Konferans XI HİPNOZ VE HİPNOTERAPİ

Konferans XI HİPNOZ VE HİPNOTERAPİ Bu ay ki konumuz biraz ilginç, biraz esrarengiz, biraz gizemli. Ortamıda böyle kararttılar sizlerde hazır gözüküyorsunuz. Evet, bugünkü konumuz hipnoz. Hipnozun bilimde, tıpta ve psikiyatride yeri ve kullanım alanlarını vaktimizin yettiği ölçüde sizlerle paylaşmaya çalışacağım. Hipnoz benim uzun yıllar önce ilgimi çeken bir konuydu. Belki psikiyatrist olmamın temelinde motive eden kaynaklardan biriydi. Sene 1976, tam otuz yıl önce bir öğrenci evinde, bir arkadaşımız sana hipnoz yapayım, dedi. Beni bir divana uzattı. Evet, derin, daha derin nefes al ver kelimeleriyle başlayan bir süreçle beni hipnotik trans altına almaya çalıştı. Ama ben öyle yenilir yutulur bir lokma olmadığım için o transa girmedim tabi. Çünkü arkadaşımla iktidar mücadelesinde onu yenmek üzere planlanmış ve programlanmış zihnim hipnotik transa girmeye izin vermedi. Fakat hayatımda ilk defa karşılaştığım bir kelimeydi ve ilk defa duyduğum bir şeydi. Bunu öğrenciler arasında sık sık ruh çağırmalar, cin çağırmalar vs. oyunlarından bir oyun olarak nitelendirdim ve konuyu araştırmak üzere kütüphaneye gittim. Hipnoz diye bir arama yaptım, karşıma çok ciddi kitaplardan, çok ciddi referanslardan bir ta-

kım materyaller geldi yabancı kaynaklardan. Hacettepe Üniversitesindeydim, Tıp Fakültesi kütüphanesinde onlarca hipnozla ilgili yazılmış yabancı yayınla karşılaştım, onları okudum ve inceledim. Çok enteresan geldi bana. Bu bağlamda orada öğrendiğim bilgileri etrafımda bol miktarda bulunan denek arkadaşlarımla ikide bir, şurada burada uygulamaya geçtim. Her uygulamanın sonucunda hayret nidaları şaşkınlığım bir kez daha arttı. Ve insan ruhunun, insan psikolojinin ne kadar ilginç, esrarengiz ve derin boyutları olduğunu bu denemelerim sürecinde gördüm. Otuz yıl geçti aradan ve bu otuz yıl içerisinde hipnoz, hipnozdan yola çıkarak, insan psikolojisi, insan psikolojisinden yola çıkarak ruhsal rahatsızlıklar, oradan psikiyatri,oradan psikoterapi ve psikoterapi de hipnozun kullanımıyla ilgili evrensel bilgiye ulaşma süreci dediğimiz bir süreci yaşadık. İşte benim o serüvenimde mesleğimi belirleyen, insanı araştırmamı belirleyen kaynak çok az bilinen genel de filmlerde, gazetelerde,medyada biraz daha şarlatanca gizemli tarafları anlatılan bir olguyu bilimsel bir perspektifte birlikte incelemeye çalışacağız. Eskilerin bir sözü var: Allah ım aklımıza mukayyet ol derler. Evet, sanki bu aklı dediğimiz şey doğuştan gelmişte kucağımızda bulduğumuz ve hiçbir zaman gitmeyecekmiş ve kaybolmayacakmış gibi bir şey zannederiz. Akıl zaman zaman kaybolabiliyor. Zaman zaman gidebiliyor. Her şey yerli yerinde zannettiğimiz duygularımız, düşüncelerimiz, aklımız karmaşıklaşabiliyor. Bunun suni olarak oluşturulduğu tek sistem belki de hipnotik trans hali. Bir hocamız şöyle derdi; ben alkolü çok severim. Bir psikiyatrist hocamız, çok değerli bir hocamız. Niye diye sorduğumda, alkol insanın bilinç 360 HALK KONFERANSLARI

mekanizmalarını rahatlıkla inceleyebileceğimiz ve geri dönüşümü olan bir ilaç olduğu için severim derdi. İnsan beyni nasıl çalışıyor. Bunu hem e.d çalışmalarında hem de pozitron emisyon tomografi veya tomografi çalışmalarında bunlarla ilgili bilgiyi alkollüyken insanın zihinsel süreçlerini anlamak ve algılamak, orada yargılama algılama, değerlendirme gibi süreçlerinde alkolün etkisi bir şekilde bu yoldan çıkarak ta beynin nöro fizyolojik çalışmalarını açığa çıkarmak mümkün olabilmektedir. Hipnoz da sanki insanın ruhsal dünyasının nasıl çalıştığını bize suni bir ortamda belirleyen ve gösteren bir yapı. Biz biliriz ki insanın iki tane şuur hali var. Daha doğrusu bir tane. Bir de şuursuz hali var. Şuur hali şu an aktif dinlediğimiz hal, bir de uykudayken veya komadayken etrafımızın farkında olmadığımız hali, yani uyku hali veya koma hali dediğimiz iki hal. Bunun dışında insanın başka bir hali yok zannederiz. Bu evrensel olarak bildiğimiz bir kural gibi. Hayır, insanın bunun dışında üçüncü bir hali var. Buna trans hali diyoruz. Bu çeşitli kültürlerde, çeşitli isimler altında zikredilir.bir kısım kültürlerde buna vecd hali diyebilirler. Bir kısım kültürlerde buna istihare hali diyebilirler. Bir kısım kültürlerde trans hali diyebilirler.bir kısım kültürlerde meditasyon diyebilirler. Ama bilimsel literatürde bu disosiyasyon dediğimiz dağılma kişiliğin bölümlenmesi veya ayrışma dediğimiz trans hali olarak isimlendirdiğimiz bir süreçtir. İşte bu üçüncü şuur hali kişinin kendi kendine yaratabildiği bir hal olabildiği gibi, bir başkası tarafından oluşturulabilende bir haldir. Nedir bu hal? Bu ruhsal cinlerin, perilerin böyle gizemli varlıkların oluşturduğu bir şey mi? Hayır. Bu hal beynimizin belki yedek bir gücünü oluşturan belki de yaratı- Hipnoz ve Hipnoterapi 361

lışımızda bize farklı bir savunma düzeneği olarak verilmiş olan bir hal. Bu üçüncü şuur hali yani hipnotik trans hali, kişinin dış gerçeklikten kopabildiği, dış gerçekliği yadsıyabildiği ve değiştirebildiği bir haldir. Beyin ritmik olarak bir uyarana maruz bırakıldığında ne uyku haline benzeyen, ne uyanıklık haline benzeyen üçüncü değişik bir fizyolojik hale dönüşmekte. Bu ritmik uyarandan kastımız şu; işte bu bir telkin olabilir, monoton bir sesle yapılmış sürekli bir telkin. Bir saatin tik taklarını dinlemek olabilir, bir uzun yol şeridinde kesitli şeritleri takip ederek, beyni görsel bir uyarıya muhatap bırakmak kişilerde hipnotik trans hali yaratabilir. Peki, her beyin aynı şekilde hipnotik trans haline girebilir mi? Hayır. Bazı beyinler hipnotik trans haline girmeye eğilimli, yatkın iken, bazıları yatkın değildir. Peki, bu beynin organik yapısından mı kaynaklanıyor. Bu konuda bir şeyler demek zor,araştırmalar yapılıyor ama net bir bilgi yok. Kişilik örüntüleriyle yani daha sonradan edindiğimiz öğrenmeyle bir takım psikolojik süreçlerden geçtiğimiz o kişilik ve kimlik örgütlenmeleriyle, hipnotik transa yatkınlık arasında bir korelâsyon bulunmuştur. İlginçtir ki bu korelâsyonda, zekâ gibi ömür boyu süren bir tutarlılık arz etmektedir. Hipnotik transta ne oluyor? Hipnoza demek ki uyku ve uyanıklık hali dışında beynimizin fiziksel,fizyolojik, nörolojik, tıbben bilinen olağanüstülük arz etmeyen yedek bir kullanım alanı veya şekli, pozisyonu diyebiliriz. Hipnotik transı anlayabilmek için sizinle bunu birkaç örnekle paylaşmak istiyorum. Hastamı hipnotik transa alıyorum. Şöyle bir telkin veriyorum. Buna post hipnotik telkin deniyor. Yani etkinliğini, hipnotik trans halini ortadan kaldırıldıktan sonra devam 362 HALK KONFERANSLARI

telkine verilen isim. İşte kızımızın adı Aysel. Transa almışız, transtan çıktıktan sonra ismini hatırlayamayacaksın. Hastayı transtan çıkarıyoruz, bütün hayatını konuşuyoruz. Adın neydi diye soruyoruz, adı aklına gelmiyor, çıldıracak gibi oluyor. Yok, neydi benim adım. Buyurun Konuşmacı: Hocam bunun etkisi ne kadar sürüyor? TAHİR ÖZAKKAŞ: Sorulara daha sonra dönelim. Dinledikten sonra oldu mu. Belki süreç içerisinde bunlarla ilgili cevaplar vereceğim. Adını hatırlayamıyor. Düşünün ki siz şu an ki aklınızla isminizi hatırlayamıyorsunuz. O insanın bunaltısını ve sıkıntısının ne kadar şiddetli olduğunu görebilirsiniz. Bir hastamla 1976 da başlayan hikâye de, tıp fakültesinde, öğrencilik yılların da çok yoğun bu çalışmaları yapmıştım. Bir hocamızla birlikte bir tıp fakültesi öğrencisine yaptığımız telkinde, bir yıl sonra hocana geleceksin ondan harçlık isteyeceksin diye bir telkin vermiştik. Tabi biz çok yoğun bu tip çalışmalar yaptığımız için biz bu telkini unuttuk gitti. Aradan bir yıl sonra çat kapı tıp fakültesi öğrencisi, dermatoloji hocamızın kapısına gelmiş, hoca da orada tabi, hocam bana para vereceksiniz diyor. Ona verilmiş post hipnotik telkini bir yıl sonra uygulamaya geçiyor ve ben size ne dedim, çok utanıyor, aman tanrım nasıl olabilir, benim gibi kariyeri olan bir insan hocaya geliyor ve bana para vereceksin diyor. Hocamızda tabi ilk başta olayı algılayamıyor, daha sonra onunla yapılan seansı hatırlayarak onun bir post hipnotik telkin olduğunun farkına varıyor. İşte böyle bir süreç. Trans altında hastaya diyorum ki, beş rakamını hatırlamayacaksın. Beş diye bir sayı yok. Ttranstan çıkarıyorum, şu sayıları say baka- Hipnoz ve Hipnoterapi 363

yım, kaç parmağın var diyorum, bir say diyorum. 1 2 3 4 67 8 9 10 11 şimdi bakıyor nasıl diyor mümkün değil. 2 3 4 6 7 8 9 10 11. Buradan sayıyor 11, burada sayıyor 11. Şimdi aklımıza mukayyet olalım. Derken çok doğal bildiğimiz ismimizi, sayıları dahi, bir teknikle size unutturabiliyoruz. Bu tabi beynimizin nasıl çalıştığıyla ilgili, bilgileri elde ettikçe sistemin de ne olduğunu anlayabiliyoruz. Beynimiz sub kortikal merkezler dediğimiz merkezlerde ve orta beyinde hem duygusal hatıramız hem de yaşanmış hadiseler parça parça bulunurlar. Bu parça parça sistemler sanki eyaletler gibi bağımsız çalışır. Bunların içinde hatıralarımız, yaşantılarımız, kimlik parçalarımız vardır. İşte tüm bu sistemlerin içerisinde alnımızın arkasındaki beyin parçamız, bu sistemi kontrol eden bir fonksiyon görür. Bir nevi sistemi organize eden üst sistem gibidir. Bu sistemler arasındaki koordinasyonu, korelâsyonu, bağlantıyı bizlere anlatan, bizlere bilgi veren bir üst kurul. Hipnotik trans altındayken bireylerde bu üst kontrol merkezi devre dışı olmaktadır. O zaman üst kontrol merkezi devre dışı olunca altta eyaletler halinde çalışan ayrı kognitif süreçler, ayrı ayrı zihinsel süreçler, ayrı ayrı yaşantılar birbirinden bağımsız hareket eder hale geliyor. Yine örneklerle anlatacak olursam; Hipnotik trans altına aldıktan sonra çıkardığım bir delikanlıya köşe de bir tavşan olduğu telkinini vermiştik. Odaya bak, oda da neler var dediğimizde köşe de bir beyaz tavşan olduğunu söylüyordu. Ama orada bir tavşan yoktu. Bu pozitif halüsinasyon dediğimiz bir çalışma. Aynı delikanlıya yaptığımız yine bir deneme çalışmasında önüne bir sandalye koymuştuk ve bu sandalyenin olmadığı telkinini vermiştik. Yürü bakalım diyo364 HALK KONFERANSLARI

ruz, varıyor sandalyeye çarpıyor. Orada bir şey yok aslında, nasıl çarpıyor. Bunu algılayamıyor. Ne yapıyorsunuz? Görsel olarak beyne gelen bilgiyi o değerlendirme merkezi saf dışı yapıyor, onun yerine sizin vermiş olduğunuz telkin kalıbını ortaya koyuyor. Belki bunu daha iyi anlayabilmek için telefon diye bir film vizyondaydı. Belki seyredeniniz vardır. Charles Brownson idi her halde. O bir KGB ajanı. Bu KGB ajanı Ruslar tarafından yetiştirilmiş olan birçok KGB ajanı hipnotik trans altında beyinleri yıkanarak, olası bir savaşta amerikanın stratejik bölgelerinde eylem yapmak üzere, bilinç dışlarına çeşitli eylem planları yerleştiriliyor. Fakat bu insanlar kendilerini KGB ajanı olduğunu bilmiyorlar. Ve bunlar bir amerikan vatandaşı gibi Amerika'ya iltica edip,amerika'da yaşıyorlar. Bunların bir kısmı rahiplik yapıyor, bir kısmı öğretmenlik yapıyor, bir kısmı akademisyen olarak çalışıyor. Bunların bilinçdışındaki yerleştirilmiş olan post hipnotik telkinle oluşturulan,sabotaj eylemlerini aktive edecek olan anahtar bir kelime var. Bir şairin bir mısrası bunlara söylendiğinde bir İngiliz şairin şiirlerinden bir parça bunların hepsi otomatik olarak hipnotik transa geliyor ve kendisine verilmiş olan ve bilinç dışlarında duran sabotaj eylemlerini aktive ediyorlar. Tabi filmin konusu buydu. Baktığınız zaman hipnotik transın çalışma prensiplerine uygun bir süreçti.bu süreç yabancı olduğunuz bir şey değildi. Bunun tek bir istisna hali var, onu sizlerle paylaşacağım. Tabi burada işte KGB içindeki anlaşmazlıktan dolayı KGB şefi olan bu şahıs Amerika ya gidiyor ve orada Amerika yla Rusya yı birbirine düşürerek, suni bir savaş oluşturmak için kendi bireysel öfkesi ve kızgınlığı nedeniyle tüm o ajanların telefon numaraları kendi hafızaların- Hipnoz ve Hipnoterapi 365

da kayıtlı. Her birini telefonla arayarak bu şairin mısrasını söylediğinde, işte rahip evinde çocuklarıyla beraber tam bir Amerikalı olarak yaşıyor. Bu mısrayı duyar duymaz telefon elinden düşüyor otomatik transa giriyor. Yıllar önce kendisine verilmiş olan eylem planındaki patlayıcıları saklamış olduğu filan yerdeki patlayıcıları buluyor. Yıllar önce terkedilmiş olan askeri stratejik ehemmiyeti olmayan bir tesisi bombalıyor. Tabi Amerikalı yetkililer şaşırıyorlar ne oluyor bu alakasız şeyleri kim bombalıyor nerden bombalıyor şeklinde. Burada biz post hipnotik telkini hastalarımıza bir takım şifalar kazandırmak ve tedavi yöntemi olarak uyguluyoruz. Acaba bir kişi (bu manada çok sorulan bir soru) hipnotik trans altına girdiğinde, o kişiye kendi kişiliğine ve kişiliğine uygun olmayan birtakım emir ve talimatlar uygulatılabilir mi? Yapılan araştırmalar göstermiştir ki; kişiliği net ve açıksa, kendi değer yargıları varsa, o değer yargılarına ters bir eylem önerdiğinizde kişi hipnotik trans altından çıkmaktadır. Eğer kişinin ideolojisi, dünya görüşü ile uyumlu bir takım eylem planları ve onu yönlendirici davranış modelleri verildiyse bunlar uygulanabilmektedir. Burada da ikinci bir istisna çıkıyor, kişi hipnotik trans altındayken birtakım olaylar değiştirilerek halüsinasyon ve ilüzyonlarla onun istediği kıvamda gösterilerek eylem yapılabilir mi? Bu konuda hala tartışmalar devam ediyor. Ne gibi? İşte siz vatanını, milletini seven bir insansınız şu odada oturan filan şahıs vatana ve millete çok büyük kastı olan, ülkeyi parçalayacak olan, işte büyük sabotaj planlarıyla ülkemizi mahvedecek olan bir insandır. Şurada işte bir silah ve bir zehir var. Onun meyve suyuna bu zehri katarsanız ülkemiz kurtulacaktır.bazı çalışmalarda bu manada bu 366 HALK KONFERANSLARI

tip emirler post hipnotik telkinler yerine getirilmiş, zehir zannedildiği ve düşman zannedildiği kişilere bu eylem yapılmıştır. Bazıları da transtan çıkmıştır. Şimdi böyle bir açmaz var, bir de böyle bir tehlikeli boyut var. Tabi böyle tehlikeli boyutu olunca bunun acaba herkes tarafından uygulanabilir bir konumda mı olması lazım, yoksa yetkin, bu konuda bilgi ve becerisi olan, bir meslek sahibi olan insanların etik kurallar içerisinde uygulaması mı gerekir.bu konuda da şüpheler var. Veya tartışmalar var. Bununda nedeni hipnotik trans, sadece tıpta kullanılan bir şey değil, bireysel gelişimi oluşturmak,motivasyonu arttırmak, sporda, endüstride, sanatsal yaratıcılıkta, kişisel gelişiminde de kullanılan bir teknik. Aynı zamanda tıptada tedavi aracı olarakta kullanıyoruz. Şimdi bu tip yan etkileri nedeniyle sadece tedavi amacıyla kullanacağız. Bunun dışındaki insanlar bunu yararlarından faydalanmayacak şeklinde bir yasa çıkarmak ne kadar insani olur. Burası da hala tartışılır bu da etikçilerin hala tartıştığı bir konu. İşte hipnotik trans, beynimizin bu şekilde bir nevi merkezine girip,bunu hep şöyle hayal etmişimdir; yazdığım metinlerde de bunu bu şekilde sınıflandırmışımdır. Bir şehrin telekomünikasyon, telefon merkezine giriyorsunuz orada binlerce, on binlerce telefon bağlantı noktaları var. İşte insanın algı dediğimiz,beş duyuyla dışarıdan aldığı tüm bilgiler, geçmişte yaşantılandığı, yaşadığı hadiseler, hafıza kayıtları ve hatta gelecekle ilgili hayaller ve beklentileri bu telefon santraline gelen yüzlerce, binlerce, on binlerce telefon hattı gibidir. İşte orada bir santralci var. İşte bunun adı hipnotiz, hipnolog, hipnoterapist. Orada o santrale giriyor,, bir takım kişilerin Hipnoz ve Hipnoterapi 367

telefon hatlarını, bir takım kişilerin telefon hatlarına bağlıyor. Siz aşağıdan hangi numarayı çevirirseniz çevirin, o santralci istediği numaraya bağlıyor. Yani orada tavşan yok. Santrale gelen bilgiler tavşan yok ama santralci burada tavşan var fişini taktığı zaman, tavşan görmekten başka imkânı yoktur o bireyin. Bir delikanlıya yine öğrencilik yıllarımızda tat duyumuyla ilgili çalışmalar yaparkeniri iri soğanlar getirmiştik. Yine hipnotik trans içinde post hipnotik telkinle soğanın etkisini araştırıyorduk. Bu güzel bir Amasya elması dedik delikanlıya o soğanları çatır çatır yemeye başladı. Tabi tadı nasıl dediğimde, tadı çok güzel bir Amasya elması dedi. Tabi kokusundan bizim burnumuzun direği düşüyordu ama hiçbir şey hissetmiyordu. Ağızdan gelen datalar beyindeki telekomünikasyon merkezine veya telefon hattına bu acı bir soğan diye geliyordu. O bilgi geldikten sonra normal çalışsaydı santral geri dönüşüm bilgileri olan tükürme, tiksinme, kaçınma davranışları olacaktı. Ama biz superior attention sistem dediğimiz üst kontrol sistemini devre dışı bıraktığımız için, oraya biz girdiğimiz için oraya gelen soğan bilgisi yerine, sanki elma cevabı gelmiş gibi beynin o santral merkezine elmayı soktuğumuzda, tatlı bir elma cevabı olarak ortaya çıkmakta. Tabi bu duyumlar bu şekilde yapılırken acaba beyinde birtakım yapılandırmalar ve telkinlerle insanın fiziksel yapısıda etkilenebiliyor mu dediğimizde, bunun da mümkün olduğunu görüyoruz. Bir insanın nabzının yükseltilmesi veya tansiyonunun yükseltilmesi veya alçaltılması, şeker düzeyinin yükseltilmesi veya alçaltılması gibi hormonal değerlerde de belirli bir noktaya kadar hipnotik trans altında değişiklik yaratmak mümkün olabilmektedir. 368 HALK KONFERANSLARI

Yine bir çalışmamızda hastamızın eline bir kalem ucu dokundurarak bunun yanan bir sigara olduğu telkinini yaptığımızda, el üzerinde kızarıklığın meydana geldiği, eğer bir bantla sıcak metal olarak nitelendirdiğimiz bir parayı yapıştırdığımızda bir süre sonra orada bir yanık bülünün oluştuğu dünya literatüründe olan ve bizimde deneyimlediğimiz bir çalışma. Bu da insan beyninin ve iradesinin ne kadar güçlü bir etkiye sahip olduğunu gösteriyor. Şimdi bunu bir başkası yapabildiği gibi insan kendi kendisine de bu yetisini kullanabiliyor. Başkası tarafından yapılan hipnoza hetero hipnoz diyoruz. İnsanın kendi kendine yaptığı hipnoza da oto hipnoz diyoruz. Peki, bu otohipnoz çok olağan üstü bir şey mi? Hayır, otohipnoz dediğimiz şey aslında her gün yaşadığımız bir hadise( ses kaydında sorun var ) Kale önüne takımda yaklaşmışsa annesi içeriden istediği kadar bağırsın yemek hazır oğlum kızım diye onu duymaz ( ses kaydında sorun var ) bu daha hayatın anlamsızlığı karşındaki ve bulunduğu konumdaki sorumluluğun kendine ait değil de başkasına (görüntü değişti hocanın kıyafeti değişti ) işte burada yapılacak telkinlerle dış dünyadan tamamen kopan ve hipnozu yürüten kişinin telkinlerine açık her dediğini hissedebilen bir sistem ortaya çıkar. Burada biz buna disosiasyon diyoruz. Disosiasyon dediğimiz şey, o beynimizin üst kontrol sistemine bir yerden gedik ve delik açarak içine girmek, disosiye etmek, ayrıştırmak, altta ayrı ayrı çalışan sistemlere yol bulmaktır. İşte bununla ilgili çok çeşitli yöntemler ve telkinler kullanılabilmektedir. Yüzlerce hipnotik transa alma yöntemi vardır. Duvara bir nokta koyabilirsiniz ve hastanın bu noktaya dikkatli bir şekilde bakmasını isteyebilirsiniz. Bir çubuk Hipnoz ve Hipnoterapi 369

tutabilirsiniz, çubuğun ucuna bakmasını isteyebilirsiniz, farklı şekillerde telkinler verebilirsiniz. Sadece rahatlama ve gevşeme telkinleriyle bunu başarabilirsiniz. İşte bu yetenek, birtakım kişilik özellikleri olanlarda fazladır. Eğer disosiasyon yeteneği fazla ise o insanlar çok kolay hipnotiktransa girerler. Eğer disosiasyon derecesi biraz daha fazlaysa bu insanlarda çoğul kişilik dediğimiz kişilik bozuklukları karşımıza çıkar.yani bir beden de ayrı ayrı yaşayan iki veya üç insan, beş insan hani bir ara orta Afrikada erken kalkan iktidara oturuyor, darbe yapıyordu. İşte beyin sistemimizde de erken kalkan kişilik beyne ve vücuda hâkim oluyor. Bu tabi nadiren görünen bir rahatsızlık. Burada disosiasyon derecesi çok yoktur bu bireyler hipnotik trans altında tedavi edilirler. Bir kimlik ve kişilik beyne ve bedene hâkim olduğunda diğer kişilik saf dışı bırakılmıştır. Trans altında bu kişilikleri biz, entegre etme ve birbirleriyle uzlaşma çalışmaları yaparız. Hipnozu bu şekilde insan beyninin, fizyolojik bilinen normal bir olgusu olarak altını çizdik. Hipnoz yapan kişiye hipnotist veya hipnolog dedik. Eğer bunu bir tedavi amacıyla yapıyorsa bu insana da hipnoterapist diyoruz. Peki, tedavi dediğimiz zaman nasıl bir alana giriyoruz? Tedavi hekimlerin yapacağı bir işlem. Hekimlerin yapacağı bir işlem olan bu tedavi konusunda hekimin bir teşhis koyması lazım. Yani karşımızda bir rahatsızlık, bir patoloji, bir hastalık olması lazım.bu hastalıklar genellikle organik bozukluğa dayalı hastalıklardır. Ya dışarıdan bir takım mikro organizmalara bağlı bozukluklar, birtakım zehirlenmeler, birtakım travmalar veya genetik faktörlere bağlı meydana gelen hastalıklardır. Hekimde bu hastalıların bir 370 HALK KONFERANSLARI

kısmını cerrahiyle, bir kısmını radyasyonla, bir kısmını ilaçlarla, bir kısmını da rehabilitasyon hizmetleriyle tedavi etmektedirler. Burada hipnozun fazla bir yeri yok, gördüğünüz gibi. Ama psikiyatri ve psikolojiye girdiğimizde, beynin üretmiş olduğu rahatsızlıkların bir kısmına beynimizin fiziksel nedenlere bağlı organik bozuklukları diyoruz. Bunlar genetik olabilir, mikroplara bağlı, mikro organizmalara bağlı meydana gelebilir.birtakım metabolik zehirlenmelere bağlı meydana gelebilir.hormonal bozukluklardan meydana gelebilir. Travmalarla yani çarpmalarla vs. ile meydana gelebilir. Bu durumda yine hipnozun yapacağı hiçbir şey yoktur. Biraz sonra bir alanı var, hem bedensel hastalılarımız için hem bu tip bozukluklar için kullanım alanı var, onu ifade edeceğim. Peki, bunun dışında insan ruhunun insan psikolojisinin organik kaynaklı olmayan bir takım rahatsızlıkları nedeniyle hekime başvurduğu haller vardır. Bunlarda psikiyatriyi ilgilendiren klinik psikolojiyi ilgilendiren bozukluklardır. Bu hastalarımıza baktığımızda organik bir bozukluk bulamıyoruz. İşte bu organik bozukluk bulamadığımız hastalıkların nasıl oluştuğu ile ilgili psikolojide ve psikiyatride teorilerle karşı karşıya kalıyoruz. Bunların birincisi davranışı öğrenme modeliyle, kişilerin hatalı öğrenerek kendilerini huzursuz edecek bir takım kimlik ve kişilik örüntülerine veya hastalıklarına veya bozukluklara sahip olması süreçleridir. Eğer davranışçı öğrenme şekliyle bir hastalık, diyelim bir fobi geliştirdiniz, köpekten korkuyorsunuz, asansörden korkuyorsunuz, uçakta korkuyorsunuz. Bunu oradaki beynimizin bilgi işlem merkezine girerek korkmadığını, korku olmadığını o insana yaşatmanız lazım. Normal tedavide biz, yüzleştirme tedavisi, Hipnoz ve Hipnoterapi 371

kaçınmadan kaçma tedavisi dediğimiz davranışçı yöntemlerle, davranışçı bir takım tekniklerle köpek fobisini veya benzer fobileri, korkuları ortadan kaldırıyoruz. İşte burada hipnotik trans altında bu korkularla yüzleşip, kişinin onlarla baş edebildiği birtakım tedavi teknikleri uyguluyoruz. Bir takım rahatsızlıkların kaynağında, bilişsel şemaların oluşumunda, bilişsel süreçlerde yani algının dışarıdan beş duyu ile yapılan algının hatalı işlemlenmesi sonucunda hatalı şemaların ortaya çıkmasıyla karşımıza gelen bozukluklar vardır. Bunlarda bilişsel süreçlere veya kognitif süreçlere bağlı rahatsızlıklardır. Bir takım anksiyete bozuklukları, bir takım fobiler, yine sosyal fobi travma sonrası stres bozukluğu vesaire. Bunlarda da bir tedavi prosedürü izliyoruz. Keza dinamik bozukluklar dediğimiz, çocukluktan getirdiğimiz birtakım çatışmalara bağlı bozuklarında birtakım tedavi teknikleri uyguluyoruz. Bunların hiç birinde ilaç yok, cerrahi müdahale yok, farklı bir yöntem yok, sadece konuşarak, anlaşarak, duygusal bir iletişim yoluyla kişinin bu rahatsızlıklarını tedavi edici onlarca tedavi tekniği geliştirmiştir. İşte bu noktadan itibaren hipnozun kullanım alanına girmiş bulunuyoruz. Hipnoz yalnız başına hiçbir tedavi edici özelliği olmayan bir tekniktir. Psikolojinin ve psikiyatrinin yani siz konuyla ilgili tedavi teknik ve stratejilerini bileceksiniz hastalığa doğru teşhis koyacaksınız. Koyduğunuz teşhisin süreçlerini çok iyi takip edeceksiniz. Hangi tür tedavi tekniği uygulayacağınıza karar vereceksiniz. O tedavi tekniği ile uyumlu olabilirse hipnozu kullanarak tedaviyi daha süratlendirmek, daha kalıcı hale getirmek ve etkin kılmak için hipnozu uygulayabilir- 372 HALK KONFERANSLARI

siniz. Şimdi tabi burada hipnoz insanların bilmediği bir şey olduğu için mucizevî ve kurtarıcı (kayıtta bozukluk ) Her şeyi böyle kestirmeden çözme yöntemi. Biz buna magic thinking diyoruz, büyüsel düşünce.şu muskayı yazsa da bütün dertlerimden kurtulsam. Birtakım şeyleri yaşatsam her halde bana bir şeyh edasıyla yaklaşırlar. Ama ben biliyorum ki bunlar tamamen beynimizin fiziksel özellikleridir. İşte bu tip insanların samimi duygularını zaman zaman bizim ülkemizde de, yurt dışında da sömürüldüğüne şahit oluyoruz. Ben seni hipnotik trans haline bir alacağım, bütün dertlerinden kurtulacaksın. Hafıza kayıtlarını yenileyeceğim, o acı veren sevgilinle ilgili hatıraların var ya, onu hiç yaşamamış olacaksın. Veyahut da eski günlere götüreceğim, eski hayatlarını yatacağım, hani hep İngiltere tahtında kraliçe olurlar. Reankarne olmuş bir tane köylü Ayşe Hanım görmedim. Bilinçdışındaki, fantezi düzeyindeki farklı kimlik örüntüleri ve kişiliklerine ulaştırarak eski hayatlarını öğreneceğiz. Bunlar tabi, hipnotik transın suiistimali ile ilgili kullanım noktaları.hipnozun bu manada tek bir faydası var. Yalnız başına katarsis dediğimiz, abreaksion dediğimiz duygusal bir boşalma, iyileştirici bir etkisi vardır. Hiçbir şey yapmasanız hastaya, hastayı bir hipnotik transa aldığınızda eğer içeride çok yoğun bastırılmış duygular var ise hasta kendiliğinden bir ağlama krizine girer. Ağlar ağlar boşalır. Bu yıllarca biriktirilmiş olan basıncın bir anda tahliye edilmesidir. Kişi müthiş bir rahatlama hali hisseder, müthiş bir iyileşme hali hisseder.bunu ben düdüklü tencere içinde biriktirilmiş olan ve patlamak üzere olan basıncın tahliye supabıyla tahliye edilmesi olarak yorumluyorum ve algılıyorum. Fakat kişiler Hipnoz ve Hipnoterapi 373

problemi oluşturan, daha doğrusu düdüklü tencerenin altındaki ateş hala yanıyorsa yani sorun hayatındaki gerçek sorun hala devam ediyorsa, bazılarında bir ay sonra, bazılarında üç ay sonra, bazılarında altı ay sonra yine sıkıntılar ve problemler baş gösteriyor. Düdüklü tencerenin içi yine basınçla doldurulmuş demektir. Bu manada bir iyileştirici özelliği vardır. Onun dışında ise diğer tedavi yöntemleri ile birleştirildiğinde tedavide çok kalıcı ve çok etkin yaralar sağlamamıza neden olmakta ve bu sonucu elde edebilmekteyiz. Mesela; sosyal fobik bir hastamız geldiğinde, genç delikanlı üniversite öğrencisi, çok başarılı, inanılmaz eforu var, fakat toplumdan ve gruptan korktuğu için okula gidemiyordu. Yakışıklı çocuk karşı cinsle iletişim kuramıyor, korkudan tirtir titriyor, kalbi vuruyor, okulun kapısına kadar gidiyor, fakat geri dönüyor geliyor. Buna ilaçlar veriyoruz, uğraşıyoruz, bir miktar kendini iyi hissediyor, okula gidebiliyor, fakat kantine çıkamıyor. Davranışçı terapi, kognitif terapi veriyoruz, tamam diyor, bunların mantığını kavradım, algıladım, kantine gideceğim, ortadaki masaya oturacağım elimle çayı alacağım milletin içinden yavaşça geçe geçe geleceğim, orada, tam ortadaki masada çayı içeceğim. Gaza geliyor, daha eve giderken pili bitiyor. Aman tanrım, ben kantinde o kadar milletin ortasında elimde çayla, hem de ortadaki masa da. Ertesi gün tekrar terapiye geliyor, hocam çok kötü hissetim kendimi diyor, bırak oraya gitmeyi, düşündüğümde bile panik atak geçirdim. Ne yapacağız bu arkadaşa? İlaç verdik olmadı, davranışçı verdik olmadı, kognitif çalışmalar yetmedi, bazılarında işe yarıyor. İşte bu arkadaşımızı biz hipnotik trans altına alıyoruz. Hipnotik trans altında kişi yaşamak istediği hadiseleri 374 HALK KONFERANSLARI

bire bir yaşar. Aynı rüyada olduğu gibi aynı duygusallıkla, aynı korkuyla yaşar. Evet, şu anda kantine gideceksin, kantinde çayı alacaksın, ortadaki masada çayı içeceksin. Evden çıkar, yani drama dediğimiz hayali olarak rüya âleminde panik başlar, okula yaklaştıkça hocam kendimi çok kötü, bir taraftan bizimle de irtibat kuruyor, kendimi çok kötü hissediyorum, doktor bey. Burada biz ego destekleyici bir terapi veriyoruz. Hayır, bunu başarabilecek güç var, içindeki güce inan. Sen bunu başarabilirsin, yılmayacaksın, yıkılmayacaksın hadi aslanım.tamam hocam, gidiyorum. Okula girer. Hocam geliyorlar, karşıdan geliyorlar, çok kötü hissediyorum. İşte birebir yanında onun rehberi gibi siz bu mücadeleyi etap etap aşarsınız. Ve kantinde çayını alır ve oraya oturur. Oh be bunu yaptım. Ne oldu burada. Burada şu oldu, zihin ona hazır hale geldi. Siz bu seansı birkaç kere tekrarladığınızda daha sonraki seanslarda o duygusal yoğunluk olmadan, o sıkıntı olmadan, daha rahat bir şekilde çayı içebildiğini görür ve kendini iyi hisseder. Egosu desteklenmiştir, güçlüdür. Ertesi gün de dersiniz ki, hadi görev başına, bugün git ve bu eylemi yap. Reel hayatta bunu uygulayabilme ihtimali çok daha yüksek olmaktadır. Tabi tam oturacağı yerde karşısında çok hoşlandığı kız varsa, bizim proje suya düşebilir. Artı kız faktörü titretir ve çay dökülür,geri dönerek kaçabilir. Böyle bir riskimizde var. Tabi bu risklerin hepsini hasta neden korkuyorsa hepsini hipnotik trans altında yapıyoruz. Yine üniversite delikanlımızın etap etap evden çıktık, bakkala gittik, daha sonra okula yaklaştık, her bir hafta bir terapi seansında en sonunda geldiğimiz noktada o tabldotun yere dökülmesi mi? Evet hocam. Bu hafta herkesin ortasında o tabldotu yere Hipnoz ve Hipnoterapi 375

vuracaksın. Tabi gitti vurdu üniversitede, yaptım hocam dedi, temizlediler. Ne oldu böyle bir etap? Şimdi bu bağlamda bakıldığında inanılmaz faydaları var. Bu arkadaşımız çok acı çekiyordu. Annesi, babası çok sevdikleri halde bu çocuğun bu rahatsızlığından haberdar değillerdi. Bu çocuk okula gitmek istemiyor, buldu da bunuyor. Hâlbuki çocuk gururu nedeniyle ailesiyle de paylaşamıyor. Sadece size gelebilmiş. Tabi bunu başka nerede kullanabilirsiniz, mesela cinsel işlev bozukluğunda. Erkek ve hanımlarda, erkeklerde ereksiyon problemi. Bizim Türk milletinin erkekleri cinselliğe maça çıkar gibi çıkarlar. Ne demektir bu? Maçın içinden zevk almak değil, gol atacak mıyım? Olacak mı olmayacak mı? Biz buna performans kateksi diyoruz performans anksiyetesi, diyoruz. Toplumumuzdaki erkeklerin büyük bir kısmı bu kaygıyla cinselliği yaşadıkları için eşleriyle veya partnerleriyle ereksiyon problemi olur. Buna siz istediğiniz kadar ödev verin, o an geldiği zaman o kaygı artar ve inhibisyon, engellenme ortaya çıkar. İşte bunları da hipnotik trans altında o süreci performansı yaşatmayla ilgili tedavi tekniği ve imajinasyon çalışması yapıyoruz. Diğer bir sorun hanımların vajinismus sorunu. Son yıllarda çok gündemde oldu. Tabi bu yıllardır ülkemizin temel problemi ama biz cinselliği konuşamayan bir ülkeydik. Yeni yeni konuşabiliyoruz. Hayatımızın çok önemli bir kesiti olmasına rağmen hep üstü örtülen, yaşanmayan, bilinmeyen. Tabi hayatta her şeyi öğreniyoruz, para kazanmayı öğreniyoruz, eğitimi, muhasebeyi, karımızı, zararımızı, gideceğimiz oto- 376 HALK KONFERANSLARI

büsü en kestirme yolu, hangi kıyafetin bize yakışacağını ama bu cinsellik denen şeyi hiç öğrenmiyoruz. O üstü örtülü, ne olacak peki? Oluyor bir şekilde. Olmuyor, çünkü bu konular bizim seans odalarımızda konuşuluyor, ailelerin mahremleri bizimle konuşuluyor. İki aile birbiriyle konuşmaz, karı kocayla konuşamıyor bu konuyu ama sizinle paylaşır. İşte bu noktada biz cinsel hayatları olumlu olmayan, cinsel hayatları sağlıklı olmayan ailelerin sağlıklı olduğuna inanmıyoruz.o aileler çatlar veya işin içine bir üçüncü şahıs bir şekilde girer. İşte dingin, saygın, birbirine sevgili, cinsel hayatlarını en kaliteli şekilde bilinçli ve şuurlu yaşayan ailelerin birliktelikleri daha sağlam ve daha kalitelidir. İşte böyle bir problem perspektifinden vajinismus şikâyeti kadının cinsel ilişkiye girememesi, istemsiz, kasılarak bu cinselliğe karşı koyması, korku vardır bunun içinde, mitler vardır,tabular vardır, günah kavramı vardır, travmalar vardır, tacizler vardır birçok şey vardır. Bu evliliğin beşinci yılında, evliliğin onuncu yılında bana geliyorlar. Doktor bey biz çocuk istiyoruz artık. Yapın kardeşim. Olmuyor ne demek? Olmuyor,işte bizim bir maruzatımız var. Nedir? Benim eşim korkuyor, çekiniyor. Ne zamandan beri evlisiniz? On bir yıl altı ay oldu. Şimdi böyle bir evlilik düşünebiliyor musunuz? Bunun yine çözümü aynı şekilde o hanım efendinin korkularını ve kaygılarını bir hipnotik trans altında kaldırabilecek bir rahatlatıcı sistemle, bir imajinasyon çalışmalarıyla tedaviyi daha etkin kılabiliyorsunuz. Bunun gibi anksiyete bozuklukları,obsesif bozukluklar, kişilik bozukluklarında klasik bilinen tedavi tekniklerini hipnotik trans altında uygulayarak, o tedavi tekniklerinin Hipnoz ve Hipnoterapi 377

başarısını arttırmak amacıyla hipnoz kullanılır. Bu daha nerde kullanılır. Hani birtakım ruh hastalıkları organik demiştik, organik hastalıkların ağrı duyusunu kaldırmak için kullanılır, kanser hastası terminal safha, bir yıllık iki yıllık ömrü var, morfin bile cevap vermiyor. Şu anda yurt dışında Amerika da, İngiltere de bu tip hastalara yoğun olarak hipnotik trans altında ağrılarını kontrol etme yetisi kazandırılıyor. Kişi hipnotik trans altına alındığı zaman ağrı duyusunu tamamen ortadan kaldırabilir ve bu çerçevede her türlü ameliyat hiçbir ilaç kullanılmadan her insana yapılabilir. Aman tanrım bacağını kesebilirsin, midesini kesebilirsin, rahmini alabilirsin, sezaryen yaptırabilirsin, guatr ameliyatı, beyin ameliyatı yaptırabilirsin sadece oto hipnozla hipnotik trans haliyle. Bugüne kadar da dünyada binlerce ameliyat yapılmıştır. Bu çerçevede ülkemizde de rahmetli İsmet Hüsnü ÖZTÜRK hocamız Haydarpaşa Numune Hastanesinde yüzlerce operasyonu hipnotik trans altında yapmıştır. Geçtiğimiz aylarda da yine aynı şekilde onun talebesi ve yeğeni olan bir doktor arkadaşımız hipnotik trans altında bir safra kesesi ameliyatını, bir cerrah arkadaşımızla beraber bir hanımda yaptı. Bu da gene insanoğlunun beyninin ne müthiş, ne olağanüstü yetilerle donatıldığını ve bunu pek kullanamadığımızı bize gösteren bir faktör. Evet, bu ağrı duyusunun kontrol edilmesi ve anestezinin oluşturulmasında, birtakım çocuk hastalıklarında, enüresiz dediğimiz işeme vakalarında, tırnak yemede, motivasyon bozukluklarında, kadın doğumda, ağrısız doğumda kullanılabilen bir takım alanları bulunmaktadır. Hipnoterapiyi biz ofisimizde, kliniğimizde kullanıyoruz. Fakat bir kere her hastaya kullanmıyor, her hastalığa kullanmı378 HALK KONFERANSLARI