Reel Kur: Ekonomik Şanzıman



Benzer belgeler
ORTA VADELİ PLAN

Ekim. Günlük Araştırma Bülteni Gün Sonu RAPORU

Haftalık Piyasa Beklentileri. 16 Mart 2015

HAFTALIK TEKNİK ANALİZ 16 EYLÜL 2011

AB Krizi ve TCMB Para Politikası

Ekonomi Bülteni. 14 Aralık 2015, Sayı: 39. Yurt Dışı Gelişmeler Yurt İçi Gelişmeler Finansal Göstergeler Haftalık Veri Akışı

HAFTALIK TEKNİK ANALİZ 02 OCAK 2012

MONİTÖR MONİTOR 05/02/2015

Global MD Portföy Yönetimi A.Ş. Haftalık Yatırım Stratejisi 02 Ocak 2018

MONİTÖR MONİTOR 05/02/2015

Ekim. Günlük Araştırma Bülteni Sabah RAPORU

HAFTALIK TEKNİK ANALİZ 09 ARALIK 2011

MONİTOR 25/03/ /02/2015

Reel Sektör Risk Yönetimi

Kasım. Günlük Araştırma Bülteni Sabah RAPORU

Günlük FX & Emtia Strateji Notu

Haftalık Piyasa Beklentileri. 10 Kasım 2014

Esentepe Mah. Ali Kaya Sok. Polat Plaza A Blok No: 1A/52 Kat 4 Şişli / İstanbul Tel: (0212)

Günlük Bülten. Günlük Bülten. Gedik Forex Günlük Bülten. 15 Ağustos 2017 Salı. Piyasa Gündemi

2016 Ocak Enflasyon Raporu Bilgilendirme Toplantısı. Erdem BAŞÇI Başkan. 26 Ocak 2016 Ankara

Makro Veri Şubat 2019 Enflasyonu

Esentepe Mah. Ali Kaya Sok. Polat Plaza A Blok No: 1A/52 Kat 4 Şişli / İstanbul Tel: (0212)

Ekonomi Bülteni. 15 Ağustos 2016, Sayı: 32. Yurt Dışı Gelişmeler Yurt İçi Gelişmeler Finansal Göstergeler Haftalık Veri Akışı

MONİTÖR MONİTOR 05/02/2015

Ekonomi Bülteni. 17 Ağustos 2015, Sayı: 23. Yurt Dışı Gelişmeler Yurt İçi Gelişmeler Finansal Göstergeler Haftalık Veri Akışı

Aralık. Günlük Araştırma Bülteni Gün Sonu RAPORU

GÜNLÜK FOREX BÜLTENİ - 27 Haziran 2014

Foreks Günlük Bülten 11 Eylül 2015

MONİTOR 13/05/ /02/2015

Haftalık Piyasa Beklentileri. 05 Mayıs 2014

Ekonomi Bülteni. 29 Haziran 2015, Sayı: 17. Yurt Dışı Gelişmeler Yurt İçi Gelişmeler Finansal Göstergeler Haftalık Veri Akışı

Abdi İpekçi Caddesi No : 57, Reasürans Han, E Blok 7.Kat Harbiye İstanbul Tel : +90 (212)

Esentepe Mah. Ali Kaya Sok. Polat Plaza A Blok No: 1A/52 Kat 4 Şişli / İstanbul Tel: (0212)

Günlük FX & Emtia Strateji Notu

Ekonomi Bülteni. 6 Şubat 2017, Sayı: 6. Yurt Dışı Gelişmeler Yurt İçi Gelişmeler Finansal Göstergeler Haftalık Veri Akışı

Ekim. Günlük Araştırma Bülteni Gün Sonu RAPORU

MONİTOR 26/03/ /02/2015

İKTİSADİ GÖRÜNÜM VE PARA POLİTİKASI. 23 Aralık 2015 Ankara

Ekonomik Ajanda Zaman Ülke Önem Açıklanacak Beklenti Önceki

Foreks Günlük Bülten 15 Eylül 2015

Haftalık Değerlendirme MAKROEKONOMİK STRATEJİ Yıl: 1 / Sayı: 3

Ekonomi Bülteni. 25 Nisan 2016, Sayı: 17. Yurt Dışı Gelişmeler Yurt İçi Gelişmeler Finansal Göstergeler Haftalık Veri Akışı

Ekonomi Bülteni. 9 Mayıs 2016, Sayı: 19. Yurt Dışı Gelişmeler Yurt İçi Gelişmeler Finansal Göstergeler Haftalık Veri Akışı

7. Orta Vadeli Öngörüler

FX MONİTÖR

MONİTOR 26/08/ /02/2015

BAKANLAR KURULU SUNUMU

HAFTALIK TEKNİK ANALİZ 21 EKİM 2011

Günlük FX & Emtia Strateji Notu

Günlük Bülten. Günlük Bülten. Gedik Forex Günlük Bülten. Piyasa Gündemi. 8 Ağustos 2016 Pazartesi

Esentepe Mah. Ali Kaya Sok. Polat Plaza A Blok No: 1A/52 Kat 4 Şişli / İstanbul Tel: (0212)

Haftalık Piyasa Beklentileri. 11 Ağustos 2014

MONİTOR 19/06/ /02/2015

Foreks Günlük Bülten 28 Eylül 2015

Günlük FX & Emtia Strateji Notu

Abdi İpekçi Caddesi No : 57, Reasürans Han, E Blok 7.Kat Harbiye İstanbul Tel : +90 (212)

Piyasa Notu Enflasyon Eylül 18, TR Sayı: 221

Haftalık Piyasa Beklentileri. 15 Eylül 2014

Esentepe Mah. Ali Kaya Sok. Polat Plaza A Blok No: 1A/52 Kat 4 Şişli / İstanbul Tel: (0212)

Günlük FX & Emtia Strateji Notu

FX MONİTÖR

Ekonomi Bülteni. 8 Mayıs 2017, Sayı: 19. Yurt Dışı Gelişmeler Yurt İçi Gelişmeler Finansal Göstergeler Haftalık Veri Akışı

Günlük FX & Emtia Strateji Notu

Borsa Istanbul Faiz Döviz

Günlük FX & Emtia Strateji Notu

12 Aralık Aralık Dolar Kazançlarını Genişletirken, Ons Altın da Satışlar Derinleşiyor

Aralık. Günlük Araştırma Bülteni Gün Sonu RAPORU

Mayıs. Haftaya Bakış Mayıs 2016

Günlük Bülten. Günlük Bülten. Gedik Forex Günlük Bülten. Piyasa Gündemi. 31 Temmuz 2015 Cuma

Günlük FX & Emtia Strateji Notu

Ekonomi Bülteni. 3 Temmuz 2017, Sayı: 27. Yurt Dışı Gelişmeler Yurt İçi Gelişmeler Finansal Göstergeler Haftalık Veri Akışı

MONİTOR 01/09/ /02/2015

Teknik Bülten. 24 Ağustos 2016 Çarşamba

Günlük FX & Emtia Strateji Notu

Ekonomi Bülteni. 5 Haziran 2017, Sayı: 23. Yurt Dışı Gelişmeler Yurt İçi Gelişmeler Finansal Göstergeler Haftalık Veri Akışı

Ekonomi Bülteni. 15 Mayıs 2017, Sayı: 20. Yurt Dışı Gelişmeler Yurt İçi Gelişmeler Finansal Göstergeler Haftalık Veri Akışı

Mart. Haftaya Bakış Mart 2016

Günlük FX & Emtia Strateji Notu

Esentepe Mah. Ali Kaya Sok. Polat Plaza A Blok No: 1A/52 Kat 4 Şişli / İstanbul Tel: (0212)

Esentepe Mah. Ali Kaya Sok. Polat Plaza A Blok No: 1A/52 Kat 4 Şişli / İstanbul Tel: (0212)

MONİTOR 11/09/ /02/2015

ANADOLU HAYAT EMEKLİLİK A.Ş GELİR AMAÇLI KARMA BORÇLANMA ARAÇLARI EMEKLİLİK YATIRIM FONU(EURO) YILLIK RAPOR

MONİTOR 02/04/ /02/2015

Ekonomi Bülteni. 7 Ağustos 2017, Sayı: 32. Yurt Dışı Gelişmeler Yurt İçi Gelişmeler Finansal Göstergeler Haftalık Veri Akışı

Günlük FX & Emtia Strateji Notu

Ekonomi Bülteni. 18 Temmuz 2016, Sayı: 28. Yurt Dışı Gelişmeler Yurt İçi Gelişmeler Finansal Göstergeler Haftalık Veri Akışı

Abdi İpekçi Caddesi No : 57, Reasürans Han, E Blok 7.Kat Harbiye İstanbul Tel : +90 (212)

Foreks Günlük Bülten 14 Eylül 2015

Günlük Bülten. Günlük Bülten. Gedik Forex Günlük Bülten. Piyasa Gündemi. 3 Ağustos 2015 Pazartesi

Sabah Analizi

Ekonomi Bülteni. 29 Ağustos 2016, Sayı: 34. Yurt Dışı Gelişmeler Yurt İçi Gelişmeler Finansal Göstergeler Haftalık Veri Akışı

Günlük FX & Emtia Strateji Notu

EYLÜL Emeklilik Fon Bülteni. bnpparibascardif.com.tr /

Ekonomi Bülteni. 8 Ağustos 2016, Sayı: 31. Yurt Dışı Gelişmeler Yurt İçi Gelişmeler Finansal Göstergeler Haftalık Veri Akışı

İKTİSADİ GÖRÜNÜM VE PARA POLİTİKASI. 25 Mayıs 2016 Ankara

Günlük FX & Emtia Strateji Notu

Mayıs. Haftaya Bakış Mayıs 2016

TCMB ENFLASYON SUNUMU SONRASI BİZİ NE BEKLİYOR?

HAFTALIK RAPOR 17 Eylül 2018

Ekonomi Bülteni. 03 Ağustos 2015, Sayı: 21. Yurt Dışı Gelişmeler Yurt İçi Gelişmeler Finansal Göstergeler Haftalık Veri Akışı

Transkript:

Bora Tamer Yılmaz, Ekonomist 1 Kazanımların Sürdürülmesi 2012 yılı Türk ekonomisi için önemli kazanımların elde edildği bir sene oldu. Kredi büyümesine dayalı iç talep üzerinden büyüme modeli net ihracata dayalı dış ticaret odaklı büyüme modeline geliştirildi. Önceki senelerde GSYİH büyümesine dış ticaretin katkısı negatif olurken ve büyümeye zarar verirken; 2012 yılında ilk defa bir kriz senesi olmadığı halde dış ticaretin GSYİH büyümesine katkısı pozitif yönde oldu. Verileri açıklanan ilk üç çeyrek için sırasıyla net ihracat %5, %6, ve %4 oranlarında GSYİH büyümesine katkı yaptı. Şekil 1: Reel Kur Farklı Bileşenleri Dengeleyebilir Finansal istikrarın bozulması, cari açığın riskli seviyelere ulaşması kurda değer kaybı üzerinden fiyat istikrarının bozulmasına neden olabilir. Reel Kur, bileşenler arasında doğru aktraımları sağlayacka bir mekanizma işlevi görebilir... Büyüme Modeli: Dış Ticaret Ekonominin iç denge hedeflerinden fiyat istikrarı tarafında yıllık enflasyon sene başı ve ilk çeyrektki çift haneli seviyelerden (Ocak %10,6; Nisan en yüksek %11,1) senenin son çeyreğindeki keskin düşüş ile Aralık ayında %6,2 seviyesine geriledi. Dış denge hedefi olarak finansal istikrar üzerinde önemli etkisi olan cari açık sene başındaki %10 oranından güncel Kasım ayı verilerine göre %6,5 oranına kadar iyileşirken, mutlak değer olarak 12 aylık kümüle toplam sene başında USD 76,8 milyar değerine kadar yükselmişken sene sonunda USD 51,8 milyar değerine kadar düzeldi. Türk ekonomisinin tüm bu farklı bileşenlerinin merkezinde bir aktarım mekanizması (şanzıman) işlevi ile kur bulunuyor. (Şekil 1) Çünkü açık ekonomi yapısından ötürü uluslararası ticaret ve sermaye piyasa dinamiklerine maruz olan Türkiye için kur; otomatik dengeleme unsuru olarak işlev görüyor. 2012 yılında TCMB nin uyguladığı politikalarla yılın ilk yarısında kur istikrarının tesis edilmesi yılın ikinci yarısındaki tablonun olumlu hale gelmesinde önemli rol oynadı. (Şekil 2 ve 3) Kur seviyesi, nominal ve reel bazda değişik ölçüm teknikleri ile takip edilebilir: Nominal kur, iki para biriminin birbirine karşı değeri olarak faiz seviyesi, enflasyon, cari açık, sermaye akımları ve benzeri makro parametrelere bağlı kalarak değerini oluşturuyor. Bu değerler arasında özellikle uzun vadelerde ülke kurlarının cari açıklarına göre kendilerini dengelediklerini söyleyebiliriz. (Şekil 4) Reel kur ise ülkelerin mal fiyatlarını temsilen tüketici fiyat endeksleri (TÜFE) ve nominal kur ile hesaplanan sentetik bir değer. Temeli tüm ülkelerde mallar tek bir fiyattan ticareti yapılır teorisi olan reel kurun amacı bir ülkenin mal fiyatlarını bir başka ülkenini mal fiyatları cinsinden oluşturabilmek. Finansal İstikrar: Cari Açık Şekil 2: 2012 Kazanımları 1 1 8% Kaynak: HLY Araştırma, Google Görseller Finansal istikrar ve fiyat istikrarı birbirleri ile etkileşim içinde. Finansal istikrar ve kur stabilizasyonu fiyat istikrarına destek olan unsurlar. CA / GSYİH (%) Çekirdek Enflasyon (YoY, %) 2011 2012 Kaynak: TCMB, Bloomberg, IMF, HLY araştırma Hesapları Şekil 3: Kur un FX Pass-Through Etkisi Fiyat istikrarı, kur hareketlerine karşı hassas... 1 8% Çekirdek Enflasyon (sağ eksen) USD/TRY (yıllık %, sağ eksen) 2007 2008 2009 2010 2011 2012 Fiyat İstikrarı: Enflasyon 5 4 3 2 1-1 -2-3 -4 Kaynak: TÜİK, Bloomberg, HLY Araştırma Hesapları

2 Reel Kur Hesaplaması Reel kur, mal ticaretine bağlı bir enstrüman olduğu için haliyle bir ülkenin reel kur değerinin hesaplanabilmesi için ticaret yapılan ülkelerin değerlendirilip dış ticaret içindeki paylarına göre ağırlıklandırılmaları gerekiyor. TCMB, 2010 yılı Temmuz ayında araştırmacılar Hülya Saygılı, Mesut Saygılı, ve Gökhan Yılmaz tarafından yayınlanan Türkiye İçin Yeni Reel Efektif Döviz Kuru Endeksleri isimli rapordaki metodolojiyi uygulayarak 2003 yılını baz sene kabu edip reel kur hesaplamaktadır. İlgili çalışmada Türkiye nin dış ticaretinde öneme sahip 36 ülke belirlenerek 2006 2008 yıllarındaki ticaret hacimlerine göre ağırlıklandırılmıştır. Ağırlıklara göre sıraladığımızda Almanya %16,4; Çin %10,9; İtalya %8,0; %7,2; Fransa %7,0; %5,4; İspanya %4,1; Rusya %3,9; Belçika %3,7; Hollanda da %3,6 ağırlığa sahip ilk 10 ülke. Analizlerimizi daha isabetli oluşturabilmek için ülkeleri coğrafi ve ekonomik karakter olarak grupladığımızda; Euro Bölgesi nden 13 ülkenin toplam %48,6 BRIC ülkelerindne Çin, Hindistan, Rusya nın %16,3 nin %7,2 dan 5 ülkenin toplam %6,1 Doğu Avrupa dan 4 ülkenin %5,8 nin %5,4 nın %3,0 Orta Doğu dan 4 ülkenin toplam %2,9 İskandinavya dan 2 ülkenin toplam %2,1 nin %1,9 İran ın da %0,7 oranında ağırlıklara sahip olduğunu görüyoruz. (Şekil 5) Reel kur hesaplama formülünü incelediğimizde ise Türkiye de üretilen malların fiyatlarının (P TUR ) tek tek her ülkenin mal fiyatları (P i ) ile oranlanıp elde edilen değer nominal kur (e i, TUR ) ile işleme alınıyor. Daha sonra her ülke için hesaplanan reel kur, bahsettiğimiz 36 ülkeden oluşan sepet içinde ağırlıklandırılıp (w i ) geometrik ortalama alınıp nihai kur değeri ortaya çıkıyor. (Şekil 6) Uygulamada mal fiyatlarını temsilen ilgili ülkelerin Tüketici Fiyat Endeksleri ( TÜFE ) kullanılıyor. Nominal kur ise yurt dışı ülke para birimi cinsinden ifade edildiği için e nin artması kurun değer kaybetmesi; e nin azalması ise kurun değer kazanması anlamına geliyor. Şekil 4: Nominal TL, Cari Açığı Takip Ediyor 2 0-2 -4-6 -8-10 CA (aylık, milyar USD) Nominal TRY (Endeks, sağ eksen) -12 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 Şekil 5: Ülke Grup Ağırlıkları Kaynak: TCMB, BLoomberg Dış ticaretimizde ağırlığı olan coğrafyalar kur üzerinde belirleyici rol oynuyorlar... Orta D. 2.9% 3. 5. 5.8% 6.1% 7. 2.1% 16.3% 1.9% 48. İran 0.7% Kaynak: TCMB Saygılı, Saygılı, Yılmaz, 2010 Şekil 6: Reel Efektif Kur ( REK ) Formülü REK = N i=1 w i = i ülkesinin ağırlığı P TUR = Türkiye TÜFE P TUR P i e i, TUR P i = i ülkesinin (tüketici) fiyat endeksi e i, TUR = i ülkesinin para birimi: 1i = xtl w i 11 10 10 9 9 8 8 7 7 6 6 Kaynak: TCMB Saygılı, Saygılı, Yılmaz, 2010

Eki 04 Nis 05 Eki 05 Nis 06 Eki 06 Nis 07 Eki 07 Nis 08 Eki 08 Nis 09 Eki 09 Nis 10 Eki 10 Nis 11 Eki 11 Nis 12 Eki 12 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 TCMB 3 Reel Kur Eşik Seviyeler Aynı yöntemi elimizdeki veri setine uyguladığımızda TCMB nin ürettiği serinin %97,8 oranında benzerini elde ediyoruz. (Şekil 7). Aradaki farkın sebebini incelediğimizde, aynı verileri kullanıyor olsak da TCMB ile farklı kaynaklardan veri elde ediyor olmamız ufak sapmalara neden oluyor. Şekil 7: Halk Yatırım / TCMB REER Karşılaştırması 140 y = 0.8441x + 13.612 R² = 0.9783 TCMB, enflasyon için IMF ve kurlar için kendi bünyesinde Elektronik Veri Dağıtım Sistemi ( EVDS ) sisteminde oluşturup yayınladığı kurları kullanarak REER serisini oluşturuyor. Biz ise enflasyon için ağırlıklı olarak ThomsonReuters DataStream ile EuroStat, kurlar için de Bloomberg verilerini kullanıyoruz. Türk ekonomisinin 2012 yılında elde ettiği kazanımları sürdürebilmesi için 2013 yılında kur istikrarının korunması gerektiği görüşünde olduğumuzu yineleyerek argümanımızın sebeplerini inceleyelim. Kur istikrarı FX pass-through etkisi(zliği) ile iç denge hedefi fiyat istikrarının sağlanabilmesi için enflasyona olumlu etki yaparken, dış denge açısından da ürünlerin uluslararsı pazarlarda fiyat rekabeti için önem kazanıyor. Geçtiğimiz sene Kasım ayında Türkiye nin kredi notunun yatırım yapılabilir seviyeye çıkarılmasını takiben TCMB Başkanı Sayın Erdem Başçı açıklamalar sözlü müdahalede bulunarak reel kur için bazı eşik seviyeleri kamuoyu ile paylaşmıştı. (Şekil 9) Biz, bu sene TCMB önceliğinin kur istikrarı olacağı görüşündeyiz. 90 80 80 140 160 Kaynak: TCMB, HLY Araştırma Hesapları Şekil 8: REER Gelişimi Güncel veriler REER in eşik seviyesine çok yakın olduğuna işaret ediyor... 140 90 80 TCMB HLY Halk Yatırım TCMB politikalarının ne yönde şekilleneceğini anlayabilmek için de reel kurun seyrini incelemek faydalı olacaktır. Daha önce bahsettiğimiz tek fiyat teorisi ticarete konu olan ürünler için geçerli olması, hizmet fiyatları perspetkifindne incelediğimzde gelişmekte olan ülkelerin gelişmiş ülkelerin refah seviyesini yakalamak için hizmet enflasyonuna maruz kaldıklarını biliyoruz (Balassa-Samuelson Etkisi). AA Finans kanalında açıklamalarını yaparken Sayın Başçı da bu faktörü göz ardı etmemişti. Bu nedenle yine Sayın Başçı nın da belirttiği gibi reel kurda senelik %1,5 ila %2,0 oranında değer kazanımı tolere edilebilir. İlaveten, GSYİH büyümesi daha hızlı olan ülkelerin reel kurlarının değerlenmesini de normal karşılamak gerekiyor. Örneğin 2002 2007 döneminde Türkiye yıllık ortalama %6,8 oranında büyürken reel kur endeksi de %22 oranında değer kazanmıştı. Türkiye nin yumuşak inişi takiben 2013 yılından itibaren tekrar %4 - %5 bandında bir büyüme performansına ulaşacak olması kur üzerindeki değerlenme baskısının geri döneceğine ilişkin bir gösterge. (Şekil 10) Kaynak: TCMB, DataStream, Bloomberg, EuroStat, HLY Araştırma Şekil 9: Eşik Seviyeler TCMB Başkanı Sayın Erdem Başçı nın açıkladığı politika tepkisi gerektiren eşik seviyeler... 1 140 0-1 -2-3 -4-5 -6-7 -8-9 Altın Hariç CA 3 Aylık Ortalama (USD milyar, sol eksen) REER (TÜFE bazlı) Güçlü Tepki Tepki Kaynak: TCMB, HLY Araştırma Hesapları, AA Finans 90 80 70 60

Rusya Türkiye Çin İspanya İtalya Almanya Fransa 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 4 Reel Kur un Doğal Seyri Saydığımız bu iki neden reel kurun doğal değerlenme sürecine işarete ediyorlar. Sayın Başçı nın belirttiği oranlarda değerlenme senaryosu oluşturduğumuzda aslında dile geitirlen eşik seviyesinin de nasıl elde edilmiş olduğunu anlıyoruz. TCMB, reel kuru hesaplarken bir yılın (12 ayın) ortalamasını kullanıyor. Örneğin baz sene olarak kabul edilen 2003 yılı Ocak ayında kur 89, Eylül ayında, ve Aralık ayında 102 seviyesinde olmasına karşılık yıl genelinde ortalama değeri elde ediliyor. Bu nedenle senelik ortalamaları ilgili oranlarda artırdığımızda alt bandı %1,5; üst bandı da %2,0 değerlenme oranından oluşan bir koridor elde edebiliyoruz. Koridoru ve reel kur seviyesinin gelişimini tarihsel olarak incelediğimizde; reel kurun koridoru aştığı dönemlerde dış dengenin bozulduğunu görebiliyoruz. (Şekil 11) Şekil 10: Ekonomik Büyüme ve Reel Kur Reel kur serisinin geçmişi sınırlı (başlangıç 2003) olması nedeniyle çok iyi gözükmese de 2001 sonrası reel kurdaki artış Türkiye de üretilen mallara göreceli olarak talebin artması bir başka ifadeyle de güçlü ekonomik büyümeden kaynaklanıyor... 1 1 - -1-1 REER (YoY, %) GSYİH (YoY, %) 2012 yılı itibariyle üst bant 119,5 (!) değerine işaret ederken, 2013 yılı için bant aralığı 116,0 ile 121,9 değerleri arasında oluşuyor. Geçtiğimiz sene başında reel kur 112 seviyesindeydi. Yıl içinde enflasyon farkı ile (Aktif Kur Politikası, 13 Kasım 2012) hızlı bir şekilde değer kazanan reel kur sene sonunda 119,4 seviyesine kadar ulaştı. Ortalama olarak bant sınırları dahilinde 116,7 olarak oluşan reel kura karşılık TCMB cephanesini 2013 yılına saklamayı tercih ederek Aralık ayındaki toplantıda politika faizini 25 baz puan indirirken koridorun alt bandında değişikliğe gitmedi. Bu seneye 119 civarında bir değerle başlaması muhtemel olan TCMB nin politikalarını belirlerken reel kura daha hassas davranmasını bekleyebiliriz. 2013 yılında reel kurun nasıl seyredeceğini kestirebilmek TCMB poltikalarına ışık tutacaktır. Bunun için de reel kur parametreleri enflasyon ve nominal kur gelişmelerine bakmak gerekiyor. Kaynak: TÜİK, TCMB Şekil 11: REER Değerlenme Patikası REER 2. 1. 125 115 105 Kaynak: TCMB, HLY Araştırma Hesapları Şekil 12: Dünya da Enflasyon Beklentileri 1. Nominal kur üzerinde dış dengede kaydedilen iyileşme ile değerlenme baskısı olduğunu takip ettik. (Şekil 4) Nominal kur; formülün payda bölümünde olduğu için ve değerlenme yazım tekniği gereği e parametresini küçülttüğünden nominal kurdaki değer artışları reel kura değer artışı olarak etki ediyor. Ülke gruplarına göre analiz ettiğimizde TL nin sepette ağırlığı orta derece olan (%5,8) Doğu Avrupa ülkeleri hariç tüm ülke gruplarına karşı değer kazandığını görüyoruz. 8% 7% 3% 1% 6. 6. 3.1% 2. 2. 2. 1.9% 1.9% 1.7% 2. Enflasyon tarafında baktığımızda Türkiye de enflasyonun bu sene yeniden artışma geçmesini bekiyoruz. Bizim beklentimiz %7 lerde enflasyon, TCMB anketinde ise yılsonu beklentisi için %6,2 değeri ile karşılaşıyoruz. (Şekil 12) Kaynak: TCMB, Bloomberg

Kur Artışı Enflasyon Beklentisi Orta D. 5 Reel Kur u Etkileyecek Parametreler: Enflasyon Yurt dışında ise enflasyon dinamiklerine baktığımızda sepetteki ağırlığı en fazla olan Euro Bölgesi nde gerileme beklendiğini görüyoruz. Bunun sebebi Euro Bölgesi ndeki sınırlı talep, ekonomik büyüme sıkıntıları, ve para birliği içinde farklı ülkeleirn birbirlerine karşı dengelenme süreçleri. 2012 Aralık ayı itibariyle %2,2 oranındaki enflasyonun yıl sonunda %1,6 değerine doğru gerilemesi mümkün. Bloomberg piyasa beklentisi ECB hedefi %2 değerinde. (Şekil 13) Şekil 13: Dünya da Enflasyonun Seyri Dünya genelinde fiyat seviyelerinde önemli bir artış beklenmiyor... 7% 3% de geçtiğimiz sene gerileyen enflasyonun bu sene yatay seyretmesi olası. FED hedefi %2 ile uyumlu olarak piyasa beklentisi %1,9. 1% -1% 1 Yıl Önce Enflasyon Beklenti Diğer ülke gruplarını incelediğimizde para birimi yasaklanan ve altın ticaretine zorlanan İran dışında (altın standardı dönemi dinamiği gereği ülkeye altın girişleri enflasyona neden olur) enflasyonun Türkiye nin altında olduğunu anlıyoruz. (%6,1 sepet ağırlığı) ülkelerinde bu sene enflasyonun Çin ekonomisinin hızlanması ile bir miktar yükselmesi mümkün. Benzeri şekilde BRIC ülkelerinde enflasyon yüksek seyredecektir. Aralarında ağırlığı en fazla olan Çin de enflasyonun hızlanması beklense de bu değerin Türkiye enflasyonu altında kalması olası. Enflasyonun yüksek seyrettği Hindistan (>%10) ise sepette ağırlığı düşük bir ülke (%1,6). Faiz artırmakta olan Rusya ise bir miktar daha fazla ağırlığıa sahip olsa da enflasyonun %6,5 civarında yataylaşması ve yılın ilerleyen bölümlerinde sıkı para politikası ile gerilemesi mümkün. Analizimizde enflasyon farkı için ülke gruplarını koordinat sisteminde dört bölgeye ayırabiliriz. Üst grafikte I. ve II. bölgeler enflasyon beklentisi Türkiye nin üzerinde olan (TCMB anketi %6,2) ülkeleri, III. ve IV. bölgeler ise enflasyon beklentisi daha düşük olan ülkelerin yer aldığı bölümler. I. ve II. bölgede ülke grubu olmadığnı görüyoruz. Ülke bazında ise İran ve Hindistan dışında bu bölgede yer alan ülke bulunmuyor. Bunun anlamı Türkiye de TÜFE diğer ülkelere göre daha hızlı artacağı için reel kur üzerinde değerlenme baskısı oluşturacak. Diğer ülke grublarına baktığmızda tercih edilen ülkelerin III. Bölgede yer almaları yani enflasyonlarının artış eğiliminde olmaları olacaktır. Ancak yukarıda saydığımız argümanlar neticesinde sepetteki ağırlığı önemli ölçüde olan ülkelerin IV. bölgede yani hem Türkiye den daha az enflasyona sahip olan hem de enflasyonu yavaşlama / yataylaşma eğiliminde olan ülkeler olduğunu anlıyoruz. (Şekil 14) Kaynak: DataStream, Bloomberg, EuroStat, HLY Araştırma Şekil 14: Enflasyonun Reel Kur Etkisi Daire büyüklükleri kur sepetindeki ağırlıkları ifade etmektedir 7% 3% Bölge I Orta D. Bölge II 1% -1% Bölge IV 2012 Yılı Enflasyon Değişimi Bölge III - -3% - -1% 1% Kaynak: DataStream, Bloomberg, EuroStat, HLY Araştırma Şekil 15: Nominal Kurun Reel Kur Etkisi Daire büyüklükleri kur sepetindeki ağırlıkları ifade etmektedir 2 Bölge I 1 Bölge II 1 Orta D. - Bölge IV 2012 Yılı Enflasyon Değişimi Bölge III -1-3% - -1% 1% Kaynak: DataStream, Bloomberg, EuroStat, HLY Araştırma

18 Aralık 20 Aralık 22 Aralık 24 Aralık 26 Aralık 28 Aralık 30 Aralık 1 Ocak 3 Ocak 5 Ocak 7 Ocak 9 Ocak 11 Ocak 13 Ocak 15 Ocak 17 Ocak 19 Ocak 21 Ocak 01 Ocak 03 Ocak 05 Ocak 07 Ocak 09 Ocak 11 Ocak 13 Ocak 15 Ocak 17 Ocak 19 Ocak 21 Ocak 6 Günlük Reel Kur Nominal kur tarafında da aynı analizi yaptığımızda TL nin nominal olarak diğer ülke kurlarına karşı değerlenme eğiliminde olduğunu görüyourz. Enflasyonu yavaşlama eğiliminde olan ülkelere karşı TL değer kazanırken (I. Bölge), enflasyonu artış eğiliminde olan, ve Doğu Avrupa ülkelerinden yalnızca Doğu Avrupa ülkelerine karşı TL nin değer kaybettiğini görüyoruz. IV. Bölgede ise ülke bulunmuyor. (Şekil 15) 2003 yılı değerine denk gelerek baz olara alındığında %2 oranında değer artışı ile sınırlandırma yaptığımız takdirde bu sene TCMB nin reel kuru hem finansal hem de fiyat istikrarı açısından 121,9 dğerinin altında tutmaya çalışacağı görüşündeyiz. Bunun için de sınırında seyreden reel kurdaki değerlenme baskısını hem politika hem de borç alma faizindeki ayarlamalarla yönetmesini bekleyebilriz. Şekil 16: Günlük Bazda Reel Kur Geçtiğimiz ay 118,3 olarak açıklanan reel kurun bu ay içinde hem nominal kurdaki değerlenme ile hem de tütün zammı ile ortaya çıkacak ek enflasyon göz önüne alındığında eşik değer ye oldukça yaklaşmasını öngörüyoruz... 119.5 119.4 119.3 119.2 119.1 119.0 118.9 118.8 118.7 118.6 Piyasa etkisi olarak incelediğimizde; USD/TRY için 1,74 1,80 bandında hareket bekliyoruz. 1,79 üzeri bölgelerde Dolar satış, 1,75 altında alış öneriyoruz. Aşağı yönlü hareketlerin TCMB politikaları ile yönetilmesi, yukarı yönlü hareketlerin de Rezerv Opsiyon Mekanizması ( ROK ) ile otomatik olarak dengelenmesi beklenebilir. Bono / tahvil piyasasına etkileri göz önüne alırsak; verim eğrisinin kısa vadeli bölümünde hareketlerin kur hareketlerine bağlı gerçekleşmesi mümkün olabilir. Böyle bir ortamda TCMB politikalarının kur etkisi üzerinden dolaylı olarak faizlere geçişini değerlendirmek doğru olabilir. Kurun aşağı yönlü hareketlerini kısıtlamasını beklediğimiz TCMB nin, faizleri düşüreceği karar veya düşürmeye yönelik piyasaya vereceği sinyaller kur üzerinde değer kaybına yol açarsa kısa vadeli bono / tahvil faizlerinde yukarı yönlü hareketler gözlemlenebilir. Kasım ayında kredi notunun artırılmasını takiben piyasanın 2013 yılı için olası politika faiz indirimlerini fiyatladığını düşünüyoruz. 2013 yılında TCMB nin politika kararlarındaki aşağı yönlü hareketler bono / tahvil piyasasında yukarı yönlü hareketlere neden olabilir. (Şekil 17) Kaynak: TCMB, DataStream, Bloomberg, EuroStat, HLY Araştırma Şekil 17: Kur ve Gösterge Tahvil Faizi 1.80 1.79 1.78 1.77 1.76 1.75 6. USD/TRY Gösterge Tahvil Faizi (sağ eksen) 6. 6. 6. Aralık PPK 5.8% 5. Kaynak: Bloomberg

KÜNYE 7 Azmi DÖLEN G. Müdür Yrd. (212) 314 81 07 adolen@halkyatirim.com.tr Işık ÖKTE Stratejist (212) 314 81 82 iokte@halkyatirim.com.tr Bora Tamer YILMAZ Ekonomist (212) 314 81 86 btyilmaz@halkyatirim.com.tr Nurcihan AŞIK Uzman Yardımcısı (212) 314 81 83 nasik@halkyatirim.com.tr Mustafa Oğuz ACIKARAOĞLU Uzman Yardımcısı (212) 314 81 84 macikaragolu@halkyatirim.com.tr Orçun SEYREK Uzman Yardımcısı (212) 314 81 85 oseyrek@halkyatirim.com.tr ÇEKİNCE: Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeleri yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırım danışmanlığı hizmeti; aracı kurumlar, portföy yönetim şirketleri, mevduat kabul etmeyen bankalar ile müşteri arasında imzalanacak yatırım danışmanlığı sözleşmesi çerçevesinde sunulmaktadır. Burada yer alan yorum ve tavsiyeler, yorum ve tavsiyede bulunanların kişisel görüşlerine dayanmaktadır. Bu görüşler mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabilir. Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir. Bu sayfalarda yayınlanan görüş, yorum, haber veya öneriler nedeniyle ortaya çıkacak ticari kazanç veya kayıplardan Halk Yatırım Menkul Değerler A.Ş. sorumlu değildir. Buradaki yazı, görüş ve yorumlar sayfa ziyaretçilerini bilgilendirme niteliği taşımaktadır. Rapor sayfalarında yayınlanan hiçbir yazı, görüş, resim, analiz ve diğer sunumlar izin alınmadan yazılı veya görsel basın organlarında yayınlanamaz.