TÜRKİYE KALKINMA BANKASI A.Ş.

TÜRKİYE KALKINMA BANKASI A.Ş. EKONOMİK GELİŞMELER ÖZET DEĞERLENDİRME RAPORU ARALIK 2006/ II HAZIRLAYANLAR Mustafa ŞİMŞEK Fulya BAYRAKTAR Mustafa TOSUN EKONOMİK VE SOSYAL ARAŞTIRMALAR MÜDÜRLÜĞÜ Ocak 2007

Aralık ayının son haftası ile Ocak ayının ilk haftasında ekonomide yaşanan gelişmeler ve bunun piyasalara yansımaları, açıklanan son veriler ışığında aşağıda özetlenmiştir. Piyasaları Etkileyen Yurtiçindeki Gelişmeler Merkez Bankası Para Politikası Kurulu nun, 21 Aralık 2006 tarihli toplantısının ardından, 28 Aralık 2006 tarihinde, Kurul un Değerlendirme Özeti sunulmuştur. Özet te, enflasyon gelişmeleri ve enflasyonu etkileyen unsurlar üzerinde durulduktan sonra, ekonomide gözlenen yavaşlamanın durgunluk düzeyine ulaşmayacağı ve ekonomik faaliyetin aşamalı olarak toparlanacağının tahmin edildiği ifade edilmiştir. 2006 yılının son çeyreğinde, 2005 yılının aynı dönemindeki yüksek bazın da etkisiyle, yıllık büyüme oranının düşük bir düzeyde gerçekleşmesinin sürpriz olmayacağı, ancak dış talebin göreli olarak güçlü seyretmesi ve kamu harcama kalemlerindeki artışlar nedeniyle, toplam talepteki yavaşlamanın keskin olmayacağı ve 2007 yılının ikinci yarısından itibaren yıllık büyüme oranlarının yükseleceğinin düşünüldüğü açıklanmıştır. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Sosyal Güvenlikte 'tek çatı'yı hedefleyen ve sadece memurlar yönünden iptal edilen Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'nun yürürlük tarihinin altı ay ertelendiğini açıkladı. Hazine Müsteşarlığı ndan yapılan açıklamaya göre; 2007 yılında 140,3 milyar YTL iç ve 26,2 milyar YTL dış olmak üzere, toplam 166,5 milyar YTL borç servisi yapılması öngörülmektedir. 2007 yılı için öngörülen toplam 140,3 milyar YTL lik iç borç servisinin, 122,9 milyar YTL lik kısmının piyasaya yapılacak ödemeler, 14,5 milyar YTL lik kısmının ise kamu kurumlarına rekabetçi olmayan teklif yoluyla gerçekleştirilen satışların ödemeleri oluştururken, Merkez Bankası na gerçekleştirilecek itfa tutarının toplamının 3 milyar YTL olması öngörülmüştür. TBMM de kabul edilen 2007 yılı bütçesinde, bütçe giderleri 204 milyar YTL, bütçe gelirleri ise 188,2 milyar YTL olarak belirlenirken, bütçenin 16 milyar 829 milyon YTL açık vermesi öngörüldü. Vergi gelirlerinin önemli bir kısmının dolaylı vergilerden sağlanması planlanmaktadır. Uluslararası Piyasalardaki Gelişmeler ABD de Kasım ayında, yeni ev başlangıçları verisi 1.500 bin adet olan beklentilerin üzerinde ve 1.588 bin adet olarak açıklandı. ABD de Üretici Fiyatları Endeksi (ÜFE), Kasım da %0,4 lük beklentilerin oldukça üzerinde ve %2 arttı. Çekirdek üretici fiyatları da %0,2 lik beklentinin üzerinde %1,3 yükseldi. ABD ekonomisinin yılın üçüncü çeyreğinde %2,2 lik beklentilerin biraz altında %2 büyüdüğü açıklandı. ABD de yılın ikinci çeyreğinde %2,6 büyüme kaydedilmişti. 1

ABD Kasım ayı dayanıklı tüketim malı siparişleri %1,2 lik beklentilerin oldukça üzerinde ve %1,9 artış gösterdi. FED in faiz artırım kararlarında enflasyon göstergesi olarak dikkate aldığı verilerden biri olan çekirdek PCE (Kişisel Tüketim Harcamaları) endeksi, Kasım ayında %0,2 lik artış beklentilerinin altında kalarak değişmezken, yıllık artış oranı %1,9 oldu. Euro Alanı Ekim ayı dış ticaret dengesi 2,4 milyar Euro fazla verdi. Dış ticaret fazlası, bir önceki yılın aynı ayında 0,1 milyar Euro olarak gerçekleşmişti. Ekim ayında Euro Alanı nda mevsimsellikten arındırılmış cari işlemler hesabı dengede gerçekleşti. Aynı ayda 10 milyar Euro luk sermaye girişi yaşanırken, 12 aylık cari açık 22,6 milyar Euro düzeyinde gerçekleşti. Japonya da son ekonomik verilerin ülke ekonomisine ilişkin verdiği olumsuz sinyallerin ardından, Japonya Merkez Bankası (BOJ) 19 Aralık taki toplantısında faiz oranlarını değiştirmeyerek %0,25 te bıraktı. Uluslararası yatırım bankası Morgan Stanley, sosyal güvenlik reformunun yürürlüğe girmesindeki gecikmenin, orta vadede ekonomik büyümeyi olumsuz etkileyerek, sosyoekonomik şartları kötüleştirebileceği uyarısında bulundu. 1990 yılında Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYİH) temelinde %0,3 olan sosyal güvenlik açığının bu yıl %5 e yükseldiği belirtildi. OPEC ülkelerinin Şubat 2007 den itibaren günde 500.000 varillik arz kesintisi yapılacağını açıklaması üzerine yükselme eğilimine giren Brent türü petrolün spot fiyatındaki artış, üye ülkelerden bazılarının önümüzdeki dönemde petrol talebinin güçlü seyredeceğine dikkat çekerek arz kesintisinin ertelenebileceğini dile getirmesi üzerine ivme kaybetmiştir. 30 Kasım itibarıyla varili 65 dolar seviyesine ulaşan Brent türü petrolün fiyatı, ABD deki olumlu hava koşulları ve ısınma amaçlı yakıt talebinin düşük seyretmesinin etkisiyle 27 Aralık itibarıyla varili 61,3 dolar düzeyine gerilemiştir. Son Açıklanan Veriler T.C. Merkez Bankası nın mali ve reel sektörden katılımcılarla gerçekleştirdiği Aralık ayı II. Dönem Beklenti Anketi sonuçları, bir önceki dönem beklenti anketi sonuçlarıyla kıyaslandığında, yılsonu TÜFE beklentisi ve cari açık beklentisi yukarıya doğru çekilirken, yılsonu büyüme ve dolar kuru beklentisi düşürülmüştür. Buna göre; Türkiye ekonomisinin 2006 yılında %5,3 büyüyeceği, tüketici fiyatlarının %9,96 oranında artacağı, cari işlemler açığının 33,3 milyar dolar ve dolar kurunun 1,4444 YTL civarında gerçekleşeceği tahmin edilmektedir. Önümüzdeki 12 ve 24 ay sonrasının yıllık TÜFE beklentileri ise sırasıyla %7,11 ve %5,56 düzeyindedir. 12 ay sonrası için, 6 ay vadeli hazine bonosunun yıllık bileşik getirisi %17,28, devlet tahvillerinin bileşik getirisi de %17,19 olarak beklenmektedir. TÜİK tarafından açıklanan, İmalat Sanayiinde Saat Başına Ücret ve Kişi Başına Kazanç Endeksi 2006 Yılı III.Dönem Sonuçları na göre; 2006 yılının üçüncü döneminde, bir önceki yılın aynı dönemine göre, üretimde çalışılan saat başına ücret endeksi %10,8, üretimde çalışan kişi başına kazanç endeksi %10,9 2

ve diğer işlerde çalışan kişi başına kazanç endeksi ise %13,5 artış göstermiştir. Devlet sektöründe, üretimde çalışılan saat başına ücret %6,7 artarken, TÜFE ile deflete edilerek hesaplanan üretimde çalışılan saat başına reel ücret endeksi %0,3 azalmıştır. Türkiye İstatistik Kurumu ve Merkez Bankası işbirliği ile yürütülen Aylık Tüketici Eğilim Anketi ne göre, 2006 yılı Ekim ayında 91,56 olan Tüketici Güven Endeksi, 2006 yılının Kasım ayında, Ekim ayına göre %1,95 oranında artarak, 93,35 değerine yükselmiştir. Ankete göre, Güven Endeksindeki artış, tüketicilerin mevcut ve gelecek dönem satın alma güçlerine, gelecek dönem genel ekonomik duruma ve iş bulma olanakları ile mevcut dönemin dayanıklı tüketim malı satın almak için uygunluğuna dair değerlendirmelerinin iyileşmesinden kaynaklanmaktadır. TÜİK tarafından açıklanan verilere göre; Aralık ayında üretici fiyatları (ÜFE) %0,12 oranında düşerken, tüketici fiyatları (TÜFE) ise %0,23 oranında artış gösterdi. Son bir yıl itibarıyla % Yıllık Enflasyon enflasyon, üretici fiyatlarıyla 16,00 ÜFE TÜFE %11,58, tüketici fiyatlarıyla da 14,00 12,52 11,19 11,58 %9,65 düzeyine gelmiş oldu. 12,00 10,00 Aralık ayında, ana harcama 7,93 8,16 10,12 10,55 9,65 8,00 grupları itibarıyla TÜFE deki 6,00 en yüksek aylık artış %1,20 ile 4,00 eğlence ve kültür grubunda 5,11 4,21 2,00 gerçekleşirken, en büyük 0,00 düşüş %2,00 ile giyim ve 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 ayakkabıda, ÜFE deki en Aylar 2006 yüksek aylık artış %2,20 ile kok kömürü, rafine edilmiş petrol ürünleri alt sektöründe görülürken, en büyük düşüş %2,56 ile deri mamul imalatı sektöründe gerçekleşmiştir. TÜİK tarafından yapılan açıklamalara göre; 2006 yılı Kasım ayında; geçen yılın aynı ayına göre giriş yapan yabancı ziyaretçi sayısı %3,1 oranında azalarak 1.020.106 kişi olarak gerçekleşmiştir. Bu rakam geçen yılın aynı döneminde 1.052.561 kişidir. Ülkemizden çıkış yapan yabancı ziyaretçiler de geçen yılın aynı dönemine göre %3,6 oranında azalarak 1.085.716 kişi olarak gerçekleşmiştir. Bu rakam, bir önceki yılın aynı ayında 1.126.199 kişidir. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanan geçici verilere göre, 2006 yılı Kasım ayında ihracat geçen yılın aynı ayına göre %42,9 oranında artarak 8.492 milyon dolar, % Karşılama oranı (ihracat/ithalat) ithalat ise %31,4 oranında 80,0 artarak 12.711 milyon dolar 69,2 olarak gerçekleşmiştir. Aynı 67,1 70,0 66,8 64,6 60,7 65,7 dönemde dış ticaret açığı 56,6 %13,1 oranında artarak 3.731 60,0 63,0 63,9 62,4 64,1 61,4 62,0 60,6 milyon dolardan 4.219 milyon dolara yükselmiştir. 2005 50,0 54,1 Kasım ayında %61,4 olan 40,0 ihracatın ithalatı karşılama 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 oranı, 2006 Kasım ayında Aylar 2005 2006 %66,8 olarak gerçekleşmiştir. 3

2006 Ocak-Kasım döneminde; 2005 yılının aynı dönemine göre ihracat %15,6 artarak 76,6 milyar dolar; ithalat ise %19,2 artarak 125,3 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir. 2005 Ocak-Kasım döneminde 38,9 milyar dolar olan dış ticaret açığı, 2006 yılı Ocak-Kasım döneminde %25,4 oranında artarak 48,7 milyar dolara yükselmiştir. 2006 Ocak-Kasım döneminde, fasıllar bazında en büyük ihracat kalemi kara taşıtları ve bunların aksam, parçaları olurken, bu fasılı örme giyim eşyası, makineler, mekanik cihazlar, kazanlar, aksam ve parçaları izlemiştir. İthalatta ise en büyük kalem, mineral yakıtlar, mineral yağlar, makineler, mekanik cihazlar, kazanlar, aksam ve parçaları olmuştur. İthalattaki payı %72 olan ara mallarının ithalatı geçen yılın aynı dönemine göre %21,7 artarken, sermaye malları ithalatı %10,7, tüketim malları ithalatı %17,1 artmıştır. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanan geçici verilere göre; 2006 yılı Kasım ayında bir önceki aya göre ihracat miktar endeksi %23,9, ithalat miktar endeksi %14,1 oranında artış göstermiştir. İhracat birim değer endeksi %1,4 oranında artarken, ithalat birim değer endeksi ise %0,4 oranında azalmıştır. Ana sektörlere göre ihracat fiyatları; tarım ve ormancılık sektöründe %4,5 ve imalat sanayii sektöründe %1,4 oranında artarken, balıkçılık sektöründe %8,8 ve madencilik ve taşocakçılığı sektöründe %11,5 oranında azalmıştır. İthalat fiyatları da; tarım ve ormancılık sektöründe %1,6, madencilik ve taşocakçılığı sektöründe %1,4 oranında artarken, imalat sanayii sektöründe %0,8 oranında azalış göstermiştir. % 104,0 102,0 100,0 98,0 96,0 Dış Ticaret Hadleri (%) Dış ticaret hadlerinin, 2006 94,0 96,0 92,1 92,0 yılının üçüncü ayından itibaren 92,3 92,0 ithalat lehine olma eğilimi, 90,0 Kasım ayında ihracat 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 fiyatlarının %1,4 oranında Aylar artmasına karşın ithalat 2005 2006 fiyatlarının %0,4 oranında gerilemesiyle tekrar ihracat lehine dönmüştür. Bu ayda dış ticaret haddi 1,7 puan artışla 93,7 seviyesine yükselmiştir. 1997=100 temel yıllı Aylık Sanayi Üretim Endeksi, 2006 yılı Kasım ayında bir önceki yılın aynı ayına göre %10,9 artarak 144,0 olmuştur. Sanayinin alt sektörleri düzeyinde, % Aylık Sanayi Üretim Endeksi Artışı madencilik sektörü endeksi 20,0 %1,0 azalırken, imalat sanayi 11,2 sektörü endeksi %11,4 ve 10,7 9,8 9,3 8,7 10,9 7,4 10,0 8,3 7,0 elektrik, gaz ve su sektörü 6,8 5,0 10,0 endeksi ise %11,1 artış 2,4 3,4 5,0 1,8 7,5 5,9 2,7 4,8 0,0 3,5 göstermiştir. 2006 yılı Kasım ayında, 2005 yılı aynı ayına -1,4-6,0 göre imalat sanayi endeksinde -10,0 en yüksek yüzde değişim 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 oranı, %165,8 ile büro Aylar 2005 2006 100,0 97,3 100,8 98,1 101,5 100,1 99,5 98,3 97,4 93,7 4

muhasebe bilgi işlem makineleri imalatında izlenirken bunu %59,6 ile metal eşya sanayi ve %49,6 ile tütün ürünleri imalatı takip etmiştir. Hazine Müsteşarlığı ndan yapılan açıklamaya göre; Kasım 2006 sonu itibarıyla, Merkezi Yönetim Toplam Borç Stoku, 348,5 milyar YTL olarak gerçekleşmiştir. Toplam borç stokunun 216,9 milyar YTL tutarındaki kısmı Türk Lirası cinsinden, 129,8 milyar YTL tutarındaki kısmı döviz cinsinden ve geriye kalan 1,8 milyar YTL tutarındaki kısmı ise dövize endeksli borçlardan oluşmaktadır. 2006 Kasım sonu itibariyle toplam borç stokunun %52 si iç piyasaya, %20,6 sı ise kamu kesimine olan iç borçlardan oluşurken, dış borçların ağırlığı %27,4 olarak gerçekleşmiştir. Merkezi yönetim toplam borç stoku, yılsonuna göre YTL bazında %5,1 artış gösterirken, dolar bazında %3,4 oranında gerilemiştir. Dolar bazındaki azalışta, özellikle son aylardaki YTL nin dolar karşısındaki değer kaybı etkili olmuştur. Üçer aylık dönemler itibarıyla Hazine Müsteşarlığı tarafından yayımlanan kamu net borç stoku, yılın üçüncü çeyreğinde, ikinci çeyreğe göre 1,7 milyar YTL artarak Eylül 2006 itibarıyla 267,4 milyar YTL olarak gerçekleşmiştir. Borç stokunun 34,9 milyar YTL sını net dış borç, 232,5 milyar YTL sını ise net iç borç stoku oluşturdu. TÜİK tarafından açıklanan, Hanehalkı Bütçe Araştırması Sonuçlarına göre; 2005 yılında, hanehalkı kullanılabilir gelirine göre oluşturulan %20 lik hanehalkı gruplarından birinci gruptaki hanehalklarının gelirden aldığı pay %6,1 iken, beşinci gruptaki hanehalklarının gelirden aldığı pay %44,4 tür. Yüzde paylar analizine göre ilk %20 lik grubun gelirden aldığı pay artarken, beşinci yüzde yirmilik grubun payı düşmüştür. Gelir dağılımı eşitsizliği ölçülerinden gini katsayısı, Türkiye geneli için 0.38, kentsel yerleşim yerleri için 0.37 ve kırsal yerleşim yerleri için ise 0.38 olarak hesaplanmıştır. Sıfıra yaklaştıkça gelir dağılımında eşitliği, 1 e yaklaştıkça bozuk bir gelir dağılımını ifade eden gini katsayısı, 2004 yılında sırasıyla Türkiye, kentsel ve kırsal yerleşim yerleri için 0.40, 0.39 ve 0.37 olarak gerçekleşmiştir. Yıllık kullanılabilir fert gelirlerinin %39,2 si maaş ve ücret geliri, %28,8 i müteşebbis geliri, %23 ü transfer gelirleri, % 5,6 sı mülk geliri, %3,3 ü ise yevmiye gelirinden oluşmaktadır. Aynı oranlar 2004 yılında sırasıyla, %38,7, %31,8, %21,2, %4,9 ve %3,5 olarak gerçekleşmiştir. 2005 yılında esas işten elde edilen yıllık gelir ortalaması 6.264 YTL iken, en fazla ortalama 16.035 YTL ile mali aracı kuruluş faaliyetlerinde, en düşük yıllık ortalama gelir ise 2.467 YTL ile tarım, avcılık, ormancılık ve balıkçılık sektöründe tespit edilmiştir. TÜİK tarafından açıklanan, 2005 Yoksulluk Çalışması Sonuçlarına göre; 2005 yılında Türkiye de fertlerin yaklaşık %0,87 si yani 623 bin kişi sadece gıda harcamalarını içeren açlık sınırının, %20,5 i yani 14.681 bin kişi ise gıda ve gıda dışı harcamaları içeren yoksulluk sınırının altında yaşamaktadır. Kişi başı günlük harcaması satın alma gücü paritesine göre 1 Doların altında kalarak yaşamlarını sürdürenlerin oranı %0,01 yani yaklaşık 10 bin kişi olarak hesaplanmıştır. 2005 yılında, 4 kişilik hanenin aylık açlık sınırı 190 YTL, aylık yoksulluk sınırı ise 487 YTL'dir. Kırsal yerleşim yerlerinde yaşayanlarda yoksulluk oranı %32,95 iken kentsel yerlerde yaşayanların yoksulluk oranı %12,83 tür. 5

Gelir düzeyi düşük 49 İl e yönelik yatırımların, vergi, sigorta, enerji, bedelsiz arsa tahsisi gibi özel teşviklerle, yılın ilk 10 ayında %28 oranında artarak 5 milyar YTL ye ulaştığı açıklandı. Tüm illerde teşviğe bağlanan yatırım tutarı ise %22,5 artışla 21,5 milyar YTL olarak gerçekleşti. Merkez Bankası Analitik Bilânçosu Ana Kalemlerindeki Gelişmeler Merkez Bankası Analitik Bilânçosu Ana Kalemleri (Milyon YTL.) 30.12.05 15.12.06 29.12.06 Son Yıl Değişim Dönem AKTİFLER 90.070 102.329 104.352 14.282 2.023 1.DIŞ VARLIKLAR 72.338 89.357 91.464 19.126 2.107 2.İÇ VARLIKLAR 17.732 12.972 12.888-4.844-84 PASİFLER 90.070 102.329 104.352 14.282 2.023 1.TOPLAM DÖVİZ YÜKÜMLÜKLERİ 51.523 63.567 62.437 10.914-1.130 1.1. DIŞ YÜKÜMLÜKLER 22.858 24.741 24.328 1.470-413 1.2. İÇ YÜKÜMLÜKLER 28.665 38.826 38.109 9.444-717 1.2.1. Döv. Ol. Takip Ol. Mev. 13.874 21.989 18.691 4.817-3.298 1.2.2. Bankaların Döviz Mevduatı 14.791 16.837 19.418 4.627 2.581 2.MERKEZ BANKASI PARASI 38.547 38.762 41.916 3.369 3.154 2.1. REZERV PARA 32.696 37.136 41.399 8.703 4.263 2.1.1. Dolaşıma Çıkan Banknot 19.612 23.260 26.815 7.203 3.555 2.1.2. Bankalar Mevduatı 12.899 13.741 14.420 1.521 679 2.1.3. Diğer Kalemler 185 135 164-21 29 2.2. DİĞER MB PARASI 5.851 1.626 517-5.334-1.109 2.2.1. APİ den Doğan Borçlar 4.983 1.173-1.098-6.081-2.271 2.2.2. Kamu Mevduatı 868 453 1.615 747 1.162 TCMB Brüt Döviz Rezervleri (Milyon $) 50.518 59.343 60.845 10.327 1.502 Kaynak: TCMB 15 Aralık 29 Aralık 2006 döneminde, Merkez Bankası Analitik Bilânçosu aktif büyüklüğü, %1,98 oranında genişleyerek 104.352 milyon YTL seviyesine yükselmiştir. Bu dönemde Dış Varlıklar kalemi %2,36 oranında artarken, İç Varlıklar kalemi 6,48 düzeyinde azalış göstermiştir. Bilânçonun pasif kalemleri incelendiğinde ise bu dönemde Merkez Bankası Toplam Döviz Yükümlülüklerinin %1,78 oranında azaldığı görülmektedir. Toplam Döviz Yükümlülükleri kaleminin alt ayırımına bakıldığında ise Dış Yükümlülükler kaleminin %1,67, İç Yükümlükler kaleminin de %1,85 oranında daraldığı göze çarpmaktadır. Emisyon hacminin %15,28, Bankalar Mevduatının da %4,94 oranında artış göstermesi nedeniyle bu dönem Rezerv Para Kalemi, %11,48 düzeyinde genişlemiştir. Diğer yandan yılbaşı ve Kurban Bayramı öncesinde piyasada artan likidite ihtiyacı nedeniyle Açık Piyasa İşlemlerinden Doğan Borçlar kaleminin, bu dönem yaklaşık olarak 2,3 milyar YTL azalışla, 1,1 milyar YTL düzeyinde eksiye döndüğü görülmektedir. Aralık ayının ikinci yarısında Kamu Mevduatının %156,51 gibi yüksek bir oranda artış göstermesine rağmen Açık Piyasa İşlemlerinden Doğan Borçlardaki söz konusu azalış, Diğer MB Parası Kaleminin bu dönemde %68,20 gibi yüksek bir oranda daralmasına neden olmuştur. 15 Aralık 29 Aralık 2006 döneminde TCMB brüt döviz rezervleri, 1,5 milyar dolar artarak 60.845 milyon dolar düzeyine yükselmiştir. 6

Tahvil-Bono Piyasası Aralık ayının son haftasına %21,20 seviyesinden başlayan piyasanın gösterge kâğıdı niteliğindeki 13 Ağustos 2008 itfa tarihli tahvilin yıllık bileşik faizi, yılsonuna kadar oldukça dar Gösterge tahvilin yıllık bileşik getirisi bir bant içerisinde hareket etti. 21,5 Bu dönemde Noel tatili 21,4 nedeniyle yabancıların 21,3 21,2 piyasada olmaması işlem 21,1 hacmini düşürürken, 21 fiyatlardaki volatiliteyi de 20,9 oldukça sınırladı. Ancak 2007 20,8 yılının ilk günlerinde, 20,7 gelişmekte olan ülke piyasalarındaki düşüşler ve Tarih elektrik dağıtım özelleştirmelerinin seçim sonrasına bırakıldığına yönelik açıklamalar, piyasada satışların artmasına neden oldu ve bu satışlarla piyasanın gösterge kâğıdının yıllık bileşik faizi %21,44 seviyelerine kadar yükseldi. Tahvil-bono piyasası gösterge kâğıdının yıllık bileşik faizi, 9 Ocak tarihli piyasa kapanışı itibariyle %21,15 seviyesindedir. Döviz Piyasası Aralık ayının son haftasına 1,4254 YTL seviyelerinden başlayan dolar kuru, alternatif piyasalarda yaşanan durgunluğun etkisiyle yılsonuna kadar son derece hareketsiz bir seyir izledi. Ocak ayının ilk günlerinde yurtdışı ve yurtiçi piyasalardaki satışlar döviz piyasasına alım yönünde yansıdı ve bu alımlarla dolar kuru 1,4461 YTL seviyesine kadar yükseldi. Dolar kuru, 9 Ocak tarihli Merkez Bankası gösterge kuru itibariyle 1,4335 YTL seviyesindedir. Dolar bu 1,48 1,45 1,43 1,40 dönem içerisinde YTL karşısında 5,68 oranında değer kazanırken, Euro aynı dönem itibariyle YTL karşısında 7,39 düzeyinde değer kaybetmiştir. Aralık ayının son haftasına 1.32 seviyelerinden başlayan /$ paritesi, bu dönem içerisinde FED faizlerinde yeniden bir artışın gerçekleşebileceği yönündeki beklentilerin güçlenmesi neticesinde 9 Ocak tarihi itibariyle 1,3028 düzeyine gerilemiştir. İstanbul Menkul Kıymetler Borsası (İMKB) Getiri oranı (%) YTL 21.12 21.12 ABD Dolar Denge Kuru Aralık ayının son haftasına 39.180 puan düzeyinden başlayan İMKB Bileşik Endeksi, uluslararası yatırım bankası Morgan Stanley in Türkiye deki sosyal güvenlik reformunun ertelenmesini, orta vadede ekonomik büyüme olumsuz etkilenir şeklindeki değerlendirmesi ve Petrol Ofisi ile ilgili olarak basında çıkan haberlerin etkisiyle 38.284 puana kadar geriledi. 2007 yılının ilk günlerinde de gelişmekte olan ülke borsalarında yaşanan düşüşler ve enerji dağıtım 22.12 22.12 25.12 25.12 26.12 26.12 27.12 27.12 28.12 28.12 Tarih 29.12 29.12 04.01 04.01 05.01 05.01 08.01 08.01 09.01 09.01 7

özelleştirmelerinin seçim sonrasına bırakıldığı yönündeki açıklamalarla düşüşünü sürdüren İMKB Bileşik Endeksi, 9 Ocak tarihli piyasa kapanışı 40000 39000 38000 itibariyle 37.083 puana kadar 37000 gerilemiştir. İMKB Bileşik Endeksinin %5,35 oranında 36000 değer kaybettiği bu dönemde, yabancı portföylerin piyasa içerisindeki payının %65,1 seviyesinden %67,7 düzeyine yükselmesi dikkat çekmektedir. Türk Bankacılık Sektörü Gelişmeleri Endeks İMKB Bileşik Endeksi Bankacılık Sektörü İle İlgili Seçilmiş Göstergeler (Milyon YTL.) Değişim (%) 30.12.05 14.12.06 28.12.06 Yıl Sonuna Göre Dönem MEVDUAT TOPLAM MEVDUAT 251.869 300.890 308.834 22,6 2,6 YTL 159.328 184.106 190.601 19,6 3,5 YP 92.541 116.784 118.233 27,8 1,2 YP Mevduat/Toplam Mevduat (%) 36,7 38,8 38,3 KREDİLER TOPLAM KREDİLER 153.101 210.180 214.338 40,0 2,0 YTL 108.101 152.327 155.895 44,2 2,3 YP 45.001 57.853 58.444 29,9 1,0 YP Krediler/Toplam Krediler (%) 29,4 27,5 27,3 Krediler * /Mevduat (%) 63,8 72,5 72,0 Takipteki Alacaklar (Brüt) 7.486 7.986 8.156 8,9 2,1 Takipteki Alacaklar / Krediler (%) 4,66 3,66 3,67 Menkul Değerler Portföyü 142.853 155.653 158.795 11,2 2,0 MDP/ Mevduat (%) 56,7 51,7 51,4 (*): Krediler=Toplam Krediler+Takipteki Alacaklar (Brüt) Kaynak: BDDK Aralık ayının ilk yarısında 300 milyar YTL düzeyini geçen bankacılık sektörü toplam mevduat hacmi, Aralık ayının ikinci yarısında da %2,6 oranında artarak 308.834 milyon YTL ye ulaşmıştır. Bu dönem içerisinde YTL mevduatlar %3,5 oranında artarken, yabancı para cinsinden mevduatlardaki artış %1,2 düzeyinde kalmıştır. Yabancı para cinsinden mevduatlardaki artışın göreli olarak düşük kalmasında döviz kurları ile ilgili beklentilerin azalmasının etkili olduğu söylenebilir. Diğer yandan bu dönemde döviz sepetinin 4,7 oranında değer kaybetmesi de yabancı para cinsinden mevduatlardaki artışı sınırlayan bir başka faktör olarak gözükmektedir. Aralık ayının ikinci yarısı itibariyle toplam kredilerde de reel bir genişlemenin kaydedildiği görülmektedir. Toplam mevduatlarda olduğu gibi YTL kredilerdeki artış oranın daha yüksek gerçekleştiği göze çarpmaktadır. Diğer yandan Kasım ayında kaydettiği düşüş sonrasında Aralık ayının ilk yarısı itibariyle yükseliş gösteren takipteki alacakların kredilere oranının, Aralık ayının ikinci yarısında da yükselişini sürdürdüğü görülmektedir. Aralık ayının ikinci yarısında bankacılık sektörü menkul değerler portföyü de %2 oranında artış göstererek 160 milyar YTL düzeyine yaklaşmıştır. Ancak söz 21.12 22.12 25.12 26.12 27.12 28.12 Tarih 29.12 04.01 05.01 08.01 09.01 8

konusu bu artışa rağmen toplam mevduatların daha yüksek bir oranda göstermesi sonucunda, Aralık ayının ikinci yarısı itibariyle MDP/Mevduat oranının %51,4 seviyesine gerilediği görülmektedir. İletişim Bilgileri Oktay Küçükkiremitçi Müdür 0312 4179200/2340 oktay-k@tkb.com.tr Mustafa Şimşek Müdür Yardımcısı 0312 4179200/2340 m-simsek@tkb.com.tr Fulya Bayraktar Kıdemli Uzman 0312 4179200/2356 f-bayraktar@tkb.com.tr Mustafa Tosun Kıdemli Uzman 0312 4179200/2355 mustafa-t@tkb.com.tr 9