistirme ihtiyaç olmali içintanimaiidir. almalidir. becerileri - Teknolojinin ve kazanmak planlanmasi için grup ve -ögretmenlerin halinde gelistirmelidir. gelisim olarak uygulanmasinda Teknolojinin Ögretmenler ifade imkanlari ya etmislerdir. ögretimsel egitimi bireysel içinaktif saglamalidir. profesyonel ve rol projeler destegi. kullanimi Kaynak: VDE (2001), Technolology Enriched Administrators, sayfa 4.. '---' - '--'---.,("\("\?

OKUL YÖNETiMiNDE TEKNOLOJi Yukaridaki yeterliliklere sahip egitim lideri, etkili bir okulolusturmada ve okulun amaçlarini gerçeklestirmede avantaj olusturmaktadir. Yukaridaki konulara iliskin teknolojik yeterliligin sonucu olarak okul yöneticisi uygun teknoloji seçimi ve kullanimi konusunda daha basarili olmakta ve bunlarin sonuçlari okulun etkililigine yansimaktadir. Teknolojinin etkin kullaniminin göstergeleri ise söyle özetlenebilir: a) ögrencinin akademik basarisinda artis, b) ögrenci devamsizliklarinda azalma i c) mesleki yönden iyi yetismis ögrenciler, d) yönetim süreçlerinin iyilestirilmesi, ve e) ögretmen ve diger çalisanlarin tükenmislik yada bikkinlik duygusunda azalma. Buna karsin teknoloji konusunda yetersizlik ya da uygun olmayan teknoloji seçimi ve kullaniminin sonuçlari söyle siralanabilir (Kearsley & Lynch, i994): a) teknolojinin atil kalmasi, b) zaman yetersizligi ve kaynak israfi, c) teknolojinin amaci disinda kullanimi, d) mekandan kaynaklanan sinirli kullanim, e) teknolojiye karsi olumsuz tutum, ve f) potansiyel kullanicilara karsi olumsuz tavir olarak ifade edilebilir. Teknoloji: Çözüm mü Yoksa Problemin Bir Parçasi mi? Teknolojinin bütün faydalarina karsin dogurabilecegi bazi olumsuz sonuçlari da elestirel bir bakis açisiyla degerlendirmek gerekmektedir. Egitim sisteminin her geçen gün, sorunlari çözme yerine, kendisinin bir sorun oldugu, bölgeler arasi esitsizligin arttigi, hala kapali okullarinin bulundugu, binlerce derslik ve alt yapi eksikliklerinin oldugu, son yüz elli yildir ögretmen yetistirme sorununu bile çözemeyip disardan atama yoluyla nitelikleri sorgulanabilen ögretmenlerle sistemin idare edilmeye çalisildigi, nitelikli ögretmenlerin belli okul ve merkezlerde toplandigi, yönetici atama ve yer degistirmelerinde politik. etkilerin agir bastigi bir ülkede yeni eqitim yönetimi _ bahar 2002

OKUL YÖNETiMiNDE TEKNOLOJi selahattin turan teknolojik devrimden en çok kim yararlanacak? sorusunun sorulmasi gerekmektedir. Teknolojilerin okulla bütünlestirilmesi baska bir ifadeyle "elektronik isyeri" ya da "okul"un olusturulmasinda su iki sorunun cevabinin verilmesi, okulun sosyal islevlerinin ikinci plana atilmasinin önlenmesi bakimindan ve etik yönden önemlidir. Birincisi, okullarin teknolojik olarak yeniden yapilandirilmasinin "mesru" gerekçeleri nelerdir? ikincisi, elektronik okul ile endüstriye teknik eleman yetistirme arasindaki iliskinin, okulun asli islevlerine yansimalari ne olmaktadir? (Apple, 1991). Ünlü Brezilya'li düsünür Freire (1982), teknolojinin, insanlasmayi gelistirmek yerine "ezenlerin" hizmetinde insanlari "nesneler" statüsüne indirgeme tehlikesini tasidigini ileri sürmektedir. Baska bir ifadeyle, teknoloji, diyalog karsiti egemen sinif tarafindan bir "kültürel istila" araci olarak kullanilmaktadir. Eger teknoloji adil bir biçimde kullanilmazsa, bazilarinin yasamini dönüstürürken ötekilerinkini söndürebilmektedir. Daha da önemlisi, teknolojiye asiri vurgu yapmak, ögretmenin ve okul yöneticisinin okulun asli islevleri olan sosyal, moral, politik ve ekonomik problemlerini tartismadan uzak tutmak, egitimi asli amaçlarindan uzaklastirmak riskini tasimaktadir (Apple, 1991). Teknolojinin, yabancilasma, yalnizlasma, bireyselcilige vurgu yapma ve benzeri olumsuz etkilerinin de söz konusu oldugu göz ardi edilmemelidir. Sonuç ve Öneriler Bilgisayarlarin ve ilgili teknolojilerin amaci, okullarda ögretmenin yerini almak degildir. Teknoloji, daha etkili ve üretken bir okul ve bu okulu olusturmada karsilasilan engellere etkin çözümler üretebilmek için bir yardimci araçtir. Teknolojinin okullarda etkin kullanimi için, ögretmenlerin ve özellikle de teknolojiye liderlik edecek okul yöneticilerin egitimi gerekmektedir. Mevcut egitim yöneticisi yetistirme programlarinda, egitim yöneticisine geleneksel yeterliliklerin yaninda teknolojik yeterlilikler de kazandirildigi söylenemez. Bu.bakimdan, Milli Egitim Bakanligi'nin egitim ve okulda teknoloji kullanimi konusundaki egitim çabalarinin daha etkin bir hale getirilmesi kaçinilmaz görünmektedir. Türkiye'de bu yöndeki çabalarda olumlu gelismeler gözlenmektedir. Tablo 3'de gelismis ülkelerde yaygin olarak kullanilan örnek bir egitim yöneticisi kursu içerigi yer almaktadir. Bu ve benzeri bir içerik, okul yöneticilerine, seminer, konferans, yada yüksek lisans egitimi düzeyinde sunulabilir. oxi+im vnnp.titni bahar 2002

OKUL YÖNETiMiNDE TEKNOLOJi Tablo 3. Teknoloji Liderligi Egitimi Programi Amaç: Ögretim teknolojisinin etkin kullanimiyla egitim sitemini gelistirecek bireysel yetenekler kazandirmak. Hedefler: Egitim sorunlarini çözümünde teknolojiden de yaralanabilme. Teknoloji merkezli egitim çözümleri için uygulanabilecek stratejileri bilme ve uygulayabilme. Yeni teknolojilerin alimi ve kullaniminda ortaya çikabilecek muhtemel sorunlari bilme ve tahmin edebilme. Yeni ortaya çikan teknolojilerin özellikleri açiklayabilme. Teknolojinin etkin kullanimina iliskin degerlendirmeler ve maliyet fayda analizleri yapabilme. Ögretim teknolojilerinin uygulanmasina iliskin teorik ve kavramsal temellerden haberdar olma. Konular: Ögretim ve ögrenme sürecinde bilgisayarlarin kullanimi. Egitim yönetiminde bilgisayarlarin kullanimi Egitimsel "donanim" sistemleri. Örgütsel dinamikler ve teknoloji. Liderlik teorileri. Ögretim teorileri ve program gelistirme. Program degerlendirme. Egitim politikalari. Uzaktan egitim. interaktif multimedya. Egitim sistemleri Kaynak: Kearsley & Lynch (1994)'den uyarlanmistir. Türkiye'deki okul binalarinin çogu, teknolojinin etkin kullanimini saglayacak altyapi göz önünde bulundurularak planlandigi söylenemez. Bir çok sinif telefon baglantilarinin kurulacagi altyapilardan mahrum, hatta teknolojinin kullanimina uygun bile degildir. Ögretmenlerin bir çogu ve özellikle de okul liderlerinin teknolojinin etkin kullanimi konusundaki egitimlerinin yeterli olmadigi söylenebilir. Türkiye'de devlet üniversiteleri de dahilolmak üzere egitim kurumlarinda teknoloji ve kullanimi kurumsallasamamistir. Henüz egitim ve derslik sorunlarin çözememis bir egitim sisteminde teknolojinin egitim yönetimi. bahar 2002

o K UL YÖN [ T i M i N D [.T~ K NO L O J.i etkin kullanimi tartisma, fantezi olarak görülebilir. Bütün bu sorunlara ragmen teknoloji okul yönetiminde her geçen gün yönetsel rolleri agirlasan egitim yöneticisine karar verme sürecinde kolaylastirici bir araç olarak kullanilabilir. KAYNAKÇA Apple, M. W. (1991). The New Technology: Is it Part of the Solution or Part of the Problem in Education? Computers in the Schools, 8(112/3), 59-81. Beach, R. H., & Vacca, A. M. (1985), Administrative variables and microcomputer implementation: A survey of high school principals. Computers in the Schools, 2(1),31-46. Beaver, J. F, (1991). Sharing the vision, power, and experience: Advocating Technologically Component Administrators. Paper presented at the Annl)al Meeting of the Northeastern Educational Research Association. [ERIC ED 340 130). Ellenville. Bowyer, E. C. (1990). Technology planning ushers our schools into the 2pt century. American School Board Journal, 177 (9), A12-A1 14. Sozeman, W. C., & Spuck, D. W. (1994). Computer Support for Administrative Leadership of Schools. Greg Kearsley & William Technology Leadership Perspectives. Publications. Lynch (Eds.), Educational New Jersey: Educational Technology Brooks, S. (1997), Are you leading the way? Technologyand Learning, 18 (2). s. 30. Çelik, V. (1999). Egitimsel Liderlik. Ankara: Pegem Yayinevi. Collis, B. (1988). Computers, Curriculum, and Whole Class Instruction. Belmont, CA: Wadsworth Publishing Co. Freire, P. (1982). Pedagogy of Oppressed. New York: The Continuum Publishing Corporation. Goodlad, J. i. (1994). What Schools Are For? Bloomington, IN: Phi Delta Kappa Educational Foundation. Gürbüz, T., & Yildirim, S. (2001). Egitimde liderlik ve teknoloji planlamasi. Türkiye Bilisim Dernegi'nce düzenlenen "Bilisim Teknolojilerii isiginda Egitim (BTIE 2001)" konferasinda sunulan bildiri (3-5 Mayis 2001, Ankara). oni+im vnnptitni -il hahar 2002

. "." '" ':,.. 'OK'U,i',Y'Öcj\J'ETi,MiNÖE 'T.tKNÖlOJi ':. " ~1 '.. :. 't, i' ". ". selahattin turan Heaton, L. A" & Washington, L. A. Ü999). Develaping Technology Training for Principals.Paper presented at the Annual Meeting of the American Educational Research Association. (Montreal Quebec, Canadai April 19-23, 1999). Kearsley, G. (1994). Computers for Educational Administrators: Leadership in the Information Age. Norwood, NJ: Ablex Publishing Corporation. Greg Kearsley & William Lynch, (1994). Educational Leadership in the Age of Technology: The New Skills. Greg Kearsley & William Lynch (Eds.), Educational Technology Leadership Perspectives. New Jersey: Educational Technology Publications Marshall, D. G. (1983). -The School Administrator and the Microcomputer. Education Canadai 22(2), 4-11. Sergiovanni, T. J. (1984). Leadership and Excellence in Schooling. Educational Leadershipi 41(5),4-13 Stoddart, T. & Niederhauser, D. (1993).m Technology and Educational Change. Computers in the Schools. 9(2/3), 5-22. Virginia Department of Education. (2001). Technology Enriched Administrators: Modules for Guiding the Integration of Educational Technology in Education. Virginia: Author. eaitim yönetimi iii hnhril" 200?