1- GĠRĠġ YENĠ TEġVĠK SĠSTEMĠNĠN ANTALYA ĠLĠNDE YAPILACAK YATIRIMLARA SAĞLAYACAĞI DESTEKLER Serkan ERDĠNÇ, YMM Bir ülkenin kalkınmasındaki en önemli unsurlardan biri olan özel sektör yatırımlarının Devlet tarafından desteklenmesi amacıyla bugüne kadar çeşitli teşvik düzenlemeleri yapılmıştır. Son yapılan düzenleme ile birlikte iller gelişmişlik düzeyine göre bölgelere ayrılmış ve genel teşvik uygulamaları yanında büyük ölçekli yatırımlar, stratejik yatırımlar ile bölgesel yatırımların teşvik unsurları çeşitlendirilmek suretiyle yatırımlarda Devlet yardımları kapsamlı bir şekilde yeniden düzenlenmiştir. Yatırımlarda devlet desteklerinin yeniden belirlenmesine ilişkin 15/06/2012 tarih ve 2012/3305 Sayılı Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Bakanlar Kurulu Kararı (Bundan böyle Karar olarak anılacaktır) 19/06/2012 tarih ve 28328 sayılı Resmi Gazetede yayınlanmak suretiyle yürürlüğe girmiştir. Ayrıca Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Kararın Uygulanmasına İlişkin 2012/1 No lu Tebliğ (Bundan böyle Tebliğ olarak anılacaktır) 20/06/2012 tarih ve 28329 sayılı Resmi Gazete de yayınlanmıştır. Kararda iller gelişmişlik düzeyine göre bölgelere ayrılmış olup Antalya ili gelişmiş iller kapsamında kabul edilerek 1. bölgede sınıflandırılmıştır. Bu yazımızda yeni teşvik sisteminin Antalya ili açısından sağlamış olduğu destek unsurlarından genel olarak bahsedilecektir.diğer bir deyişle yazımızda belirtilen destek unsurları, asgari yatırım tutarları ve diğer şartlar Antalya iline yönelik olup, diğer bölgelerde yapılacak yatırımlar için farklı destek unsurları ve oranlar mevcuttur. 2- YATIRIM TEġVĠK BELGESĠ Kararda belirtilen yatırımlarda Devlet yardımlarından yararlanabilmek için öncelikle yatırım teşvik belgesine sahip olunması gerekmektedir. Teşvik belgesi, yatırımın karakteristik değerlerini ihtiva eden, yatırımın bu değerler ve tespit edilen şartlara uygun olarak gerçekleştirilmesi halinde üzerinde kayıtlı destek unsurlarından istifade imkanı sağlayan bir belge olup Kararın amaçlarına uygun olarak gerçekleştirilecek yatırımlar için düzenlenir. Teşvik belgesi düzenlenebilmesi için Ekonomi Bakanlığı na müracaat edilmesi gerekmektedir. Ancak, genel teşvik uygulamaları kapsamında yer alan, sabit yatırım tutarı onmilyon Türk Lirasını aşmayan ve Tebliğin 4 No lu ekinde belirtilen yatırımlar için firmanın tercihine bağlı olarak yatırımın yapılacağı yerdeki yerel birimlere de müracaat edilebilecektir. Bu tür yatırımlar için Batı Akdeniz Kalkınma Ajansı na başvuru yapılabilecektir. Teşvik belgesi düzenlenebilmesi için yapılacak müracaatlarda Tebliğ in 6 ncı maddesinde belirtilen belgelerin sunulması zorunludur. 1
Teşvik belgesi düzenlenmesi talep edilen yatırım projelerinin, makro ekonomik politikalar, arz-talep dengesi, sektörel, mali ve teknik yönden yapılacak değerlendirme ve gerektiğinde ilgili kurum, kurul ve kuruluşlardan alınacak görüşler sonucunda uygun bulunması halinde, yatırıma ait teşvik belgesi ile ithal ve yerli makine ve teçhizat listeleri Ekonomi Bakanlığı Teşvik Uygulama ve Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü nce onaylanır. 3- YATIRIMLARA ĠLĠġKĠN SINIFLANDIRMA VE DESTEK UNSURLARI Karar uyarınca 19/06/2012 tarihinden itibaren yürürlüğe giren yeni teşvik sistemi; genel, bölgesel, büyük ölçekli ve stratejik yatırımların teşviki uygulamalarından oluşmaktadır. Yazımızın bu bölümünde tüm teşvik uygulamaları Antalya ili özelinde açıklanacaktır. 3.1- Genel TeĢvik Uygulamaları 3.1.1- Kapsam Genel teşvik uygulamaları; bölgesel, büyük ölçekli ve stratejik yatırımlar ile Kararın 4 No lu ekinde yer alan teşvik edilmeyecek yatırım konuları ve teşviki için öngörülen şartları sağlayamayan yatırım konuları hariç olmak üzere, asgari 1 milyon TL sabit yatırım tutarları ve üzerindeki yatırımları kapsamaktadır. Finansal kiralama yöntemiyle yapılacak yatırımlarda finansal kiralamaya konu makine ve teçhizata ait toplam tutarın, her bir finansal kiralama şirketi için asgari ikiyüzbin Türk Lirası olması gerekmektedir. Teşvik belgesi kapsamında yatırım harcaması olarak kabul edilen maddi olmayan duran varlıkların (marka, lisans, know-how vb.) oranı, teşvik belgesinde kayıtlı toplam sabit yatırım tutarının yüzde ellisini aşamayacaktır. 3.1.2- Destek Unsurları Genel teşvik uygulaması kapsamında yapılacak yatırımlar, gümrük vergisi muafiyeti ve Katma Değer Vergisi istisnasından yararlanabilecektir. Ayrıca tersanelerin gemi inşa yatırımları sigorta primi işveren hissesi desteğinden de yararlanabilecektir. 3.2- Bölgesel TeĢvik Uygulamaları 3.2.1- Kapsam Bölgesel teşvik uygulamalarında her ilde desteklenecek sektörler, illerin potansiyelleri ve ekonomik büyüklükleri dikkate alınarak tespit edilmiş olup, bölgelerin gelişmişlik seviyelerine göre destek yoğunlukları farklılaştırılmıştır. Antalya ilinde yapılacak ve aşağıdaki tabloda belirtilen yatırımlar, yine tabloda belirtilen asgari yatırım tutarı veya kapasiteleri karşılamak şartıyla bölgesel teşvik uygulamasında belirtilen teşvik unsurlarından yararlanabilecektir. 2
Sektör Kodu Bölgesel TeĢviklerden Yararlanacak Sektörler Asgari Yatırım Tutarı/Kapasite 1 Entegre damızlık hayvancılık yatırımları dahil olmak üzere entegre hayvancılık 1 Milyon TL yatırımları 1 2 Su ürünleri yetiştiriciliği (balık yavrusu ve yumurtası üretimi dahil) 1 Milyon TL 3 Gıda ürünleri ve içecek imalatı 2 2 Milyon TL 9 Ağaç ve mantar ürünleri imalatı (mobilya hariç), hasır ve buna benzer örülerek yapılan 4 Milyon TL maddelerin imalatı 10 Kağıt ve kağıt ürünleri imalatı 3 10 Milyon TL 13 Pestisit (haşarat ilacı) ve diğer zirai-kimyasal ürünlerin imalatı 4 Milyon TL 14 İlaç/eczacılıkta ve tıpta kullanılan kimyasal ve bitkisel kaynaklı ürünlerin imalatı 4 Milyon TL 15 Parfüm ile kozmetik ve tuvalet malzemeleri imalatı 1 Milyon TL 24 İnşaat amaçlı beton ürünleri imalatı 4 Milyon TL 27 Demir-çelik dışındaki ana metal sanayi, metal döküm sanayi 4 Milyon TL 30 Makine ve teçhizat imalatı 4 Milyon TL 32 Büro, muhasebe ve bilgi işlem makineleri imalatı 4 Milyon TL 33 Elektrikli makine ve cihazları imalatı 4 Milyon TL 34 Radyo, televizyon, haberleşme teçhizatı ve cihazları imalatı 4 Milyon TL 35 Tıbbi aletler hassas ve optik aletler imalatı 1 Milyon TL 37 Hava taşıtları ve motorlarının bakım ve onarımı 4 Milyon TL 39 Mobilya imalatı (sadece metal ve plastikten imal edilenler hariç) 4 Milyon TL 41 Oteller 4 3 yıldız ve üzeri 42 Öğrenci yurtları 100 öğrenci 43 Soğuk hava deposu hizmetleri 1.000 metrekare 44 Lisanslı depoculuk 2 Milyon TL 45 Eğitim hizmetleri (okul öncesi eğitim hizmetleri dahil, yetişkinlerin eğitilmesi ve diğer 1 Milyon TL eğitim faaliyetleri hariç) 46 Hastane: 1 Milyon TL Hastane yatırımı, huzurevi Huzurevi: 100 kişi 48 Atık geri kazanım veya bertaraf tesisleri 1 Milyon TL 50 Seracılık 40 dekar Antalya ilinde yapılacak aşağıda belirtilen yatırımların da bölgesel desteklerden yararlanması mümkündür: a) Müteharrik karakterli araçlar hariç olmak üzere lojistik yatırımları b) Jeotermal enerji ile veya enerji santralleri atık ısısı ile konut ısıtma/soğutma yatırımları. c) Asgari 2 milyon TL tutarındaki "demiryolu ve tramvay lokomotifleri ile vagonlarının imalatı" ve "hava ve uzay taşıtları imalatı" ile bunların aksam ve parçaları konusundaki yatırımlar. d) Asgari 5 Milyon TL tutarındaki liman ve liman hizmetleri yatırımları (yat limanı ve marina dahil). 3.2.2- Destek Unsurları 1 Süt yönlü büyükbaş entegre yatırımlarında 500 büyükbaş, et yönlü büyükbaş entegre yatırımlarında 700 büyükbaş/dönem, damızlık büyükbaş entegre yatırımlarında 500 büyükbaş, damızlık küçükbaş hayvan entegre yatırımlarında 2.000 küçükbaş, süt ve et yönlü küçükbaş entegre yatırımlarında 2.000 küçükbaş/dönem ve kanatlı entegre yatırımlarında 200.000 adet/dönem asgari kapasite şartı aranır (damızlık kanatlı entegre yatırımlarında kapasite şartı aranmaz) 2 Gıda ürünleri ve içecek imalatı yatırımlarından "makarna, makarna ile entegre irmik yatırımları, şehriye, kuskus, yufka, kadayıf, pirinç, ev hayvanları için hazır yem, balık unu, balık yağı, balık yemi, ekmek, rakı, bira, kuruyemiş, turşu, linter pamuğu, çay, fındık kırma/kavurma, hazır çorba ve et suları ve müstahzarları üretimleri ile tahıl ve baklagil tasnif ve ambalajlanması" yatırımları bölgesel desteklerden yararlanamaz. 3 Sadece kağıt hamurundan başlayan entegre kağıt ve kağıt ürünleri üretimi konusundaki yatırımlar bölgesel desteklerden yararlanabilir 4 Turizm yatırım/işletme belgeli özel tesis, yayla/dağ evi ve butik otel yatırımlarında "3 yıldız ve üzeri" şartı aranmaz. 3
Antalya ilinde yapılacak bölgesel teşvik uygulaması kapsamına giren yatırımlar; gümrük vergisi muafiyeti, KDV istisnası, vergi indirimi, sigorta pirimi işveren hissesi desteği, yatırım yeri tahsisi şeklindeki destek unsurlarından yararlanabilirler. 3.3-Büyük Ölçekli Yatırımlar 3.3.1- Kapsam Aşağıdaki tabloda belirtilen yatırım konuları, yine tabloda belirtilen asgari sabit yatırım tutarını karşılamak şartıyla büyük ölçekli yatırım olarak kabul edilmektedir. Sıra No Yatırım Konuları Asgari Sabit Yatırım Tutarları (Milyon TL) 1 Rafine Edilmiş Petrol Ürünleri İmalatı 1000 2 Kimyasal Madde ve Ürünlerin İmalatı 200 3 Liman ve Liman Hizmetleri Yatırımları 200 4 Motorlu Kara Taşıtlarının İmalatı Yatırımları: a) Motorlu Kara Taşıtları Ana Sanayi Yatırımları 200 b) Motorlu Kara Taşıtları Yan Sanayi Yatırımları 50 5 Demiryolu ve Tramvay Lokomotifleri ve/veya Vagon İmalatı Yatırımları 6 Transit Boru Hattıyla Taşımacılık Hizmetleri Yatırımları 7 Elektronik Sanayi Yatırımları 8 Tıbbi Alet, Hassas ve Optik Aletler İmalatı Yatırımları 9 İlaç Üretimi Yatırımları 10 Hava ve Uzay Taşıtları ve/veya Parçaları İmalatı Yatırımları 11 Makine (Elektrikli Makine ve Cihazlar Dahil) İmalatı Yatırımları 12 Metal Üretimine Yönelik Yatırımlar: [Maden Kanununda belirtilen IV/c grubu metalik madenlerin cevher ve/veya konsantresinden nihai metal üretimine yönelik yatırımlar (bu tesislere entegre madencilik yatırımları dahil)] 50 3.3.2-Destek Unsurları Antalya ilinde yapılacak büyük ölçekli yatırım niteliğini taşıyan yatırımlar; gümrük vergisi muafiyeti, KDV istisnası, vergi indirimi, sigorta pirimi işveren hissesi desteği, yatırım yeri tahsisi şeklindeki destek unsurlarından yararlanabilirler. 3.4-Stratejik Yatırımlar 3.4.1- Kapsam İthalat bağımlılığı yüksek olan ara malı veya ürünlerin üretimine yönelik yatırımlar stratejik yatırımların teşviki uygulaması kapsamında desteklenmektedir. Aşağıda yer alan kriterlerin tamamını birlikte sağlayan, ithalat bağımlılığı yüksek ürünlerin üretimine yönelik yatırımlar stratejik yatırım olarak değerlendirilmektedir; a) Asgari sabit yatırım tutarının ellimilyon Türk Lirasının üzerinde olması (münhasıran bu yatırımların enerji ihtiyacını karşılamak üzere gerçekleştirilecek doğalgaza dayalı olmayan enerji yatırımlarının tesis kurulu gücü ile orantılanacak kısmı yatırım tutarına dahil edilir). b) Teşvik belgesine konu yatırımda üretilecek ürünle ilgili yurtiçi toplam üretim kapasitesinin, aynı ürünün ithalatından az olması. 4
c) Teşvik belgesi kapsamında gerçekleştirilecek yatırımla asgari yüzde kırk oranında katma değer sağlanması. ç) Yatırım konusu tesiste üretilecek ürünle ilgili son bir yıl içerisinde gerçekleşen toplam ithalat tutarının ellimilyon ABD Dolarının üzerinde olması (ithalat miktarının tespitinde, müracaat tarihinden önce yayımlanmış son oniki aylık resmi veriler esas alınır). Yurt içinde üretimi olmayan ürünlerin üretimine yönelik yatırımlarda, son bir yıl içerisinde gerçekleşen toplam ithalat tutarının 50 Milyon ABD dolarının üzerinde olması koşulu, rafineri ve petrokimya yatırımlarında ise belge konusu yatırımla sağlanacak katma değerin asgari %40 olması koşulu aranmamaktadır. Ancak kamu kurum ve kuruluşları tarafından gerçekleştirilecek yatırımlar, yukarıdaki şartları taşısa dahi stratejik yatırım olarak değerlendirilmeyecektir. 3.4.2-Destek Unsurları Stratejik yatırım kapsamında olan yatırımlar; gümrük vergisi muafiyeti, KDV istisnası, vergi indirimi, sigorta pirimi işveren hissesi desteği, yatırım yeri tahsisi, faiz desteği ve KDV iadesi şeklindeki desteklerden yararlanabilmektedir. 3.5-Öncelikli Yatırım Konuları Kararın 17 nci maddesine göre, bazı yatırım konuları öncelikli olarak kabul edilmiş ve hangi bölgede yapılırsa yapılsın söz konusu yatırımların 5. Bölgede uygulanan bölgesel teşvik unsurlarından yararlanabileceği belirtilmiştir. Bu yatırımların 6. bölge kapsamındaki illerde yapılması durumunda ise bulunduğu bölge desteklerinden yararlanabilecektir. Öncelikli yatırım konuları aşağıdaki gibidir; a) Denizyolu ile yük ve/veya yolcu taşımacılığına yönelik yatırımlar b) Özel sektör tarafından yapılacak şehirler arası yük ve/veya yolcu taşımacılığna yönelik demiryolu yatırımları ile şehir içi yük taşımacılığına yönelik demiryolu yatırımları c) Test merkezleri, rüzgar tüneli ve bu mahiyetteki yatırımlar (otomotiv, uzay veya savunma sanayine yönelik olanlar) d) Kültür ve Turizm Koruma ve Gelişim Bölgelerinde yapılacak turizm yatırımlarından bölgesel desteklerden yararlanabilecek nitelikteki turizm konaklama yatırımları e) Asgari elli bin metrekare kapalı alana sahip uluslar arası fuar yatırımları (konaklama ve alışveriş merkezi üniteleri hariç) f) Sağlık Bakanlığından alınacak proje onayına istinaden gerçekleştirilecek asgari yirmi milyon Türk Lirası tutarındaki biyoteknolojik ilaç, onkoloji ilaçları ve kan ürünleri üretimine yönelik yatırımlar 5
g) Savunma Sanayi Müsteşarlığından alınacak proje onayına istinaden gerçekleştirilecek asgari yirmi milyon Türk Lirası tutarındaki savunma, havacılık ve uzay alanındaki yatırımlar h) Maden istihraç yatırımları ve/veya maden işleme yatırımları (04/06/1985 tarih ve 3213 sayılı Maden Kanununda tanımlanan I. grup madenler ve mıcır yatırımları ile İstanbul ilinde gerçekleştirilecek istihraç ve/veya işleme yatırımları hariç) ı) Özel sektör tarafından gerçekleştirilecek olan ilk, orta ve lise yatırımları i) Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından desteklenen AR-GE projeleri neticesinde geliştirilen ürünlerin üretimine yönelik yatırımlar. Daha önce de belirtildiği üzere Karar kapsamında yer alan desteklerin uygulanması açısından iller sosyo-ekonomik gelişmişlik seviyeleri dikkate alınarak 6 bölgeye ayrılmış, her bölgeye sağlanan destek unsurları ve yatırımların asgari tutarı bölgesel bazda farklılaştırılmıştır. Ancak öncelikli yatırım konuları söz konusu olduğunda, yatırım daha üst bir bölgede yapılsa dahi 5. bölgeye sağlanan destek unsurlarından yararlanabilecektir. Örneğin Antalya ilinde yapılması planlanan bir ilköğretim okulu yatırımının bölgesel teşvik unsurlarından yararlanabilmesi için asgari 1 Milyon TL yatırım tutarı olması gerekmektedir. Bu yatırımı yapan yatırımcı normalde, gümrük vergisi muafiyeti, KDV istisnası, vergi indirimi, sigorta pirimi işveren hissesi desteği, yatırım yeri tahsisi şeklindeki destek unsurlarından yararlanabilecektir. Ancak özel sektör tarafından gerçekleştirilecek ilk, orta ve lise eğitim yatırımları öncelikli yatırım konuları arasında sayılması nedeniyle, Antalya ilinde yapılacak bir ilköğretim okulu yatırımının asgari sabit yatırım tutarı 500 Bin TL olacak, söz konusu yatırım yukarıda belirtilen destek unsurlarına ilaveten faiz desteğinden de yararlanabilecektir. 3.6- Ar-Ge ve Çevre Yatırımları Antalya ili sınırları dahilinde yapılacak Ar-Ge ve çevre yatırımları KDV istisnası, gümrük vergisi muafiyeti ve faiz desteğinden yararlanabilecektir. 4- DESTEK UNSURLARININ MAHĠYETĠ 4.1-Gümrük Vergisi Muafiyeti Teşvik belgesi kapsamındaki yatırım malı makine ve teçhizatın ithali, otomobil ve hafif ticarî araç yatırımlarında yatırım dönemi içerisinde kalmak kaydıyla monte edilmemiş haldeki (CKD) aksam ve parçaların ithali, gemi ve elli metrenin üzerindeki yat inşa yatırımlarında tekne kabuğu ithali yürürlükteki İthalat Rejimi Kararı gereğince ödenmesi gereken gümrük vergisinden muaftır. Teşvik belgesi kapsamında otobüs, çekici (Euro normlarına uygun yeşil motoru haiz olanlar hariç), mobilya, motorbot, kamyon (off-roadtruck tipi karayoluna çıkması mümkün olmayan kaya tipi damperli kamyonlar hariç), transmikser, beton santrali, forklift ve beton pompası ithal edilmesi halinde yürürlükteki İthalat Rejimi Kararında öngörülen oranlarda 6
gümrük vergisi tahsil edilecektir. Ayrıca, makine ve teçhizat bedelinin yüzde beşine kadar yedek parça, gümrük vergisi muafiyeti sağlanmaksızın ithal edilerek sabit yatırım tutarına dahil edilebilir. Baskı, basım, matbaa, tekstil, hazır giyim ve konfeksiyon yatırımlarına yönelik teşvik belgeleri kapsamında kullanılmış veya yenileştirilmiş makine ve teçhizat ithal edilemez. Finansal kiralama yöntemiyle gerçekleştirilecek yatırımlar için finansal kiralama şirketi adına ayrı bir teşvik belgesi düzenlenmeksizin yatırımcının teşvik belgesi dikkate alınarak ithalat işlemleri yapılır. İthalat işlemleri ile ilgili olarak yatırımcı ile finansal kiralama şirketleri müteselsilen sorumludur. Otomobil üretimine yönelik olarak asgari yüzbin adet/yıl kapasiteli yeni bir yatırım yapılması veya mevcut tesislerin kurulu kapasitelerinin en az yüzbin adet/yıl artırılması halinde, teşvik belgesinde kayıtlı sabit yatırım tutarının yüzde yirmisinin gerçekleştirilmesini müteakip, yatırım süresi içerisinde olmak kaydıyla gümrük vergisine tabi olmaksızın yatırımcılara A, B ve C segmentlerinden otomobil ithaline izin verilebilecektir. Teşvik belgesi kapsamında ithaline izin verilen toplam otomobil sayısı, belgede kayıtlı ilave kapasitenin yüzde onbeşini aşamaz. Ancak, belge kapsamında motor üretiminin de yer alması halinde, motor üretim kapasitesinin yüzde onbeşi kadar daha (motor üretim kapasitesinin, otomobil üretim kapasitesinden fazla olması durumunda otomobil kapasitesi dikkate alınır) yukarıda belirtilen segmentlerden ilave otomobil ithaline izin verilebilecektir. 4.2-KDV Ġstisnası 3065 Sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu nun 13/1-d maddesine göre, yatırım teşvik belgesi sahibi mükelleflere belge kapsamındaki makina ve teçhizat teslimleri KDV den müstesna tutulmuştur. Söz konusu istisna teşvik belgesinin veya teşvik belgesi kapsamı makine ve teçhizatın devir işlemleri ile makine ve teçhizat listelerinde set, ünite, takım vb. olarak belirtilen malların kısmi teslimlerinde de uygulanacaktır. 4.3-KDV Ġadesi Katma Değer Vergisi Kanunu nun Geçici 30 uncu maddesi uyarınca, 31/12/2023 tarihine kadar uygulanmak üzere, yatırım teşvik belgeleri kapsamında asgari 500 milyon Türk Lirası tutarında sabit yatırım öngörülen stratejik yatırımlara ilişkin inşaat işleri nedeniyle yüklenilen ve takvim yılı sonuna kadar indirim yoluyla telafi edilemeyen katma değer vergisi, izleyen yıl talep edilmesi halinde belge sahibi mükellefe iade olunacaktır. Teşvik belgesine konu yatırımın tamamlanmaması halinde, iade edilen vergiler, vergi ziyaı cezası uygulanarak iade tarihinden itibaren gecikme faizi ile birlikte tahsil edilecektir. 4.4-Faiz Desteği Antalya ili dahilinde gerçekleştirilecek stratejik yatırımlar, Ar-Ge ve çevre yatırımları için bankalardan kullanılacak en az bir yıl vadeli yatırım kredilerinin teşvik belgesinde kayıtlı sabit yatırım tutarının yüzde yetmişine kadar olan kısmı için ödenecek faizin veya kar payının TL cinsinden kredilerde beş puanı, döviz kredileri ve dövize endeksli kredilerde iki puanı, 7
Ekonomi Bakanlığı nca da uygun görülmesi halinde, azami ilk beş yıl için ödenmek kaydıyla bütçe kaynaklarından karşılanacaktır. Ayrıca Karar da öncelikli yatırım konuları arasında sayılan yatırımların yapılması durumunda da, yukarıda belirtilen şartlar dahilinde ödenecek faiz veya kar payının TL cinsinden kredilerde beş puanı, döviz kredileri ve dövize endeksli kredilerde iki puanı bütçeden ödenecektir. Faiz desteği tutarı, AR-GE ve çevre yatırımlarında beşyüzbin Türk Lirasını, stratejik yatırımlarda ise sabit yatırım tutarının yüzde beşini aşmamak kaydıyla ellimilyon Türk Lirasını geçemeyecektir. Kullanılmış makine ve teçhizat için ve kamu iktisadi teşebbüsleri dahil kamu kurum ve kuruluşları ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının yapacağı yatırımlar için faiz desteği uygulanmayacaktır. Teşvik belgesinde faiz desteği öngörülen yatırımcılar faiz desteğinden yararlanabilmek için Ekonomi Bakanlığı Teşvik Uygulama ve Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü ile protokol imzalayan banka veya finansal kiralama şirketlerinden birine başvuracaklardır. Banka veya finansal kiralama şirketleri tarafından yapılan değerlendirme sonucunda kredi kullanımı veya finansal kiralama sözleşmesi yapılması uygun görülen projelere ilişkin faiz desteği müracaatları, yatırımcı adına protokolde belirtilen esaslar çerçevesinde banka veya finansal kiralama şirketince Genel Müdürlüğe yapılacaktır. Müracaatın, Genel Müdürlük tarafından yapılacak değerlendirme sonucu uygun görülmesi gerekmektedir. Faiz desteği ödemesinin yapılabilmesi için yatırım yapan gerçek veya tüzel kişilerin; a) 31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu uyarınca Türkiye genelinde Sosyal Güvenlik Kurumuna muaccel olmuş prim ve idari para cezası borçlarının bulunmadığının veya tecil ve/veya taksitlendirildiğinin ya da yapılandırıldığının ve yapılandırmanın bozulmadığının, b) 21/7/1953 tarihli ve 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun 22/A maddesi uyarınca Maliye Bakanlığı tahsilat dairelerine müracaat tarihinden önceki onbeş gün içerisinde vadesi geçmiş borcunun olmadığının, tevsik edilmesi gerekmektedir. 4.5-Sigorta Primi ĠĢveren Hissesi Desteği Yeni teşvik sisteminde yer alan bu destek unsuru, tamamlanmış ve tamamlanma vizesi yapılmış yatırımların işletme dönemi içinde belli sürelerle yatırımla sağlanan istihdam için ödenmesi gereken sigorta primi işveren hissesinin asgari ücrete tekabül eden kısmının Ekonomi Bakanlığı bütçesinden karşılanmasını sağlamaktadır. 8
Antalya ilinde yapılan büyük ölçekli yatırımlar, stratejik yatırımlar ve bölgesel teşvik uygulamaları kapsamında desteklenen yatırımlardan, tamamlama vizesi yapılmış teşvik belgesinde kayıtlı istihdamı aşmamak kaydıyla; a) Komple yeni yatırımlarda, teşvik belgesi kapsamında gerçekleşen yatırımla sağlanan, b) Diğer yatırım cinslerinde, yatırımın tamamlanmasını müteakip, yatırıma başlama tarihinden önceki son altı aylık dönemde(mevsimsel özellik taşıyan yatırımlarda bir önceki yıla ait mevsimsel istihdam ortalamaları dikkate alınır) Sosyal Güvenlik Kurumuna verilen aylık prim ve hizmet belgesinde bildirilen ortalama işçi sayısına teşvik belgesi kapsamında gerçekleşen yatırımla ilave edilen, İstihdam için ödenmesi gereken sigorta primi işveren hissesinin asgari ücrete tekabül eden kısmı Bakanlık bütçesinden karşılanacaktır. Antalya ilinde 31/12/2013 tarihine kadar başlanacak büyük ölçekli yatırımlar ile bölgesel teşvik uygulamaları kapsamında desteklenen yatırımlarda söz konusu destek 2 yıl süre ile uygulanacaktır.stratejik yatırımlarda ise süre 7 yıl olacaktır. Yararlanılacak sigorta primi işveren hissesi desteğinin tutarı, bölgesel teşvik uygulamaları kapsamında desteklenen yatırımlarda sabit yatırım tutarının %10 unu, büyük ölçekli yatırımlarda ise %3 ünü geçemeyecektir. Stratejik yatırımlarda sigorta primi işveren hissesi desteğinin miktarı, sabit yatırım tutarının yüzde onbeşi ile sınırlı olacaktır. 4.6- Vergi Ġndirimi 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu nun 32/A maddesinde; finans ve sigortacılık sektörlerinde faaliyet gösteren kurumlar, iş ortaklıkları, taahhüt işleri, 16/7/1997 tarihli ve 4283 sayılı Kanun ile 8/6/1994 tarihli ve 3996 sayılı Kanun kapsamında yapılan yatırımlar ile rödovans sözleşmelerine bağlı olarak yapılan yatırımlar hariç olmak üzere, bu maddenin ikinci fıkrasında belirtilen ve Ekonomi Bakanlığı tarafından teşvik belgesine bağlanan yatırımlardan elde edilen kazançların, yatırımın kısmen veya tamamen işletilmesine başlanılan hesap döneminden itibaren yatırıma katkı tutarına ulaşıncaya kadar indirimli oranlar üzerinden kurumlar vergisine tabi tutulacağı hükme bağlanmıştır. İndirimli kurumlar vergisi oranı uygulaması 18/02/2009 tarih ve 5838 sayılı Kanun ile Kurumlar Vergisi Kanunu na eklenmiş olup, yeni bir teşvik unsuru değildir. Söz konusu destek28/02/2009 tarihinden beri uygulanmaktadır. Mezkur maddede yatırıma katkı tutarının, indirimli kurumlar vergisi uygulanmak suretiyle tahsilinden vazgeçilen vergi yoluyla yatırımların Devletçe karşılanacak tutarını, bu tutarın yapılan toplam yatırıma bölünmesi suretiyle bulunacak oranın ise yatırıma katkı oranını ifade edeceği belirtilmiştir. Antalya ili sınırları dahilinde büyük ölçekli yatırımlar, bölgesel teşvik uygulamaları ve stratejik yatırımlar kapsamında gerçekleştirilecek yatırımlar için belirlenen oranlar aşağıdaki tabloda gösterilmiştir. 9
TeĢvik Uygulaması Bölgesel Teşvik Uygulamaları 31/12/2013 Tarihine Kadar Yatırıma Başlanması 01/01/2014 Tarihinden Sonra Yatırıma Başlanması Büyük Ölçekli Yatırımlar 31/12/2013 Tarihine Kadar Yatırıma Başlanması 01/01/2014 Tarihinden Sonra Yatırıma Başlanması Yatırıma Katkı Oranı (%) 15 10 Kurumlar Vergisi veya Gelir Vergisi Ġndirim Oranı (%) 25 50 20 30 Stratejik Yatırımlar 50 90 50 30 Örnek: Antalya ilinde bölgesel teşvik uygulamaları kapsamında 31/12/2013 tarihinden önce 10 Milyon TL sabit yatırım öngörülen ve yatırım teşvik belgesine bağlanmış bir yatırıma başlanması durumda; - Söz konusu yatırım için belirlenmiş olan yatırıma katkı oranı %15 olduğundan, yatırıma katkı tutarı (10 Milyon TL X %15) 1.5 Milyon TL olacaktır. Söz konusu tutar indirimli kurumlar vergisi uygulanmak suretiyle tahsilinden vazgeçilen vergi yoluyla yatırımların Devletçe karşılanacak tutarını ifade etmektedir. - Söz konusu yatırım için indirimli Kurumlar Vergisi oranı (%20 X %50) %10 olacaktır. Diğer bir ifadeyle yatırımın tamamlanmasını müteakip yatırımdan elde edilecek kazanç nedeniyle tahsilinden vazgeçilen kurumlar vergisi miktarı yatırıma katkı tutarına ulaşıncaya kadar, elde edilen kazanç %10 oranında Kurumlar Vergisine tabi olacaktır. - Yatırımın tamamlanmasından sonra yatırımdan 5 Milyon TL kazanç elde edilmesi durumunda, söz konusu kazanç %10 oranında vergiye tabi olacak ve (5 Milyon TL X %10) 500 Bin TL Kurumlar vergisi hesaplanacaktır. Görüleceği üzere indirimli oranda kurumlar vergisi hesaplanması nedeniyle söz konusu yatırım için 500 Bin TL tutarında bir Devlet katkısı sağlanmıştır.(normal oranda kurumlar vergisi hesaplanması durumunda çıkacak 1 Milyon TL vergi ile indirimli oranda vergi uygulaması nedeniyle hesaplanan 500 Bin TL vergi arasındaki fark) Daha sonraki yıllarda elde edilecek 10 Milyon TL kazanç da indirimli oranda kurumlar vergisine tabi olacaktır. Teşvik belgesine bağlanmış yatırımın işletme döneminde toplam 15 Milyon TL (1.5 Milyon TL/%10) kazanç elde edilmesi durumunda ise normal kurumlar vergisi oranı uygulanmaya başlanacaktır. Esas olarak indirimli vergi oranı uygulamasından yararlanabilmek için, destek unsurlarına konu yatırımın tamamlanıp faaliyete geçmesi ve yatırımın işletme döneminde kazanç elde edilmesi gerekmektedir. Ancak Kurumlar Vergisi Kanunu nun 32/A maddesinde 15/06/2012 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere 6322 sayılı Kanunun 39 uncu maddesi ile yapılan değişiklikle; yatırıma başlanan tarihten itibaren bu maddeye göre hesaplanacak yatırıma katkı tutarına mahsuben, toplam yatırıma katkı tutarının %50'sini ve gerçekleştirilen yatırım harcaması tutarını geçmemek üzere; yatırım döneminde kurumun diğer faaliyetlerinden elde edilen kazançlarına indirimli kurumlar vergisi oranı uygulatmak suretiyle yatırıma katkı tutarını kısmen kullandırmaya, bu oranı her bir il grubu için sıfıra kadar indirmeye veya %80'e kadar artırmaya Bakanlar Kurulu yetkili kılınmıştır. Bakanlar Kurulu na verilen bu yetkiye dayanılarak Kararda; hesaplanacak yatırıma katkı tutarına mahsuben, stratejik yatırımlarda, gerçekleştirilen yatırım harcaması tutarını 10
aşmamak ve toplam yatırıma katkı tutarının yüzde ellisini geçmemek üzere yatırım döneminde yatırımcının diğer faaliyetlerinden elde edilen kazançlarına indirimli gelir veya kurumlar vergisi uygulanabileceği ifade edilmiştir. 4.7- Yatırım Yeri Tahsisi 4706 sayılı Kanun un Ek 3 üncü maddesi uyarınca, Ekonomi Bakanlığı tarafından teşvik belgesi düzenlenmiş büyük ölçekli yatırımlar, stratejik yatırımlar ve bölgesel desteklerden yararlanacak yatırımlar ile ilgili olarak ilgili olarak; - Talep edilen taşınmazın bulunduğu ilçenin mülki sınırları içindeki organize sanayi veya endüstri bölgelerinde bu yatırımlar için tahsis edilebilecek boş parsel bulunmaması, -Gerçekleştirilecek yatırımın toplam tutarının, talep edilen taşınmazların maliki idarelerce takdir edilecek rayiç değerinin tarım, hayvancılık ve eğitim yatırımları için bir, turizm yatırımları için iki, diğer yatırımlar için üç katından az olmaması, kaydıyla; Hazineye, özel bütçeli idarelere, il özel idarelerine veya belediyelere ait arazi veya arsaların üzerinde süreli bağımsız ve sürekli nitelikli irtifak hakkı tesis edilebilecektir. 31/8/1956 tarihli ve 6831 sayılı Orman Kanununa tabi alanlar hariç olmak üzere, Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunması nedeniyle irtifak hakkı tesis edilemeyen taşınmazlar üzerinde ise aynı şartlarla kullanma izni verilebilecektir. Ayrıca bu kapsamda irtifak hakkı veya kullanma izni verilen taşınmazlar için hasılat payı alınmayacaktır. 5- GEÇĠġ DÖNEMĠNDE UYGULAMA Kararın yürürlüğe girdiği tarihten önceki, yatırımlarda devlet yardımları hakkında kararlara istinaden düzenlenen teşvik belgeleri ile ilgili uygulamalara, teşvik belgesinin dayandığı karar ve ilgili diğer kararlar çerçevesinde devam olunacaktır. Ancak, 2009/15199 sayılı Bakanlar Kurulu Kararına istinaden 1/1/2012 tarihinden Kararın yayımı tarihine kadar geçen dönemde yapılan müracaatlara istinaden düzenlenen teşvik belgeleri, talep edilmesi halinde Kararın lehte olan hükümlerinden yararlanacaktır. Daha önceki kararlara istinaden düzenlenen teşvik belgeleri kapsamında temin edilen makine ve teçhizatın Karara istinaden düzenlenen teşvik belgesine devri halinde, söz konusu makine ve teçhizat için devralan yatırımcı, genel teşvik uygulamaları dışındaki diğer desteklerden yararlanamayacaktır. 6- SONUÇ Ülkemizde bugüne kadar uygulanan teşvik sistemi son olarak 2012/3305 sayılı Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karar ile yeniden düzenlenmiştir. Yeni teşvik sisteminde yatırımlara sağlanan destek unsurlarının belirlenmesinde altı bölgeli ve dört ana uygulama esaslı bir model benimsenmiştir. Bölgesel gelişmişlik farklarının azaltılması 11
amacıyla gelişmişlik düzeyi az olan illere daha fazla destek unsurundan daha fazla oranda yararlanma imkanı sunulmaktadır. Antalya ili gelişmişlik düzeyi bakımında gelişmiş iller arasında değerlendirilmiş ve 1. bölgede sınıflandırılmıştır. Ancak özellikle büyük ölçekli yatırımlar, stratejik yatırımlar, bölgesel teşvik uygulamaları ve öncelikli yatırım konularında Antalya ili dahilinde yapılacak yatırımlara da ciddi anlamda destekler sunulmaktadır. 12